Aile Danışmanlığı
Dr. Özlem Özcan
Aile
• Aile kavramı sosyolojik bir kavram olup, tanımı sosyal yapının ve işleyişin değişmesine paralel olarak değişmektedir
• Günümüz de aile “belirli sorumlukları yüklenmiş, birbiriyle doğum, evlilik ve sonradan dahil olma gibi sebeplerle birlikte yaşayan iki veya daha fazla kişiden oluşan grup” olarak
tanımlanmaktadır
• Aile içindeki bireyler birbirine biyolojik, psikolojik, ekonomik bağlarla bağlı olup bir geçmişi paylaşarak ortak bir gelecek planlarlar
• Bu çerçeveden bakıldığında; evlenmeden bir arada yaşayanlar, evli ancak çocuğu olmayanlar, boşanma ya da ölüm gibi
nedenlerle evliliği sonlanmış olanlar geleneksel olmayan aile kavramı içinde yer alır
Ailenin görevleri…
Beslenme Bakım, korunma Sevgi ve ait olma
Duygusal, sosyal ve bilişsel gelişimi
sürdürme
Eğitim Kültürel değerleri
aktarma
Ailenin Gelişim Dönemleri
• Aileden duygusal olarak ayrılmak
• Köken aldığı aileden farklı bir birey olmak, kimlik
geliştirmek
• Yaşam amaçlarını belirlemek
• Hayat görüşü geliştirmek, değer yargıları benimsemek
• Özgürlük ve sorumluluk arasında denge kurmak
• İnisiyatif kullanmak
BAĞIMSIZLIK
• Evlenmeden önce birbirini kaybetme korkusu
• Evlendikten sonra kendisini kaybetme korkusu
• Kimlik pazarlığı- ilişkide rollerin uyumu
• Rollerin tanımları üzerinde antlaşmak Rollerde değişiklik yapmaya dair antlaşmak
• Finansı yönetmek
• Ortak yaşam stili oluşturmak
• Öncelikleri belirlemek
• Hobi ve ilgiler, birbirleriyle zaman geçirmek
• Cinsellik
• Sadakat
• Arkadaşlık, duygusal destek sağlamak
Yeni Evlilik
• Yeni gelecek bireye ailede yer açma ve büyüyen aile yapısına uyum
• Yeni doğana bakma
• Anne ve babalık rolleri alma
• Olumlu bir gelişim çevresi oluşturma
Anababalık Çocuk
Yetiştirme
• Ergenin daha bağımsız olmasına izin vermek, sınırları
geçirgenleştirmek
• Onların
bağımsızlıklarıyla başa çıkabilmek
• Çocuk bakımı dışında yeni ilgiler geliştirmek
Ergenlik
• Çocuklar olmaksızın aileye yeniden odaklanmak
• Büyüyen çocuklarla yetişkin yetişkine ilişki kurmak
• Onların çocuklarıyla büyük- babalık/büyük-annelik rollerini benimsemek
• Kariyer sorunlarını yeniden ele almak
• Köken aile bireylerine ilginin artması
• Sandviç kuşak olarak iki kuşağa da hizmet etmek
Yetişkinlik çocukların
evden ayrılması
• Yaşlanan bedene, emeklilikle değişen aile ve sosyal rollere uyum sağlamak
• İlgiler geliştirmek
• Aile üyelerine (kendisinden öncekilere ve sonrakilere) destek sağlamak
• Aile sisteminde yaşlı bireyin bilgeliği ve tecrübeleri için saygın bir yer
oluşturmak
• Kayıplarla başa çıkmak
• Yaşamını gözden geçirerek, öğrendiklerini sonraki kuşaklara aktarmak
• Ölüme hazırlanmak
Emeklilik
Yaşlılık
Sağlıklı/sağlıksız aile…
1. Problem Çözme 2. İletişim
3. Roller
4. Duygulara katılma karşılık verme 5. Davranış denetimi
• Ne çok katı ve değiştirilemez ne de tamamen boş vermiş ya da kaotik davranışlar yerine yeterince esnek ve duruma uygun davranışlar gösterilmesi ailenin sağlıklı oluşuyla alakalıdır
• İşlevlerini bir bütünlük ve beraberlik içinde yerine getiremeyen aileler, sağlıksız ailelerdir
• Kişilerarası ilişki sorunlarının, bağımlılığın, incinebilirliğin, rol ve güç çatışmalarının yoğun yaşandığı bir aile, sorun ve
çatışmaları tolere edememekte, aile üyelerinin yardım
isteklerini reddetmekte, yeni durumlara bağlı olarak rollerde ortaya çıkan değişimler konusunda yeterli esnekliğe sahip olamamaktadır
Aile danışmanlığı
• Ailenin içinde olduğu bir gelişimsel kriz ya da aileye özgü krizlerde aileyi bir bütün halinde ele alarak var olan sorunu ailenin çözmesine destek olmayı amaçlarken diğer yandan
süreç içerisinde ailenin sağlıklı bir yapı ve işleyiş geliştirmesini de planlar.
• Aile müdahalesinde amaç var olan sorunu ortadan
kaldırmanın yanında çocuğun gelişimine engel olabilecek tüm ailesel etmenlere de müdahale etmektir.
İleri Okuma Önerileri ve Kaynakça
1. Ünal S. Ailenin Temel Özellikleri ve İşlevleri. İçinde: Ünal S (editör). Aile Psikolojisi ve Eğitimi, 1. Baskı. Malatya, T.C. İnönü Üniversitesi, İnuzem, 2009: 4-12.
2. Kılıç EZ. Çocuk ve ergen psikiyatrisinde aile ile çalışma. Turkiye Klinikleri Journal of Child Psychiatry-Special Topics 2017, 3: 91-8.
