Turizm sosyolojisi Turizm gelişiminin çevresel etkileri
• Giriş
• Çevre ve toplum
• Turizm ve cevre
• Turistlik yelerin konumlarınının tanımlanması
• Turizm gelişiminin çevre üzerindeki etkisi
• Sürdürebilirlik ve eko- turizm
• Turizmde çevre yönetimi
• İşletme yönetimi
• Çevre yönetimi sisteminin kurulması
• Çevresel etki değerlendirme
• Türkiye de eko-turizm
ÇEVRE VE TOPLUM
Çevre, insan yaşamının varoluş koşullarını belirleyen doğal ve yapay öğelerden oluşur. Fiziksel, biyolojik ve sosyal kategorilerden oluşan çevre, insanoğlunun varoluşundan bu yana sürekli olarak insan
faaliyetlerinin etkisi altında kalmıştır. insan, toplu halde yaşamaya başladığından beri, çevreyi ve doğal kaynakları olabildiğince fazla oranda kullanmanın yollarını aramış ve bulmuştur. Söz konusu süreç sonucunda, kendiliğinden var olan doğaya karşı, bu doğanın yeniden üretildiği ve insan emeğinin ürünü olan yeniden üretilmiş, ikinci
doğa oluşturulmuştur. ilkel toplumlarda ve tarımcı toplumlarda,
insanın doğa üzerindeki müdahalesi son derece sınırlı kalmıştır.
Günümüzde yaşanan çevre sorunları ve doğal çevrenin bozulmaya başlaması, büyük ölçüde endüstrileşme, modernleşme ve kentleşme
ile başlamış ve XX. yüzyılın ikinci yarısından
sonra had safhaya ulaşmıştır.
Çevrenin doğal ve yapay öğelerinin bozulması veya niteliğinin
değişmesiyle ortaya çıkan çevre sorunlarının temelinde; aydınlanma düşüncesinin bir sonucu olarak insanın doğaya bakış açısının
farklılaşması, sanayileşme, kentleşme ve nüfus artışı yatmaktadır (Benton, 2001). Özellikle endüstriyel toplum yaşantısında doğa ile toplum arasındaki ilişkilerin giderek kopma noktasına gelecek kadar zayışamasıyla insanoğlu doğaya yabancılaşmıştır. Toplumun doğaya yabancılaşması, doğanın tahrip edilmesi ve çevre kirliliği ve bunun sonucu oluşan sorunlar 1950’ler ile 1970’ler arasında en üst
değerlere ulaşmış ve insanlığı tehdit eder duruma gelmiştir.
TURIZM VE ÇEVRE
Turizm, büyük ölçüde çevre ve doğal kaynaklar üzerine
kurulmuş, çok yönlü, ekonomik ve toplumsal boyutları olan bir faaliyettir. Turizm ile çevre arasındaki ilişkilerin iki
boyutundan söz edilebilir. Bir yandan, çevresel kaynaklar, turizm ürününün üretimi için gerekli, kritik kaynaklardan
birini sağlarken diğer yandan da turizm faaliyetinin üretimi
süreci, bilinçli ya da bilinçsiz olarak çevre üzerinde negatif
etkiler bırakır. Bununla birlikte turizmin bir diğer etkisi de
çevresel kaynakları tüketerek değişikliğe uğratmasıdır.
Turizm diğer ekonomik sektörlere göre, doğal kaynakları en çok kullanan sektördür. Çevresel kaynaklar
yenilenebilen türden olmayıp turistlerin ilgisini çekmesi bakımından oldukça önemlidir. Fakat bu kaynakların
kullanımı, aynı zamanda, hem sosyal hem de ekonomik
gelişmeyi büyük ölçüde etkiler.
Bir yörede turizm faaliyeti ortaya çıktığında ve gelişim sürecine girdiğinde, yukarıda belirlenen çevresel kaynaklar üzerinde etkili olur ya da turizm faaliyeti yukarıda belirlenen çevresel kaynaklar üzerine kurulur. Dolayısıyla doğal çevreye duyarlı ve saygılı bir turizm etkinliği, bir yandan söz konusu çevresel kaynakların
sürdürülebilirliğini sağladığı gibi, diğer yandan, genel olarak turizmin sürdürülebilirliğini de sağlayacaktır. Bu bağlamda, turizmin
varoluşunun temelini oluşturan çevresel kaynakların korunması, yüksek düzeyde bir çevresel duyarlılığı zorunlu ve gerekli
kılmaktadır.
Son yıllarda turistik kaynakların yönetimi, geliştirilmesi, yaratılması ve çevresel elementler konusunda, yerel toplulukların sosyo-kültürel
değerlerin korunması ve turizm açısında pazarlanabilir ürünler haline gelmesi, öncelikli hale gelmiştir. Çünkü turistler tatillerini gündelik
yaşamın gürültü, yoğun trafik, park sorunu gibi kentsel yaşamın getirdiği sorunlarından uzak bir şekilde geçirmek istemektedirler. Dolayısıyla,
çevrenin bozulması turizm sektörünün de rekabetçi özelliklerini ve
kaynaklarını kaybetmesine yol açmaktadır. Yakın gelecekte, “çevre”ye
yönelik talepler de küresel anlamda artacak; turistler, çevre konusunda
daha duyarlı hale gelecek ve tatil tercihlerini doğa ile uyumlu ve başarılı,
çevre koruma politikalarının uygulandığı yerlerden yana kullanacaklardır.
KAYNAKÇA
Prof.Dr. Muammer Tuna ve Doç.Dr. Aslıhan Aykaç Yanardağ , Turizm Sosyolojisi, Anadolu Üniversitesi, 1.baskı,2012
