Olgu Sunumu
Case Report
Sjögren Sendromu ile Birlikteli¤i Olan
Eritem Anüler Santrifüj Tan›l› Bir Olgu
A Case of Erythema Annulare Centrifigum with Sjögren Syndrome
‹lgen Ertam, Hanife Ezgi Erçal, Alican Kazand›, ‹dil Ünal, Sibel Alper
Ege Üniversitesi T›p Fakültesi, Deri ve Zührevi Hastal›klar Anabilim Dal›, ‹zmir, Türkiye
38
Y
Yaazz››flflmmaa AAddrreessii//AAddddrreessss ffoorr CCoorrrreessppoonnddeennccee:: Dr. ‹lgen Ertam, Ege Üniversitesi T›p Fakültesi, Deri ve Zührevi Hastal›klar Anabilim Dal›, ‹zmir, Türkiye Tel.: +90 232 390 38 31 E-posta: ilgen.ertam@ege.edu.tr GGeelliiflfl TTaarriihhii//RReecceeiivveedd:: 22.05.2007 KKaabbuull TTaarriihhii//AAcccceepptteedd:: 30.03.2009
Özet
Eritem anüler santrifüj s›kl›kla yetiflkinlerde görülen eritemli bir dermatozdur. Perifere do¤ru asimetrik geniflleyen ve pitriyazik skuam›n efllik etti¤i eritematöz lezyonlar fleklinde görülür. Etyolojide infeksiyon, tümör, besin alerjisi, ilaç reaksiyonu olabilmekle birlikte, ço¤u olgu idyopatiktir. K›rk dokuz yafl›nda kad›n hasta, her iki bacak ve kollarda on befl gün önce oluflan k›zar›kl›k flikaye-ti ile baflvurdu. Özgeçmiflinde bir buçuk ay önce tan› konan Sjögren Sendromu ve kinin tablet kullanma öyküsü yan› s›ra geçirilmifl granulom anüler tan›s› vard›. Soygeçmiflinde özellik yoktu. Dermatolojik muayenesinde, her iki bacakta ve kolda ortas› daha soluk, periferinde yakal›k tarz›nda deskuamasyon gözlenen eritemli plaklar› mevcuttu. Lezyonlardan al›nan biyopsinin histopatolojik in-celemesinde, epidermiste fokal spongiyoz, yüzeyel dermada ödem, damar proliferasyonu ve perivasküler lenfosit ve histiyositler-den zengin eozinofillerin efllik etti¤i manflon tarz›nda yang›sal hücre infiltrasyonu gözlendi. Yap›lan tetkiklerinde hemogram, ka-raci¤er fonksiyon testleri, böbrek fonksiyon testleri, sedimentasyon, C-reaktif protein normal de¤erlerde idi. Romatoid faktör 30, antinükleer antikor 1/640 granüler olarak saptand›. Sjögren Sendromu ile birlikteli¤i olan eritem anüler santrifüj tan›l› olgu, sen-dromun di¤er deri bulgular› ile birlikte tart›fl›lmaktad›r. (Türkderm 2010; 44: 38-40)
Anahtar Kelimeler: Eritem anüler santrifüj, Sjögren sendromu, deri
Summary
Erythema annulare centrifigum is a dermatose which is frequently seen in adults. It is characterized by erythematous lesions which spread asymmetrically to periphery and have a collarette desquamation. Although infection, tumor, food allergy, drug reaction can play a role in the aetiology, most of the cases are idiopathic. A forty-nine years old, female patient presented to our clinic with erythematous lesions on both of her lower extremities. Six weeks prior to her referral, she treated with quinine for Sjogren syndrome. She had a diagnosis of granuloma annulare in her personal history. There was no significance in her family history. In dermatologic examination; annular erythematous plaques and collarette desquamation were detected on lower extremities. Histopathologic examination of the lesional biopsy specimen revealed focal spongiosis in the epidermis, dermal oedema, vascular proliferation and perivascular infiltration of lymphocytes, eosinophils and histiocytes. In the laboratory examination; blood count, liver and kidney function tests, sedimentation, C-reactive protein was normal. Rheumatoid factor was 30. Antinuclear antibody was 1/640 granular pattern. A case of erythema annulare centrifigum with Sjögren Syndrome is discussed with the other skin findings of the disease. (Turkderm 2010; 44: 38-40)
Key Words: Erythema annulare centrifigum, Sjögren syndrome, skin
Girifl
Eritem anüler santrifüj figüre eritemler aras›nda yer al›r. Di¤er figüre eritemler; eritem giratum repens, eritem giratum perstans, bebeklik ça¤› anüler erite-mi, eritem marginatum, eritem skarlatiniforme des-kuamativum rezidüvans, nekrolitik migratuvar eri-temdir. Eritem anüler santrifüj nadir görülen bir
der-matoz olup s›kl›kla yetiflkinlerde görülür. Etiyolojide, kronik dermatofit ve kandida albikans infeksiyonlar›, bakteriyel infeksiyonlar, meme, gastrointestinal, di-¤er organ maliniteleri, infestasyonlar, besin alerjileri, ilaç reaksiyonlar› yer almakla birlikte ço¤u olgu idyo-patiktir1.
Burada, Sjögren sendromu ile birlikteli¤i olan bir eri-tem anüler santrifüj olgusu sunulmaktad›r.
Türkderm-Deri Hastal›klar› ve Frengi Arflivi Dergisi, Galenos Yay›nevi taraf›ndan bas›lm›flt›r. Her hakk› sakl›d›r. Turkderm-Archives of the Turkish Dermatology and Venerology, published by Galenos Publishing. All rights reserved.
Olgu
K›rk dokuz yafl›nda kad›n hasta, her iki bacak ve kollarda on befl gün önce oluflan k›zar›kl›k flikayeti ile baflvurdu. Özgeçmi-flinde bir buçuk ay önce tan› konan Sjögren Sendromu ve kinin tablet kullanma öyküsü yan› s›ra geçirilmifl granülom anüler vard›. Soygeçmiflinde özellik yoktu. Dermatolojik mu-ayenesinde, her iki bacakta ve kolda ortas› daha soluk, perife-rinde yakal›k tarz›nda deskuamasyon gözlenen eritemli plak-lar› mevcuttu (Resim 1-2).
Lezyonlardan al›nan biyopsinin histopatolojik incelemesinde epidermiste fokal spongiyoz, yüzeyel dermada ödem, damar proliferasyonu ve perivasküler lenfosit ve histiyositlerden zen-gin eozinofillerin efllik etti¤i manflon tarz›nda yang›sal hücre infiltrasyonu gözlenmifltir (Resim 3-4). Hastaya klinik ve histo-patolojik bulgularla eritem anüler santrifüj tan›s› kondu. Yap›lan tetkiklerinde hemogram, karaci¤er fonksiyon testleri, böbrek fonksiyon testleri, sedimentasyon, C-reaktif protein normal de¤erlerde, romatoid faktör 30, antinükleer antikor 1/640 granüler olarak saptand›.
Hastaya tedavi olarak topikal kortikosteroid (hidrokortizon-17-butirat) uyguland›. Bir ayl›k tedavi sonunda lezyonlarda gerileme izlendi.
Tart›flma
Eritem anüler santrifüj yavaflça büyüyen anüler eritematöz lezyonlarla karakterize bir hastal›kt›r. Etyolojik aç›dan infeksi-yon, ilaçlar ve nadir olarak da altta yatan maliniteye karfl›
olu-Ertam ve ark. Sjögren Sendromu ve Eritem Anüler Santrifüj Birlikteli¤i Türkderm
2010; 44: 38-40
39
www.turkderm.org.tr
Resim 1. Femoral bölge posteriorunda annuler eritemli pitriyazik skuaml› lezyonlar
Resim 2. Eritemli skuaml› annuler lezyonlar›n yak›ndan görünümü
Resim 3. Epidermiste fokal spongiyoz, yüzeyel dermiste ödem, damar proliferasyonu (H&E, X40)
Resim 4. Perivasküler manflon tarz›nda lenfosit, histiyosit ve eozinofil infiltrasyonu (H&E, X100)
flan afl›r› duyarl›l›k reaksiyonu sorumlu tutulmaktad›r2.
Klinik olarak, perifere do¤ru asimetrik genifllerken merkezi solan eritematöz lezyonlar fleklinde görülür. Lezyonlarda s›k-l›kla ince kolaret deskuamasyon gözlenir. En s›k gövdede yer-leflme e¤ilimi olan lezyonlar, günler içinde yay›l›r, haftalar ve-ya aylar içinde geriler fakat yeni lezyon ç›k›fl› devam eder. S›k-l›kla asemptomatik olmakla birlikte bazen kafl›nt›l› olabilmek-tedir. Tedavide; varsa etyolojiye yönelik tedavi, antihistaminik ve non-steroid antiinflamatuvarlar yer al›r1.
Nadiren eritem anüler santrifüj lezyonlar› ilaçlar (klorokin, simetidin, amitiptilin, etizolam)2 bakteriyel, fungal, viral
(Human Immundeficiency Virus) infeksiyonlarla, parazitik in-festasyonlarla (Ascaris, Pediculosis), otoimmün hastal›klarla (Sjögren sendromu ve hipertirodizm), malinitelerle (hodgkin hastal›¤›), karaci¤er hastal›klar›yla ve disproteinemilerle te-tiklenebilir3,4.
‹yileflmifl herpes zoster alanlar›nda eritem anüler santrifüj ge-liflen iki olgu bildirilmifltir. Bu durum immunolojik mekaniz-man›n›n sorumlu oldu¤u izotopik yan›ta ba¤lanm›flt›r5.
Eritem anüler santrifüj s›kl›kla haftalar içinde spontan olarak geriler. Bununla beraber bazen y›llarca sürebilmektedir. Altta yatan tetikleyici neden bulunmayan idyopatik olgularda etkin bir tedavi seçene¤i bulunmamaktad›r. Literatürde topikal kor-tikoterapiye, psoralen ile birlikte ultraviyole A fototerapiye ra¤men gerilemeyen üç y›ll›k bir eritem anüler santrifüj olgu-sunda, kalsipotriolün, günde bir kez olarak etkili oldu¤u ve lezyonlar›n üç ay içinde tamamen silindi¤i bildirilmifltir3.
Bizim olgumuzda, Sjögren Sendromu tan›s› ve kinin kullanma-ya bafllanmas› sonras›nda eritem anüler santrifüj lezyonlar› meydana gelmifltir. Hastan›n lezyonlar› topikal kortikosteroid kullan›m›yla birlikte gerilemifltir.
Sjögren sendromu otoimmün bir hastal›kt›r. Kutanöz belirtile-ri; kserosis, angular keilit, gözkapa¤› dermatiti, pruritus, kuta-nöz vaskülit ve eritem anülerdir. Bu semptomlar›n ço¤u spesi-fik de¤ildir ve sendromun di¤er sistem semptomlar›ndan da-ha da-hafiftir6.
Sjögren sendromundaki anüler eritem, periferi eleve, endü-re ve merkezinde soluk alan›n bulundu¤u lezyonlar fleklin-dedir7. Eritem anüler santrifüjdeki gibi koloret tarz›nda
sku-am bulunmaz.
Anüler eritem Sjögren sendromu ile birlikte görülmekle bera-ber, literatürde eritem anüler santrifüj ile birlikteli¤e rastlan-mam›flt›r. Olgumuz, bu aç›dan ilk olgu olarak sunulmaktad›r.
Kaynaklar
1. Braun-Falco O, Plewig G, Wolff HH, Burgdorf WHC: Dermatology. 2’nci bask›. Berlin Springer 2000;571-647.
2. Kuroda K, Yabunami H, Hisanaga Y: Etizolam-induced superficial erythema annulare centrifigum. Clin Exp Dermatol 2002;27:34-6. 3. Gniadecki R: Calcipotriol for erythema annulare centrifigum. Br J
Dermatol 2002;146:317-9.
4. Bessis D, Chraibi H, Guillot B, Guilhou JJ: Erythema annulare cen-trifigum induced by generalized Phthirus pubis infestation. Br J Dermatol 2003;149:1291.
5. Lee HW, Lee DK, Rhee DY et al: Erythema annulare centrifigum following herpes zoster infection: Wolf’s isotopic response? Br J Dermatol 2005;153:1241-3.
6. Soy M, Piflkin S: Cutaneous findings in patients with primary Sjög-ren’s syndrome. Clin Rheumatol 2006;26:1350-2.
7. Yokota K, Shichinohe R, Hayasaka T: Topikal tacrolimus in the tre-atment of annular erythema associated with Sjögren’s syndrome. Clin Exp Dermatol 2005;30:450-1.
Ertam ve ark.
Sjögren Sendromu ve Eritem Anüler Santrifüj Birlikteli¤i
Türkderm 2010; 44: 38-40
