Yaz›flma Adresi/Address for Correspondence: Dr. Ahu Çiler Ç›k›m, Malkara Devlet Hastanesi, Dermatoloji Klini¤i, Tekirda¤, Türkiye E-posta: aciler@mynet.com Gelifl Tarihi/Received: 26.09.2007 Kabul Tarihi/Accepted: 06.12.2007
Özet
Varisella zoster virüsü (VZV), çocuklarda s›k görülen su çiçe¤inin etkenidir. Herpes zoster (HZ), VZV’nin dorsal arka kök gangli-on hücrelerine yerleflerek yapt›¤› latent bir infeksiygangli-ondur. HZ çocukluk ça¤›nda nadir rastlanan, özellikle immünsüpresygangli-onu olan çocuklarda görülebilen bir hastal›kt›r. Burada, sa¤l›kl› bir çocukta görülen HZ olgusu sunulmakta ve infeksiyonun klinik bulgu-lar›, tedavisi ve komplikasyonlar› incelenmektedir. (Türkderm 2009; 43: 177-9)
Anahtar Kelimeler: Herpes zoster, sa¤l›kl› çocuk, asiklovir, afl›
Summary
Varicella zoster virus (VZV) is the causing agent of chickenpox which is common in children. Herpes zoster (HZ) is a latent infec-tion that is caused by VZV, which is localized in the cells of dorsal root ganglions. HZ is rare in childhood and is especially enco-untered in immunosuppressed children. Here, an immunocompetent child with HZ is presented and the clinical symptoms, tre-atment and complications of the infection are reviewed. (Turkderm 2009; 43: 177-9)
Key Words: Herpes zoster, immunocompetent children, acyclovir, vaccine
Sa¤l›kl› Bir Çocukta Herpes Zoster
Herpes Zoster in a Healthy Child
Ahu Çiler Ç›k›m
Malkara Devlet Hastanesi, Dermatoloji Klini¤i, Tekirda¤, Türkiye
Olgu Sunumu
Case Report
177
Girifl
Varisella zoster virüsü (VZV), insan alfa herpes virüs ai-lesindendir1. Çocukluk ça¤›nda görülen su çiçe¤i ve
da-ha çok eriflkin yaflta görülen ve özellikle immün bask›-lanma durumunda ortaya ç›kan herpes zoster (HZ) ol-mak üzere iki farkl› klinik tablo ile karfl›m›za ç›kar2. Bu
virüs, su çiçe¤i infeksiyonu geçiren kiflilerin dorsal kök ganglion hücrelerine yerleflerek latent infeksiyona ne-den olabilir1,3. Virüsün reaktivasyonu sonucu bir veya
bir-kaç duyusal sinirin dermatom alan›na uyan deri bölge-sinde veziküler lezyonlar ile karakterize HZ infeksiyonu ortaya ç›kar2. Görülme insidans› yaflla artar. Çocukluk
ça-¤›nda ise özellikle immünyetmezlik tablolar›nda rastla-n›r4. Burada sa¤l›kl› bir çocukta görülen herpes zoster
in-feksiyonu sunulmaktad›r.
Olgu
Yedi yafl›nda k›z çocu¤u, s›rt›n›n tek taraf›nda aniden ortaya ç›kan k›zar›kl›k, döküntü, a¤r›, yanma, kafl›nt› ve hafif atefl flikayeti ile baflvurdu. Özgeçmiflinden;
herhan-gi bir ilaç kullanmad›¤›, immün yetmezli¤i olmad›¤›, üç yafl›nda iken bir yafl›ndaki kardefli ile birlikte su çiçe¤i ge-çirdi¤i ö¤renildi. Soygeçmiflinde bir özellik yoktu. Dermatolojik muayenede; sa¤ skapula üzerinden bafl-lay›p ön tarafa do¤ru 3-4 cm kadar ilerleyen bölgede, eritemli zeminde, yer yer birleflme e¤iliminde, makü-lopapüler ve veziküler lezyonlar izlendi2 (Resim 1-2).
Subfebril bir atefl d›fl›nda, di¤er fizik muayene bulgu-lar› normaldi.
Hastan›n hemoglobini 12,8 gr/dL, lökosit say›s› 8.700/mm3, trombosit say›s› 367,000/mm3,
sedimantas-yon h›z› 23 mm/s, transaminaz düzeyleri normal, anti HIV antikoru (-), ve VZV IgG (+) idi.
Hastaya 5x800 mg oral asiklovir tedavisi baflland›. Befl günlük tedavinin üçüncü gününden itibaren lezyon-larda solma, a¤r›, yanma ve atefl flikayetlerinde azalma görüldü. Yeni lezyon ç›k›fl› olmad›, herhangi bir komp-likasyon geliflmedi.
Tart›flma
Varisella zoster virüsü, insan herpes virüs ailesinden-dir. Su çiçe¤i infeksiyonu geçiren kiflilerin dorsal kök
Türkderm-Deri Hastal›klar› ve Frengi Arflivi Dergisi, Galenos Yay›nc›l›k taraf›ndan bas›lm›flt›r. Her hakk› sakl›d›r. Turkderm-Archives of the Turkish Dermatology and Venerology, published by Galenos Publishing. All rights reserved.
veya kranial sinir ganglionlar›na yerleflerek latent hale gelir. VZV’nin geç reaktivasyonu sonucu HZ ortaya ç›kar 5,6. Sa¤l›kl›
çocuklarda nadir rastlan›r ve y›ll›k görülme insidans› her 100,000 kiflide 42-59’dur5. Hastal›¤›n ortaya ç›kmas›ndan
hüc-resel veya nonspesifik immünitenin bozulmas› sorumludur. Çocukluk ça¤›nda daha çok; immün yetmezli¤i olanlar, süt ço-cuklu¤u döneminde su çiçe¤i geçirenler, virüsü transplasental yolla alanlar veya VZV’ye yo¤un maruz kalanlarda görülür7.
Erken çocukluk döneminde veya intrauterin dönemde, çocuk-lar›n immün sistemi geliflmeden virüs ile karfl›laflm›fl olmalar›, hastal›¤›n sa¤l›kl› çocuklarda görülmesini aç›klayabilir8. Baz›
çal›flmalar, bir yafl›ndan önce su çiçe¤i geçirmenin, VZV’ye kar-fl› hücresel ve hümoral immünitenin gelifliminde yetersizlik ile sonuçland›¤›n› ve bu çocuklarda HZ geliflme riskinin yüksek ol-du¤unu göstermektedir9,10.
En s›k torasik ve trigeminal ganglionlar etkilenir4. Klinik
görü-nüm eriflkinlerdeki gibidir. ‹lk semptom genellikle a¤r› ve bir veya birkaç dermatomal hat boyunca gözlenen eritematöz makülopapüllerdir. Ancak çocukluk ça¤›nda görülen HZ’in prodromal semptomu genellikle eriflkinden farkl› olarak a¤r› yerine kafl›nt› olabilir2. ‹ki-üç gün yeni lezyon ç›k›fl› gözlenir. Bu
papüller daha sonra veziküler bir hal al›r ve bir-iki hafta
için-de püstüler, sonras›nda da ülsere ve kurutlu hale gelir6. Atefl,
bafla¤r›s›, lenfadenopati gibi sistemik reaksiyonlar görülebilir8.
Hastam›z lezyonlar›n›n ikinci gününde poliklini¤imize baflvur-du. Skapüler bölgede, duyusal sinirin dermatom sahas›na uy-gun olarak k›zar›kl›k, yer yer veziküllerin efllik etti¤i, birleflme e¤iliminde makülopapüler lezyonlar mevcuttu. Beraberinde a¤r› ve kafl›nt› da efllik ediyordu. Tedavi alt›nda yeni lezyon ç›-k›fl› üç güne kadar devam etti. Dördüncü günden sonra lezyon-larda kuruma, a¤r› ve kafl›nt› flikayetlerinde hafifleme gözlendi. HZ komplikasyonlar› olarak; sekonder infeksiyon, postherpe-tik nevralji, trigeminal sinir tutulumunda oküler inflamas-yon11, dissemine HZ, aseptik menenjit, fasyal paralizi12, nadiren
de daha çok immün süprese hastalarda görülen ensefalit, mi-yelit, retinit ve hemiparazi say›labilir13. HZ iyilefltikten sonra
a¤r›n›n bir aydan fazla sürmesi postherpetik nevralji (PHN) olarak tan›mlan›r. PHN insidans› eriflkin dönemde s›k iken, ço-cukluk ça¤›nda PHN’ye rastlanmamaktad›r2. Hastam›zda
hiç-bir komplikasyon geliflmedi.
Hastal›¤›n tan›s› genellikle fizik muayene bulgular› ile konur13.
Olgumuzda tan› klinik bulgularla birlikte VZV IgG pozitifli¤i ile konmufltur. Ay›r›c› tan›da; herpes simpeks infeksiyonu, kontakt dermatit, eritema multiforme, selülit14 ve impetigo8
düflünülmelidir.
VZV afl›s›, 1974 y›l›nda Japonya’da gelifltirilmifl, 1995 y›l›nda A.B.D’de 12 aydan büyük olan sa¤l›kl› çocuklarda ve suçiçe¤i-ne yakalanma olas›l›¤› yüksek sa¤l›kl› eriflkinlerde FDA onay› ile kullan›ma girmifltir. Amerikan Pediatri Akademisi, HIV ile infekte asemptomatik çocuklar gibi baz› immün yetmezlik tablolar›nda afl›n›n kullan›m›n› önermektedir15.
Antiviral ajanlar, virüsün replikasyonunu ve fasiyal sinire yay›-l›m›n› engelledi¤i için erken uygulanmal›d›r. Paralizi geliflti-¤inde, steroidler ödemi ve inflamasyonu azaltabilir1. Asiklovir
çocuk yafl grubunda s›k ve güvenle kullan›lan bir ilaçt›r. ‹ki ya-fl›ndan büyük çocuklarda 20 mg/kg dozunda, oral yoldan gün-de dört-befl kere, 5-8 gün veya yeni lezyon gelifliminin durma-s›ndan sonraki iki güne kadar kullan›labilir8. Famsiklovir ve
va-lasiklovirin emilimi asiklovirden daha iyi oldu¤u halde çocuk hastalarda kullan›m› uygun de¤ildir. Çocuklarda akut a¤r› için ibuprofen tercih edilebilir, bununla beraber ciddi akut a¤r›lar-da kodein kullan›labilir6. Asiklovir tedavisi bafllanan
hastam›z-da, üçüncü günde lezyonlarda gerileme izlendi, bir hafta son-ra ise lezyonlar›n büyük k›sm› tamamen düzelmiflti. Ayr›ca a¤-r› ve kafl›nt› flikayetlerinde de azalma mevcuttu. Herhangi bir a¤r› kesici tedaviye gerek duyulmad›. Erken tedavi ile hastada tam bir iyileflme sa¤land›.
Sonuç olarak HZ, immün süpresyonu bulunmayan çocuklarda da görülebilen bir hastal›kt›r. Hastal›k kendini s›n›rlamas›na ra¤men, komplikasyonlar› azaltmak için immün süpresyonu olmayan çocuklarda da tedavi uygulanabilir. ‹mmün süprese çocuklarda ise VZV afl›s›n›n kullan›lmas› ve HZ gelifliminde te-daviye erken bafllanmas› ile morbidite ve mortaliteyi azalt-mak mümkündür.
Kaynaklar
1. Balatsouras DG, Rallis E, Homsioglou E, Fiska A, Korres SG. Ramsay Hunt syndrome in a 3-month-old infant. Pediatr Derma-tol 2007;24:34-7.
2. Rahflan M, Evans SE, fiahin S. Çocukluk ça¤› herpes zoster infeksi-yonu: 15 vakal›k retrospektif bir çal›flma. T Klin Dermatol 2005;15:121-24.
Resim 1. Olgunun klinik görünümü
Resim 2. Olgunun klinik görünümü
Ahu Çiler Ç›k›m Çocukta Herpes Zoster
Türkderm 2009; 43: 177-9
178
3. Bale JF Jr. Human herpesviruses and neurological disorders of childhood. Semin Pediatr Neurol 1999;6:278-87.
4. Socan M. Herpes zoster in non-hospitalized. Clin Microbiol Infect 2001;7:91-3.
5. Ofek-Shlomai N, Averbuch D, Wolf DG, Engelhard D. Varicella zoster virus encephalitis in a previously healthy five-year-old child with herpes zoster ophthalmicus. Pediatr Infect Dis J 2005;24:476-7.
6. Feder HM Jr, Hoss DM. Herpes zoster in otherwise healthy chil-dren. Pediatr Infect Dis J 2004;23:451-7.
7. Terada K, Tanaka H, Kawano S, Kataoka N. Specific cellular immu-nity in immunocompetent children with herpes zoster. Acta Paediatr 1998;87:692-4.
8. Kurlan JG, Connelly BL, Lucky AW. Herpes zoster in the first year of life following postnatal exposure to varicella-zoster virus: four case reports and a review of infantile herpes zoster. Arch Derma-tol 2004;140:1268-72.
9. Baba K, Yabuuchi H, Takahashi M, Ogra PL. Increased incidence of herpes zoster in normal children infected with varicella zoster virus during infancy: community-based follow-up study. J Pediatr 1986;108:372-7.
10. Wurzel CL, Kahan J, Heitler M, Rubin LG. Prognosis of herpes zoster in healthy children. Am J Dis Child 1986;140:477-8. 11. Haimi M, Ben-Arush MW, Kassis I, Postovsky S, Kra-Oz Z, Elhasid R.
Bullous herpes zoster in a child with leukemia: case report and re-view of the literature. J Pediatr Hematol Oncol 2004;26:587-90. 12. Brodell RT, Zurakowski JE. Childhood shingles. Herpes zoster can
occur in healthy children too. Postgrad Med 2004;115:63-5. 13. Wareham DW, Breuer J. Herpes zoster. BMJ 2007;334:1211-5. 14. Sarabi K, Selim A, Khachemoune A. A young girl with blisters on
her forehead. J Fam Pract 2007;56:551-3.
15. Vazquez M. Varicella zoster virus infections in children after the introduction of live attenuated varicella vaccine. Curr Opin Pediatr 2004;16:80-4.
Ahu Çiler Ç›k›m Çocukta Herpes Zoster Türkderm
2009; 43: 177-9
