Primer Aç›k Aç›l› Glokomu Olan Hastalarda Plazma Lipid Profili
Sevim KUYUMCU (*), Yusuf A YILMAZ (*), Hakan BOZKIR (*), Sevil ARI (*), Hasan HOROZ (**), Hasan H. ERB‹L (***)
ÖZET
Bu çal›flmada, primer aç›k aç›l› glokomu olan hastalarda kan;
trigliserid (TG), düflük dansiteli lipoprotein (LDL), çok düflük dansiteli lipoprotein (VLDL) ve kolesterol düzeylerinin risk faktörü olup olmad›¤›n› de¤erlendirdik. Glokom biriminde primer aç›k aç›l› glokom nedeniyle takibedilen 50 hastan›n LDL, kolesterol, VLDL, TG kan düzeyleri ölçüldü. Kolesterol yüksekli¤i grup A’da; % 68, grup B’de, % 47 olup anlaml›
olarak yüksek bulundu.
Sonuçta; PAAG olan hastalarla kontrol gurubu aras›nda lipid profilleri karfl›laflt›r›ld›¤›nda kolesterol düzeyleri anlaml›
olarak yüksek bulundu. Di¤er parametrelerde fark bulunmad›
(p<0.05).
Anahtar kelimeler: Primer aç›k aç›l› glokom, lipid, lipopro- tein, plazma düzeyi
SUMMARY
Plasma Lipid Profile in Primary Open Angle Glaucoma Patients
We carried out analysis of plasma lipid and lipoprotein levels in 50 patients treated for primary open angle glaucoma in Glaucoma Department. We evaluated whether plasma cho- lesterol, trigliceride, LDL, VLDL levels were a risk factor in glaucoma patients. There were similar results in POAG group compared to control group, except statistically significantly higher cholesterol levels in former group (p<0.05).
Key words: Primary open angle glaucoma, lipid, lipoprotein, plasma level
Göztepe SSK Hastanesi Göz Klini¤i, Asist. Dr.*; fief Yard›mc›s› Op. Dr.**; Prof. Dr.***
Primer aç›k aç›l› glokom en çok görülen glokom tipi olup, yavafl ilerleyen bir görme alan› kayb› ve optik diskte çukurlaflmayla giden bir sendrom olarak kabul edilmektedir. 40 yafl üstünde prevalans› % 1.3-2.1’dir.
Ancak, bu oran Iskandinav ve Akdeniz ülkelerinde da- ha yüksek bulunmufltur. Siyahlarda 3-6 kat daha s›kt›r ve daha genç yaflta bafllay›p daha fazla körlü¤e neden olur.
Tek bafl›na göz içi bas›nc› yüksekli¤i glokomun etyolo- jisini aç›klamada yeterli olmay›p, baz› risk faktörleri tan›mlanm›flt›r. Risk faktörleri olarak; diabetes mellitus, miyopi, kalp damar hastal›klar›, retinal ven oklüzyonu, aile hikayesi, migren ve vazospazm gibi vasküler hasta- l›klardan bahsedilmektedir (1). Hem kolesterol hem trigliserid yüksekli¤i, koroner ve periferik arterlerin aterosklerotik hastal›klar› için artm›fl risk faktörüdür.
Vasküler faktörler, optik sinir bafl›n›n perfüzyon bas›nc›
ile ilgili oldu¤undan, glokomun etiyolojisinde etkili bu-
lunmufltur (2). Normotansif glokomda kan lipidleri ve lipoprotein düzeylerinin yüksek bulunmufltur (2,3). Bir baflka çal›flmada ise, oküler hipertansif ve kronik aç›k aç›l› glokomu olan hastalarda hiperlipoproteinemi ve iskemik vasküler hastal›klar›n s›k oldu¤u, ancak kontrol yafl gruplar›na göre de¤erlendirildi¤inde fark bulun- mam›flt›r (4).
Çal›flmam›zda, primer aç›k aç›l› glokomu olan hastalar- da plazma TG, LDL, VLDL ve kolesterol düzeylerinin risk faktörü olup olmad›¤›n›n normal popülasyondan kontrol grubuyla karfl›laflt›r›lmas› amaçlanm›flt›r.
MATERYAL ve METOD
SSK Göztepe E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi glokom birimin- de primer aç›k aç›l› glokom nedeniyle takip edilen hastalar de¤erlendirildi. Grup A’da; 32 kad›n, 18 erkek olmak üzere toplam 50 hastan›n LDL, kolesterol, VLDL, TG kan düzeyleri ölçüldü. Grup A’n›n sonuçlar›, Grup B’deki; 46 kad›n, 34
KL‹N‹K ARAfiTIRMA Oftalmoloji
Göztepe T›p Dergisi 17: 149-150, 2002
149 ISSN 1300-526X
erkek olmak üzere toplam 80 olguluk normal popülasyondan kontrol grubuyla karfl›laflt›r›ld›. Grup A’da 13 hipertansif, 7 diabetik hasta vard›. Grup B’deyse 18 hipertansif, 16 diabetik hasta bulunuyordu. Topikal ve sistemik beta-bloker kullanan- lar, antihiperlipidemik tedavi alanlar çal›flmaya dahil edilme- di. Yafl ortalamas›, A grubunda; 62.5 (42-81 yafl), B grubun- da; 63.1 (44-83) olarak hesapland›. Her iki grup; sistemik vasküler hastal›klar, yafl, cinsiyet yönünden randomize edildi.
Kolesterol 200 mg/dl<, TG 140 mg/dl<, LDL 178 mg/dl<, VLDL 40 mg/dl< olarak al›nd›. Bulgular›n istatiksel de-
¤erlendirilmesinde ki-kare ve Fischer exact testleri kullan›ld›.
BULGULAR
Gruplar aras›nda cinsiyet, yafl, diabet ve kardiyovas- küler hastal›k yönünden anlaml› bir fark yoktu. Ko-les- terol yüksekli¤i; grup A’da; % 68, grup B’de, % 47.
Trigliserid yüksekli¤i; grup A’da; % 34, grup B’de; % 23. LDL yüksekli¤i; grup A’da; % 22, grup B’de; % 13.8. VLDL yüksekli¤i; grup A’da % 14, grup B’de % 16 bulunmufltur (p>0.05).
TARTIfiMA
Tüm lipoproteinler de¤iflen oranlarda trigliserid, li- poprotein, protein içermektedir LDL % 50 kolesterol,
% 10 trigliserid içerirken, VLDL % 75’e kadar triglise- rid, % 10 civar›nda kolesterol içerir. Lipoproteinler aras›nda enzimatik kontrollü olarak sürekli bir de¤iflim vard›r. De¤iflik plazma lipidlerinin düzeyleri sadece belli bir popülasyonda de¤il, ayn› insanda bile günden güne farkl›l›k göstermektedir. Diyetteki ya¤ ve karbon- hidrat miktar› alkol al›m›, akut travma, stres, sigara iç- me, baz› ilaçlar, akut veya kronik olarak lipid ve lipo- protein düzeylerini etkilemektedir. Genel olarak her iki cinste de 50 yafl›na kadar kademeli olarak artmaktayken 50 yafl sonras›nda kad›nlarda daha yüksek seyretmekte- dir. Tüm yafllarda trigliserid ve VLDL düzeyleri ka- d›nlarda erkeklere göre daha yüksek bulunmufltur (5).
Winder ve ark., hiperlipidemi alttiplerini gruplad›klar›, oküler hipertansiyonu ve kronik aç›k aç›l› glokomu olan hastalarda iskemik vasküler hastal›k ve lipoprotein düzeylerinde anormalliklerin daha fazla görüldü¤ünden bahsetmifllerdir (4). Walker ve ark., çal›flmalar›nda okü- ler hipertansiyonu olan 45 hastan›n % 44’ünde ve kro- nik aç›k aç›l› glokomu olan 50 hastan›n % 52’sinde anormal lipoprotein düzeyleri bulmufllard›r (6). Chis- holm, 182 oküler hipertansif hastay› inceledi¤i çal›fl- mada ise anormal lipid profili olan ve olmayan hastalar aras›nda glokom s›kl›¤› yönünden fark bulmam›flt›r (7). Sonuç olarak; çal›flmam›zda, PAAG olan hastalarla kontrol gurubu lipid profilleri ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda kolesterol düzeyleri anlaml› olarak yüksek bulun-mufl, di¤er kan lipid parametrelerinde fark izlenmemifltir.
Kan kolesterolünün güniçinde ayn› kiflide tekrarlayan ölçümlerde bile farkl› sonuçlar verebilece¤i, olgu say›- m›z da göz önüne al›n›nca, ileride daha genifl serilerde yap›lacak çal›flmalar›n sonuçlar›m›z› desteklemede daha etkin olaca¤› inanc›nday›z.
KAYNAKLAR
1. American Academy of Ophthalmology Basic and Clinical Science Course. San Francisco 10:5-6, 1999-2000.
2. Drance SM: Some factors involved in the production of low ten- sion glaucoma. In Cant JS (ed): The Optic Nerve, H Kimpton, Lon- don, 339-366, 1971.
3. Winder AF: Circulating lipoprotein and blood glucose levels in association with low tension and chronic simple glaucoma. Br J Oph- thalmol 61:641-645, 1977.
4. Winder AF, Paterson G, Miller SJH: Biochemical abnormalities associated with ocular hypertension and low tension glaucoma. Trans Ophthalmol Soc UK 94:518-524, 1974.
5. Carlson LA, Lindstedt S: The Stockholm Prospective Study.1.
‹nitial values for plasma lipids. Acta Med Scand 493(suppl);S6-S36, 1968.
6. Martin Walker M, Walton KW, Magnani HN, et al: Glaucoma nad ischemic vascular factors. Trans Ophthalmol Soc UK 96:237- 240, 1976.
7. Chisholm IA, Stead S: Plasma lipid patterns in patiens with sus- pected glaucoma. Can J Ophthalmol 23(4):164-167, 1988.
Göztepe T›p Dergisi 17: 149-150, 2002
150
