MİLLİYET 29 EKİM 1992'PERŞEMBE
YAŞAM
Tarihin
E ski çağlardan günümüze, m utfakta
kullanılan eşyalar Sadberk Han
M üzesi ’nde açılan sergide
meraklılarını bekliyor
Torun DEDE YEMEK günlük yaşamın vazgeçilmez
bir öğesi. Sadberk Hanım M üzesi'nde açılan “Çağlardan Günümüze Yiyecek ve îçeçek Kaplan” sergisinde de, bu öğenin yüzyıllar süren serüveni ortaya konuyor.
Sergiyi dört ay çalışarak
hazırladıklarını belirten Sadberk Hanım Müzesi’nin yöneticisi Sevgi Gönül, serginin amacını şöyle anlatıyor:
“Özellikle gençlere dönük bu sergiyi
açmakla eğitici ve öğretici rol üstlendik. Çeşitli çağlarda, ve Anadolu’da yaşamış medeniyetlerimizi ilkokul öğrencisinden, lise öğrencisine kadar her yaşta insana sıkmadan, eğlendirici bir şekilde göstermeyi amaçlıyoruz.”
13 Aralık tarihine kadar devam edecek olan sergide, antik çağlardan Roma ve Bizans’a Selçuklu’dan Osmanlı dönemine her çeşit mutfak malzemesini görmek mümkün.
12’nci ve 13’üncü yüzyıla ait Iran ve
Anadolu Selçuklularının seramik eserleri, servis kaplan, bardaklan ve sürahileri ilgi çekiyor. Osmanlı döneminde
padişahların kullandığı mataralar, şerbet likler, şerbetlerin soğuk olarak saklandığı karlıklar, gümüş cam ve seramik kaplar. Osmanlılar için üretilen Maisen, Viyana porselenleri ve Bohemya kristalleri...
Serginin en ilginç yeri II. Âbdülhamit’in Meclis-i Mebusan
üyelerine 1908 yılında verdiği ziyafet sof rasının canlandınldığı köşe. Sofrada bakara kristal bardaklar, Beykoz cam şi şeler, Çin porselen tabaklar, tuğralı gümüş çatal kaşıklar, tuğralı gümüş servis tabaklan ve şamdanlar var.
Serginin girişindeki salonda ise bakır
bir dergâh kazan bulunuyor. Dört kulplu, 1.32 metre çapında, 83,5 santim
yükseklikte, 240 kilo ağırlığındaki bu kazan sergilenmek üzere Gündağ
Kayaoğlu’undan alınmış. Kazanın dört
kulbundan ikisinin arasında ve ağız kenanna yakın olan yerde, 4 milimetre kalınlığında ve 17x21 santim ölçüsünde dökme pirinçten yapılmış yazıtlı bir plaka bulunuyor. Dokuz çivi ile tutturulan bu plakanın üst ortasında klasik Osmanlı ar ması bulunuyor.
Burcunuzun
yemeği
Sergiyi gezenler; Roma İmparatorluğu döneminde, her burca göre ayrı bir yemek hazırlandığını öğreniyor. Başak burcunun yemeği ‘bakire bir
domuzun döl yatağı’, Kova burcunun
‘kaz’, aslan burcunun ‘Afrika inciri’, ikizler burcunun ise ‘bir çift böbrek ve koç yumurtası.’
Saray sofrası
Sergide, Osmanlı padişah
larının sofraları, saray mut faklarında pişen yemeklerin isimleri ve saray ziyafetlerin deki mönüler de var. Kanuni
Sultan Süleyman devrinde
1557 yılındaki saray sofrasına bir göz atalım: Dereotulu, nohutlu, soğanlı kuzu yahnisi, et suyuna İskenderiye üzümlü pilav, yaprak, patlıcan, kabak dolması, kıymalı böre, sahlep, boza, meyve ve çiçek şerbetleri, şıra, çay, kahve, ıhlamur, adaçayı, nane- limon, bal şerbeti, arpa suyu şerbeti.
Çankaya
ziyafeti
Atatürk’ün 3
Ekim 1934 günü Çankaya köşkünde İsveç Veliaht Prensi
Gustave Adolphe ve
eşi onuruna verdiği ziyafetin mönüsü şunlardan oluşuyor: Kre malı çorba, haşlanmış levrek, kuzu pirzolası, bıldırcın, tereyağı krema ve yumurta şansı ndan yapılmış sosla kuşkonmaz; odun kömü ründe kızartılmış tavuk, garnitür ve mevsim salatası, yumurta akı ve krema ile yapılmış Stockholm dondurması, tatlı pastalar.
m *
Padişah
yemeği
Şimdi de 1670’ler-
de 4. Mehmet döne minde padişah sof rasına bakalım: Tere yağı ve soğanla kızartılmış koyun, kuzu ve piliç kızart ması; kızartılmış ve kaymak, şeker, gülsu yu ile fmnlanmış gü vercin; bezelye çor bası; terbiyeli tavuk suyu çorbası; zeytin, kapari, turp, pancar, hıyar, taze sarımsak, gül yaprağı konulan salatalar; tavuk göğ sü, incir tatlısı, nişas ta, şeker ve gül suyun dan tatlı, şeker, gül suyu amber ve miskle pişirilen kayısı; ar mut, elma, şam üzü mü, fıstık hoşafları.
Mebusan
masası
İŞTE TARİH
Abdülhamit’in ve Meclis-i Mebusan üyelerinin, 1908 yılında Yıldız Sarayı’nda oturdukları masa (altta). Masanın üstünde o günlerde kullanılan bakara kristali bardaklar, Beykoz cam şişeler, Çin porseleni tabaklar, Yıl dız tabak, tuğralı gümüş çatal-kaşıklar, gümüş tabaklar ve şamdanlar dizili.
Yıldız Sarayı’nda 31
Aralık 1908 tarihinde 2.
Abdülhamit’in Meclis-i
Mebusan üyelerine ver diği ziyafetin mönüsü şöyle: Yumurta bilyon, peynirli börek, mayo nezli levrek balığı, seb zeli sığır filetosu, soğuk dana ciğeri ezmesi, hin di ve keklik kebabı, be yaz salçalı tavuklu pi lav, dört kardeş tatlısı, krema, dondurma.
İmparatorluğun son
günlerinde, 20 Nisan 1920 tarihinde Vahded-
din’in öğle yemeğinde
sofrada şunlar vardı: Düğünçorbası, börek, bezelyeli kuzu, paça, sade yağlı bakla, pilav, zerde, baklava, meyve
i
*#»•
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
