Ermeniler

'İ t 0 ' (

•

î

1

TT'

RÜŞTÜ SARDAĞ

Ermeniler

Ö

B a k ın re z illiğ e siz, B izan s, k e n d is in e s ığ ın a n k ra lı

|

K o s ta n tin iy y e 'd e n u za kta , d a ğ la rd a , k a le iç le rin d e

I

m e n is ta n 'ı ele g e ç ird i a m a k im d e n aldı, B izans Rum -

la rın d a n d e ğ il m i? A vru p a 'n ın b a z ı kentlerinde,. C u m ­

h u riy e t T ü rk iy e ’si e lç ilik le rin e s a ld ıra n A S A LA h a ­

in le ri, vata n la rın ı, ta rih iç in d e yıkan, R u m la rla b irlik ­ te b iz e k a rş ı ö lü m iş b irliğ i y a p ıp c in a y e t ku su y o rla r.

>

______

______

*

D e d e si, b a b a s ı ve a ile ya kın la rıy le b u K a y ıh a n ’lı,

T ü rk b o y u , O rta a s y a 'd a n , M o ğ o l z u lm ü n d e n kaçı-

:

Tuna kıyılarına, H o rasan d o la y la rın a ka ym ış la rs a o n ­

la r d a E rzin c a n y a kın la rın a s o k u ld u la r. S a v a ş ır h a l­ d e b u ld u k la rı A n a d o lu S e lç u k lu la rın a , ka n d a şla rın a

I

E s k iş e h ir’le, B ursa a ra s ın d a k i b ir k a ç ya yla ğ ı,

“

h ü k ü m d a rı A lâ a ttin K e y k u b a d , o n la ra b a ğ ış la y ın c a

1. O s m a n 'ın y a p tığ ı ilk şey, k o m ş u la rı o la n R u m tek-

fu rla rıy le b irlik ve d o s tlu k iç in d e y a ş a m a k oldu. A m a o n la r, O s m a n ’ı ö ld ü rm e y e k a lk ın c a iş d e ğ i­ şir. Ö lü m e m i te s lim o ls u n la r? S a ld ırs ın la r m ı ö lm e ­ m e k iç in ?

C an g ü v e n liğ i ile b a ş la m ış tır O s m a n lI d ire n iş i ve S u lta n O s m a n ’ın, ilk p a d iş a h o la ra k b a ğ ım s ız d e v ­ le tin in b a ş ın a g e ç işi, y a ln ız Türk ta rih in d e değil, in ­ s a n lık ta rih in d e b ir a ltın ışıktır.

I

'

j

A rn a v u t, Y u n a n , Y u g o s la v . B ü tü n b u m ille tle r b e ş

y ü z y ıl u y ku y a y a ttıla r da, b ir h a y a l o y u n u g ib i m i s a h ­ n e y e çıktıla r, d ille ri, d in le ri, m illi v a rlıkla rı kıym ık ka-

j

H a n i n e re d e Tuna kıyılarına g e le n K ıp ç a k , K um an,

P e ç e n e k , H a ze r, G a g a v u z T ü rk 'le ri? N e re d e İta l­

y a ’ya g ö ç e n A v a r Türkleri? Ö n ce H ıristiyanlığın, sonra

;

E vet, 150 y ıl ö n c e y d i ki, T e k ird a ğ n ü fu s u n u n 9 6 6 3 4 k iş is in d e n y a ln ız 4 0 .7 6 1 k a d a rı M ü s lü m a n d ı. \ ' G e ris i E rm e n i ve R u m . 81 c a m iin y a n ın d a 4 5 k ilis e

ve h a vra . E s k i K ırk k ilis e 'y e b a k a lım : İs la m , R u m , B u lg a r ve E r m e n i’le r b iz im le e ş it s a yıd a . 8 3 c â m i ve m e s ­ c id e ka rş ılık 1 2 8 k ilis e ve m a n a s tır.

______

_____

,

YA E R M E N İL E R

İş le o n la rla k a y n a ş m a m ız g ü lb e ş e ke r... B iz d e n d a ­ h a ç o k O s m a n lI ve Türk k a lm ış la r o n la r. D ış p o litik a ­ m ız o n la rd a . M a li iş le rim iz in ç o ğ u o n la rd a . K ü ltü rle ­ r im iz d e k a r ış m ış b ir b ir in e . “ B ir p a r m a k ile r le y e m e m iş s in " d e m e m iş iz de, “m e k p a rm a k ile rle y e m e m iş s in " d e y iv e rm iş iz , s ö z g e lim i. Türk ti­

y a tro s u n u n te m e lin i b iz im le b irlik te a tm ış la r. Yem ek ç e şitle rim iz b irb irin e karışm ış... S a ra y so fra la rın ın n e ­ fis u s k u m ru d o lm a la rın ı o n la r s ü s le m iş . M e y h a n e le ­ rim iz in g e le n e ğ in d e te m e l, o n la rd a n g e lm iş.

H E L E H E LE TU R K M U S İK İS İN D E

E vet, m u s ik im iz , o n la rın k ü ltü rle rin e y ü z y ılla r ö n ­ c e s in d e n g irm iş . F a sılla rın E rm e n i h a n e n d e le ri ta ri­

h im iz i ip e k s e s le riy le s ü sle m iş.

G e le n e k se l Türk m u s ik is in d e k i p e k ç o k ü s ta d b e s ­ te c im iz , L e o n H a n c iy a n e fe n d id e n , N ik o o s a ğ a ’lar- d a n d iz d ö ğ e re k y e tiş m iş le r. Ya o A s tik a ğ a ... A m a n e fe n d im a m a n ! N e o K ü r­ din m a k a m ın d a , c u rc u n a u s u lü n d e k i “ H a n ç e r-i e b ­ ru s u s a p la n d ı d i le ’ ’ d iy e n e s e ri? Ve d e ç e k tiğ i o f­

la r!.. D o n ile b ilir k i m u s ik im iz in te re n n ü m le ri iç in d e in ­ s a n k a lb in i b ö y le s in e d u y g u a te ş le ri iç in e s a la n b ir b a ş k a te re n n ü m " o f 'ü y o ktu r. “ T a n ım la s a n ız a ? ” N a sıl ta n ım la n a b ilir? M u a llim N a c i m e rh u m , L ü g a t-i N â c i’s in d e “ a h ’ ’ı n a s ıl ta n ım la m ış tı: “ A h : Ç e k e n b ilir ."

B irg ü n T ü rk g re g o riy e n le rin in p a tr iğ i s a yın K alut-

siyan e fendiyle, d o s tu m Dr. A ra m Fındık, birlikte yd ik. Türk g re g o riy e n le rin in ö nderi, g ö z ü y a ş a ra ra k “ B iz "

d e d i, “ Y ü zle rc e yıl, a y n ı v a ta n ın n im e tin i b ö lü ş ­

m ü ş , s e v g is in i o rta k ç a y a ş a m ış T ü r k le r iz ."

Ü ç b e ş d e n s iz E rm e n i te rö ris tin i k ış kırta n A v ru p a K o m is y o n u k a lkıyo r, “ T ü rk iy e 'd e k i E rm e n iie rin

h a k la r ı’ ’ d iy e la f kıtlığ ın d a a s m a la r b u d a m a y a y e l­

te n iyo r.

H a d i c a n ım s iz d e !

A v ru p a lIla r u yku d a . A m a T ü rk iy e 'n g re g o riy e n k a r­ d e şle rim iz, h iç u y ku d a değil. H e m ya ln ız o n la r m ı b iz ­ s iz o la m a z ?

A s tik A ğ a , d e rin d ü n y a la rd a n se s ve re n “ O F ’la- rıy le k a lb im iz i o n ik id e n v u ru p d u ru rk e n b iz le r d e o n ­ la rın e lin d e n e lim iz i ç e k e m e y iz k i!

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi