VAN - ÖZALP
ÖRNEK KÖY PROJESİ VE
TATBİKATI
(iç kolonizasyon)
Emek köyü
Köy İğleri Bakanlığı, Toprak ve İskân İşleri Genel Müdürlüğü; insan unsuru ile toprak kaynakları arasındaki münasebeti araştırarak, bu iki unsuru en iyi şekilde kıy-metlendirebilmesi için gereken çalışmaları yapmakta veya koordinasyon yolu ile ilgili diğer sektörlerce yapılmasını sağlamak-tadır.
Türkiye'deki köylü ailelerinin önemli bir kısmı orman içi veya kenarındaki yer-lerde yaşamakta, çeşitli âfetlere maruz kal-makta ve topraksız veya az toprağa sahip bulunmaktadır.
Diğer bir kısım aileler ise göçebe aşi-retler olarak zaman zaman yer değiştirerek tam bir tarımsal işletmeden mahrum bulun-maktadırlar.
Öte yandan memleketimizin bazı bölge-lerinde arazi potansiyelinden yeteri derecede faydalanamamakta, dolayısiyle bu sahalar-dan temin edilen millî gelir çok düşük bu-lunmaktadır.
Bu gerçeklerden hareket ile Doğu ve Güneydoğu bölgelerinin kalkınmasını ön-gören görüşe uyularak, öncelikle muhtemel iskân sahalarının tesbiti amacı ile, bu bölge-lerde köy envanter etiidlerine 1962 yılında başlanılmıştır.
Fizik, ekonomik ve sosyal verileri ihti-va eden bu temel etüdlerin aynı yıl içinde sentezlemesi yapılmış ve Van ilinin Özalp
ilçesine bağlı Dönerdere ve Gültepe (Emek) köyleri çeşitli potansiyeli ile dikkati çek-miştir.
Mülkiyeti kısmî olarak tesbit etmek için, 1963 yılında bu köyler ile civarındaki 14 köyde Toprak Komisyonları çalıştırıl-mış ve bu hizmete paralel olarak arazi
kul-lanma kabiliyetini tesbit etmek amacıyla toprak etüdleri yapılmış, ayrıca planlamaya esas olacak etüdler de bu yıl içerisinde ta-mamlanmıştır.
Bunları müteakip köy yerleri seçilerek plan koteleri yapılmıştır. Kış aylarında ve rilerin değerlendirilmesine geçilmiş ve bölge
^öcten muhtelif görünüşler
1 — Validen evinin anahtarını alan bir köylü
2 — Dünya gıda yardımı programından günlük yiyeceklerini alan köylüler
3 — Bir ailenin eşyaları ile birlikte ev-lerine girişleri
Göçün takip ettiği yol
için tip işletmelerin planları hazırlanarak bunlara uygun konut ve işletme tesislerinin plan ve projeleri düzenlenmiştir.
Diğer yandan orman içi, âfete maruz ve az toprağı bulunan, Trabzon ilinin Çay-kara ilçesine bağlı Şerah Bucağı mahalleleri ile Baltacılı köylülerinden bu sahaya yerleş-mek isteyenler seçilmiştir.
1964- yılı bahar aylarından itibaren tatbikata geçilmek üzere, bütçeye gerekli tahsisat konulmuş ve hazırlanan plan Bakan-lar Kurulunca onaylandıktan sonra tatbikata geçilmiştir.
Bahis konusu sahada gerekli şantiyeler kurularak, tatbikat süresinde buraya yerleş-tirilecek ailelerden birer kişi çalışmalara iş-tirak ettirilmiştir.
İklim şartlarının muayyen müddet mü-sait olması sebebi ile inşaat büyük bir hız ile devam ettirilerek, Ekim ayında 2 merkezî köyü teşkil eden 160 konut ve işletme bina-ları tamamlanmıştır.
Bu süre içerisinde ve geliştirme çalış-maları esnasında, proje Dünya Gıda Yar-dım Programı gıdaları ile desteklenmek-tedir.
Aynı yıl içerisinde, çiftçilerin sahip ola-cakları araziler ekime hazırlanarak, buğday ekimi yapılmıştır.
Diğer yandan çiftçilerin canlı ve cansız demirbaşlarla teçhiz olunmaları için T. C. Ziraat Bankası ve T. Ziraî Donatım Kurumu ile anlaşmaya varılmış olup, 1965 yılı içe-risinde yerleşenlerin donatım faaliyetleri tamamlanacaktır.
1965 yılı Haziran ayında aileler Çay-kara'dan Özalp'e nakledilmişler ve törenle evleri kendilerine verilmiştir.
Bu yıl içinde, geçen yıldan eksik kal-mış sosyal ve ekonomik tesisler
tamamlana-cak ve bu suretle etrafındaki köylere de hizmrt edebilecek 2 köy merkezi kuruluşu bitirilmiş olacaktır. Özalp ilçesi, toplum kalkınması pilot ilçesi olarak ele alındığın-dan bu sahanın gelişmesi için gerekli diğer çalışmalara aralıksız devam olunacaktır.
(Baştarafı 130. sahifada)
hip oldukları kabul edilecektir. Bu itibarla yapılacak konutların son derecede ekonomik olması gerekmektedir. Bu ekonomi vaziyet plânının tanziminde, plan tertibinde olduğu kadar, yapı tekniği ve malzeme seçiminde, bilgili bir araştırma sonucunda elde edile-cektir.
Diğer yönden konut gruplamasında bu topluluğun sosyal sorumluluğunun his ve id-rak edilerek benimsenmesi, en uygun mes-kende, en iyi vatandaş olarak gelişmesi sağ-lanmalıdır. Ekli haritada mahalli belirtilen arsa ikamet bölgesi olarak tesbit edilmiş ve bu saha içinde takriben 10 hektarlık bir ar-sanın seçilmesi, bu arsaya hektar başına
150 kişilik yoğunluk hesabı ile 1500 kişinin 5 yerleştirilmesi istenmektedir.
Arsadaki teknik teçhizat hakkındaki bil-giler şunlardır:
— Arsa civarından elektrik, su kolay-lıkla temin edilebilir. (Elektrik için arsaya indirim merkezi düşünülecektir.)
— Arsada veya arsa civarından geçen kanalizasyon yoktur. Bu yerleşmenin hususî bir kanalizasyon şebekesi ve bu şebekenin sıhhî bir veya birkaç fosseptiğe bağlanması temin edilecektir.
— Isıtmanın en ekonomik şekilde halli serbest bırakılmıştır.
— Çöp meselesinin halli de etüd edile-cektir.
Göçten muhtelif görünüşler 4 — Bir ailenin evi ve hayvanları için a h ı r
5 — Çaykara'dan konvoy halinde Van'a ha>:eket
