i
NKUBAP.00.24.AR.14.14 nolu proje ÖNDER ÇĠFTÇĠ DANIġMANLIK DERNEĞĠNĠN KIRSAL KALKINMADA
ETKĠNLĠĞĠ: ĠSTANBUL ĠLĠ SĠLĠVRĠ ĠLÇESĠ ÖRNEĞĠ
Prof. Dr. Aydın GÜREL 2015
ii T.C.
NAMIK KEMAL ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
ARAġTIRMA PROJESĠ
ÖNDER ÇĠFTÇĠ DANIġMANLIK DERNEĞĠNĠN KIRSAL KALKINMADA ETKĠNLĠĞĠ:
ĠSTANBUL ĠLĠ SĠLĠVRĠ ĠLÇESĠ ÖRNEĞĠ
Prof. Dr. Aydın GÜREL
TARIM EKONOMĠSĠ ANABĠLĠM DALI
TEKĠRDAĞ–2015 Her hakkı saklıdır
iii
Bu araĢtırma Namık Kemal Üniversitesi, Bilimsel AraĢtırma Projeleri tarafından NKUBAP.00.24.AR.14.14 numaralı proje ile desteklenmiĢtir.
iv ÖZET
AraĢtırma Projesi
ÖNDER ÇĠFTÇĠ DANIġMANLIK DERNEĞĠNĠN KIRSAL KALKINMADA ETKĠNLĠĞĠ:
ĠSTANBUL ĠLĠ SĠLĠVRĠ ĠLÇESĠ ÖRNEĞĠ
Prof. Dr. Aydın GÜREL Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı
Bu araĢtırma ile Tarım Bakanlığı tarafından Silivri Önder Çiftçi DanıĢmanlık Derneğine ücret karĢılığı yaptırılan danıĢmanlık hizmetleri ve aynı zamanda derneğin kırsal kalkınmada etkinliği irdelenmektedir.
Bu bağlamda, verimlilik çağındaki üretici oranının % 34,7 ve % 51,0‟inin ilköğretim mezunu olduğu, % 38,8,‟inin 51-500 da tarım arazisine sahip olduğu, sadece hayvansal üretim yapan iĢletme olmadığı, iĢletmelerin % 16,3‟ünün karma, % 83,7‟sinin sadece bitkisel üretim yaptığı saptanmıĢtır.
Ayrıca tarımsal iĢletmelerin Thünen teorisi yönünde bir geliĢme göstermediği, yayım hizmetinin en çok bitki hastalıkları ve zararlılar ile mücadele alanında (% 71,4) talep edildiği, verilen yayım hizmetlerinin en etkin olduğu alanların bilinçli zirai mücadele (% 28,6) ve tarımsal girdilerin bilinçli kullanımı (% 28,6) olduğu saptanmıĢtır.
Anahtar Kelimeler: Önder Çiftçi, Tarımsal DanıĢmanlık, Tarımsal Yayım, Silivri, Ġstanbul
2015, 50 Sayfa
v ABSTRACT
Research Project
THE EFFICIENCY OF THE LEADER FARMER CONSULTANCY ASSOCIATION ON RURAL DEVELOPMENT: THE CASE OF THE SĠLĠVRĠ DISTRICT, ISTANBUL
PROVINCE
Prof. Dr. Aydın GÜREL Namık Kemal University
Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Agricultural Economics
In this study, the consultancy services performed by the Silivri Leader Farmer Consultancy Association for a fee on the part of the Agricultural Ministry are analyzed, as well as the efficiency of the said association on rural development is.
In this context, it was found that the ratio of producers in the productive period was 34.7%, whereas 51% of them were elementary school graduates, 38.8% had agricultural lands measuring between 50 and 500 da, and that none of the operations were engaged with animal production only, 16.3% of them were mixed operations and 83.7% were engaged with plant production only.
Besides, it was found that the agricultural operations do not show a development compliant with the Thünen Theory, the demand for the publication services was mostly in the field of controlling the plant diseases and pests (71.4%), and the supplied publication services were most efficient in the fields of conscious agricultural control (28.6%) and the conscious use of the agricultural inputs (28.6%).
Keywords: Leader Farmer, Agricultural Consultancy, Agricultural Publication, Silivri, Istanbul
2015, 50 pages
vi ÖNSÖZ
Önder çiftçi dernekleri 1987 yılında Türk-Alman hükümetleri arasında yapılan teknik iĢbirliği antlaĢmasına dayanarak, 27 Aralık 1986 tarihinde ilk defa Önder Çiftçi Projesi adıyla pilot bölge seçilen Tekirdağ‟da kurulmuĢtur. Önder çiftçi projesinin amacı, tarım kesiminde var olan olumsuz koĢulların aĢılabilmesi için çözüm alternatiflerini danıĢman aracılığı ile çiftçiye aktarılmasını ve aktarılan bilginin çiftçi koĢullarında en kolay biçimde hayata geçirilmesidir.
Silivri Önder Çiftçi DanıĢmanlık Derneği Tekirdağ Önder Çiftçi DanıĢmanlık Derneği desteğiyle 2002 yılında kurulmuĢ olup, istihdam ettikleri tarım danıĢmanı vasıtasıyla tarımsal danıĢmanlık hizmeti vermektedirler. Derneğin Silivri‟nin farklı köylerinde olmak üzere 111 üyesi bulunmaktadır. Dernek, danıĢman vasıtası ile bir üretim sezonu boyunca periyodik üye ziyaretleri ile üye çiftçilerin üretimlerinde karĢılaĢtıkları sorunları ele alarak problemlerin çözülmesinde her türlü teknik konuda bilgilendirme ve yeniliklerin çiftçilere iletilmesi konularında faaliyet göstermektedir. Bu amaçla tarımsal ilaç, gübre, tohum vb. ile ilgili deneme ve demostrasyonlar yapılmakta ve sonuçlar çiftçilere aktarılmakta ve bu amaçla seminerler ve toplantılar düzenleyerek çiftçilerin bilgilendirilmesi, bilinçlendirilmesi sağlanmaktadır.
Namık Kemal Üniversitesi, Bilimsel AraĢtırma Projeleri, NKUBAP.00.24.AR.14.14‟
nolu proje olarak desteklenen “Önder Çiftçi DanıĢmanlık Derneğinin Kırsal Kalkınmada Etkinliği: Ġstanbul Ġli Silivri Ġlçesi Örneği” isimli projenin amacı, gerek tarım bakanlığı tarafından ücret karĢılığı yürütülen danıĢmanlık hizmetlerinin etkinliğini ve gerekse Silivri Önder Çiftçi DanıĢmanlık Derneğinin kırsal kalkınmada etkinliğini irdelemektir.
Ekim, 2015 Prof. Dr. Aydın GÜREL
vii ĠÇĠNDEKĠLER
Sayfa No
ÖZET……… i
ABSTRACT………. ii
ÖNSÖZ………. iii
ĠÇĠNDEKĠLER………. iv
TABLOLAR DĠZĠNĠ………... vi
ġEKĠLLER DĠZĠNĠ……… vii
1. GĠRĠġ VE GENEL BĠLGĠLER……….. 1
1.1. GiriĢ……… 1
1.2 Ġstanbul ilinin tarımsal yapısı………. 3
1.2.1 Ġlin biyofiziksel ve agro ekolojik özellikleri………. 3
1.2.2. Arazi dağılımı ………... 4
1.2.3. Nüfus………... 5
1.2.4. Tarımsal iĢletmeler yapısı ve üretim sistemi………... 6
1.2.5. Tarım alanları………... 9
1.2.6. Hayvansal üretim………. 13
1.2.6.1. BüyükbaĢ Hayvan Varlığı………. 14
1.2.6.2. KüçükbaĢ Hayvan Varlığı……… 15
1.2.6.3. Kanatlı hayvan varlığı……….. 15
1.2.6.4. Arıcılık………... 16
1.3. Silivri ilçesinin tarımsal yapısı……….. 17
1.3.1 Coğrafi Konum……….... 17
1.3.2. Tarımsal yapı………... 18
1.3.2.1. Tarım arazisi……….... 18
1.3.2.2. Tamsal üretim………... 19
1.3.2.3. Hayvansal üretim……….. 20
1.3.2.4. Hayvan Varlığı……….. 20
1.3.2.5. Silivri Ġlçesi Köylerinde/Mahalle Tarımsal Üretim Miktarları……… 21
1.4. Önder Çiftçi Derneği……….. 23
2.0. KAYNAK ÖZETLERĠ………. 25
2.1. Ulusal literatürler……… 25
2.2. Uluslar arası literatürler……….. 28
3.0. MATERYAL VE YÖNTEM……… 31
4.0. BULGULAR VE TARTIġMA.……….. 32
4,1. Üreticilerin Kimi Özellikleri…………..……… 32
4.1.1. YaĢ……….. 32
4.1.2. Eğitim………... 33
4.1.3. ĠletiĢim özellikleri……… 35
4.1.4. ĠĢletme büyüklüğü ve faaliyet alanı………. 37
4.2. Verilen yayım hizmetinin mevcut durumu………. 39
4.3. Verilen yayım hizmetlerinin etkinliği……… 41
4.4. Yayım hizmetinden memnun olma derecesi ……….………….………… 43
5.0. SONUÇ VE ÖNERĠLER……….………. 45
6.0. KAYNAKLAR………….……… 47
viii TABLOLAR DĠZĠNĠ
Sayfa No
Tablo 1.1: Ġstanbul Ġlinin Agro Ekolojik Alt Bölgeleri………. 4
Tablo 1.2: Ġstanbul Ġli Ekim ġablonu ……… 8
Tablo 1.3. Bitkisel Ürünlerin Göreli Önemleri……… 9
Tablo 1.4: Türkiye ve Ġstanbul‟da Tarım Alanı Kullanımı (ha) ………. 10
Tablo 1.5: Ġstanbul‟un Ulusal Bazda Avantajlı Olduğu Ürünler……….. 11
Tablo 1.6: 2008-2012 Yılları Arasında Türkiye ve Ġstanbul „da Tarım Ürünleri Üretim Miktarları (ton) ……….……… 12
Tablo 1.7: Türkiye ve Ġstanbul‟da Niteliklerine Göre Örtü Altı Tarım Alanları (da) 13 Tablo 1.8: Türkiye ve Ġstanbul‟da Organik Bitkisel Üretim (geçiĢ dahil) ………… 13
Tablo 1.9: Türkiye ve Ġstanbul‟da Mevcut Hayvan Sayıları (Adet) ……… 13
Tablo 1.10: Türkiye, Ġstanbul ve Ġstanbul Alt Bölgeleri‟nde KüçükbaĢ Hayvan Varlığı (Adet)-(2002 Yılı) ……… 15
Tablo 1.11: 2002 Yılında Ġstanbul ve Ġstanbul Alt bölgeleri‟nde Arıcılık Yapan Köy ve Kovan Sayısı………. 16
Tablo 1.12: Silivri Ġlçesi Toplam ve ĠĢlenebilir Arazi Dağılımı ……….. 18
Tablo 1.13: Silivri Ġlçesinin Tarımsal Üretim Yapısı……… 19
Tablo 1.14: Hayvan sayısı ve üretim……… 20
Tablo 1.15: Silivri Ġlçesi Köy/Mahalle Bazında Tarımsal Üretim Miktarları……… 21
Tablo 1.16: Silivri Ġlçesi Köy/Mahalle Bazında Hayvan Varlığı ……… 22
Tablo 3.1: Silivri Köyleri ve ÖÇP‟ye üye çiftçi sayısı……… 31
Tablo 4.1: Üreticilerin YaĢ Aralığı ……… 32
Tablo 4.2: Üreticilerin Eğitim Durumu ……….. 34
Tablo 4.3: Kurum ve KuruluĢlar ile iletiĢim ……… 36
Tablo 4.4: Sesli ve Görsel ĠletiĢim ……… 37
Tablo 4.5: ĠĢletme büyüklüğü (da) ……… 38
Tablo 4.6: isletme faaliyet alanı ……… 38
Tablo 4.7: Verilen Yayım Hizmetleri ve Sıklık Derecesi ……… 40
Tablo 4.8: Verilen yayım hizmetlerinin etkinlik derecesi ……… 42
Tablo 4.9: Verilen yayım hizmetinden memnun olma derecesi ……….. 44
ix ġEKĠLLER DĠZĠNĠ
Sayfa No
ġekil 1.1: Tühnen Modeli………. 2
ġekil 1.2: Ġstanbul Ġli Arazi Varlığının Dağılımı……… 5 ġekil 1.3: Ġstanbul Ġlinde Nüfus Dağılımı……… 6 ġekil 1.4: Ġstanbul Ġli‟nde Tarım ĠĢletmelerinin Faaliyet Alanlarına Göre Dağılımı….. 6 ġekil 1.5: Ġstanbul Ġlinde Tarım ĠĢletmelerinin Büyüklüklerine Göre Dağılımı………. 7 ġekil 1.6:Türkiye ve Ġstanbul‟da Tarım Alanlarının Dağılımı (%)………. 11 ġekil 1.7: Türkiye ve Ġstanbul‟da Sığır Mevcudunun Oransal Dağılımı. ……….. 14 ġekil 1.8: Silivri‟nin Coğrafi Konumu……… 17
1 1.0.GĠRĠġĠ VE GENEL BĠLGĠLER
1.1. GiriĢ
Tarım Bakanlığı tarafından ücret karĢılığı yürütülen danıĢmanlık hizmetlerinin etkinliği ve gerekse Silivri Önder Çiftçi DanıĢmanlık Derneğinin kırsal kalkınma açısından Ġstanbul gibi bir metropol kentin nüfuzundaki ilçede, etkinliğin belirlenmesi kentleĢen nüfusun irdelenmesi açısından da önemli ve gereklidir.
Bu projenin amacı, gerek Tarım Bakanlığı tarafından ücret karĢılığı yürütülen danıĢmanlık hizmetlerinin etkinliğini ve gerekse Silivri Önder Çiftçi DanıĢmanlık Derneğinin kırsal kalkınmada etkinliğini irdelemektir. Bu bağlamda: ĠĢletmelerin üretim, iĢleme ve pazarlama sürecinin bütün aĢamalarında karĢılaĢtıkları sorunlar ve bunların birbirleriyle iliĢkileri, problemleri çözebilecek bilgi ve beceri kazandırılmasını ve kırsal alanda yaĢam standardının yükseltilmesini amaçlayan tarımsal iĢletme sahiplerinin eğitimi, yayım, danıĢmanlık ve bilgilendirme faaliyetleri, verimlilik, girdi kullanımı, yenilikçilik, giriĢimcilik vb. konular irdelenmektedir.
Bu bağlamda çalıĢmanın amacı, Silivri Önder Çiftçi DanıĢmanlık Derneğinin yapması gereken aĢağıdaki görevleri mercek altına alarak irdelenmektedir.
Bu görevler:
- Üretimin her aĢamasında göreviyle ilgili konularda tarımsal iĢletme sahiplerine veya hizmet verdiği diğer birimlere gerekli bilgi ve becerileri kazandırmak, gerektiğinde ilgili mevzuata uygun tarımsal uygulamalar yapmak,
- Bitkisel ve hayvansal üretime yönelik sürdürülebilir üretim teknikleri konusunda her türlü bilgi ve yeni teknolojinin hedef kitleye ulaĢtırılmasını sağlamak,
- Çevrenin, doğal kaynakların ve biyolojik çeĢitliliğin korunması için tarımsal iĢletme sahiplerini ve hedef kitleyi bilgilendirmek,
- Tarımsal iĢletmelerin daha rekabetçi bir yapıya kavuĢturulması ve etkin bir Ģekilde
2
ürün ve hizmet pazarına yönelmelerine katkıda bulunmak,
- ĠĢletme ekonomisi yayımı/danıĢmanlığı yapmak, gerekli tavsiyelerde bulunmak, - ĠĢletmelerin ekonomik analizleri, geliĢim planlamaları, iĢ ve sermaye verimliliğinin
iyileĢtirilmesi ve aile iĢletmelerine özgü sorunlar, ev ekonomisi ve mekanizasyon konularında yayım/danıĢmanlık yapmak,
- Tarımda çalıĢanların mesleklerini daha iyi yapmaları için, gerekli kiĢisel geliĢim ve giriĢimcilik eğitimlerini yapmak,
- Görevli olduğu konularla ilgili olarak düzenlenecek eğitimlere katılmak,
- Yayım/danıĢmanlık faaliyetlerinde basılı, sesli ve görüntülü kitle yayım vasıtalarından yararlanmak ve bunları hazırlamak ve hazırlanmasına katkıda bulunmak,
- Tarımsal yayım ve danıĢmanlık faaliyetleriyle ilgili veri toplamak, kayıt tutmak, - Tarımsal üretimi kayıt ve kontrol altına alacak belgelerin düzenlenmesini sağlamak, - Üretici örgütlenmesi konusunda çalıĢmalar yapmak gibi.
Proje, gerek Tarım Bakanlığı tarafından ücret karĢılığı yürütülen danıĢmanlık hizmetlerinin etkinliği ve gerekse Silivri Önder Çiftçi DanıĢmanlık Derneğinin kırsal kalkınmada etkinliğinin belirlenmesi açısından ve gerekse Ġstanbul gibi bir metropol kentin nüfuzu altında bulunan Silivri ilçesinde Thünen Teorisinin irdelenmesi açısından da önemli ve yararlıdır.
Thünen Teorisi‟ne göre Ģehir nüfuzu arttıkça arazi kullanma Ģekli Ģekilde görüleceği gibi altı bölgeden oluĢacak Ģekilde geliĢir.
ġekil 1.1: Tühnen Modeli
3
- Birinci bölgede sebzecilik, mantarcılık gibi ürünler yetiĢtirilir.
- Ġkinci bölge ağaçlık, ormanlık, üçüncü bölgede ise, çavdar, patates, yonca, fiğ, arpa gibi entensif tarım ürünleri yetiĢtirilir.
- Dördüncü bölgede ise entensif olmayan (nadas, otlaklık, arpa, çayır, yulaf gibi) tarım ürünleri yetiĢtirilirken,
- BeĢinci bölgede üçlü tarım sistemi (çayır, çavdar ve nadas) ekimi yapılır.
- Altıncı bölgede ise hayvancılık, çiftlik yer almaktadır.
1.2 Ġstanbul ilinin tarımsal yapısı
1.2.1 Ġlin biyofiziksel ve agro ekolojik özellikleri
Ġl Gıda Tarım ve Hayvancılık il müdürlüğünün 2014 yılı raporuna göre (Anonim 2014) Ġstanbul‟un tarımsal yapısı aĢağıdaki gibi özetlenebilir. Ġstanbul, Türkiye‟de nüfusu en fazla olan ve en hızlı artan bir megapol Ģehir olup, turizm, kültür ve sanayi Ģehri olarak önemli bir yere sahiptir. Ġlin tarımsal potansiyeller ve kalkınma kısıtları, genelde agro ekolojik koĢullara göre farklılık, ilin birkaç zona veya alt zona ayrılması daha ayrıntılı çalıĢma olması bakımından önemlidir.
Ġstanbul Ġli‟nin merkez ilçelerle beraber 32 ilçesi bulunmakta olup, ilçeler arasında tarım, sanayi ve turizm sektörlerinin geliĢmiĢlik derecesi büyük farklılık göstermektedir.
Bu durum dikkate alınarak, Ġstanbul Ġli gerek biyofiziksel özellikleri gerekse sosyoekonomik geliĢmiĢlik derecelerine göre tabloda görüldüğü gibi dört agro-ekolojik Alt bölgeye ayrılarak incelenir.
4 Tablo 1.1. Ġstanbul Ġlinin Agro Ekolojik Alt Bölgeleri
Alt Bölgeler Alan Alanın Arazi Kabiliyet Sınıflarına Göre Dağılımı
1 2 3 4 5-8
I. ALT BÖLGE % 52,5 % 1,4 % 33,9 % 22,1 % 24,6 % 18
Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Büyükçekmece, Esenler, Çatalca, Güngören, Küçükçekmece, Silivri, Zeytinburnu
274 200 ha 3 941 ha 92 900 ha 60 666 ha 67 466 ha 49 227 ha
II. ALT BÖLGE % 13,2 % 2 % 4,6 % 22 % 24 % 47,4
BayrampaĢa, BeĢiktaĢ, Beyoğlu, Eminönü, Eyüp, Fatih, G.O.PaĢa, Kağıthane, Sarıyer, ġiĢli
68 500 ha 1 367 ha 3 160 ha 15 023 ha 16 450 ha 32 500 ha
III. ALT BÖLGE % 9,1 % 1,7 % 11,5 % 19,7 % 8 % 59,1
Adalar, Kadıköy, Kartal, Pendik, Maltepe, Sultanbeyli, Tuzla
47 600 ha 801 ha 5482 ha 9369 ha 3808 ha 28 140 ha
IV. ALT BÖLGE % 25,2 % 2 % 4,4 % 1 % 4,6 % 88
Beykoz, ġile, Ümraniye,
Üsküdar 131 900 ha 2 532 ha 5 827 ha 1 207 ha 6 018 ha 116 116 ha
Toplam 32 Ġlçe 522 000 ha 8 641 ha 107 369 ha 86 265 ha 93 742 ha 225 983 ha
Toplam alan oranı % 100 % 1,6 % 20,6 % 16,5 % 18 % 43,3
Kaynak: (Anonim 2014)
Tablo incelendiğinde tarım alanlarının yarıdan fazlasının (% 52,5) 1. Bölgede yer aldığını ve bunu % 25,2 ile IV. Bölge izlemektedir. Tarım alanlarının en az bulunduğu bölge % 9,1 ile III. Alt bölgedir.
1.2.2. Arazi dağılımı
Ġlin toplam yüz ölçümü 522 000 ha olup, bunun 92 921,4 ha‟ı tarım arazisi, 9 653,9 ha‟ı çayır mera arazisi, 238 540,2 ha‟ı orman arazisi ve 180 884 ha‟ı sanayi ve yerleĢim alanı olarak dağılım göstermektedir.
5 ġekil 1.2: Ġstanbul Ġli Arazi Varlığının Dağılımı
Kaynak: (Anonim 2014)
ġekilde görüldüğü üzere Ġstanbul‟da orman ve fundalık alanları arazi varlığının yaklaĢık yarıya yakın bir oranı teĢkil etmektedir. Ġlde çayır ve mera alanlarında azalma, sanayi ve yerleĢim alanlarında artıĢ izlenmektedir.
Ġl arazisi Alt bölgeler bazında incelendiğinde, orman alanları I. ve IV. Alt bölgede, tarım alanları I. Alt bölgede, çayır ve mera alanları I. ve II. Alt bölgede yoğunlaĢmıĢtır.
Sanayi ve yerleĢim alanları I. Alt bölgede en fazla, diğer Alt bölgelerde ise birbirine yakın değerlerle dağılım göstermektedir.
1.2.3. Nüfus
Nüfus yoğunluğu ve nüfus artıĢı en hızlı olan Ġstanbul, Türkiye‟nin en büyük ilidir.
Ġl nüfusu Türkiye nüfusunun yaklaĢık % 13‟ünü oluĢturmaktadır.
ġehir ve köy nüfusunun Alt bölgelere göre dağılımı incelenecek olursa, toplam kent nüfusunun % 35‟i köy nüfusunun ise % 51‟i 1. Alt bölgede yaĢamaktadır. Dolayısıyla köy ve kent nüfusunun en yoğun olduğu bölge l. Alt bölgedir. 1. Alt bölgede tarımın yoğunlukta olduğu ilçeler Çatalca, Silivri ve Büyükçekmece Ġlçeleri‟dir.
23%
28%
26%
23%
Tarım Alanı Çayır-Mera Orman-Fundalık Sanayi-Yerleşim
6 ġekil 1.3: Ġstanbul Ġlinde Nüfus Dağılımı
Kaynak: (Anonim 2014)
1.2.4. Tarımsal iĢletmeler yapısı ve üretim sistemi
1997 yılı köy envanteri sonuçlarına gör Ġl genelinde 19 465 adet tarım iĢletmesi mevcuttur. Ġlde tarım iĢletmesi içerisinde hem bitkisel hem de hayvansal üretimi birlikte yapan 10106 iĢletme, % 52‟lik oranla ildeki iĢletmelerin yarısını oluĢturmaktır. Yalnız hayvansal üretim yapmakta olan iĢletme sayısı 2571 olup, toplam iĢletmeler içindeki oranı ise % 13‟dür. 6788 adet iĢletme sadece bitkisel üretim yapmakta ve toplam iĢletmelerin
% 35‟ini oluĢturmaktadır.
ġekil 1.4: Ġstanbul Ġli‟nde Tarım ĠĢletmelerinin Faaliyet Alanlarına Göre Dağılımı
Kaynak: (Anonim 2014)
Ġstanbul Ġli‟ndeki tarım iĢletmelerinin büyüklüklerine göre dağılımı tabloda gösterilmiĢtir. ĠĢletmelerin % 22‟si 20-49 da araziye sahiptir. 9 da‟dan az araziye sahip
0 500.000 1.000.000 1.500.000 2.000.000 2.500.000 3.000.000 3.500.000
1.ALT BÖLGE 2.ALT BÖLGE 3.ALT BÖLGE 4.ALT BÖLGE
ŞEHİR NUFUSU KÖY NUFUSU
52%
13%
35%
Bitkisel + Hayvansal Üretim Hayvansal Üretim Bitkisel Üretim
7
iĢletme sayısı % 40 iken, 500 da‟dan daha büyük araziye sahip olan iĢletme oranı ise % 1‟dır.
ġekil 1.5: Ġstanbul Ġlinde Tarım ĠĢletmelerinin Büyüklüklerine Göre Dağılımı
Kaynak: Anonim 2014
Türkiye‟de olduğu gibi Ġstanbul Ġli‟nde de tarımsal yapının önemli bir kısmını oluĢturan küçük iĢletmelerin sayı olarak fazlalığı ve çok parçalı oluĢu dikkat çekmektedir.
Parçalılık sayısının fazlalığı iki nedene bağlı olmaktadır. Bunlardan birincisi, kırsal kesimde artmaya devam eden nüfus baskısı diğeri ise uygulamadaki miras hukukudur.
Arazilerin küçük ölçekli ve çok parçalı oluĢu da iĢletmelerin rasyonel bir Ģekilde iĢlenmesini engellemekte ve tarımsal verimliliği düĢürmektedir.
Ġstanbul Ġl‟i Ekim ġablonu Tabloda gösterilmiĢtir. Tablodan da görüleceği üzere, Ġl‟in toplam ekilebilir alanının % 65,32‟ünü tahıllar, % 2,66‟sını meyveler, %6,74‟ünü sebzeler ve % 3,03‟ünü boĢ alanlar oluĢturmaktadır. BoĢ olan bu alanlar, katma değeri yüksek alternatif ürünler yetiĢtirilmek suretiyle değerlendirilebilir.
40%
17%
22%
13%
5% 2% 0%
<9 da 10-19 da 20-49 da 50-99da 100-199 da 200-499 da 500 da>
8 Tablo 1.2. Ġstanbul Ġli Ekim ġablonu
Ekili Alan Hektar % Oran
1-Tarla Bitkileri - Tahıllar - Baklagiller
- Endüstri ve Yağ Bitkileri (ġeker Pancarı, Ayçiçeği ) - Yumrulu Bitkiler
- Yem Bitkileri (Mısır, yonca, fiğ)
60 702 643 19 315
82 194
65,32 0,69 20,78
0,08 0,20
2- Meyveler/Ağaç Ürünleri 2 476 2,66
3- Bağ 22,4 0,02
4- Sebzeler 6 263 6,74
5- Zeytinlikler - -
6- BoĢ 2 824 3,03
Toplam Ekilebilir Arazi 92 921,4 100,00
Kaynak: Anonim 2014 .
Ġstanbul Ġli‟nde kuru tarım arazilerinde, Hububat-Ayçiçeği, Hububat-Bostan ya da Hububat-Mısır veya kuru soğan rotasyonu uygulanmakta olup, sulama imkanına sahip arazilerde ise, 1. yıl domates, 2. yıl kıvırcık veya hıyar, taze fasulye, ıspanak gibi sebzelerin üretimi yapılmaktadır.
9 Tablo 1.3. Bitkisel Ürünlerin Göreli Önemleri
Ürünler Ekim Alanı (ha) Üretim Değeri (TL)
Buğday 37 842 37 842 42 678 250 000 000
Arpa 12 361 8 249 158 1245 000
Yulaf 7 275 2 157 300 000 000
Ayçiçeği 19 805 2 453 608 687 000
Hasıl Mısır 1773 1 225 275 000 000
Kuru Yonca 115,3 318 725 000 000
Kuru Soğan 1005 7 262 346 195 000
Nohut 70 111 560 500 000
Domates 1 151,5 10 601 095 626 000
Hıyar 199,8 1 198 573 035 000
Karpuz 508,6 6 174 603 000 000
Taze Fasulye 741 2 874 080 140 000
Kaynak: Anonim 2014
Tabloda görüldüğü üzere, tarla bitkileri ekiliĢ alanları incelendiğinde, en yüksek paya sahip ürün buğdaydır. Ġkinci ürün ayçiçeği, üçüncü sırada arpa ve ardından yulaf gelmektedir. Tarla bitkileri ekiliĢ alanları içerisinde hububat ve yağlı tohumluların oranı % 95,5‟tir.
1.2.5. Tarım alanları
Ġlde ekim alanlarının önemli bir bölümü (% 17) tahıla ayrılmaktadır. Tahıl alanlarının yarıdan fazlasını buğday ekimi oluĢturmaktadır. EkiliĢ alanı bakımından 2.
sırayı ayçiçeği almaktadır. Onu arpa ve yulaf izlemektedir.
10
Tablo 1.4: Türkiye ve Ġstanbul‟da Tarım Alanı Kullanımı (ha) Tarım
Alanı Kullanı mı
Toplam ĠĢlenen Tarım Alanı ve Uzun Ömürlü Bitkiler
ĠĢlenen Tarım Alanı Uzun Ömürlü Bitkiler Alanı Tahıllar ve
Diğer Bitkisel Ürünler
Sebze Bahçele ri Alanı
Süs Bitkiler i Alanı
Bağ Alanı
Yem Bitkileri Alanı
Diğer Meyveler, Ġçecek ve Baharat Bitkileri Alanı TÜRKĠYE
2008 24 505
223
20 719 447
835 795
- 482
789
1 588 746 1 692 822
2009 24 294
681
20 540 384
811 313
- 479
024
1 483 527 1 685 548
2010 24 394
205
20 582 028
801 598
- 477
786
1 461 454 1 748 763
2011 23 613
761
19 708 764
809 642
4 220 472 545
1 510 344 1 820 098
2012 23 794
964
19 750 589
826 597
4 790 462 296
1 956 465 1 936 928
ĠSTANBUL
2008 74 705 68 391 3 831 - 60 2 338 2 423
2009 70 100 63 244 4 025 - 69 3 503 2 761
2010 70 773 64 099 3 867 - 69 2 093 2 738
2011 74 705 68 393 3 544 69 56 2 451 2 643
2012 71 657 65 142 3 711 59 47 5 680 2 697
Kaynak: Anonim 2014
Tabloda Türkiye ve Ġstanbul‟da tarım alanlarının kullanımı gösterilmiĢtir. Tahıllar ve diğer bitkisel ürünler en fazla kullanım alanına sahiptir. Süs bitkileri ise en az kullanılan tarım alanlarını oluĢturmaktadır.
11
ġekil 1.6:Türkiye ve Ġstanbul‟da Tarım Alanlarının Dağılımı (%)
Kaynak: Anonim 2014
ġekilde Türkiye ve Ġstanbul‟da tarım arazilerinin dağılımı gösterilmiĢtir. Tabloda görüldüğü gibi tarla bitkileri ekiliĢ alanlarının oranı diğer alanlara göre daha yüksektir. Bu oran Türkiye‟ de % 66 iken, Ġstanbul‟da % 87 civarındadır. Türkiye‟de toplam ekiliĢ alanı içerisinde Ġstanbul‟un payı % 0,38 gibi çok düĢük bir oranı oluĢturmaktadır. Türkiye‟nin sahip olduğu sebze-süs bitkileri alanının % 0,75‟i, bağ alanının % 0,004„ü, meyve alanlarının % 0,17‟si Ġstanbul‟da bulunmaktadır.
Tarım alanları % 85 oranla en fazla Çatalca, Silivri, Büyükçekmece, Küçükçekmece Ġlçelerinde bulunmaktadır. Bunu sırayla % 9,4 oranla ġile, Beykoz ilçeleri, % 3,8‟lik bir oranla Eyüp, GaziosmanpaĢa, Sarıyer Ġlçeleri izlemektedir .
Ġstanbul‟da önemli miktarda ekim ve üretim potansiyeli olmamasına rağmen, bitkisel üretimde bazı ürünlerde ortalama verim değerleri incelendiğinde, söz konusu ürünlerin Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu görülmektedir.
Tablo 1.5: Ġstanbul’un Ulusal Bazda Avantajlı Olduğu Ürünler
Ürünler
Ortalama Verim (Kg/Ha ) Verim Farkı ( Kg/Ha )
Verim Farkı Ġstanbul Türkiye (%)
Buğday 3 435 2 101 1 334 39
Arpa 3 354 2 307 1 047 31
Yulaf 3 415 1 887 1 528 44
Ayçiçeği 1 872 1 551 321 17
Kuru Yonca 10 824 6 538 4 286 40
Nohut 1 838 991 847 85
Kaynak: Anonim 2014 0%
20%
40%
60%
80%
100%
Oran(%)
Ekiliş Alanları Türkiye İstanbul
12
Ġstanbul Ġli‟nde buğday ortalama verimi 3 435 kg/ha iken, Türkiye‟de bu rakam 2 201 kg/ha‟dır. Ġstanbul ortalama verimi ile Türkiye ortalama verimi arasında % 39‟luk bir verim farkı söz konusudur. Ġlde arpa verimi 3 354 kg/ha, yulaf verimi 3 415 kg/ha ve ayçiçeği verimi 1 872 kg/ha olup, belirtilen ürünlerin verimlilikleri Türkiye ortalamasının oldukça üzerindedir. Özellikle nohut üretiminde Ġstanbul Ġli hektara ortalama verim bakımından,
% 85‟lik bir farkla Türkiye ortalamasının çok üzerindedir.
Ġlde, buğday, arpa, yulaf, ayçiçeği gibi bazı ürünlerin ortalama verimlerinin yüksek olmasında, üretim tekniği, toprak yapısı, kaliteli tohumluk ve bilinçli yetiĢtiricilik etkili olmaktadır. Ġstanbul Ġli‟nin ulusal bazda avantajlı olduğu bu ürünlerinin korunması ve üretim artıĢının sağlanabilmesi için mevcut verimli olan arazilerin korunması ve tarım dıĢı amaçlarda kullanılmasının önlenmesi gerekmektedir.
Tablo 1.6: 2008-2012 Yılları Arasında Türkiye ve Ġstanbul „da Tarım Ürünleri Üretim Miktarları (ton)
TARIM ÜRÜNLERĠ Tahıllar ve diğer
bitkisel
ürünlerin üretim miktarı
Sebzelerin üretim miktarı
Meyvelerin üretim miktarı
Örtü altı sebze ve meyve üretimi
TÜRKĠYE
2008 74 382 684 27 218 319 16 781 823 5 063 265 2009 80 368 121 26 780 395 17 725 300 5 524 777 2010 90 579 900 25 997 195 17 915 352 5 750 466 2011 93 302 647 27 547 462 18 425 767 6 138 937 2012 95 328 184 27 820 207 19 270 175 5 856 199 ĠSTANBUL
2008 313 740 98 652 7 112 8 474
2009 276 608 95 067 7 710 8 590
2010 242 510 92 306 8 055 5 740
2011 282 770 94 746 7 921 6 282
2012 317 400 100 754 8 295 5 292
Kaynak: Anonim 2014
13
Tabloda Türkiye ve Ġstanbul‟da tarım ürünlerinin üretim miktarları verilmiĢtir.
Tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin üretim miktarları en fazladır. Tarım ürünleri üretim miktarı içinde en az payiseörtü altı sebze ve meyve üretimine aittir.
Tablo 1.7: Türkiye ve Ġstanbul‟da Niteliklerine Göre Örtü Altı Tarım Alanları (Dekar)
Toplam Cam
Sera
Plastik Sera Yüksek Tünel
Alçak Tünel
Türkiye 617 760 80 728 278 730 95 095 163 207
Ġstanbul 1 423 14 289 1 083 37
Kaynak: Anonim 2014
Tablo 1.8: Türkiye ve Ġstanbul‟da Organik Bitkisel Üretim (geçiĢ dahil) Çiftçi sayısı Üretim Alanı (1)
(hektar)
Üretim (ton)
Türkiye 54 635 702 909 1 750 127
Ġstanbul 43 208 623
Kaynak: Anonim 2014
1.2.6. Hayvansal üretim
Türkiye ve Ġstanbul‟da 2012 yılı itibariyle mevcut hayvan sayıları Tabloda gösterilmiĢtir. Bu verilere göre, Türkiye toplam sığır mevcudunun % 0,7‟si, koyun mevcudunun % 0,28‟i, keçi mevcudunun % 0,13‟ü, ve kanatlı mevcudunun % 0,45‟ü Ġstanbul Ġli‟nde bulunmaktadır.
Tablo 1.9: Türkiye ve Ġstanbul‟da Mevcut Hayvan Sayıları (Adet) Hayvan
Sayıları
Sığır Manda Koyun Keçi Kümes Hayvanı
At,Katır ve EĢek
Deve Domuz
Türkiye 13 914 912 107 435 27 425 233 8 357 286 257 505 341 377 416 1 315 2 986, Ġstanbul 67 958 10 513 72 623 12 921 1 530 084 2 397 8 - Kaynak: Anonim 2014
Diğer taraftan Marmara Bölgesi, Türkiye toplam sığır mevcudunun % 10,9‟unu, koyun varlığının % 7,72‟sini, ve kanatlı varlığının % 23,2‟sini oluĢturmaktadır. Bu değerlere bakıldığında, Marmara Bölgesi‟nin hayvancılık potansiyeli yönünden iyi
14
durumda olduğu söylenebilmektedir. Fakat Ġstanbul için aynı Ģeyleri söylemek mümkün değildir. Marmara Bölgesi illerinin hayvan potansiyeline göre yapılan sıralamada Ġstanbul Ġl‟i, sığır mevcudu bakımından 8., koyun ve kanatlı hayvan sayısı bakımından 7. sırada yer almaktadır. Yapılan karĢılaĢtırmalardan da anlaĢılacağı üzere, Ġstanbul‟un mevcut canlı hayvan potansiyeli yönünden kendi kendine yeterli bir il olmadığı görülmüĢtür. Ġstanbul Ġl ve Ġlçelerindeki mevcut arazilerin yüksek fiyatlarla alıcı bulması veya baĢka bir deyiĢle yüksek rantlı olması, yöre halkını hayvancılık iĢletmesi yerine konuta ve sanayiye yönlendirmiĢtir. Bu nedenle kesif yem için iĢlenebilecek arazinin olmaması, kaba yem için de ekilecek veya biçilecek meranın bulunmamasının Ġstanbul Ġli‟nde hayvancılığın geliĢememesinin en önemli nedeni olduğu söylenebilir.
1.2.6.1. BüyükbaĢ Hayvan Varlığı:
ġekilde görüleceği üzere, Türkiye‟de toplam sığır mevcudu içerisinde kültür ırklarının oranı % 18,9, melez ırklarının oranı % 44,4, yerli ırkların oranı % 36,5 iken, Ġstanbul‟ da bu oran kültür ırklarında % 13,2, melez ırklarında % 82 ve yerli ırklarda % 4,5‟dir.
ġekil 1.7: Türkiye ve Ġstanbul‟da Sığır Mevcudunun Oransal Dağılımı.
Kaynak: Anonim 2014
Ġstanbul Ġli‟nde özellikle süt sığırcılığından kültür ırkı ve melez hayvanlarının yer alması gerek et ve gerekse süt verimini arttırmaktadır.
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Kültür Melez Yerli
Oran(%)
Sığır Irkları
Türkiye İstanbul
15 1.2.6.2. KüçükbaĢ Hayvan Varlığı:
Ġstanbul‟da DĠE verilerine göre, 2002 yılı küçükbaĢ hayvan varlığı 80 002 adettir.
Türkiye genelinde küçükbaĢ hayvan varlığının toplamı ise 25 173 706 adet olup, Ġstanbul‟un Türkiye toplamı içerisindeki payı % 0,31 dir.
Tablo 1.10: Türkiye, Ġstanbul ve Ġstanbul Alt Bölgeleri‟nde KüçükbaĢ Hayvan Varlığı (Adet)- (2002 Yılı)
Hayvan Türleri Alt bölgeler
Ġstanbul Türkiye I. Alt
bölge II. Alt bölge III. Alt
bölge IV. Alt bölge KüçükbaĢ Hayvan
Sayısı (Toplam)
45 000 17 902 6 940 10 160 80 002 25 173 706
Koyun (Yerli) 39 140 15 106 6 740 7 800 68 786 17 414 516
Koyun (Merinos) 1 760 - - 200 1 960 175 448
Kıl Keçisi 4 100 2 796 200 2 160 9 256 6 519 332
Tiftik Keçisi - - - 260 762
Kaynak: Anonim 2014
Tablo incelendiğinde, I. ve II. Alt bölgelerde küçükbaĢ hayvan varlığının III. ve IV.
Alt bölgelere oranla daha yüksek olduğu görülmektedir. 2002 yılı verilerine göre, ildeki küçükbaĢ hayvan türleri varlığının % 88‟ini koyun, % 12‟sini keçi oluĢturmaktadır. I-II ve IV.
Alt bölgelerde özellikle Silivri, Çatalca, Sarıyer ve ġile ilçeleri ilin toplam koyun varlığının
% 78‟ini barındırmaktadır. Ġlin koyun ırkı kompozisyonu incelendiğinde, yetiĢtirilen koyunların % 97‟sini yerli koyun ırkları, % 3‟ünü merinos ırkları oluĢturmaktadır.
Ġstanbul‟da mevcut keçi varlığı, küçükbaĢ hayvan varlığının % 12‟sini oluĢturmaktadır. I. ve II. Alt bölgeler, ilin mevcut keçi varlığının % 74‟ünü bulundurmaktadır. Türkiye‟de 2002 yılı toplam keçi varlığı 6 780 094 olup, Ġstanbul Ġli‟nin bu toplamdaki payı % 0,14‟dür.
1.2.6.3. Kanatlı Hayvan Varlığı:
DĠE 2002 yılı verilerine göre Türkiye‟de toplam kanatlı varlığı 251 100 958 adet, Ġstanbul‟da ise 1 132 773 adettir. Ülkemizde toplam kanatlı varlığı içinde Ġstanbul‟un payı
16
% 0,4‟tür. Ġstanbul‟da toplam kanatlı hayvan varlığının % 98‟ini tavuk, % 2‟sini hindi ,kaz ve ördek oluĢturmaktadır. Türkiye‟de ise toplam mevcudun % 97‟si tavuk, % 3‟ü hindi, kaz ve ördek ağırlıklıdır. Ġstanbul Alt bölgeleri‟ne göre tavuk sayısı incelendiğinde, 2002 yılı DĠE verilerine göre, tavuk sayısının I. Alt bölgede, Çatalca, Silivri ve Büyükçekmece Ġlçeleri‟nde ve III. Alt bölgede, Tuzla, Kartal ve Pendik Ġlçeleri‟nde, II. ve IV. Alt bölgelere göre daha fazla olduğu gözlenmektedir .
1.2.6.4. Arıcılık
Türkiye ve Ġstanbul‟da 2002 yılı DĠE verilerine göre, Türkiye‟de 4 160 892 adet, Ġstanbul‟da ise 21 302 adet kovan bulunmaktadır. Ġstanbul Ġli Türkiye rakamının ancak
% 0,5‟ini oluĢturmaktadır. Ġstanbul‟un 2002 yılı bal üretimi 314 ton olup, Türkiye genelindeki payı % 0,4 tür.
2002 yılı Ġstanbul ve Ġstanbul Alt bölgeleri‟nde arıcılık yapan köy sayısı ve kovan sayıları Tabloda gösterilmiĢtir.
Tablo 1.11: 2002 Yılında Ġstanbul ve Ġstanbul Alt bölgeleri‟nde Arıcılık Yapan Köy ve Kovan Sayısı
Alt bölgeler Arı Kovanı Arıcılık Yapan
Köy Sayısı
Eski Yeni Toplam
I. Alt bölge 310 5 565 5 875 37
II. Alt bölge 50 2 627 2 677 9
III. Alt bölge 450 3 100 3 550 12
IV. Alt bölge 550 8 650 9 200 76
Ġstanbul 1 360 19 942 21 302 134
Kaynak: Anonim 2014
Tablodan da izleneceği üzere, arıcılık faaliyetlerinin yoğun olarak yapıldığı Alt bölge IV. Alt bölge olup, bunu sırasıyla I., II ve II. Alt bölgeler izlemektedir. IV. Alt bölgede özellikle toplam alanının % 80‟i ormanlık alanlardan oluĢan ġile Ġlçesi arıcılık yapan köy sayısı bakımından Ġstanbul‟da I. sırada, I. Alt bölgeden Çatalca Ġlçesi ise 2. sırada yer almaktadır. Ġlde toplam arıcılık yapan köy sayısının yaklaĢık % 57‟sini Çatalca ve ġile Ġlçesi köyleri oluĢturmaktadır.
17
1.3. Silivri ilçesinin tarımsal yapısı
1.3.1 Coğrafi Konum
Ġl Gıda Tarım ve Hayvancılık il müdürlüğünün 2014 yılı raporuna göre (Anonim 2014) Silivri‟nin tarımsal yapısı aĢağıdaki gibi özetlenebilir. Silivri, Türkiye‟nin Marmara Bölgesinde Ġstanbul Ġline bağlı olup, merkez ilçe ve mahallelerinde 137.861, köylerde de 12.322 kiĢi ile toplamda 150.183 kiĢilik nüfusa sahip bir ilçedir. Bu nüfus içerisindeki 4.000 aile doğrudan veya dolaylı olarak tarım sektörü ile iç içedir. Tarım arazilerinin kullanımı çoğunlukla 10 dekar ile 250 dekar arasındaki küçük aile iĢletmeleri Ģeklindedir.
ġekil 1.8: Silivri‟nin Coğrafi Konumu
Kaynak: Anonim 2014
Ġlçe tarım arazileriyle birlikte 860 km2 yüz ölçümüne sahiptir. Ġlçede 22 mahalle muhtarlığı ve 13 köy muhtarlığı bulunmaktadır. Söndürülen belde belediyeleri : SelimpaĢa, Değirmenköy, Kavaklı, GümüĢyaka, Çanta, Ortaköy ve B.ÇavuĢludur. Silivri´ye bağlı 13 köy ise Ģunlardır : Akören, Bekirli, Beyciler, Büyüksinekli, Çeltik, Danamandıra, Fener, Küçüksinekli, Kurfallı, Sayalar, Seymen, Çayırdere, B.kılıçlı.
18 1.3.2. Tarımsal yapı
1.3.2.1. Tarım arazisi
Silivri toplam 860.000 dekardır. 2009 yılı baĢında Celaliye-Kamiloba Beldesi Büyükçekmece ilçesine bağlanmıĢ ve sonuç itibari ile Silivri ilçesinin toplam arazisi azalarak 833.000 dekar olmuĢtur. Bu arazilerin durumlarına göre dağılım aĢağıda gösterilmiĢtir.
Tablo 1.12: Silivri Ġlçesi Toplam ve ĠĢlenebilir Arazi Dağılımı
Toplam arazi dağılımı: Alan (da) %
Tarım Arazileri 424.195,000 50,92
Mera Arazileri 19.706,000 2,36
Ormanlık Alan 279.951,500 33,61
YerleĢim Alanları, Tarıma ElveriĢsiz ve diğer
Araziler 109.201,500 13,11
Toplam 833.000,000 100,00
ĠĢlenebilir arazi dağılımı:
Tarla Arazisi (Nadas Dâhil) 410474,500 96,77
Sebze Arazisi 11.632,000 2,74
Meyve + Bağ Arazisi 1.983,000 0,47
Sera Alanı 105,500 0,02
Toplam 424,195,000 100,00
Kaynak: Anonim 2014
Tabloda görüldüğü gibi, alan açısından tarla arazileri ilk sırada yer alırken, bunu ormanlık alan izlemektedir.. ĠĢlenebilir arazi dağılımında ise, tarla arazisi % 96,8 ile ilk sırada yer almaktadır. Geriye kalan sebze, meyve, sera vb. arazi ise oldukça az bir alana sahiptir.
19 1.3.2.2. Tamsal üretim
Silivri ilçesinin tarımsal üretim yapısı aĢağıdaki tabloda verilmiĢtir. Buğday ve ayçiçeği üretiminin ön planda olduğu dikkati çekmektedir. Sebze meyve ve sarada üretim geri plandadır.
Tablo 1.13: Silivri Ġlçesinin Tarımsal Üretim Yapısı
Ürünler Ekilen Alan
(da)
Ekilen Alan Ġçindeki Payı
%
Üretim (Ton)
Verim (kg/da) Tarla ürünleri:
Buğday(Ekmeklik) 215.000 52,38 107.500 500
Ayçiçek Yağlık 105.000 25,58 18.900 180
Kanola 35.000 8,53 10.500 300
Arpa 35.000 8,53 17.500 500
Mısır (Silaj+Hasıl+Dane) 3.050 0,74 - -
Fiğ Kuru Ot 8.000 1,95 2.000 250
Yulaf 8.000 1,95 3.200 400
Triticale 500 0,12 225 450
Diğer EkiliĢler 1.030 0,23 - -
Toplam 410.474 100,00 - -
Sebze ürünleri:
Karpuz 5.500 0,47 22.000 4.000
Kavun 3.500 0,30 8.750 2.500
Domates (Sofralık) 2.000 0,17 9.000 4.500
Soğan Taze 10 0,00 25 2.500
Pırasa 20 0,00 70 3.500
Patlıcan 40 0,00 160 4.000
Ispanak 20 0,00 34 1.700
Diğer EkiliĢler 542 0,05 - -
Toplam 11.632 100,00 - -
Toplam Meyvelik ve Bağ 1983 100,00 1574,05 -
Toplam Sera Alanı 105,5 100,00 1835,5 -
Kaynak: Anonim 2014
20 1.3.2.3. Hayvansal üretim
1.3.2.4. Hayvan Varlığı
Ġlçede Hayvansal üretim karma iĢletmelerdir. Bunlarda sığır üretimi ön planda yer almaktadır.
Tablo 1.14: Hayvan sayısı ve üretim
Hayvan Sayısı BaĢ/Adet
Toplam büyükbaĢ hayvan sayısı 12.000
Sığır (Melez) 11.500
Manda 500
Toplam küçükbaĢ hayvan sayısı 12.500
Koyun (Kıvırcık) 9.800
Keçi 2.700
Toplam kümes hayvanı sayısı 1.144.000
Broyler 542.000
Yumurtacı 602.000
Toplam kovan sayısı 5.750
Sepet 500
Kovan 5250
Hayvansal Ürün Üretimi (Yıllık) Ton/adet
Toplam Süt Üretimi 22000
Toplam Yün-Yapağı-Kıl Üretimi 4600
Toplam Yumurta Üretimi 150050000
Toplam Et Üretimi 233,5
Bal Üretimi 55
Bal Mumu Üretimi 3
Kaynak: Anonim 2014
21
1.3.2.5. Silivri Ġlçesi Köylerinde/Mahalle Tarımsal Üretim Miktarları Toplam iĢletme sayısı en fazla Demir köydedir.
Tablo 1.15: Silivri Ġlçesi Köy/Mahalle Bazında Tarımsal Üretim Miktarları
Köyler Toplam
ĠĢletme Sayısı (adet)
Tarla Bitkileri Ekim Alanı
(da)
Meyve Ekim Alanı
(da)
Sebze Ekim Alanı
(da)
Değirmenköy Mah. 281 31460 177 2312
Çeltik Mah. 114 13889 25 14
Fener Mah. 135 23400 15 80
GümüĢyaka Mah. 140 22545 40 212
Büyük Kılıçlı Mah. 161 5970,09 240 6
Seymen Mah. 175 12174 517 12
AlipaĢa Mah. 178 27684 34 32
Büyük ÇavuĢlu Mah. 95 4822,712 67,106 105,67
Çayırdere Mah 140 3592,2 10 100
Sayalar Mah. 108 4620 - 100
Danamandıra Mah. 90 2934 - 100
Beyciler Mah. 100 7691 - -
Kurfallı Mah. 135 15858 97 100
Kadıköy Mah. 121 13690 55 6105
Bekirli Mah. 65 5768 - 100
SelimpaĢa Mah. - - - -
Kavaklı Mah. 125 9864 50 200
Ortaköy Mah. 100 1262 110 18
Gazitepe Mah. 100 16500 516 984
Büyük Sinekli Mah. 48 6820 50 150
Küçük Sinekli Mah. 100 -- ---
Küçük Kılıçlı Mah.
Akören Mah. 183 25730 45 215
Çanta Mah. 133 15535 42 64
Yolçatı Mah. 53 6231 26 67
Kaynak: Anonim 2014
22
SelimpaĢa topraklarında tarımsal faaliyet yapılmamaktadır. SelimpaĢa‟nın baĢlıca geçim kaynağı balıkçılıktır.
Tablo 1.16: Silivri Ġlçesi Köy/Mahalle Bazında Hayvan Varlığı
Köyler BüyükbaĢ
(adet)
KüçükbaĢ (adet)
Kanatlı Hayvan(ade
t)
Arı Kovanı Sayısı
Değirmenköy Mah. 888 4015 450612 820
Çeltik Mah. 283 267 235 190
Fener Mah. 410 1450 18000 250
GümüĢyaka Mah. 135 530 2960 580
Büyük Kılıçlı Mah. 968 1438 177000 400
Seymen Mah. 459 1195 50 55
AlipaĢa Mah. 347 1700 307 540
Büyük ÇavuĢlu Mah. 440 680 430 60
ÇayırdereMah 900 800 350 50
Sayalar Mah. 1173 2582 150 30
Danamandıra Mah. 867 670 660 93
Beyciler Mah. 730 2570 345 390
Kurfallı Mah. 858 1243 430 50
Kadıköy Mah. 1598 1165 427 180
Bekirli Mah. 455 357 160 80
SelimpaĢa Mah. - - - -
Kavaklı Mah. 294 140 320 363
Ortaköy Mah. 658 467 480 150
Gazitepe Mah. 1300 3042 424000 -
Büyük Sinekli Mah. 566 750 315 100
Küçük Sinekli Mah. 60 ---- 250 50
Küçük Kılıçlı Mah.
Akören Mah. 1545 1335 655 315
Çanta Mah. 1013 2959 - 790
Yolçatı Mah. 600 1500 18100 35
Kaynak: Anonim 2014
23 1.1.4. Önder Çiftçi Derneği
Önder Çiftçiler Tarım Bakanlığı tarafından 08/09/2006 tarih ve 26283 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Tarımsal Yayım ve DanıĢmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmelik gereği çiftçilere ücret karĢılığı tarımsal danıĢmanlık hizmeti götürmektedirler. Bu görevleri için Ġl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünce denetilmektedirler. Bu bağlamda araĢtırmadan elde edilen veriler, Tarım Bakanlığı ve Ġl/ilçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü için oldukça önemlidir.
Önder çiftçi dernekleri 1987 yılında Türk-Alman hükümetleri arasında yapılan teknik iĢbirliği antlaĢmasına dayanarak, 27 Aralık 1986 tarihinde ilk defa Önder Çiftçi Projesi adıyla pilot bölge seçilen Tekirdağ‟da kurulmuĢtur. Önder çiftçi projesinin amacı, tarım kesiminde var olan olumsuz koĢulların aĢılabilmesi için çözüm alternatiflerini danıĢman aracılığı ile çiftçiye aktarılmasını ve aktarılan bilginin çiftçi koĢullarında en kolay biçimde hayata geçirilmesidir.
Silivri Önder Çiftçi DanıĢmanlık Derneği Tekirdağ Önder Çiftçi DanıĢmanlık Derneği desteğiyle 2002 yılında kurulmuĢ olup, istihdam ettikleri tarım danıĢmanı vasıtasıyla tarımsal danıĢmanlık hizmeti vermektedirler. Derneğin Silivri‟nin farklı köylerinde olmak üzere 110 üyesi bulunmaktadır. Dernek, danıĢman vasıtası ile bir üretim sezonu boyunca periyodik üye ziyaretleri ile üye çiftçilerin üretimlerinde karĢılaĢtıkları sorunları ele alarak problemlerin çözülmesinde her türlü teknik konuda bilgilendirme ve yeniliklerin çiftçilere iletilmesi konularında faaliyet göstermektedir. Bu amaçla tarımsal ilaç, gübre, tohum vb. ile ilgili deneme ve demastrasyonlar yapılmakta ve sonuçlar çiftçilere aktarılmakta ve bu amaçla seminerler ve toplantılar düzenleyerek çiftçilerin bilgilendirilmesi, bilinçlendirilmesi amaçlanmaktadır.
Silivri Önder Çiftçi Derneği verdiği tarımsal yayım ve danıĢmanlık hizmeti ile tarımsal iĢletme sahiplerinin, tarımsal üretim, iĢleme ve pazarlama sürecinin bütün aĢamalarında karĢılaĢtıkları problemler ve bunların birbirleriyle iliĢkileri hakkında bilgi sahibi olmalarını, kendilerine, geliĢtirilen teknolojileri kullandırmak suretiyle, bu problemleri çözebilecek bilgi ve beceri kazandırılmasını ve kırsal alanda yaĢam standardının yükseltilmesini amaçlayan tarımsal iĢletme sahiplerinin eğitimi, yayım, danıĢmanlık ve bilgilendirme faaliyetlerini yürütmektedir.
Ayrıca tarımdan geçimini sağlayan çiftçilerin bilgi ve beceri düzeyinin artırılması, üretim ve iĢletme maliyetleri düĢülmesi, verimin ve kalitenin yükseltilmesi, ürünlerin pazarda daha kolay ve yüksek fiyatla alıcı bulması, bunun sonucunda tarımdan geçimini sağlayan
24
kiĢilerin, kadın çiftçilerin, giriĢimci kadın çiftçilerin refah ve gelir düzeyinin arttırılması, ayrıca tüketiciler açısından daha güvenli gıda tüketilmesi amaçları hedef edinilmektedir. Bu bağlamda kırsal kalkınma önemli bir projedir.
Günümüzde Türkiye‟de ilk defa tarım fuarı düzenleyen ÖÇP kapsamında faaliyet gösteren önder çiftçiler, S.S. Önder Çiftçi Üretim ve Pazarlama Kooperatifi, Önder Tohumculuk San. ve Tic A.ġ. ve Önder Çiftçi Sigorta Arıcılık Hizmerleri Limited ġirketi gibi kuruluĢlarla da faaliyetler göstermektedirler.
25 2. KAYNAK ÖZETLERI
Proje konusu ile ilgili alanda taranan gerek ulusal ve gerekse uluslar arası literatürler aĢağıdaki gibi kısaca özetlenerek verilmiĢtir.
2.1. Ulusal Literatürler
Talim (1972), Ziraat Yüksek Mühendislerinin Mesleki Sorunları adlı araĢtırmasında, Türkiye Ziraat Yüksek Mühendislerinin mesleki sorunlarını irdelemiĢ olup, bu sorunların kırsal kalkınmayı ne ölçüde etkilediğine ıĢık tutmuĢtur. Taluğ (1975), “Tarımda Teknolojik Yeniliklerin Yayılması ve Benimsenmesi Üzerine Bir AraĢtırma” adlı çalıĢmasında Ankara- Polatlı ilçesi buğday üreticilerinin yabancı ot mücadelesinde zirai ilaç kullanımı konusunda hangi bilgi kaynaklarının etkili olduğu, zirai ilaç kullanımını benimsemede haber alma benimseme süreçleri incelenmiĢtir. AktaĢ (2011), Tarımsal Yayım Sürecinde Tarımsal Ġlaç Satıcılarının Yeri Ve Önemi isimli çalıĢmada bayiler ile üreticiler arası iliĢkinin önemini irdelemektedir. AktaĢ (1976), AĢağı Seyhan Sulama Projesinde Çiftçi Eğitim Servislerinin Tarımsal Yayım YaklaĢımlarını DeğerlendirmiĢ olup, sistemin kırsal kalkınmadaki etkinliğini saptamaya çalıĢmıĢtır. Tatlıdil (1978), “Konya ili Ereğli ilçesinde Köy Kalkınma Kooperatiflerinin Yayılması ve Benimsenmesi” konusunda yaptığı araĢtırmada çiftçilerin köy kalkınma kooperatiflerini benimsemelerinde yararlandıkları bilgi kaynaklarını ve benimseme davranıĢlarını etkileyen faktörleri ortaya koymuĢtur. AraĢtırma bulgularına göre köy kalkınma kooperatiflerinin yayılmasında en etkili bilgi kaynağının “haberdar olma” safhasında radyo ve gazete, kooperatifin kurucu üyeleri ile ilçe yayım örgütünün olduğu “karar verme” safhasında ise kooperatifin kurucu üyeleri ve ilçe yayım örgütünün etkili olduğu saptanmıĢtır. YurttaĢ (1979 ve 2010), “Tarımsal Yayım Yönünden Bir Köy Incelemesi ve Program Değerlendirmesi” üzerine yapmıĢ olduğu araĢtırmada, Erzurum ilinde bir köyün sosyo- ekonomik ve tarımsal durumunu tarımsal yayım açısından Erzurum Teknik Ziraat Müdürlüğü‟nün uyguladığı bir tarımsal yayım projesinin etkinliğini incelemiĢtir. Taluğ
(1982), „‟MEYSEB Tarımsal Yayım ÇalıĢmalarının Değerlendirilmesi Üzerine Bir AraĢtırma‟‟ adlı çalıĢmasında, MEYSEB projesinde yayım yöntemlerini irdelemiĢ ve tarımsal yayım çalıĢmalarında grupsal öğretim tekniklerine önem verilmesi gerektiğini belirtmiĢtir.
Tatlıdil (1984), Tarımsal yayımda önder çiftçi yaklaĢımını irdelemiĢ olup, kırsal kalkınma açısında etkinliği değerlendirmiĢtir. Taluğ ve Tatlıdil (1986), GAP bölgesinde, Harran ovasında
26
yapılan çalıĢmada, yayım hizmetlerini yürüten teknik kadronun oldukça deneyimsiz ve bölgenin ekonomik, sosyal ve kültürel özelliklerini tümüyle özümlememiĢ elemanlardan oluĢtuğunu saptamıĢtır. Gürgen (1989), Adana Tarım Ġl Müdürlüğündeki Yayım Elemanlarının Yayımcı Niteliklerini Belirleme Üzerine Bir AraĢtırma adlı çalıĢmasında, yayımcılara mesleki ve teknik bilgilerin büyük bir kısmının, Ziraat Fakültelerinde veya Tarım Meslek Liselerinde verildiği belirlenmiĢ ve yayım elemanlarının kiĢisel gayretleri ile izledikleri bazı eğitim programlarında BeĢeri ĠliĢkiler, Sosyoloji ve Psikoloji gibi dersleri aldıklarını saptamıĢtır. Özkaya (1991), „‟Türkiye'de Tarımsal Yayımcıların Etkinliklerini Belirleyen Yöntemle Ġlgili Faktörler‟‟ Üzerinde Bir AraĢtırma adlı çalıĢmasında yayımcıların yayım programlarını ve görevlerini yeterince açık bulmadıklarını belirtmiĢtir. Kumuk ve ark.
(1995), „‟Eğitim ve Ziyarete Dayalı Yayım Sistemi Geleneksel Yayım Sistemine Bir Alternatif midir? Türkiye Deneyimi (Is the Training and Visit Based Extension an Alternative to Conventional System? The Turkish Experience)‟‟ isimli çalıĢmalarında, Dünya Bankası tarafından geleneksel yayım sistemine alternatif olarak tanıtılan ve dünyanın pek çok geliĢmekte olan ülkesinde uygulanan sistemle geleneksel sistem arasında düzenli hizmet içi eğitim, yayım araĢtırma iliĢkileri gibi konularda farklılıklar olmakla birlikte, iki sistem arasında pek çok unsurun ise benzer olduğunu vurgulamaktadırlar. Yine Kumuk (1996), „‟Ege Bölgesinde SeçilmiĢ Bazı Yörelerde Kırsal Kalkınmada Kullanılan Yayım YaklaĢımlarının KarĢılaĢtırılması Üzerine Bir AraĢtırma‟‟ adlı çalıĢmasında, Geleneksel Yayım YaklaĢımının uygulandığı Aydın Eğitim ve Ziyaret Yayım YaklaĢımından uyarlanan Tarımsal Yayım ve Uygulamalı AraĢtırma Projesinin uygulandığı Ġzmir illerinde yayımcıların yayımı anlamaları ile kuruluĢların fiziki olanaklarında meydana gelen değiĢimleri ortaya koymayı amaçlamıĢtır.
AraĢtırmacı, istatistiki analiz sonuçlarına göre incelenen birçok özellik bakımından Ġzmir ilindeki TYUAP uygulamasının Aydın iline göre farklılık yaratmadığını belirtmiĢtir. Gürel (1996a) Tekirdağ Tarım Ġl ve Ġlçe Müdürlükleri Çiftçi Eğitim ve Yayım ġubesinde Görev Yapan Yayım Elamanlarının Etkinlikleri Üzerine Bir AraĢtırma isimli araĢtırmasında Yayım elamnlarının kırsal kalkınmada etkinliğini değerlendirmiĢtir. Gürel (1996b) “Tekirdağ Önder Çiftçi Gruplarında Uygulanan Tarımsal Yayım Modeli ve Yayım Faaliyetleri Üzerine Bir AraĢtırma” adlı çalıĢmasında Önder Çiftçi Gruplarınca değiĢik ortamlarda (büroda, arazide vb.) yürütülen bireysel, gruplara yönelik vb. tarımsal yayım faaliyetlerini incelemiĢtir. Gürel ve ark. (1998) Tekirdağ Ġlinde Alman Tarımsal Yayım Modeli ve Bu Modelin Etkinliğinin Değerlendirilmesi üzerine yapılan araĢtırmada Önder Çiftçi Projesinin kırsal kalkınmada etkinliğini değerlendirmiĢtir. Gürel (1999) Tekirdağ Tarım Ġl Müdürlüğü Tarımsal Yayım ÇalıĢmalarının Değerlendirilmesi Üzerine Bir AraĢtırma, –Silaj Yapımının Benimsetilmesi
27
Örneği-, isimli araĢtırmada, yayımcıların kırsal kalkınma açısından silaj yapımını benimsetmedeki etkinliğini irdelemiĢtir. Kızılaslan ve Sipahi (1999), TYUAP kapsamında olan Tokat ilinin Artova ilçesinde yayım çalıĢmalarındaki aksaklıkları; Köy Grup Tarım Merkezinin bulunmaması, TYUAP çerçevesinde ilçeye tahsis edilen araçların daha çok yayım çalıĢmaları dıĢında kullanılması, teknik personel sayısının yetersizliği, ödenek yetersizliği nedeniyle programlanan yayım çalıĢmalarının uygulanamaması, hizmet içi eğitimlerin yetersizliği, yapılan toplantı ve kurslarda kullanılacak dokümanların yetersizliği olarak belirtmiĢlerdir. Ayrıca yayım faaliyetlerinin tarla düzeyindeki teknik sorunlara odaklandığını, diğer konuların ihmal edildiğini ve araĢtırma-yayım bağının geliĢmediğini belirtmiĢlerdir.
Yine Kızılaslan (1999 ve 2000), Tokat ili merkez ilçesinde ve Tokat Ġlinde Tarım Ġl ve Ġlçe Müdürlüklerinde Görev Alan Yayım Elemanlarının Niteliklerini Belirleme Üzerine Bir AraĢtırma‟‟ adlı çalıĢmasında, araĢtırma yöresindeki yayım elemanlarının yayımın temel ilkeleri doğrultusunda büyük ölçüde hareket ettiklerinin anlaĢıldığını, bununla birlikte okulda ve okul sonrasındaki eğitimlerinin yetersiz kaldığı ve birçok bilgi eksikliği ile eğitimlerini tamamladıklarının görüldüğünü bildirmiĢtir. Kara ve ark. (2004), ġanlıurfa Ġlinde Tarımsal Yayım Hizmetlerinde Kadının Yeri isimli araĢtırmada, ildeki tarımsal yayım örgütünün tam olmasa da kadınlara üretim tekniği konusunda tarımsal yayım çalıĢmalarının gerekliliğini anladığının söylenebileceğini ancak bu konuda nitelikli bayan yayımcı eksikliği ve projelerin Ģube yayımcılarının hiçbir katkısı olmadan bakanlık tarafından hazırlanması ve maddi kaynak yetersizliğinin tarımsal yayım çalıĢmalarında örgütün karĢılaĢtığı en önemli sorunların baĢında geldiğini belirtmiĢtir. Alagöz (2005), çalıĢmasında, AĢağı Seyhan Ovasına Adana Tarım Ġl Müdürlüğü yayım elemanlarınca götürülen yayım hizmetlerini analiz etmiĢtir. Bu doğrultuda AĢağı Seyhan Ovasındaki üreticilerin tarım ve tarımsal üretim konusunda ne tür bilgilere ihtiyaçları olduğu, bu bilgileri hangi kaynaklardan sağladıkları, Adana Tarım Ġl Müdürlüğü yayım elemanlarının AĢağı Seyhan ovasına götürmüĢ olduğu yayım hizmetlerinin sıklığı, kalitesi, yayım çalıĢmalarında kullanılan yöntemlerle ilgili bilgiler ortaya koyulmuĢtur. Gürel (2005), Problematik der landwirtschaftlichen Offizialberatung in der Türkei im Hinblick auf den EU-Beitritt (AB Sürecinde Türkiye Tarımsal Yayım Sitemindeki Sorunlar) isimli araĢtırmada Türkiye tarımsal yayım sistemindeki mevcut durum kırsal kalkınma açısından değerlendirilmiĢtir. Yılmazçoban (2006), yaptığı araĢtırmada eğitim ve ziyaret yayım yaklaĢımının uygulandığı Sivas ili ile geleneksel yayım yaklaĢımının uygulandığı Çorum ilindeki yayım elemanlarının kiĢisel ve mesleki nitelikleri, yayıma dair kavramlara bakıĢ açıları ve çalıĢtıkları yayım kuruluĢlarının fiziki olanakları karĢılaĢtırılmıĢtır. ÇalıĢmanın sonucunda her iki ildeki yayım elemanları arasında incelenen
28
konuların çoğunda farklılık olmadığı, tarımsal yayıma ait bazı kavramları algılamalarında ve yayım kuruluĢlarının fiziki olanakları açısından farklılık olduğu saptanmıĢtır.
2.2. Uluslar arası Literatürler
Engelhardt (1965), Fransa'da tarımsal yayım teĢkilatının organizasyonunu incelenmiĢ ve Batı Almanya koĢulları için uygulanabilirliğini değerlendirmiĢtir. Albrecht (1977), Tarımsal Yayım ve Problemleri adlı çalıĢmasında yayım örgütünün organizasyonunu incelenmiĢ, tarımın herhangi bir alanında uzmanlaĢmıĢ yayımcıların, konularında daha fazla bilgilendirilmeleri yanında, yayım metodolojisi konusunda eğitilmeleri gerektiği saptanmıĢtır.
Albrecht (1978), Batı Almanya'da Baden-Württemberg eyaletinde yayımın ortaya çıkıĢı ve geliĢimi konusunda yapılan araĢtırmada, yayımcıların tarım teĢkilatlarında idari görevler yapmaları halinde, asıl görevleri olan yayımcılığın "pasif" kaldığını, hizmetiçi ve ileri düzeydeki eğitimlerinde yayım metodolojisi bilgisinin daha yoğun Ģekilde verilmesi gerektiği bildirilmiĢtir. Klavdianou (1978), Yunanistan ve Batı Almanya'nın Hessen eyaletindeki tarımsal yayım ve eğitiminin yapısı araĢtırılmıĢ, Yunanistan'da yayımcıların üniversite eğitimlerinde Yayım Metotları ve HaberleĢme derslerini almadıkları belirlenmiĢtir. Hülsen (1979), Tarımsal yayım elemanlarının eğitiminde Sosyoloji, Psikoloji, Pedagoji yanında ÇalıĢma Hukuku ve Ġdare Hukuku gibi derslerin yayımcı niteliklerini kazanmada gerekli olduğu, yayımcıların mesleki bilgilerinin esaslarını fakültede öğrendiklerini, daha sonra 2 yıl hazırlık eğitimi, göreve baĢlamadan yapacakları görevle ilgili özel nitelikte bir hazırlık eğitimi ile düzenli ve sürekli ileri eğitimden geçirildikleri belirtilmiĢtir. Denzinger (1979), Batı Almanya'nın Baden-Württemberg ve Bayern eyaletlerinde tarım kuruluĢlarında yayım hizmetlerinde görülen problemleri ortaya konulmuĢ, yayımcıların görev alanlarını analizi yapılmıĢtır. Fitzherbert (1983), „‟Enformasyon, Organizasyon ve Tarımsal DeğiĢim‟‟ baĢlıklı araĢtırmasında, Ege bölgesinde tarımsal yayımın analizi üzerinde durmuĢtur. Sırasıyla üreticilerin sosyo-ekonomik yapılarını, girdi, enformasyon ve bilgi edinme kaynakları, yenilikler hakkındaki düĢünceleri, bölgedeki tarımsal yayım kuruluĢları incelenerek, tarımsal yayım ve enformasyon sorunları, engeller, hedefler ve prensipler ortaya konulmuĢtur. Benor ve ark. (1984), "Tarımsal Yayım: Eğitim ve Ziyaret Sistemi (Agricultural Extension: The Training and Visit System)" isimli çalıĢmalarında, tarımsal yayım faaliyetlerinin etkinliğini etkileyen en önemli sorunların baĢında iĢ sahası ve hareket kabiliyetiyle ilgili olan sorunlar olduğunu belirtmektedirler. ÇalıĢmada yayım elemanlarının geniĢ bir bölgede görev yaptıkları
29
durumlarda özellikle yayım elemanlarının sayılarının yetersiz oluĢu, ulaĢım ve konaklama imkânlarının sınırlı oluĢu, sistematik çalıĢma programlarının eksik oluĢu gibi unsurların yayım elemanları ve çiftçiler arasında yakın ve düzenli iliĢkilerin kurulmasını engellediğini belirtmektedirler. Feder ve Slade (1984), Hindistan'ın Hayrana eyaletinin bir bölgesinde yürütmekte olan Eğitim ve Ziyaret Sistemini değerlendirmiĢlerdir. AraĢtırmada, iĢletme düzeyinde yaptıkları anket çalıĢması ile Eğitim ve Ziyaret Sistemi uygulayan bölge ile Geleneksel Yayım Sistemi uygulayan diğer bölgeyi karĢılaĢtırmıĢlardır. Köy düzeyindeki bulgular, daha fazla yayım elemanına ve harcama olanağına sahip Eğitim ve Ziyaret Sisteminin uygulandığı alanda yayım çalıĢmalarının, Geleneksel Yayım Sistemi uygulayan alandan daha baĢarılı olduğunu göstermiĢtir. AraĢtırmacılar, buğday üretim teknikleri baĢta olmak üzere geliĢtirilen çeĢitli tarım tekniklerine ait bilgilerin, Eğitim ve Ziyaret Sisteminin uygulandığı alanda çiftçilerce daha hızlı benimsendiğini saptamıĢlardır. Morre (1984),
Hindistan'ın yeni tarımsal eğitim programını incelediği araĢtırmasında, Dünya Bankasının finansman sağladığı ülkelerde tarımsal yayım örgütlerinin kurumsal geliĢtirilmesinde çok önemli yatırımlar yapıldığı halde yayımın niteliğinde değiĢme ve iyileĢmelerin çok az olduğunu belirtmektedir. AraĢtırmacı baĢarısızlığın altında yatan nedenler olarak, daha önceki yayım sistemlerinin yapısından gelen sınırlılıkları ve sistemin Hindistan'a tanıtılma biçimini saymaktadır. Bu baĢarısızlıkları uygulanmakta olan tarımsal eğitim programında benimsenen politikalara ve tarımsal eğitim programına gereken önemin verilmemesi ile açıklamaktadır.
Denning (1985), AraĢtırma ve yayım hizmetlerinin etkinliğini arttırmada sorunun entegre metotların uygulanması yerine birbirinden ayrı metotlar kullanılarak çözümlenmeye çalıĢıldığı belirtmiĢtir. Teknolojik geliĢim ve teknoloji transferine ait bir sistem yaklaĢımının gerekli olduğunu belirtmektedir. Ayrıca bu sistemin Eğitim ve Ziyaret Sistemi ile Çiftçilik Sistemleri AraĢtırma Metotlarının birleĢtirilmesiyle sağlanabileceğini ifade etmiĢtir. Bu sistemle daha fazla çiftçinin yayım ve araĢtırma hizmetlerine katılacağını ve böylece araĢtırmacı, yayımcı ve üretici arasında daha dinamik iliĢkinin oluĢturulacağına değinmiĢ ve yayımda kullanılacak metodun Eğitim ve Ziyaret Sistemi olacağını belirtmiĢtir. Albrecht ve ark. (1987), tarafından „‟Tarımsal Yayımın Ġlkeleri ve Metotları‟‟ konusunda hazırlanan çalıĢmada, yayımcı eğitimi üzerinde durulmakta, genellikle geliĢmekte olan ülkelerde tarımsal kuruluĢlarda görev yapan yayımcıların fakülte eğitimlerinde yayım bilgisini yetersiz aldıkları, bu nedenle de hizmet öncesi altı aydan bir yıla kadar yayım kursları düzenlemenin gerekli olduğu belirtilmiĢtir. Fakülte mezunlarına tarımsal kuruluĢlarda yayımcı olarak göreve baĢlamadan, uzmanlık alanlarına göre birkaç hafta hazırlık kurslarına tabi tutulmaları, görevleri esnasında seminerlere katılmaları, hizmetleri boyunca sürekli kurslar, seminerler,
