Kocatepe TIp Derg isi
The Medical Journal ofKocatep e 7: 69-7 4 / Eyltil 2006
Afyon Kocatepe Oniversitcsi
Afyonkarahisar ilinde Akraba Evlilikleri ve
I
Bunun
Dogumsal
Anomaliler ile I
liskisi
Prevalenc
e
of Con
sanguineous
Marriag
e
in Afyonkarahi
sar
I
and it
s
R
elation
with The Occur
ence
ofCong
enital
Anomalies
Hale SAMLI
1,Dilek TOPRAK
2,Mustafa SOLAK
l,
I Afyon Kocatep e Universitesi. Tip Fakultesi, Ttbbi Biyoloji Anabilim Dalt2 Afyon Kocatepe Universitesi, Tip Fakiiltes i, Aile Hekimligi Anabilim Dalt
,
OZET: Bu cahsrna Afyonk arahi sar iii merk ez ve ilcelerindeki akraba evliliklerinin siklrgr, nedenl eri ile bu evli
liklerin spontan abortus ve konjen ital ano malili dogumlar
iizerin e etkisi ni arasttrmak iizere yaptlrmsu r. Calismada rastgel e orne kleme yontemi ile her aileden yalm zca bir ki si olacak sekilde ornek secilmistir ve yiizyiize anket yon tem i uygulanrru snr. Cahs maya alman 1940 evli kisinin
381'inde (%19.6) akra ba evlilig i tesbit edilrnistir . Akraba evl iligi yapanlar arasmda en stk %14.8 ile 1. yege n evlili
gi, daha soma ise %4.8 ile dige r yegen evlilikleri oldugu bulunmustur. ilk evlenme yasma bakildi gmd a erken yas
evliliklerinde, ozellikle 17 yas ve altmda akraba evliligi
sikligmm yiiksek, 31 yas ve iize rindeki bireylerd e ise 01
dukca nadir oldugu tespit edilrnistir. Ebevey nler aras mda akrabaligm bulunmasi ve dnsuk egitim seviyes inin akraba
evliligi sik hg mi art ird rgt tespit edilrnistir. Akra ba evliligi
yapan ailelerde spontan abortu s ve konj en ital anoma li go
riilme sikhgi,yabanct ile evlilikyaprrusgrubagore anlam
h dere cede yiikse k bulunrnustur,
Anahtar kelimeler: Akraba evliligi, konj enital anoma li,
spo ntan abortus.
ctnts
Akraba evliligi; esler arasmda kan bagi bulun masI yani ortak atadan gelme durumudur (1). Diinya
toplumunda
ciftl
erin %
20' sinde esler arasmda akraba hk bulunrnaktadir (1,2). Ozellikle Ban Akdeniz ve Guney Hindistan da cok yaygmdir (I ). Akraba evliligigenetik hastaliklann epidomiyolojisini etkileyen
onernli bir faktordur (1,2,3). Kan bagi olan kisilerde
toplumun genelinde bulunan ortak gen yiizdesinin dr
sinda akrabahk derecelerine bagh olarak ortak gen
yiizdesi artmaktadir (4). Ozellikle otozomal resesif
kahnm gosteren hastahklara ait mutant genlerin ailede
Yaztsma ve ttp kt bastm icin: Dr. Hale Sam "
.-\i:on KocetepeOniversitesiTIpFakultesi, Tibbi Biyoloji ADAfyonkarahisar Tel:2722142067/185 Fax:272 2142060
I e-mail: halesamli@gmail.com)
ABSTRACT: This study was performed to search the
frequency and the causes of cons angu ineou s marri ages and their effects on spontaneo us abortions and births with
conge nita l abnormalities. In this study, only one person
was selected from each family by random sampling method and face to face survey method was performed.
Consang uineous marriage was detected in 38 1 (19,6%) of
1940 married peopl e in the families studied. It is detected
that fist cousin marriage was the most freq uent one with 14,8% and the second was other cousin marria ges with
4,8% frequ ency. When first marriage age was evaluated,
espec ially the frequ ency of consa nguineo us marr iage was
detected to be high at the ages of 17 and less, while it was rare at the ages of 31 and over. It was detected that con
sang uinity between parents and low education level in
crease d the frequency of spontaneous abortion and con genitalabnorma lities.The frequency of spontaneo usabor tion and congenita l abnorma lities in fam ilies with consan
guineous marr iage was found to be sign ificantl y higher
than the group made foreign marr iage.
Keywords: Consa nguineous marr iage , congen ital anom
aly, spontaneo us abortion.
bulunmasi, evlenen bireylerin bu genler acismdan
heterozigot olma olasrhgi genel toplumdaki bireylere
oranla daha yiiksek olacaktr r. Bu nedenledir ki bu tiir
evliliklerin yaygm oldugu topluluklarda konjenital anomali cocuk dogurma riski diger topluluklara gore iki kat artarak %6-9 olmaktadir (1, 2, 3).
Bolgelere gore degismekle birlikte iilkemizde akraba evliligi sikhgmm %20-25 arasmda oldugu bi linmektedir (2,5,6). Turkiye Nufus Saghk Arasnrma sma (TNSA) gore akraba evlilikleri oram; 1968'de %29,2, 1988 de %21, 1998 de %26,9 olarak tespit
edilmistir (6). Birinci dereceden kuzen evlilikleri ola rak adlandml an kardes cocuklanmn evlilikleri ulke mizde en
s
rk
rastlanan akraba evliligidir (I, 6).Egitim seviyesi ve genetik hastaliklarla ilgili bilgilenme arttikca bu tiir evliliklerin stklrg: %0,3'lin altma dusmektedir (7). Erkek egitiminin yukseltil mesinin akraba evliligi oramm azaltmadigr, ancak
70 $AMLI ve ark.
bunun aksine kiz cocuklanrun egitiminin ytikseltil mesinin bu oram belirgin sekilde dusurdugu bildi
rilrnistir (7).
Bazi topluluklarda cografi kosullar akraba evli ligini artmcr faktor olarak karsmuza cikarken, bazi lannda disa acilma korkusu ya da gocun onemli fak tor oldugu gorulmektedir (6,8) .
22 Ekim 2000 de yapilan genel nufus sayimma gore niifusu 812.416 olan Afyonkarahisar ilinde sag hk sorunlannm ana hatlan ile belirlenmesi, bu so runlann olasi nedenlerinin tammlanmasi, elde edilen verilerin iilkemiz ve diinya verileri ile karsilastml mast amaciyla bir cahsrna gerceklestirilmistir. Bu
yazida bu calisma sonrasi elde edilen veriler isrgmda
kan yakuu evliliklerinin sikhgi ve akrabahk derece leri, bu evliliklerin; konjenital anomalili, sponton abortus ve kalitsal hastahklar iizerine olan etkilerinin ortaya konulmasi amaclanrms ve bu bulgular litera tilr bilgileri isigmda tartisilrmsur.
GERE<; VE YONTEM
Cahsmaya Afyonkarahisar Valilik izni ve Afyonkarahisar Kocatepe Universitesi Tip Fakilltesi
Etik Kurulu onayi almarak baslandi. Taramalar Ka sun 2005- Subat 2006 tarihleri arasmda gerceklesti rildi. Merkez dahil 18 ilce ve bun lara bagh 57 be le diye ile toplam 75 tarama bolgesinde cahsmalar ta mamlandi, Cahsilan ilceler sirasiyla; Basrnakci,
Em irdag, Hocalar, Bayat, Evciler, Ihsaniye, Bolva din, Iscehisar, Suhut, Cay, Ktziloren, Sandrkh,
<;0
banlar, Dinar, Sincanli, Dazkm, Sultandagi ve Mer kez ilce olarak gerceklesti.2000 yilt niifus sayrrm sonucuna gore
Afyonkarahisar nufusu 812.416'dlr. Bu il nufusun dan 1940 evli kisi cahsmaya almdi. Omeklernenin olusturulmasmda ilce nufuslanmn top lam nufus icindeki payIan oramnda temsil edilmelerine ozen gosterildi, Cahsmaya almacak bireylerin belirlenme
sinde Saghk Ocaklan ETF (Ev Halki Tespit Fi
sij'Ierden yararlaruldi. Cahsilan yerlerin Saghk
Ocagina bagh bolgelerin ve semtlerin -nufus oranti lanna gore- hedef kitle oranlamasi yapihp 0 semt
ET F' lerinden rastgele kartlar cekilerek ve her hane den bir kisi olacak sekilde bireyler tespit edildi.
Cahsmada elde edilen veriler anket ile top landi.
Tiim bireylerle yuzyuze gorusme yontemi ile anket uygulandi. Bireylere tarama oncesi, "Gonullu Olur Formu" okunarak imzalatildr. Secilen deneklerin sorgulanmasi ile; evlenme yaslan, egitim seviyeleri, anne babalan arasmda akrabahk olup olmamasi ve deneklerin esleri ile olan akrabahk dereceleri belir lendi . Aralannda akrabahk bulunan ciftlerin canh degum, olii degum, konjenital anomalili degum ve sponton abortus sayilan tespit edildi.
Toplanan anket bilgileri degerlendirilmesi bil gisayar ortammda SPSS 12.0 versiyonu kullamlarak yapildi. Gruplann karsilasnrrnasmda ki-kare (X2)
analizi yonteminden yararlamldi.
BULGULAR
1940 evli birey arasmda yapilan ve yiizyiize
anket uygulamasi sonucunda elde edilen veriler tab
10 ve grafikler halinde verilmistir. Afyonkarahisar ilinde akraba evliligi srkhgt %19 .6 olarak bulunrnus tur, bunun %14 .8 ' i 1.derece kuzen evliligidir (Tablo
I). llceler bazmda baktigumzda en yiiksek akaraba evliligi oraru Evciler ve en dusuk Basmakci ilcele
rinde tespit edilmistir (Sekil I). Egitim seviyesi ve akraba evliligi sikhgmm ters korelasyona sahip 01
dugu gozlenrnistir (Tablo 2). Evlilik yasi dustukce akraba evliligi srklrgi artmaktadir (Tablo 3). Akraba evliligi yapan bireylerin ebeveynleri arasmda akra bahk bulunma sikhgi Tablo 4'de ve bu bireylerde spontan abortus ve konjenital anomalili degum stk hgl Tablo 5'de verilmistir.
Tablo 1. Afyonkarahisar ilinde akraba evlilig i siklig: ve dereceleri.
Akrabahk I Derecesi Birey sayrsi 0/0
Yok 1559 80.4
Var I. Derece kuzen evlillgi
287 14.8
II. Derece kuzen evliligi 94 4.8
Toplam Akraba EvliliiH 381 19.6
Toplam 1940 19.6
71
-
,
Afyo nkarahisa r Ilinde Akraba Evlilikleri ve Bunun Dogumsal Anomaliler ile Iliskisi / Prevalenc e ofConsanguineous Marriage inAfyonkarahisar and its Relation with
The Oeeurenee ofCongenital Anomalies Ta blo 2. Egitim seviy esine gore akraba evliligi stkltgt.
Egitim Seviyesi Akr aba Ev liligi Var Akra ba Evliligi Yok
Say i % Sayi 0/0
Okur Yaza r DeiHl 95 20.8 362 79.2
Okur Yazar 34 26.8 95 73.6 il kokul 202 20.2 796 79.8 Ort aokul 22 15.8 117 84.2 Lise 23 15.6 124 84.4 Yiikseko kul 5 7.1 65 92.9 To pla m 381 100 1559 100
Ta blo 3. Evlilik yasi ve akraba evliligi stkltgt.
Evlenm e Ya~ 1 Akra ba Evlilig! Olan Bir ey Say rsi
Akra ba Evliligi OIanla r Aras mda Yiizdesi
~ - 17 160 42
18-25 204 53.5
26- 30 12 3.2
31 - 2: 5 1.3
Ta blo 4. Akraba evliligi yapan bireylerin ebeveynleri arastnda akrabaltk bulunma stkltg t. Anne Babasi Arasmda Anne Ba basi Arasmda
Evli Bireyler
Akr aba hk Var Akraba hk Yok
Topla m Say i Say i
381 71 18,6 310 81,4
1424
1559 135 8,7 91,3
Tablo 5. Spontan abortus ve konjenital anomalili dogum stkligt. 381
01 u Sa
Akra ba Evlili ontan Abo rtus
Var 118 (%30.9)
Yok 1559 447(%28. 7)
15(%3 .9 Koni enita l Anoma li
3 1(%2)
To lam 1940 565(%29) 46 2.4)
ilc;elerde Akraba Evliligi GoriHme Dram
40 35 30 Q) 25 ~ 20 :::1 >- 15 10 5
o
.
UXI'--"""-...---'-'-.l-J__--LilII-,-I''''-= -...I-J'"''--''"L..JJ''--...'--'''''--,--'''''-_''--JLIlLJN
...
'OJ c ;: c:;..:5 ffi ffi Q) (1J >-(1J c 'OJ (1J Q) til s:
co
c -'"c:
'6 (1J -'" >- -'"(1J C> (1J "E N (1J :J o (5 (1J "0:Q
(1J CIr 0:v
.Q > c'
E
co E I ::a: 0 (5 (1J w N 0 o»(1Jo-
co'5
::2 co (J)Sekil I: Ilcelerdc akraba evliligi gorulme sikhgr.
72 SAMLI ve ark.
TARTI~MA
Bilindigi iizere ortak atalara sahip bireylerin ev
liligine akraba evliligi denir (I). Akraba evlilikleri tiim diinyada farkh stkhkta gozlenrnektedir. Ameri ka ve Avrupa da bu oran %1'i gecmezken,Ordiin de %63.7, Kuveyt de %54,3, Hindistan da %47, Misir da %30, Yemen de %10, lrak da %10 olarak bildi rilrnistir (9,10,11,12,13).
Turkiye de akraba evliligi sikligr %23-28.4 ola
rak bildirilmistir (14, 15). Bolge ve ilIere gore bu oran degismektedir. Ulkernizde yapilan pek cok ca hsmada akraba evliligi sikhgmm dogu bolgelerinden ban bolgelerine dogru azaldrgi gozlenmistir. Buna gore bu evlilik tiirii Dogu Anadolu da %34.9, Guney Dogu Anadolu da %3 1, Orta Anadolu da %25.9,
Kuzey de %23.9, Batl da % 11.5 dir (16).
n
bazmdabaktigrrmzda ise en yiiksek akraba evliligi stkltgt
%46.9 ile Diyarbakir olarak bildirilmistir, bunu aza Ian sikhkta Kahramanrnaras (%30.6), Sivas (%27.5), Ordu (%27.4), Ankara (%26.1), istanbul (%15.5), lzmir (%13.7), Manisa (%11.4) takip etmektedir (17,
18,19,20,21,22).
Bu calismada ise Afyonkarahisar iIi ve ilcele rinde akraba evliligi siklrgr % 19.6 olarak tesbit edilrnistir (Tablo 6, Sekil I). Afyonkarahisar iIi Ege bolgesinde yer almasma ragmen tesbit edilen akraba evliligi sikhg: yiiksektir. Bunun egitirn seviyesi ile ilgili oldugu dtlsuncesindeyiz, Yapilan calismalar egitim diizeyi arttikca akraba evliligi sikligmm azal diguu gostermektedir (23, 24, 25, 26) . Bu cahsmada da en cok okur yazar seviyesinde egitimi diizeyi olan kisiler arasmda akraba evliliginin yiiksek oldugu gozlenmistir (Tablo 2). Bireylerin egitim seviyesinin
artmasi akraba evlilikleri ve nbbi sonuclan hakkmda
daha bilincli hale gelmelerine neden oldugu icin egi tim diizeyi ile akraba evliligi arasmda negatif bir ko relasyon olusmaktadir.
Calismarmzda akraba evliligi yapanlar arasmda %14.8 ile en stk 1. yegen evliligi, %4.8 ise diger ye gen evlilikleri gozlenmektedir (Tablo 1). Benzer du rum diger bolge ve ilIerde de gorulmektedir (22, 27, 28).raba evliligi sikhgi, evlilige aile biiyiikleri tara fmdan karar verildigi durumlarda daha da artmakta dir (Tablo 3). Calisma grubunun ilk evlenme yasma bakildigmda erken yas evliliklerinde, ozellikle 17 yas ve altmda akraba evliligi srkligmm yiiksek, 31 yas ve iizerindeki bireylerde ise oldukca nadir oldu gu tespit edilmistir, Erken yas akraba evliliklerinin nedeni; ebeveynlerin baskisi ya da bireysel bilinein tam gelismemis olmasi olabilir. Yas ilerledikce bi lincli evlilik yap rna sikligi da artmaktadir. Evlenme
yasr ve akraba evliligi arasmdaki bu negatif
korelas-Kocatepe TIp Dergi si, Ci/I 7 No: 3. Eylal 2006.
yon Diizean ve Ozcan tarafmdan da benzer sekilde bulunmustur (22, 28) .
Akraba evliligi yapan kisilerin anne babalan ar sasmdaki akrabahk bulunma sikhgma bakildiginda;
akraba evliligi yapmayan gruba gore istatistiksel ola rak anlamh sayida bir artis oldugu tespit edilrnistir (Tablo 4). Bu sonuc akraba evliligi yapmis ebeveyn leri olan bireylerin bu tiir evliliklere daha olumlu bakmalanna neden oldugunu dustmdurmektedir. Manisa da yapilan bir cahsmada da kinredde yer alan akraba evliliklerinin, akraba evliligi sikhgim ar tirdrg: gosterilmistir (22).
Popiilasyonlardaki gen frekansi rastgele yapilan evliliklerde degismeden nesiller boyunea ayru kalir (9, 14,29). Ortak atalara sahip bireylerin evlenmesi ise popiilasyonun gen frekansmi etkilemektedir ve nadir gorulen bazi resesif hastaliklann insidansmi artirmaktadir (14, 19, 30-33). Zararh ve resesif
kalmlan genlerin bu tiir evlilikler sonueunda yan ya na gelme olasihgi rastgele yapilan evliliklere gore daha yiiksektir (34-36). Bu durum, bu tur evlilikler de spontan abortus, olii degum ve konjenital anoma lili degum siklrgmi artrrmaktadir.
Calisma grubumuzda akraba evliligi yapan aile lerde spontan abortus oram %30,9 bulunurken, ya banci ile evlilik yaprms grupta %28,7 bulunmustur.
Bu iki gurup arasmda fark istatistiksel olarak anlam
hdir (Tablo 5). Basaran'10 cahsmasmda spontan
abortus sikhgi Ankara'da akraba evliligi yaprms ai lelerde % 17.5, akraba evliligi yaprnarms ailelerde
%7.5, Eskisehirde akrabalarda % 13.3, akraba 01
mayanlarda %4. 14, Diyarbakir'da akrabalarda
%4.59, akraba olmayanlarda % 1.32 olup aralannda ki farkm istatistik olarak anlarnh oldugu saptanrmsnr (37). Nijerya'da yapilan benzer cahsmada akraba evliliklerinin spontan abortus Ian arnrdrgi tespit edilmistir (38). Ulkemizde yapilan pek cok arasnrma sonueunun aksine (19, 24, 39, 40, 41, 42, 43, 44), Kahramanmaras'ta ve Konya'da yaprlan calismalar da ise iki grup arasmdaki spontan abortus sikhklan arasmda anlamh bir fark bulunamarmstir (23 , 45).
Akraba evliliklerinin konjenital anomalili do gum sikhguu artirdigma dair bir cok cahsmaya kar sihk (19, 24, 37, 44, 46), bazt arastirmacilar akraba evlilikleri ile konjenital anomali arasmda bir kore lasyon bularnadiklanm bildirmislerdir (47, 48, 49) .
Antalya da yapilan bir cahsmada ozellikle 1. yegen evliliklerinden dogan cocuklarda konjenital anomali sikhginm diger akraba evliliklerinden ve akrabahk bulunmayan evliliklerden anlamli dereeede farkli oldugu tesbit edilmistir (24). Bu tur evliliklerde, po piilasyonda nadir gorulen ve resesif seyreden mutas yonlann homozigot diizeyde ortaya cikma insidansi
73 ~ ~... _ "-"'7 ~ • • ,,","::" .o; ",'....
.
"
~.~\..
_ _ t . , "'Afyonkarahisar ilinde Akraba Evlilikleri veBununDogumsal Anomaliler ile lliskisi/
Prevalence of Consanguineous Marriage in Afyonkara hisarand itsRelation with
The Occurence of Congeni tal Anomalies
artacagmdan konj enital anomali sikhg m m artmas i
beklenen bir sonuctur.
Cahsm a rmzd a diger bazi cahsrnalarda sap ta n
dlgl uzere akra ba evli ligi yapan bireyl erden dogan
cocu k la rda konjenital anomali gorulme sikhg:
(%3.9), yabanci ile ev li lik ya p rms bireylerden dogan
cocuklardan (% 1.9) daha yiiksek tesb it edilmist ir
(Tablo 5).
Calisma rmzda he r ne kadar sponta n abortus ve
konjenital anomalil i degum srkhgi, akraba evlil igi
yapmis ciftlerde sik go ruldugt; sonucuna vanlrrus
0
1
sa da; b ilimsel veriler zararh rese sifgenlerin bir ara
ya gelme si ile olusabilecek bu gibi durumlann
etyoloj is ind e ileri an ne yasi, kotu cevre kosullan,
ye te rsiz saglik hizmetleri ve dusuk egitim seviyes i
gib i etkenlerin de onernli oldugunu desteklemektedir
(50).
Sonuc olarak Afy onkarahi sar iii ic Ege bolge
sind e yer almasma ragmen ; ay m bolgede yer alan
Denizl i, izmir ve Mani sa illerine gore yuksek sikhk
ta akra ba ev l ilig ine rastlanmaktadir. Vine bu ve rile re gore Afyonkarahisar ilindeki akra ba
ev
liligi
oramEskisehir ile i zmir ars m d a ye r alm a k ta ve akra ba ev
lili
ginin
dogudan
batiya dogru gittikce azaldigmmtipik goste rg es iola ra k go ru lmek te d ir.
Ulkernizde akra ba evliligi bolgeler arasmda
farkh olm ak la birlikte halen yuksek sikhkta bulun
maktadrr. Bu nedenle toplumun akraba evl iliginin
riskleri acismdan bilinclendirilme si, bu yondeki faa
liyetlerin etki n bicimde su rd ur u lm es i ve ozellikle
genetik ha stahklar yonunden riskl erin in evli lik on
cesi ciftlere gene tik dam sma ile anlatrlmas irun top
lum saghgl acisindan onemli olac ag i dnsunce sinde
yiz,
KAYNAKLAR
I. Eyuboglu
i.
Z. Tiirk Dilinin Etimoloji Sozliigii. lkinciBaski, istanbul: Soysal Yay, 1991.
2. Ulusoy M, Tuncbilek E. Consa nguinity in Turkey in
1988. Turkish J Popul Stud, 1989; II : 35-46.
3. Akraba Evliligi, http://gebelik.org/dosyalar/
akrabalik.html (Erisim tarihi: 10.11.2006).
-I. Hancioglu A, Tuncbilek E. Akraba Evlilikleri, Sosyo Demografik Ozellikleri ve Cocuk Olurnleri Ozerine
Etkileri. Cocu k Saghg i ve Hastahklan Dergisi,
1988;41: 139-15 3.
5. Altuntek NS. Van Yoresind e Akraba Evliligi, Ankara,
1993: 17.
6. Hacettepe Oniversitesi. Nufus Etiitleri Enstitusu. Ttlr
kiye Nufus ve Saghk Ara~tIrmaSI-1 99 8 - 1999, Anka ra.
7. Kir T, Gulec M, Bakir B, et al. The frequency and effect ing factors of consenquneous marriages in a
group of soldiers in Ankara. Journal of Biosoc ial
Science, 2004:1-5.
8. Imaizumi Y. A recent survey of con sanguine ou s
marriages in Japan . Clinic Genet, 1986; 30 (3): 230 233.
9. Lenz W. Medizini sche Genetik. 6. Uberarbeitete Auflage, Stutga rt, 1983.
10. AI-Salem M, Rawashdeh N. Consa nguinity in North
Jordan: prevalance and pattern. J Biosoc Sci, 1993;
25(4): 553-556.
II. AI-Awadi SA, Mou ssa MA, Naguib KK, et al.
Consa nguinity among the Kuwaiti populat ion. Clin
Gene t. 1985;27(5 ):483-6.
12. Rao PSS, Inbaraj SG. Inbreedin g effects of fetal
growth and development. Jou r. Med ical. Genet. 1980:
17; 27-33.
13. Freundli ch E, Hino N. Consanguineo us Marr iage Amo ng Rural Arabs in Israel, Israel J M Sci, 1984:
20; 1035-1039.
14. Tuncbilek E. Turkiyede Akra ba Evlilikleri, Katki,
1985: 6(2); 129-1 36.
15. Sayh BS. Anadolu' nun genetik yapisi uzerin e calis
malar , I. kan yakiru evlenme lerin cesit ve sikhklan na
dair ilk bulgulanrm z. Anakar Onivers ites i TIp Fakul
tesi Mecmu asi, 1969; 22: 207-2 13.
16. Ulusoy M, Tuncbil ek E. Tiirkiye'de akraba evlilikl eri ve cocuk olumlerine etkisi. Nufusbi lim Dergisi, 1987; 9: 7-26.
17. Basaran N, Say h BS. Anadolu' nun genetik yaprsi
uzerine cahsmalar: II. Tiirkiye'deki kan yakiru ev lenm elerin sikhgma dair ilk bulgular. D. O. TIp Fak.
Derg, 1972 : I; 539-545.
18. Sezgin i, ezgin A, Aksu O. Kan akraba hg i hakkinda
bir aras tirma. C. O. TIp Fak. Derg., 1983: 3(3-4);
280 -282 .
19. Budak T, Alp M N, <;:elik Y, et al. Kan yaknn evlilik lerin Diyarbakir toplumundaki sikhgr ve bazi etkileri
uzerine arastirmalar. D.O.Tlp Fak Derg, 1985 ; 12(3
4): 149-1 60.
20. Tume rdern Y, Ayhan B, Akin E, et al. Metropol itan
bir kentte gecekondu yerlesim li ailelerde akraba evli ligi arastirmas i. Doga-Tr. J. Med. Sience, 1992: 16;
244-2 54.
21. Kihcarslan S. Ulas egitim arastirma saghk bolgesinde akraba evliligi durumu ve akraba evliligini onlemede egit imin rolu , Doktora Tezi. C. O. Saghk Bil. Ens .,
Sivas, 1993.
74 SA MLI ve ark.
22. Ozca n F. Manisa Yoresind e Akraba Evlilikleri ve
Bunun Aile Hekim ligi Yonunden Degerlendir ilmesi.
Aile Hekiml igi Dergisi , 1997; 1(4): 208-2 12.
23. Donb ak L. Consanguinity in Kahr am anm aras city,
Turkey, and its medical impact. Saud i Med J, 2004;
25(12): 1991-1994.
24. Guz K, Dedeoglu N, Luleci G. The frequ ency and med ical effects of consa nguineous marriages in An talya, Turkey Hereditas, 1989 ; III: 79-83.
25. Hussain R, Bittles A H. Sociodemog raphic corre lates
of consa nguineous marr iage in the Muslim popul ation
of India. J Biosoc Sci 2000; 32: 433-442 .
26. Hussain R. Bittles A H. The prevalance and
demographi c characteristics of consa nguineo us
marriages in Pak istan. J Biosoc Sci, 1998; 30: 261
275.
27. Basaran N. Anadolu'nun genetik yaprsi uzer ine ca
hsmal ar: III. Diyarbakir ve cev resi nde yasayan insan
lar aras mdaki kan yakim evlenme ler ve bunlann
med iko-sosyal yonu: I. Evlenme yaslan, evlenm e
mevsiml eri, poligam i, kan yakmr evlilik nispeti ve or talam a soyluluk katsay isi. D.O.Tlp Fak Derg, 1973 ;
2: 535-5 49.
28. Duzcan F. Sivas popul asyonunda akraba evliligi sik lig: ve aileler uzerindeki tibbi etkileri. Dokt ora Tezi.
Sivas: Cumhuriye t Unive rsitesi, Saghk Bil. Ens.,
1994.
29. Dem irsoy A. Kahti m ve Evrim. lkinci Baski , Anka
ra: Meteksa n Yayinlan, 1984: 795-829.
30. Basaran N. Tibbi Genetik. 4. Baski, Eskise hir: Ana dolu Onive rsitesi Egitim Ve Bilimsel Arastirma ~a hsma Va kfi Yayinl an , 1986.
31. Cenani A. Genetik Hastahkl ardan Korunma. istanbul Cocuk Klinigi Dergisi. 1974; 10:1-9.
32. Fuhrman n W, Vogel F. Genetische Familienberatung.
Ein Leitfade n fur Studenten und Arzte, 3. Auflage,
Berl in, 1982.
33. Sayh BS. Genetik ilkeler. I. Baski, Ankara: Ayyildiz Matbaasi, 1981.
34. Habib Z, Boock JA. Consa nguinity and Incidence of
Thalassaemi a inEgypt,Hereditas, 1983:99:215-2 17.
35. Imaizumi Y. A Recent Survey of Consa nguineous
Marriages in Japan. Ann of Hum. Biology, 1986:
13(4); 317-330.
36. Prasad A1. First-Cousin Marr iages and Pyschi atry ,
1985: 30; 68-69 .
37. Basaran N. Anado lu' nun genetik yapisi Uzerine ca hsmalar: V. TUrkiye 'de akra ba evlilikleri. Anadolu
Tip Derg, 1983; 5:189-2 06.
38. Scott-Em uakpor A. The Mutat ion Load in an African Popul ation. 1. Hum. Genet. 1974: 26; 674 -682.
39. Demirel S, Kaplanoglu N, Acar A, et al. The
frequency of consa nguinity in Konya, Turkey and its
medic al effects. Genet Couns, 1997; 8: 295-301.
40. Asha BPV, John TJ, Subrama nia m YR. Reproductive
wastage and developm ental disord ers in relation to
con sanguinity in South India. Trop Geogr Med, 1981;
33: 275-28 0.
41. Hussain M, Bunyan M. Consa nguineo us marrriages
in a Saudi popul ation and the effect of inbreeding on prenatal and postnatal mortal ity. Ann Trop Paed iar ,
1997; 17: 155- 160 .
42. Khouri SA, Masa t DF. Consa nguinity, fert ility,
rep rodu cti ve wastage, infant mortal ity and conge nital malform ations in Jordan. Saudi Med J, 2000; 150 154.
43. Tuzun C, Elyas 11. Elazig iii merk ez ve cevresinde
akraba evlilikleri insidan si ve ubbi sonuc lan , Firat Tip Dergisi 1996; I: 60-65.
44. Baki A, Karaguzel A, Beser E, et al. Consa nguineo us marr iages in the province of Trabzo n, Turkey. East
Afr Med J, 1992; 69: 94-96.
45. Kaplanoglu N. Konya'da akra ba evlilikl erinin sikhgi
ve trbbi sonuc lan. Yukse klisans tezi. Konya: Selcuk
Onive rsitesi Saghk Bilimleri Ensti tusu, 1989.
46. Magnu s P, Berg K, Bj erk edal T. Association of
parent al consa nguinity with decreased birth weight
and increase d rate of early death and conge nital malform ations. Clin Genet, 1985; 28: 335-342.
47. Kayan A, GUlte kin A, Oran O. 2515 yenidoganda an
ne-b abalannm akra ba hk durumu-konjen ital
mal form asyon larla iliskisi. C.O.Ttp Fak, 1981; 3(3
4): 37-4 1.
48. Saha N, Ham ad RE,Moham ed S. Inbreed ing effects
on repro ducti ve outco me in a Suda nese popul at ion.
Hum Hered, 1990; 40: 208-2 12.
49. Verma IC, Prema A, Puri RK. Health effects of
consa nguinity Pond icherry. Indian Pedi atr, 1992;
29(6) : 685-692.
50. Sayli BS. Tem el Med ikal Genetik, Anakara Unive rsi tesi Tip Fakultesi, 1982: 430.
