3. konu
Sosyal antropolojinin diğer sosyal disiplinler
arasındaki konumu
5. hafta
• Bu hafta, doğa bilimlerinden ayırdığımız sosyal disiplinlerin içerisinde sosyal antropolojiyi
konumlandırmaya çalışacağız. Psikoloji, tarih,
sosyoloji, felsefe ve sanat ve özellikle edebiyatla ilişkili farklılıkların altını çizen bir çaba bu.
Saydığım disiplinlere dair derinlemesine bilgi sunmak yerine bir haftaya sığacak biçimde
farklılıklar üzerinden sosyal antropolojiye sınır çizmeye çalışacağımızı söyleyebilirim. Yeri
geldiğinde benzerlikler de konu edilecektir.
• Son kısımda sosyal antropolojiyi kültürel antropoloji ile de kıyaslayacağız.
5. hafta
• İlk altını çizdiğim disiplin psikoloji. Psikoloji, kullanmakta mahir olduğu deney yöntemi ile iç geçerliği yüksek veri üretir. Yalnız ürettiklerinin dış geçerliği hakkında aynı şey söylenemez. Toplumsal yaşam çok katmanlıdır ve bir
faktörün diğerlerinden yalıtılarak araştırılmasına müsaade etmez.
• Sosyolojiyi de içerecek biçimde araştırma pratiğinde
örneklem ve evrene yapılan vurgu yani üzerinde araştırma yapılan insan topluluğu seçkisi ve sonuçların
genellenebileceği daha geniş toplumsal kategoriler bağlantısı da nitel veri temelli analizin aynı tipte bir sorgulaması ile karşı karşıyadır. Nitel veri temelli antropolojinin temsil etmeye dair iddiaları bu kadar yalınkat formüle edilmez.
5. hafta
• Sosyoloji ile kökensel farklılıklardan bahsetmek de değerlidir. Yükselen endüstrileşme ve şehirleşme şartlarında ortaya çıkan sosyolojinin bunların yol açtığı toplumsal sorunlara ve dezavantajlara dair mücadeleci ve normatif bir pozisyonu olduğunu söyleyebiliriz. Antropoloji ise ampirik geleneğinin kurulmasını takiben bir mozaik modeli ve kültürel görelilik kavramı üzerinden toplumsal doğruluk ve yanlışlık önermelerine daha mesafeli durmuştur.
• Tarihle bağlantıyı, tarihin toplumsal yaşamdaki
yerine dair kuramsal tartışmalar ve tarih-yazıcılığı düşüncesinden hareketle kuracağız.
5. hafta
• İnsanın ne’liğine dair bir tür epistemolojik ve ontolojik arayışa karşılık gelen felsefenin, tüm diğer sosyal
disiplinler için olduğu kadar sosyal antropoloji için de topluma nasıl bakılacağına dair çerçeve çizen üst bir disiplinel gerçeklik olduğu söylenebilir. Kökeni felsefi düşüncede bulunmayan neredeyse hiçbir sosyal
disiplinel yaklaşım biçimi yoktur.
• Sanat ve edebiyat, antropolojik metin yazımı ve topluluklara yaklaşım için değerli çerçeveler çizer.
Hatta iyi etnografik metinlerin iyi edebi anlatılar
oldukları görüşü, disiplin içerisinde de, her ne kadar önerme bilimselliğe muhalefet ediyor gibiyse de, kabul görür.
5. hafta
• Son olarak, kültür ile toplumsal form
kavramlarının önerdiği yaklaşım farkları üzerinden kültürel antropoloji ile sosyal antropolojiyi
ilişkilendirelim veya aralarındaki sınırı çizelim.
Buradaki temel noktamız, özellikle çıkış
döneminde kültürün siyasi imalarla dolu olması ama siyasi ilişkileri analiz etmede pek de istekli olmaması üzerine olacak.
5. hafta
• Beşinci hafta Malinowski’nin etnografisinin Evliliğe Giden Yol ve Evlilik bölümlerini okuyoruz.
• Bu bölümlerde Malinowski, evlilik öncesi ve evlilik sırasında armağan ve geçim karşılıklılığına
odaklanıyor. Bir erkeğin kendi evlilik ailesi için
değil kız kardeşlerinin evliği için çalıştığı ve kendi geçimi için karısının erkek kardeşleri ile muhatap olduğu karmaşık bir ekonomik organizasyonla
karşı karşıyayız.
5. hafta
• Zorunlu okuma:
• Bronislaw Malinowski. Vahşilerin Cinsel Yaşamı.
İstanbul: Kabalcı Yayınları. (Evliliğe Giden Yol ve Evlilik bölümleri)
