TARİHTEN SAHIFELER ı
Abdülhamid’in ölümü
B alk an h a rb in d e S elân iğ in sukutu ihtim ali h asıl o lunca, Â b d ü lh a m it İsta n b u la celb ed ilm iş, k endisine | B eylerbeyi sa ray ı tahsis edilm işti.
S e lâ n ik te O rd u k ö şk ü d e n ile n A lâ tin i v illâ sın d a o ld u ğ u gibi, B ey lerb ey i s a ra y ın d a d a A b d ü lh a m id in hususî ta b a b e ti S e lân ik ten Istan b u - la n a k le tm iş o la n d o k to r b in b a şı A tıf b ey ta ra fın d a n ifa ed iliy o rd u . A tıf b e y lüzum g ö rd ü k ç e k en d isi gibi İsta n b u ld a yerleşm iş o la n d ah iliy e m ütehassısı d o k to r S e lâ n ik li R ifa t efen d iy i d e s a ra y a getirird i. Bu d o k to rla rın ikisi d e A b d ü lh a m id in t a b ’an g ö stereb ild iğ i d e re c e d e em niyetini k a zan m ışlard ı.
Bir gün  b d ü lh a m it c id d î su re t te h a sta la n d ı. E re n k ö y ü n d e o tu ra n A tıf b e y e h e m e n h a b e r isal edildi. F a k a t y etişip gelm esi u zay acağ ı için B ey le rb e y in d e k i b ir R u m d o k to r acele s a ra y a çağırıldı. Bu z a t:
— B irad erin izin (S u lta n R eşa- d ın ) d o k to ru d u r.
D iye k e n d isin e ta k d im olununca, Â b d ü lh a m it hiç h o şla n m a m ış v e A tıf b e y gelir gelm ez, b u d o k to ra h e m e n izin v erm işti. A n c a k R um d o k to r ç ık a rk e n :
— J e sa lu e m o n fre re ! (B ira d e ri m e se lâ m e d e rim .)
D iye F ra n sız c a b ir cü m le ile S u l ta n R e ş a d a selâm g ö n d e rm e ğ i d e ih m al etm em işti.
 b d ü lh a m it s a lta n a tta ik en b ir gün D ah iliy e N azırı M em d u h p a şa y a :
— Ö m rü m d e kim senin sö y led iğ i ni y a p m a m ıştım . B ir d e fa d o k to ru n sözünü g a fle tle d in led im d e y an o s içtim . M idem i a ltü st e tti; b a y g ın lık r rd i. Ç o k ra h a tsız o la ra k y a tıp k a ld ım ! dem işti.
O d a im a k en d isin in en iyi ta b ib i k e n d isi o lm a k k a n a a tin d e id i v e m ü m k ü n o ld u k ç a öyle d a v ra n ırd ı a m r-a , b u d e fa k en d i b ild iğ in e g ö re h a re k e t e tm e k te hiç is a b e t etm ed i.
B u hastalığım da te d a v i neticesin d e v ü c u d u n d a b iraz iyilik h issetm e ğe b a şla m a sı üzerin e m u ta d ı v e ç h i'e b a n y o y a p m a k istedi.
Y a n ın d a k ile r m e n e tm e ğ e k a lk ışın c a c a n ı sık ıld ı:
— K arışm ay ın ız. Y ap acağ ım . Si zin s ö zü n ü zle itiy a d ım d a n v a zg e ç e
c e k d eğilim !
D iye çıkışıp b an y o su n u y ap tı. F a k a t so n ra hali fenalaştı. Bir d a h a k a lk a m a m a k üzere y a ta ğ a düştü.
ikinci S u lta n  b d ü lh a m it h a l’in- d e n d o k u z seeıe k a d a r so n ra 1 0 şu b a t 19 1 8 - 28 re b iü lâ h ır 1336 ta ri h in d e y etm iş a ltı y a ş ın d a ecelile v e fa t etti.
 b d ü lh a m it b ü y ü k k a rd e şi v e s a lta n a tta selefi beşinci su lta n M u ra d ın cen azesine karşı tezlil ile, h ü r m etsizlikle m u a m e le etm işti. Beşinci su lta n M e h m e t R e şa t işe bu b ü y ü k k a rd e şi v e selefi h a k k ın d a b ö y le m u a m e le d e b u lu n m a ğ ı re v a g ö rm e di. A b d ü lh a m id in cen azssi için y ü k sek te şrifa t ile şa h a n e b ir a la y te r tip e ttire re k son h ü rm e ti gösterdi. S â d ır o la n ira d e ü zerin e A b d ü lh a - m it c e d d i ikinci M a h m u d u n tü rb e si ne d e fn e d ile c ek ti.
C e n aze B ey lerb ey i s a ra y ın d a n is tim b o tla T o p k a p ı sa ra y ın a getirilir k en ta h ta d a n y en i bir se d y e ü zerin e konm uş, üstü s a n çizgili b e y a z bir çarşaf, tu ru n c u v e yeşil nakışlı k ıy m etli b ir şal ile ö rtü lm ü ştü . S a ray - b u rn u n d a n (H ırk a i s a a d e t) d a ire si ne n ak le d ilirk e n , ta h t ü stü n d e o k a d a r d e h şe t saçan b u h a k a n ın a z a m e t v s k u d re tile , bu a n d a en d e ru n a ğ a ların ın taşıdığı b ir se d y e ü stü n d e rü z g â r tesirile k a b a rtısı g ö rü len za yıf, â d e ta k üçülm üş v ü c u d u n u n d ü ş k ü n lü k m a n z a ra sı ib re t verici b ir te~ Ü L » .W J U lJ * U M .IL M İP
ç e k leri n to h u m ve so ğ an larım eylül d e n ev v el to h u m c u la rd a n te d a rik edebilirsiniz.
Lâstik inciri?
n .:- ---J . â s t j k z a d lâ v h a sı a rz e d iy o rd u . S ara y b u rn U n d a n H ırk a i s a a d e t d a iresine k a d a r ce n a z en in ö n ü n d e iki sıra a sk e rle B ey lerb ey i sa ra y ı m u hafızı R aaim b e y g id iy o rd u . E l üs tü n d e tu tu la n se d y e n in e tra fın d a en d e ru n ağ a la rı, s a ra y e rk ân ı, A b d ü l h a m id in b ü y ü k şeh zad esi Selim e fe n d i ile d iğ e r şe h z a d e le ri v e d a m a tla rı ağır, a ğ ır ile rliy o rla rd ı.H a d e m e d e n b iri A b d ü lh a m id in , ü stü n e b e y a z b ir m e n d il sarılm ış, fe sini e lin d e tu tu y o rd u .
C en aze H ırk a d airesin in yeşil y a l dızlı k a p ıs s ıd a n içeriy e g ö tü rü ld ü R e fa k a t e d e n le r d ış a rıd a k ald ılar. İçerid e ikisi yeşil, ikisi b e y a z sarıklı d ö r t ho ca, A b d ü lh a m id in teneşiı ü stü n d e saçı sa k a lı ağarm ış, kılsıj v ü c u d u n u g aslettiler.
Bu e sn a d a H ırk a d a ire sin d e n b ir k a ç a ğ a e lle rin d e güm üş b u h u rd a n lar o ld u ğ u h a ld e n aaşin karşısın d a d u ru y o rla rd ı. G asil b itin ce n a a ş k e fe n le n e rek iki yeşil k e re v e t üstü n d e duracı a ltı k o llu u fa k se rv id e n ta b u ta y erleştirild i.
H a y a tın ın so n d a k ik a la rın a k a d a ı k e n d in i k a y b e tm e m iş o la n A b d ü l- h am it, ölünce g ö ğ sü n e (A h itn a m e ) d u asın ın k o n u lm asın ı, y ü z ü n e (H ır- kaı s a a d e t d e stm â li) ile K â b e ö rtü sü ö rtü lm esin i v a siy et etm işti. Bu v a siyeti y e rin e g e tirild i
T a b u t sırm a işlem eli al b ir örtü, çiçekli ağır b ir k u m a şla sarıldı. En ü ste K â b e örtüsü, kıy m etli taşlarla m ü zey y en k e m e rle r, şa lla r k onuldu. Baş ta ra fın a yeşil a tla s ü z erin e Ab- d ü lh a m id in fesi geçirildi. T a b u t H ır k a d a ire sin d e n el ü s tü n d e ç ık a rıla ra k y ü k sek b ir y e re k o n u ld u .
Ş e h z a d e le r, d a m a tla r b u r a d a to p lan m ışlard ı. H a m id iy e cam isinin sırm a lı yeşii esv ap lı, g ö ğ sü nişanlı kürsü şeyhi taşın ü stü n e çıktı. E tra fa b a k a r a k :
— M erhum u nasıl bilirsiniz > D iye tezk iy e etti. A ğ a ç la r arasın d a n b irç o k se sle r:
— İyi biliriz!
Ş a h a d e tin d e b u lu n d u la r. F a tih a d a n so n ra ta b u t k ald ırıld ı. C e n a z e n am azı (B a b ü s s a a d e ) ö n ü n d e kılın dı. B üyük alay d a b u r a d a tertip o lu n d u . T a b u tu gen e en d e ru n age
l»rı v e sat a y e rk â n ı taşıyorlar T e k b ir v e tehliller, n a ille r b irib in ta k ip ed iy o rd u .
C e n a z e B abı h ü m a y u n d a n çıkın- tr. k a la b a lık a rttı. B u ra d a n S ultan M ah m u t tü rb esin e k a d a r iki sıra a s k e r dizilm işti. E v le rin pen cereleri, d a m la rı k a d ın la r, ç o c u k larla d o l m u ştu ; ağ a ç la r ü stü n e tırm a n a n la r g ö rü lü y o rd u . Bazı k a d ın la rın a ğ la d ık la rı d u y u lu y o rd u .
A lla h ! A llah !
N id a la rile S ultan M ah m u t tü rb esi nin k a p ısın d a n İçeriye so k u lan ta b u tu n h âm il o ld u ğ u n aaş— O sm anlı ta h tın ın b u p e k m eşh u r Kızıl su l tan ı — « H e r şa h ü k e d â y ı m üsavi» o la ra k k a b u l e d e n k a ra to p ra ğ a işte b ö y le g ö m ü ld ü !
O s a lta n a tta ik an , h a k k ın d a :
Ne kendi eyledi rahat, ne halka
verdi huzur!
D iy en ler ço k tu ! S a lta n a tta n İska- i.n d a n so n ra o n u n p a m u k ipliğile oısun tu tm a ğ ı b ild iğ i y erlerin , T rab - luegarbin, R u m elin in v e A rn a v u tlu ğun G a rb î T ra k y a gibi b ir T ürk y u rd u n u n , H icazın, Irakın, Suriyenir) e ld e n çıktığım g ö re n le r a ra s ın d a o n a r a h m e t o k u y a n la r d a ç o k o ld u ! H u su sile a y n i ta h tta V a h ıd e d d in i g ö rd ü k te n so n ra !Süleyman Kani İr t em
E sb a k İsta n b u l V alisiR A D Y O
Bugünkü program12.30 Program, 12.33 Sahil türküleri 12.45 Ajans haberleri. 13.00 Berabeı şarkılar, 13.30 Müzik (Pl.), 18.03 Dan; orkestrası, 18.50 Çifte fasıl, 19.30 Ajans haberleri, 19.55 Şarkı ve türkü
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Ta h a To ro s Arşivi
