TEGV Evde Barış Atölyesi

(1)

TEGV Evde Çocuk Dergisi Sayı: 2 • Aralık 2021

Ücretsiz

TEGV Evde

Barış Atölyesi

(2)

Sevgili Çocuklar Merhaba,

Bu dergide, dünyayı merak eden ve kendisinin farkında olmak isteyen herkes için keyifli oyunlar var.

Eğlenceli; ama aynı zamanda “Daha İyi Bir Dünya İçin” önemli birçok barış oyunu sizi bekliyor.

Kendini daha iyi tanımak, çevrende olup bitenleri çözmek, duygularının, hayal

gücünün, haklarının farkında olmak isteyen herkes bu oyunları çok sevecek.

Oyunlara farklı çözümler getirebilirsin.

Farklılıklarla yaşamak ve ayrımcılıkla baş etmek için ipuçları bulacaksın.

Çevremizi ve dünyamızı daha iyi bir hale getirmek isteyenler için dergideki öyküler, oyunlar ve karakterler yanınızda olacak.

Oyunların içinde bir sihir var. Her oyuna kendine göre bir şeyler katarak onları değiştirebilirsin. Her oynadığınızda farklı sonuçlar alabilirsin. Barış oyunlarını ailen ve arkadaşların ile oynayabilirsin.

Tüm canlılar ve insanlarla paylaştığımız dünyamızda kendimize ve çevremize nasıl daha şefkatli davranabiliriz, birlikte nasıl daha mutlu olabiliriz, dünyamıza nasıl fark katabiliriz diye soranlar bu sayfaları çevirmeye başlayabilir.

İçindekiler

Kâğıtla Barış ... 3

Çevremdekilerle ilgili Değiştirmek İstediklerim ... 4

Değiştirmek İstediklerim - Takım Çantası ... 6

Değişim Planım ... 8

Somurtkan’ın Komutları ... 9

Ben Kimim? ...11

Sen kimsin? Kiminle arkadaş olurum? ... 12

‘Gruplarım’ Oyunu ... 14

Önyargılar - Etiketler ...16

Duygu Sandığı ... 17

Boğaziçi Üniversitesi Barış Eğitimi

Uygulama ve Araştırma Merkezi ve Maggie Pınar’a katkılarından dolayı teşekkür

ederiz.

çift pati işareti, “oyunun bir büyüğün ya da yakınınla iki kişi olarak oynayabilirsin.” demektir.

üç pati işareti, “oyunun iki veya daha fazla oyuncu ile oynayabilirsin”

demektir.

(3)

Kâğıtla Barış

Malzemeler: Çizgisiz kağıt, tutkal, bant, silgi, kurşun kalem.

Ne yapacağız?

Kağıdı masaya koy. Boşken güzel görünüyor, sen ne dersin?

Hafifçe dokun kağıda, kırış kırış ses çıkarıyor.

Elindeki kağıda resimler çizebilirsin, üzerine bir şeyler yapıştırabilirsin.

Bu oyunda elindeki kağıt şekilden şekile girecek. Nasıl mı?

Önce kağıdı eline al ve şeklini değiştirmeye çalış. Kağıtla boğuş,

ona sinirlen, onu ez, döv, sıkıştır, istersen onu karala. Bütün öfkeni ondan çıkar. İşin bitince kağıdı tekrar masaya koy.

Kağıdın bu hali sana neler hatırlatıyor?

Önceki haline dönebilir mi? Biraz dene bakalım.

Kağıdın biraz zarar görmüş olabilir; ama ona yeni şekil verebiliriz. Örneğin, küçük bir heykel olabilir mi?

Diğer malzemelerden destek alabilirsin.

Şimdi neye benzedi? Yepyeni bir sanat eserine dönüşmüş!

Bu oyun barışla ilgili bize ne anlatır sence?

Kağıt, zarar ve şiddet görünce bozulur. Ne kadar uğraşsak da onu bir daha eski haline kimse sokamaz. Tam olarak onu onarmamız imkansız ama hayal gücümüzle ona yeni bir şekil verebiliriz. Barış da kağıda benziyor. Kolay yıpranır, onarmak için uğraşmak gerekir.

Çevremizdeki tüm canlıları, yaşadığımız dünyayı düşün. Hepsi elimizdeki kağıt gibi.

Onları bozduğumuz gibi onarmak da bizden sorulur.

Haydi öyleyse, barış oyunlarına başlayalım!

savaş dövüş çatışma öfke şiddet

(4)

Daha İyi Bir Dünya İçin Atölyeler • Sayı 2 • Barış Atölyesi

4

Malzemeler: Renkli kalemler, hayal gücü

İki kişilik oyun

Etrafında değiştirmek istediğin şeyler nelerdir? Önce biraz düşün. Sence çevrendeki insanlarda değişmesi gereken en önemli 3 konu hangileri?

Şimdi belirlediğin üç konuyu aşağıdaki “İnsanlarla İlgili Değiştirmek İstediklerim” tablosuna yaz.

İnsanlarla İlgili Değiştirmek İstediklerim

Değiştirmeyi en çok istediğinin yanına bir yıldız çiz.

Sihirli değneğin olsaydı bunu nasıl değiştirirdin? Hayal ettiğin değişimi bu çizim kutusuna resim olarak çizebilirsin.

Çevremdekilerle ilgili Değiştirmek İstediklerim

(5)

Nasıl bir değişim hayal ediyorsun?

Hayal edebilmek değişimi başlatan ilk adımdır. İnsanlar arasında barış nasıl olur? Şimdi biraz da barışı hayal edelim.

Değişim Afişi

İnsanlarla ilgili değiştirmeyi en çok istediğin konu neydi? Hadi bu değişimi anlatan bir afiş hazırlayalım.

Afişini hazırlarken konuyu iyi anlatan 10 sözcükle slogan üretelim.

Sorun için bir çözüm hayal ettin. Hayal ettiğin çözümü afişte on sözcükle anlatman gerekli.

Örneğin; arkadaşlarınla ilgili hoşlanmadığın bir durumda “Arkadaşlarımı değiştirmek isterim.”

diye düşünmüş olabilirsin. Diyelim ki çözüm olarak da “tek başıma takılmayı” hayal ettin ve resmini yaptın. Şimdi afiş sloganı için o çözüme uygun on sözcük araman gerekli. “Yalnızlıktan hoşlanırım, sessizlik, sorun yok, ne güzel!” gibi. İşte bu kadar! Sloganın hazır.

Sen de karar verdiğin çözüm için en fazla 10 sözcükten oluşan sloganını oluştur. Afiş panosuna yaz. Konuyla ilgili çizimlerle afişi süsleyebilirsin. Hazırladığın afişi bir duvara da asabilirsin.

Sorular:

• Sloganın için sözcükleri seçmek nasıldı? Zorlandın mı, yoksa kolay mıydı?

• Afiş için çizimleri yaparken neler geçti aklından?

• Değişim sence hemencecik olur mu?

Değişim İçin Afiş

(6)

6

İçindekiler etiketi

Değiştirmek İstediklerim – Takım Çantası

Çevrendekilerle ilgili değiştirmek istediğin şeyler için aşağıdaki çantada saklı sihirli şeyler var. Şimdi onları seçme vakti!

Çantanın içinde neler olabilir? Aklına gelenleri yandaki “içindekiler etiketi”

isimli tabloya yazabilirsin.

? ^?

?

Sihirli Takım Çantası

(7)

Çantanın içinde daha iyi bir dünya için ihtiyacın olan sihirli aletler ve barış becerileri var.

Bu beceriler, değişim ve barış için sana destek olur.

Soru:

Arkadaşlarınla arandaki bir sorunu çözmek için çantandaki barış becerilerinden hangilerine ihtiyaç duyarsın? Bu soruyu çözmek için bir büyüğünden destek alabilirsin.

En başta iletişim, sorun çözme ve sorumlu karar verme becerileri seçebilirsin.

Barış Becerileri Listesi

• Başkaları ile iletişim

• İşbirliği

• Kendine güven

• Kendine ve kendinden farklı olanlara saygı

• Duygu farkındalığı

• Empati

• Kendini fark etmek ve yönetmek

• Sorun çözmek

• Sorumlu karar vermek

• Hedef koymak

• Sorumluluk almak

(8)

8

Değişim Planım

Çevrenle ilgili değiştirmek istediğin başka neler olabilir?

(Örneğin; oturduğun mahallen, sokağın, evin, sınıfın, okulun, yaşadığın kent…) (buraya listesini yazın) ...

...

Çevrende gerçekleşmesini istediğin değişimleri biraz düşün. Bu değişimleri yapmak için barış becerilerini kullanabilirsin. Hangi değişimi seçtin?

Değişim planını hazırlamaya başlayalım.

Bir yakının ile birlikte aşağıdaki soruları yanıtlayarak başlayalım.

Sonra değişim planını hazırlarken birlikte çalışacağın kişilerle de soruları tartışabilirsin.

Sorular

Nasıl değiştiririm? Neler gerek?

(Sihirli Takım Çantandaki barış becerilerini hatırla!)

...

Kararlarım kimi etkiler? Planımı kimlere, nasıl anlatacağım?

...

Başka hangi iletişim yollarını kullanabilirim?

...

Planlarken kimlere danışabilirim?

...

Kiminle çalışmak isterim?

...

İlk adımım ne olacak?

...

Her şey istediğim gibi gitmezse ne yaparım? Engellerle nasıl başa çıkarım?

(Hayal gücünü çalıştırın, ekiple tartışın)

...

Değişim Planı

Adım adım istediğin değişim için çalışmaya hazırsın. (hedef koyma, sorumlu karar verme ve sorun çözme becerilerini dene). Denedikçe becerilerinin sihiri ortaya çıkar. İletişim, işbirliği (takım çalışması), kendini yönetmek ve sorumluluğu da takım çantanızdan çıkart.

Unutma! Her sorunu tek başına çözemeyebilirsin; ama sorunun çözümü için her zaman yapabileceğin bir şeyler olur.

(9)

Somurtkan’ın Komutları

Biliyor musun? Somurtkan gerçek bir kedidir. Bir ara medyada çok meşhur olmuştu.

“Somurtkan” diye bir kedi adı olur mu hiç? Neden Boncuk ya da Pofuduk değil senin adın? diye takılırım bazen ona.

‘’Sorma!’’ der Somurtkan, somurtarak. ‘’Niçin kendi adımı istediğim gibi seçemedim?’’

‘’Üstelik neden hayatımda başka şeylere de ben karar vermedim! Rezalet!” der somurtmaya devam ederek.

“Bazı şeyleri isteyerek yapsam da çoğu zaman yapmayı hiç istemediğim şeyler karşıma çıkar.

‘Yap! Yap! Zorunlusun!’ der bana hep. Ben de somurta somurta onları yaparım. Ama bazen eserse hiçbirini yapmam. Bu iş için inanılmaz güçlü yöntemlerim var” diye fısıldıyor Somurtkan.

“Anlat! Anlat!” diyorum ona.

“İşte birinci şık şu...” diye atlıyor Somurtkan. Ve somurta somurta aşağıdaki oyunu anlatmaya başlıyor.

(10)

10

Oyun Kuralları:

1. Oyuncu listeden bir komut seçerek söyler, 2. oyuncu komutun tersini yapar. Sonra oyuncular yer değiştirir. 2. oyuncu yanlışlıkla tersi değil de komutun doğrusunu yaparsa, diğeri (1. oyuncu) puan kazanır ve yer değiştirmeden oyun devam eder. Tüm komutları en az bir kere deneyene kadar oyun ilerler.

• Yeni komutlar eklenebilir.

• Yanlış hareketler görmezden gelinebilir.

• Oyuncular ‘Ters komut’ skorlarını tutar.

Oyuna başla!

Sorular: Oyunun sonunda ne oldu? Ters komutu takip etmek zor muydu? Kolay mıydı? Ters komutları yerine getirirken neler oldu?

Ne hissettin?

İlginçtir! Oyunu anlatırken Somurtkan’ın yüzü gülmeye başlamaz mı! Gülen bir kediyi hiç gördünüz mü? Ne şakacıdır bizim Somurtkan!

Bazen gülmek hakkımız olabilir? Ne dersiniz?

Bu arada her çocuğun oyun oynama hakkı da olduğunu biliyor muydun?

Ters Komut Oyunu

“Sana komut listemden birini söyleyeceğim. Sen komutun tersini yapacaksın. Ne söylersem tam tersini yap” diyor Somurtkan. Komutlar listesi aşağıda.

Oyuncular: Biriniz oyunda komut veren olsun, diğeri komutun tersini yapan kişi olsun. Birinci oyuncu kim? Karar verdiniz mi?

Somurtkan’ın Komutları

Dur! Koş! Yere çömel, ellerini havaya kaldır, ellerini arkana sakla! Yürü! Yerinde dur! Otur, Ayağa kalk! Çak!

Gül! Sessiz ol! Yuvarlan!

(11)

Ben Kimim?

Bir haber geldi. Seninle aynı yaşlarda birisi, çook uzaklardan sizin oraya taşınacakmış. Seninle aynı okula gelebilirmiş. Hatta belki sizin sınıfınıza gelebilirmiş.

• Böyle bir haber duyunca ne hissederdin?

• Kimseyi de tanımadığı için tren istasyonunda onu sen karşılayacakmışsın.

Hiç tanımadığın kişiye kendini nasıl tanıtabilirsin?

Oyun için bir yetişkinden destek alabilirsin.

‘Ben kimim?’

Kendini önce birkaç sözcükle tanıtabilirsin. Beş kişisel özelliğini yazarak başla. Fiziksel özelliklerin, yaşın, ailen, doğduğun yer, konuştuğun dil, sevdiğin şeyler, hiç sevmediğin şeyler, bir hayalin gibi şeyleri aşağıdaki boş karta yaz...

Yeni tanışacağın kişi ilk gördüğünde seni nasıl tanıyacak? Kalabalıkta seni nasıl seçecek? “Ben kimim?”

kartının diğer boş yüzüne renkli kalemlerle kendi yüzünü çiz ya da fotoğrafın varsa karta yapıştır.

Resim sana benzedi mi?

Kartpostalı güzel bir yere sakla. Bir yıl sonra aynı kişi misin diye bir daha ona bakabilirsin. Yeni tanıştığın bir kişiyle kartpostal değiştirip ayni şekilde bir süre sonra karşılaştır.

(12)

12

• Çizdiğin resmi yakınlarına da gösterip aynı soruları sor. Yanıtlarını not et.

• Yakınlarından kaç kişi seninkine benzer yanıtlar vermiş? Neden sence?

• Genelde insanlar kimlerle arkadaş olmak ister? Neden?

• Bir kişi senden farklı ise onunla arkadaşlık kurabilir misin?

• Son soruya ‘Olur’ diyenler kendilerinden farklı olanlara saygılı demektir. Eğer ‘olur’ dediysen kendini kutla.

• Hepimiz farklıyız! Ama ortak noktalarımız da her zaman var.

Çizdiğin çocuğun resmine bakarak aşağıdaki soruları yanıtla. Her sorunun yanındaki

“Olur / Emin değilim / Hiç olmaz” seçeneklerinden birini daire içine alarak işaretle.

Sorular bölümünü bir büyüğünüz ya da yakınınızla birlikte tamamlayın.

Sorular Yanıt seçenekleri

Resimdeki gibi birisiyle arkadaş olabilir misin? Olur / Emin değilim / Hiç olmaz Hiç tanımadığın birisiyle arkadaşlık kurabilir misin? Olur / Emin değilim / Hiç olmaz Hiç tanımadığın bir kişinin sana benzer yönleri olabilir mi? Olur / Emin değilim / Hiç olmaz

Sen kimsin? Kiminle arkadaş olurum?

Yakında yeni tanışacağın kişi senden tamamen farklı biriyse sence nasıl birisi olabilir?

Sana hiç benzemeyen çocuğun portresini aşağıdaki kutunun içine çiz. Her fiziksel özelliği seninkinden tamamen farklı olsun.

Nasıl bir resim oldu? Kendi resminden çok farklı mı?

(13)

‘Gruplarım’ Oyunu

Hangisi Benim?

Hepimizin ait olduğu birçok grup vardır. Ailemiz, arkadaşlarımız…

Aşağıdaki balonlarda içinde olduğun kaç grubu bulabilirsin? Ait olduğun grupları değişik renklerle doldur.

Ama ait olmadığın gruplar için yeni balonlar ekleyebilirsin.

Şarkıcı

Sanat

Sever

Müzisyen

Göçmen

Engelli

Rengi Göz

Rengi Saç

Mavi

Yeşil Kahve-

rengi

Kahve- rengi Farklı dil

konuş an

Spor Seven

Koşucu bolcuVoley- kaycıKay-

Sarı Siyah

Kızıl

Çevreci Çocuk

Aile

Amca Kardeş

Teyze

Kuzen

Öğrenci

Boy

Cinsiyet Oğlan

Kız

Uzun

Orta

Kısa

Gruplarım

• Balonlardaki kaç gruba dahilsin? Ait olduğun gruplar sandığından çoktur.

• Hangi gruplara dahil değilsin?

• Çok gruba ait olmak nasıl bir duygu olabilir?

Soruları düşün ve alta yanıtla:

(14)

14

Oyunda seçtiğin gruplar senin kimliğine ait farklı kimlik gruplarındır. Her biri kimliğinin önemli birer parçasıdır. Kimliklerinin hepsi değerlidir.

Somurtkan’ın bu konudaki son sözü:

Hepimiz farklıyız. Hepimiz çok kimliğe sahibiz. Yine de birbirimize benzeriz, tabii ki. Hepimiz canlı grubundayız.

Sorular:

• Ait olmadığın bir gruptan birileriyle komşu olmak ya da aynı sınıfta okumak ister miydin?

• Tanımadığın bir gruptan biriyle arkadaş olmak sence kolay mı olur, yoksa zor mu olur?

Sihirli Takım Çantasından kendini fark etmek ve farklılıklara saygı duymak becerilerini bu oyunda kullandın.

“Örneğin ben, somurtkanlar grubunda, aynı zamanda da

güleçler grubundayım.

Bütün gruplarım da büyük

kedi grubundadır”.

(15)

Önyargılar - Etiketler

Hiç takma adın oldu mu? Aşağıdaki takma adlarından hangisi sana takılırsa iyi hissetmezsin?

Neden? Sana birisi öyle bir ad takarsa ne yaparsın?

Bu etiketlerden biri bir başkasına takılsa o nasıl hisseder sence?

Hoşlanmadığın etiketlerin üzerine çarpı çizerek sevmediğin takma adlarını iptal et.

Sorular:

Olumlu takma ad var mı?

...

Takma adlar olumlu değildir. Kimi tarafından komik görüldüğü halde bu tür etiketler daima şiddet içerir. Hedef olan kişiyi üzer ve incitir. Ad takan, zorbalık yapan kişiyi zayıf ve kararsız gösterir.

Birisi bir arkadaşına hoşlanmayacağı bir lakap takarsa sen ne yaparsın?

Arkadaşına nasıl destek olabilirsin?

Dostluk Etiketi

Takma ad yerine arkadaşlarına iyi hissetmeleri için güçlü yönlerinden birini anlatan olumlu birer dostluk etiketi üretin.

Sayfadan keserek veya renkli kartondan etiket hazırlayarak arkadaşına armağan edebilirsin.

(ÖNEMLİ: Unutma! Birisi bir arkadaşına zorbalık yaparsa (Lakap takmak bir çeşit zorbalıktır.) hiçbir şey yapmamak, zorba yapanın yanında yer almak olur. Zorbalık devam ederse bir

yetişkine hemen anlatın.

“Bir başkasını etiketlemek şiddettir.” (Rosenberg, 2010)

Sihirli Takım Çantasından öz farkındalık, farklılıklara saygı duymak ve empatiyi bu oyunda kullandın.

Tombiş Çirkin

Cılız

Geveze

İnek Manyak Hasta Pis

Sakar Komik Çapar

(16)

16

Duygu Sandığı

Hoşlanmadığımız olaylarda olumsuz duygular yaşarız. Olayları çözmek için fark etmemiz bize yardımcı olur.

• Duyguları eşleştirmek kolay mıydı, yoksa zor muydu?

• Her kara duygunun umutlu karşıtın olduğunu bilmek seni rahatlatır mı?

Sihirli Takım çantasından duyguların farkında olma becerisini bu oyunda kullandın.

Kara Duygu Sandığı

unutulmuş

kızgın endişeli

terk edilmiş

tedir gin

incinmiş yalnız

kaygılı gergin

isteksiz

dışlanmış sıkıntılı

korkmuş üzgün

aşağı- lanmış şaşkın

yorgun

değersiz

güvensiz

ezilmiş

Umutlu Duygu Bulutu

cesur

dahil edilmiş huzurlu

değerli

keyifli enerji dolu

güvenli

hevesli

rahat

sakin

emin

heyecanlı iyimser

canlı önemsenmiş

mutlu

Birisi sana hoşlanmadığın bir ad takarsa sandıktaki duygulardan hangilerini hissedersin?

...

Böyle bir durum için sandıktan üç kara duygu çıkarın. Adlarını buraya yazın.

Sonraki adım, kara duygularla başa çıkabilmektir. Duygularımız şu an karışık. Sandıktaki kara duyguları birer umutlu duygu ile eşleştirelim. Sayfadaki Umutlu Duygular Bulutundaki duygular ile aralarında çizgi çizerek birleştirin.