MATEMATiK 1 MATEMATiK 1

(1)

SINIF

MATEMATiK 1 MATEMATiK 1

etkİn lİk kİtabım

Yeni Nesil

(2)

Hazırlayan

Öğretmenevde Yayım Kurulu Editör

Münür YAVUZ Dizgi / Grafik Tasarım Serap TOKDEMİR / Bilal YAVUZ Büşra ERYAŞAR / Sanem SEVİMLİ

Kapak Tasarım Merve ŞENAY

Baskı Cilt Birleşik Matbaa

Buca Organize Sanayi 2. Bölge 3/21. Sk. D:no.17 35400 Buca / İZMİR

Tel: (0232) 433 68 66

Matbaa Sertifika No 14892 Basım Yayın İZMİR Ağustos 2020 978-605-7536-45-7İSBN

Sertifika No 41665

(3)

İSTİKLAL MARŞI

Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak, Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.

O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;

O benimdir, o benim milletimindir ancak.

Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal!

Kahraman ırkıma bir gül; ne bu şiddet, bu celal?

Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal…

Hakkıdır, Hakk’a tapan milletimin istiklal.

Söz : Mehmet Âkif ERSOY

(4)

(5)

Üç Basamaklı Doğal Sayıları Okuyalım ve Yazalım Birer, Onar ve Yüzer Ritmik Sayalım

Basamak Adları ve Basamak Değerleri Sayıları Yuvarlayalım

Sayıları Karşılaştıralım Ritmik Sayma Yapalım Sayı Örüntüleri

Tek ve Çift Doğal Sayılar Romen Rakamları

Eldesiz ve Eldeli Toplama İşlemleri

Onluk Bozma Ger. ve Gerektiren Çıkarma İş Zihinden Çıkaralım

ÜNİTE DEĞERLENDİRME SINAVI-1 Toplamı Tahmin Edelim

Zihinden Toplayalım

Verilmeyen Toplananı Bulalım

9 15 19 25 31 37 43 47 51 55 61 65 69 75 79 83 ...

...

İÇİNDEKİLER

(6)

Toplama Problemleri Farkı Tahmin Edelim

Toplama ve Çıkarma Problemleri Grafikleri Tabloya Dönüştürelim ve Probl. Çöz.

Basit Tabloları Okuyalım ve Yorumlayalım ÜNİTE DEĞERLENDİRME SINAVI-2 Çarpmanın Kat Anlamı

Çarpım Tablosu Oluşturalım Eldesiz ve Eldeli Çarpma İşlemi 10 ve 100 ile Kısa Yoldan Çarpalım

Azalan ve Artan Çarpanlar Arasındaki İlişki Çarpma Problemleri

Bölme İşlemi Yapalım 10’a Kısa Yoldan Bölelim

Bölme İşleminde Terimler Arası İlişki Bölme Problemleri

ÜNİTE DEĞERLENDİRME SINAVI-3 Cevap Anahtarı

87 93 97 103 107 111 117 121 127 133 137 141 147 153 155 161 167 171 ...

...

İÇİNDEKİLER

(7)

3. SINIF 1. ÜNiTE

Doğal Sayılar

Doğal Sayılarla Toplama İşlemi

Doğal Sayılarla Çıkarma İşlemi

(8)

Doğal Sayılar

M.3.1.1.1. Üç basamaklı doğal sayıları okur ve yazar.

M.3.1.1.2. 1000 içinde herhangi bir sayıdan başlayarak birer, onar ve yüzer ileriye doğru ritmik sayar.

M.3.1.1.3. Üç basamaklı doğal sayıların basamak adlarını, basamaklarındaki rakamların basamak değerlerini belirler.

M.3.1.1.4. En çok üç basamaklı doğal sayıları en yakın onluğa ya da yüzlüğe yuvarlar.

M.3.1.1.5. 1000’den küçük en çok beş doğal sayıyı karşılaştırır ve sembol kul- lanarak sıralar.

M.3.1.1.6. 100 içinde altışar, yedişer, sekizer ve dokuzar ileriye ritmik sayar.

M.3.1.1.7. Aralarındaki fark sabit olan sayı örüntüsünü genişletir ve oluştu- rur.

M.3.1.1.8. Tek ve çift doğal sayıları kavrar.

M.3.1.1.9. Tek ve çift doğal sayıların toplamlarını model üzerinde inceleyerek toplamların tek mi çift mi olduğunu ifade eder.

M.3.1.1.10. 20’ye kadar olan Romen rakamlarını okur ve yazar.

Doğal Sayılarla Toplama İşlemi

M.3.1.2.1. En çok üç basamaklı sayılarla eldesiz ve eldeli toplama işlemini yapar.

M.3.1.2.2. Üç doğal sayı ile yapılan toplama işleminde sayıların birbirleriyle toplanma sırasının değişmesinin sonucu değiştirmediğini gösterir.

Doğal Sayılarla Çıkarma İşlemi

M.3.1.3.1. Onluk bozma gerektiren ve gerektirmeyen çıkarma işlemi yapar.

M.3.1.3.2. İki basamaklı sayılardan 10’un katı olan iki basamaklı sayıları, üç basamaklı 100’ün katı olan doğal sayılardan 10’un katı olan iki basamaklı

1. Ünite Kazanımları

(9)

Üç Basamaklı Doğal Sayıları Okuyalım ve Yazalım

Taban blokları ile gösterilen sayıları yazalım.

241

Üç rakam kullanılarak oluşturulan, başında sıfır olmayan doğal sayıla- ra “üç basamaklı doğal sayılar” diyoruz. Üç basamaklı doğal sayılar yüzlük, onluk ve birlikten oluşur.

253 sayısı 2 yüzlük, 5 onluk ve 3 birlikten oluşur.

“İki yüz elli üç” şeklinde okunur.

Bu şekilde modellenir.

Üç basamaklı en küçük doğal sayı 100, üç basamaklı en büyük doğal sayı 999’dur.

Etkinlik 1

(10)

Üç Basamaklı Doğal Sayıları Okuyalım ve Yazalım Abaküslerde modellenen sayıları yazalım.

Verilen sayıları abaküslerde modelleyelim.

Y O B

243 ^Y 134Ô ^B ^Y 452Ô ^B ^Y 305Ô ^B

Y O B

120 ^Y 214Ô ^B ^Y 203Ô ^B ^Y 312Ô ^B

Y O B Y O B Y O B Y O B

152

Etkinlik 2

Etkinlik 3

(11)

Üç Basamaklı Doğal Sayıları Okuyalım ve Yazalım Aşağıda verilen üç basamaklı doğal sayıların okunuşları- nı yazalım.

Sayıların okunuşlarını bulmacaya yazalım.

153 205

400

511

480

310 218 ...

... 609 ...

...

725 ...

...

346 ...

... ¹⁷⁰ ...

... ⁵⁸⁴ ...

...

198 ...

...

407 ...

... 636 ...

...

İki yüz on sekiz

Etkinlik 4

Etkinlik 5

(12)

Okunuşu verilen doğal sayıları, rakamlarla yazalım.

Aşağıda okunuşları verilen sayılarda eksik olan rakamları yazalım.

İki yüz elli yedi Beş yüz kırk beş Üç yüz altmış Yedi yüz on altı Dokuz yüz seksen bir Üç yüz altı

2 7 45 36 71 81 3 6

5 İki yüz kırk üç

Yedi yüz on sekiz Dört yüz on beş Altı yüz kırk üç Yüz elli altı

Yedi yüz yirmi bir ...

Dört yüz on sekiz

...

Üç yüz yedi

...

İki yüz kırk altı

...

Yüz yirmi dokuz

...

Beş yüz elli iki

...

Sekiz yüz dokuz

...

Altı yüz seksen

...

Yedi yüz on üç

...

Dokuz yüz on 418

43 7 8 41 6 3 56 7 1

Etkinlik 6

Etkinlik 7

(13)

Üç Basamaklı Doğal Sayıları Okuyalım ve Yazalım Aşağıda verilen sayıların okunuşları doğru ise başına D, yanlış ise başına Y yazalım.

Okunuşları verilen sayıları tabelalarda bulup örnekteki gibi eşleştirelim.

342 Üç yüz kırk iki 218 İki yüz on sekiz

107 Yüz yetmiş 740 Yedi yüz kırk

456 Dört yüz elli altı 603 Altı yüz üç

162 Yüz yirmi altı 415 Dört yüz on üç

183 Yüz seksen üç 259 İki yüz elli

810 Sekiz yüz on 500 Beş yüz on

a Yüz elli üç

ç Yüz yetmiş

b Beş yüz iki

d Beş yüz yirmi

c Dört yüz on bir

e Dört yüz bir

f Yüz yedi g Dört yüz on

153 411 520

502

410 107

401 170 a

Etkinlik 8

Etkinlik 9

(14)

Abaküslerde modellenen sayılar için verilen bilgilerden doğru olanları işaretleyelim.

Üç basamaklı bir doğal sayıdır.

“Dört yüz iki” diye okunur.

412 şeklinde yazılır.

İki basamaklı bir doğal sayı- dır.

“Otuz iki” diye okunur.

2 tane yüzlüğü vardır.

1 tane onluğu vardır.

“İki yüz kırk bir” diye okunur.

3 tane yüzlüğü vardır.

Onluğu yoktur.

Üç basamaklı en küçük doğal sayıdır.

Onlar ve birler basamağı 0’dır.

“Yüz bir” diye okunur.

Üç basamaklı bir doğal sayıdır.

Yüzler ve birler basamağın- daki rakamlar aynıdır.

Etkinlik 10

(15)

Birer, Onar ve Yüzer Ritmik Sayalım

Birer ritmik sayarak kutuları dolduralım.

Yüzer ritmik sayma yaparak fareyi peynire ulaştıralım.

1 2 3

90 91 92

215 216 217

Belli bir kurala göre ileriye veya geriye doğru yapılan saymaya “ritmik sayma” diyoruz.

1000 içinde herhangi bir sayıdan başlayarak birer, onar ve yüzer ileriye doğru ritmik sayma yaparken; belirlenen sayıya bir, on veya yüz ekleyerek ilerleriz.

318’den başlayarak ileriye doğru birer ritmik sayalım:

205’ten başlayarak ileriye doğru onar ritmik sayalım:

126’dan başlayarak ileriye doğru yüzer ritmik sayalım:

318 319 320 321 322⁺¹ ⁺¹ ⁺¹ ⁺¹ 205 215 225 235 245⁺¹⁰ ⁺¹⁰ ⁺¹⁰ ⁺¹⁰ 126 226 326 426 526⁺¹⁰⁰ ⁺¹⁰⁰ ⁺¹⁰⁰ ⁺¹⁰⁰

104 105 106

100 200

Etkinlik 1

Etkinlik 2

(16)

Onar ritmik sayarak kutuları dolduralım.

10 20 30

220 230 240

400 410 420

540 550 560

700 710 720

810 820 830

900 910 920

Doğru ifadelerin başına D, yanlış olanların başına Y yazalım. (Not: Ritmik saymalar ileriye doğrudur.) Onar ritmik sayma yaparken 290 sayısından sonra 291 gelir.

400 - 500 - 600 Yandaki sayılar yüzer yüzer artmıştır.

Birer ritmik sayarken 917’den sonra 918 gelir.

200’den başlayarak yüzer ritmik sayarken 2. sırada 400 sayısını söyleriz.

324’ten başlayarak birer ritmik sayarken 5. sırada 328 sayısını söyleriz.

Onar ritmik sayma yapan Pınar, 310’dan sonra 320 sayısını söyler.

Etkinlik 3

Etkinlik 4

(17)

Birer, Onar ve Yüzer Ritmik Sayalım Aşağıda verilen sayılardan başlayarak ileriye doğru yüzer ritmik sayma yapalım.

Yönergelerde istenen sayıları bularak bulmacaya yazalım.

254

107

392

410’dan başlayıp ileriye doğru yüzer sayarken söylediğimiz 3. sayı.

1.

216’dan başlayıp ileriye doğru birer sayarken söylediğimiz 5. sayı 2.

305’ten başlayıp ileriye doğru onar sayarken söylediğimiz 6. sayı 3.

707’den başlayıp ileriye doğru birer sayarken söylediğimiz 4. sayı 4.

105’ten başlayıp ileriye doğru yüzer sayarken 5.

1

3

2

4 5

a l t ı y ü z o n

Etkinlik 5

Etkinlik 6

(18)

Çocukların yaptıkları ritmik saymalara göre soruları cevaplayalım.

250’den başlayarak ileri- ye doğru 300’e kadar

onar ritmik saydım.

Hasan

108’den başlayarak ileriye doğru onar

ritmik saydım.

Figen

326’dan başlayarak 330’a kadar birer

ritmik saydım.

Betül

458’den başlayarak ileriye doğru birer

ritmik saydım.

Meltem

300’den başlayarak ileriye doğru yüzer

ritmik saydım.

Selim

740’tan başlayarak ileriye doğru onar

rimik saydım.

Faruk

• Hasan kaç tane sayı söylemiştir?

...

• Meltem 3. sırada hangi sayıyı söyle- miştir? ...

• Figen 7. sırada hangi sayıyı söyle- miştir? ...

• Selim 700’den önce hangi sayıyı söylemiştir? ...

• Betül kaç tane sayı söylemiştir?

...

• Betül 328’den sonra hangi sayıyı söylemiştir? ...

• Faruk 5. sırada hangi sayıyı söyle- miştir? ...

• Faruk 800’den önce hangi sayıyı söylemiştir? ...

Etkinlik 7

(19)

Basamak Adları ve Basamak Değerleri

Sayıların basamak adlarını yazalım.

3 4 7 1 2 6 7 6 3

6 0 4 4 7 1 5 2 0

1 4 9 7 0 3 3 8 2

Birler Onlar Yüzler

Üç basamaklı doğal sayılar: birler, onlar ve yüzler basamağından oluşur.

Doğal sayıları oluşturan rakamların bulunduğu basamağa göre aldığı değere “basamak değeri” diyoruz.

2 4 3

Birler basamağı Onlar basamağı Yüzler basamağı

Yüzler bas.

243 2 4 3

Onlar

bas. Birler bas.

100 + 100 200

10 + 10 + 10 + 10 40

1 + 1 + 1 3

2 4 3

3

Basamak değeri

40 200

basamağı basamağı basamağı

basamağı basamağı

Etkinlik 1

(20)

Sayıların basamak değerlerini örnekteki gibi yazalım.

4 2 5 52 0 4 0 0

2 3 6 6 1 8

3 7 0 9 6 3 5 0 2

3 4 8 1 0 3 6 1 0

Tabloyu örneğe uygun olarak dolduralım.

İki yüz dokuz 200 0 9

Sayının Okunuşu 209

196 713 648

570 407 884 253

Yüzler Onlar Birler Rakamların Basamak Değeri

Etkinlik 2

Etkinlik 3

(21)

Basamak Adları ve Basamak Değerleri Aşağıda, basamaklarındaki rakamları verilen üç basa- maklı doğal sayıları yazalım.

Birler basamağı Onlar basamağı Yüzler basamağı

0 6 5

Onlar basamağı Yüzler basamağı Birler basamağı

1 2 4

Yüzler basamağı Onlar basamağı Birler basamağı

9 7 0

Onlar basamağı Yüzler basamağı Birler basamağı

3 9 0

Onlar basamağı Birler basamağı Yüzler basamağı

5 8 5

Yüzler basamağı Birler basamağı Onlar basamağı

8 6 1

Birler basamağı Yüzler basamağı Onlar basamağı

8 3 0

Yüzler basamağı Birler basamağı Onlar basamağı

1 7 2

5 7 2

4 3 9

6 0 4

Birler basamağı Onlar basamağı Yüzler basamağı

1 5 6 Onlar basamağı

Birler basamağı Yüzler basamağı

7 4 3

Birler basamağı Yüzler basamağı Onlar basamağı

4 8 0

7 3 2 374

Etkinlik 4

(22)

Verilen sayıların kaçar tane yüzlük, onluk ve birlikten oluştuğunu örnekteki gibi yazalım.

514 785 146 439 807

674 350 912 725 260 5 yüzlük, 1 onluk,

4 birlik

Aşağıda belirtilen sayıları örnekteki gibi yazalım.

9 yüzlük, 2 birlik

4 yüzlük, 3 onluk, 1 birlik 1 yüzlük, 7 onluk

3 yüzlük, 4 onluk, 8 birlik

902 4 yüzlük, 5

onluk, 6 birlik 3 yüzlük, 9 onluk

7 yüzlük, 5 birlik

1 yüzlük, 1 onluk, 4 birlik

...

Etkinlik 5

Etkinlik 6

(23)

Soruları cevaplayalım.

356 sayısının yüzler basama- ğındaki rakamın basamak değeri kaçtır?

219 sayısının onlar ve birler basamağındaki rakamların basamak değerleri toplamı kaçtır?

483 sayısının onlar ve birler basamağındaki rakamların basa- mak değerleri farkı kaçtır?

735 sayısının birler basamağın- daki rakamın basamak değeri kaçtır?

502 sayısının yüzler basama- ğındaki rakamın basamak değeri kaçtır?

7 yüzlük, 3 birlikten oluşan

sayı kaçtır? 6 yüzlük, 4 onluk, 3 birlikten

oluşan sayı kaçtır?

524 sayısının onlar basamağın- daki rakamın basamak değeri kaçtır?

Etkinlik 7

(24)

Aşağıdaki sayılarda renkli yazılan rakamların basamak adını yazalım.

Semboller, rakamlara ait basamak değerlerini ifade ettiğine göre işlem sonuçlarını bulalım.

327 506 435 279 600

...

718 643 810 386 973

...

2 5 6

+ = ...

4 0 8

+ = ...

5 6 0

+ = ...

4 5 0

+ = ...

Onlar basamağı

Etkinlik 8

Etkinlik 9

(25)

Kelebeğin altında yazan sayının en yakın onluğa yuvar- lanmış halini ( ) ile işaretleyelim.

Sayıları Yuvarlayalım

286

324

705

497 280

320

700

490

290

330

710

500

571

628

907

663 570

620

900

660

580

630

910

670

Sayıları en yakın onluğa yuvarlarken;

Birler basamağındaki rakam 5 ve 5’ten büyükse bir sonraki onluğa yuvarlarız.

5’ten küçükse bir önceki onluğa yuvarlarız.

216

5’ten büyük 5’ten küçük 5’e eşit

220 753 750 385 390

Sayıları en yakın yüzlüğe yuvarlarken,

Onlar basamağındaki rakam 5 ve 5’ten büyükse bir sonraki yüzlüğe yuvarlarız.

5’ten küçükse bir önceki yüzlüğe yuvarlarız.

Birler basamağı her durumda 0 (sıfır)’dır.

525 500 453 500 273 300

5’ten küçük 5’e eşit 5’ten büyük

Etkinlik 1

(26)

Aşağıda yiyeceklerin fiyatları verilmiştir. Etiketler üzerin- de yazılı fiyatları en yakın onluğa yuvarlayalım.

182 kuruş

453 kuruş

879 kuruş

745 kuruş

263 kuruş

568 kuruş

675 kuruş 862 kuruş 507 kuruş

180

Bulutlarda yazılı sayıları en yakın onluğa yuvarlayalım.

367 185 629 103

642 867 302 159

782 349 507 818

538 423 677 782

Etkinlik 2

Etkinlik 3

(27)

Aşağıdaki sayıları, yakın oldukları yüzlüklerle örnekteki gibi eşleştirelim.

100 200

274 453 145 209 214 613

135 328 525 671 118 375

542 627 271 176 336 512

571 421

715

562 549 305 444 653 294

300 400 500 600 700

368D

A B C D E F G

Sayıları en yakın yüzlüğe yuvarlayalım.

246 357 710 692 325 308

486 534 607 316 875 412

193 264 542 763 615 597

596 822 937 482 175 502

200 500

Etkinlik 5

Etkinlik 4

(28)

Tabloları dolduralım.

Sayı 364 247 712

En Yakın

Onluk En Yakın

Yüzlük Sayı

132 473 194

En Yakın

Onluk En Yakın Yüzlük

Sayı 251 635 827

En Yakın

678 524 919

En Yakın

Sayı 403 295 176

En Yakın

818 253 529

En Yakın

360 400

Sarı toplardaki yüzlüklere yuvarlanabilen üç basamaklı ikişer sayı yazalım.

400 448 395 800

300

700 500 900

100 200 600

Etkinlik 6

Etkinlik 7

(29)

Sayıları Yuvarlayalım Aşağıdaki bilgilerden doğru olanların kutusuna D, yanlış olanların kutusuna Y yazalım.

326 sayısının en yakın onluğu 300’dür.

737 sayısının en yakın yüzlüğü 700’dür.

175 sayısının en yakın yüzlüğü 180’dir.

547 sayısının en yakın onluğu 550’dir.

408 sayısının en yakın onluğu 400’dür.

162 sayısının en yakın yüzlüğü 160’tır.

525 sayısının en yakın onluğu 530’dur.

Turuncu toplardaki onluklara yuvarlanabilen, üç basa- maklı ikişer sayı yazalım.

250 120 860

630 200 340

940 610 180

160 400 310

248 251

Etkinlik 8

Etkinlik 9

(30)

Aşağıdaki sayılar en yakın onluğa yuvarlanmıştır. Buna göre balonların yerine yazılabilecek sayıları örnekteki gibi yazalım.

Aşağıdaki yönergeleri uygulayalım.

...

1, 2, 3, 4 37

74

40

370

740

410

43

81

64

440

810

640

38

46

19

390

470

200

En yakın onluğu 420 olan iki

tane sayı yazalım. En yakın yüzlüğü 500 olan iki tane sayı yazalım.

En yakın yüzlüğü 700 olan iki tane sayı yazalım.

En yakın onluğu 190 olan iki tane sayı yazalım.

En yakın onluğu 250 olan en küçük sayıyı yazalım.

En yakın yüzlüğü 600 olan en büyük sayıyı yazalım.

... ... ... ...

... ...

Etkinlik 10

Etkinlik 11

(31)

Sayıları Karşılaştıralım

Sayı çiftlerinden küçük olan doğal sayının balonunu boyayalım.

Sayı çiftlerinden büyük olan doğal sayının balonunu boyayalım.

142 151

130 125

102 115

318 402 743 734

152 158

477 385

231 241

113 112

634 643 308 208

626 779

Üç basamaklı sayıları karşılaştırırken önce yüzler basamağına bakarız.

Yüzler basamağı büyük olan sayı en büyüktür. Yüzler basamağındaki rakamlar eşit ise sırasıyla onlar ve birler basamağındaki rakamlara bakıp karşılaştırırız.

Sayıları karşılaştırırken büyüktür (

>

), küçüktür (

<

), eşittir ( =^{) sembol-}

lerini kullanırız.

486 218 504

302 250 504

Dört yüz seksen altı, üçyüz ikiden büyüktür.

İki yüz on sekiz, iki yüz elliden küçüktür.

Beş yüz dört, beş yüz dörde eşittir.

> <

=

Etkinlik 1

(32)

Sayılardan bir sonra gelen sayıyı yazalım.

146 682 190 506

102 579 218 399

299 687 109 128

307 453 812 603 Sayılardan bir önce gelen sayıyı yazalım.

364 781 342 198

540 126 500 150

602 399 218 436

817 255 142 713

Aşağıdaki sayıları sembol kullanarak karşılaştıralım.

576 734 186 386 712

468 735 63 368 762

45 559 800 126 500

708 549 362 226 400

164 46 641 430 921

160 185 358 440 721

525 65 850 263 120

348 650 851 206 130

Etkinlik 2

Etkinlik 3

(33)

Aşağıdaki sayıları sayı doğrusunda göstererek, sayıları küçükten büyüğe doğru sıralayalım.

322 249

327

436 439 651 548 293

659 242

315

256

125 136 541 297 536 128 287

666 423

240 242

250 260 242 249 256

249 256

310 320 330

650 660 670

420 430 440

280 290 300

530 540 550

Etkinlik 4

(34)

Aşağıdaki rakamları birer kez kullanarak üç basamaklı sayılar yazalım.

En büyük sayı:

En küçük sayı:

420’den büyük en küçük sayı:

700’den küçük en büyük sayı:

4, 7, 3

8, 0, 5

960’dan küçük en büyük sayı:

6, 2, 9

1, 7, 4

310’dan büyük en küçük sayı:

3, 8, 0

9, 1, 5

7, 6, 2

2, 3, 8 Sayıları Karşılaştıralım

Etkinlik 5

(35)

Aşağıdaki doğal sayıları sembol kullanarak büyükten küçüğe doğru sıralayalım.

356 - 185 - 942 - 163 290 - 209 - 276 - 204 765 - 186 - 542 - 387 412 - 438 - 425 - 403

Dört arkadaşın topladığı fındık sayısı aşağıdaki gibidir.

Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayalım.

En çok fındık toplayan kimdir? En az fındık toplayan kimdir?

Ege, kimden daha çok fındık

toplamıştır? Betül, kimden daha az fındık

toplamıştır?

240

Betül 198

Sinan

239

Ege 351

Duru

Etkinlik 6

Etkinlik 7

(36)

Aşağıdaki soruları cevaplayalım.

Aşağıdaki sayıları sembol kullanarak küçükten büyüğe doğru sıralayalım.

A > 425 ise; A yerine yazılabile-

cek en küçük sayı kaçtır? 602 > D > 598 ise; D yerine kaç farklı sayı yazılabilir?

B < 362 ise; B yerine yazılabile-

cek en büyük sayı kaçtır? 140 < E < 146 ise; E yerine kaç farklı sayı yazılabilir?

...

364 402 653 128 536 153

306 245 654 718 365 348

363 204 514 109 541 870

303 425 327 613 507

301 Etkinlik 8

Etkinlik 9

(37)

Ritmik Sayma Yapalım

11’den başlayarak ileriye doğru altışar ritmik sayma yapılmıştır.

Yanlış yazılan sayıları bularak düzeltelim.

11 17 23 28 35 41 47 52 59 65

6

Baştan 4. sayı kaçtır? 48’den sonra yazdığımız sayı kaçtır?

Herhangi bir doğal sayıya, aynı sayıyı ekleyerek veya bu sayıdan aynı sayıyı eksilterek yaptığımız saymalara “ritmik sayma” diyoruz. Ritmik sayma bir kurala bağlı olarak, sayı aralıklarını değiştirmeden yapılan saymadır.

Sekizer ritmik sayarken bir sonraki sayının onlar basamağındaki rakam 1 artarken, birler basamağındaki rakam 2 azalır.

6 - 12 - 18 - 24 - 30 42 - 35 - 28 - 21 - 14

Altışar ileri ritmik sayma Yedişer geri ritmik sayma

Sekizer ileri ritmik sayma

Dokuzar ileri ritmik sayma Dokuzar ritmik sayarken bir sonraki sayının onlar basamağındaki rakam 1 artarken, birler basamağındaki rakam 1 azalır.

8 - 16 - 24 - 32 - 40

-2

+1 +1 +1

+1

-2 -2 -2

9 - 18 - 27 - 36 - 45

-1

+1 +1 +1

+1

-1 -1 -1

6’dan başlayarak ileriye doğru altışar ritmik sayma yapalım. Boş- lukları doldurup soruları cevaplayalım.

Etkinlik 1

(38)

7’den başlayarak ileriye doğru yedişer ritmik sayma yapalım. Boş- lukları doldurup soruları cevaplayalım.

14’ten başlayrak ileriye doğru yedişer ritmik sayma yapılmıştır.

Yanlış yazılan sayıları bularak düzeltelim.

14 21 29 35 42 49 57 63 70 77

Baştan 3. sayı kaçtır?

35’ten sonra yazdığımız sayı kaçtır?

49’dan önce yazdığımız sayı kaçtır?

8. yazdığımız sayı kaçtır?

Aşağıdaki bulutları, belirtilen ritmik saymaları yaparak dolduralım.

26

+6 +6 +6 +6 +6 +6 +6

17

+7 +7 +7 +7 +7 +7 +7

32

+6 +6 +6 +6 +6 +6 +6

25

7 Etkinlik 2

Etkinlik 3

(39)

8’den başlayarak ileriye doğru sekizer ritmik sayma yapalım. Boş- lukları doldurup soruları cevaplayalım.

9’dan başlayarak ileriye doğru dokuzar ritmik sayma yapalım. Boş- lukları doldurup soruları cevaplayalım.

9 27

Aşağıda ileriye doğru sekizer ritmik sayma yapılmıştır. Yanlış yazı- lan sayıları bularak düzeltelim.

Aşağıda ileriye doğru dokuzar ritmik sayma yapılmıştır. Yanlış yazılan sayıları bularak düzeltelim.

10 18 26 32 42 50 58 64 74 82

12 21 30 39 47 57 66 75 85 93

6. yazdığımız sayı

kaçtır? 80’den önce yazdığımız

sayı kaçtır?

7. yazdığımız sayı kaçtır? 4. yazdığımız sayı kaçtır?

54’ten sonra yazdığımız

sayı kaçtır? 63’ten önce yazdığımız

sayı kaçtır?

8 40

Etkinlik 4

(40)

Aşağıdaki bulutları belirtilen ritmik saymaları yaparak dolduralım.

Yönergelerde istenen sayıları bularak bulmacaya yazalım.

42’den başlayıp ileriye doğru altışar sayarken söylediğimiz 4. sayı 14’ten başlayıp ileriye doğru yedişer sayarken söylediğimiz 5. sayı 24’ten başlayıp ileriye doğru sekizer sayarken söylediğimiz 4. sayı 45’ten başlayıp ileriye doğru dokuzar sayarken söylediğimiz 5. sayı

56’dan başlayıp ileriye doğru yedişer sayarken söylediğimiz 3. sayı 21

+8 +8 +8 +8 +8 +8 +8

32 +9 +9 +9 +9 +9 +9 +9

15 +9 +9 +9 +9 +9 +9 +9

37

1.

2.

3.

4.

5.

1

2 5

3

4

a l t m

ı ş Etkinlik 5

Etkinlik 6

(41)

Aşağıdaki ritmik saymaları örnekteki gibi belirleyelim.

Harflere karşılık gelen sayıları yazalım.

A

12 19 26 A 40 B 54

...

: ... ^B : ... ^C

3 12 21 30 C Ç 57

...

: ... ^Ç : ...

D

21 27 D 39 45 51 E

...

: ... ^E : ... ^F

F 15 23 31 39 G 55

...

: ... ^G : ...

H

18 26 34 H 50 58 İ

...

: ... ^İ : ... ^J

23 30 J K 51 58 65

...

: ... ^K : ...

L

L 24 33 42 51 60 M

...

: ... ^M : ... ^N

7 13 19 25 N O 43

...

: ... ^O : ...

Yedişer ritmik sayma

33 47

Etkinlik 7

(42)

13

9

11

7

Şekillerin içinde verilen ilk sayıdan başlayarak istenen ritmik saymaları yapalım.

Yedişer ritmik sayalım

Altışar ritmik sayalım

Dokuzar ritmik sayalım

Sekizer ritmik sayalım

Etkinlik 8

(43)

Sayı Örüntüleri

Aşağıdaki örüntülerin kuralını bulalım. Aynı kurala uyan yeni örüntüler oluşturalım.

5 - 8 - 11 - 14 - 17 Kural:

Benim Örüntüm 12 -

43 - 48 - 53 - 58 - 63 Kural:

18 - 27 - 36 - 45 - 54 Kural:

21 - 29 - 37 - 45 - 53 Kural:

Belli bir kurala göre sıralanan sayılara “sayı örüntüsü” adını veriyoruz.

Örüntüyü oluşturan her sayı bir terimdir. Bir sayı dizisinin örüntü oluş- turabilmesi için bu dizinin mutlaka bir kuralı olmalıdır. Bu kural sayı dizisi boyunca devam etmelidir.

Örüntünün Kuralı: Sayılar 4 artıyor.

Örüntü 5 terimden oluşmuştur.

7 11 15

+4 +4 +4 +4

1 2 3 4 5

19 23

Etkinlik 1

(44)

Sayı Örüntüleri

Sayı örüntülerinde boş bırakılan yerleri tamamlayalım.

13 - 20 - 27 - - 41 - 48 - - 62 - 69 47 - 55 - - 71 - 79 - - 95 - 103 - 111 4 - 8 - 12 - - - 24 - - 32 - 36 29 - 34 - 39 - 44 - - 54 - -

58 - 67 - 76 - - - 103 - - 121 14 - 17 - - - 26 - 29 - - 35

Aşağıdaki örüntüleri devam ettirelim.

5 - 15 - 25 - 35 - 45 - -

11 - 13 - 15 - 17 - - 1 - 4 - 7 - 10 - 13 - -

2 - 7 - 12 - 17 - 22 - - 82 - 72 - 62 - 52 - -

61 - 54 - 47 - 40 - - Etkinlik 2

Etkinlik 3

(45)

Sayı Örüntüleri Aşağıdaki örüntülerin kuralını yazalım. Kuralı bozan sayı- ları yuvarlak içine alalım.

52 - 59 - 66 - 72 - 80 - 87 - 94 Kural:

19 - 21 - 23 - 26 - 27 - 29 - 31 Kural:

5 - 15 - 25 - 35 - 45 - 50 - 65 Kural:

41 - 49 - 58 - 65 - 73 - 81 - 89 Kural:

8 - 12 - 16 - 20 - 26 - 28 - 32 Kural:

9 - 18 - 27 - 36 - 44 - 54 - 63 Kural:

20 - 30 - 40 - 50 - 70 - 70 - 80 Kural:

Kutuların içine sayılar belli bir kurala göre yazılmıştır.

Buna göre boş kutulara gelecek sayıları yazalım.

11 17 23

26 35 44

53 56 59

41 43 45

57 61 65

14 22 30

18 28 38

32 37 42 4 - 10 - 16 - 22 - 27 - 34 - 40

Kural: Sayılar altışar artıyor.

Etkinlik 4

Etkinlik 5

(46)

Etkinlik 6

(47)

Tek ve Çift Doğal Sayılar

Aşağıdaki varlıkları sayalım. Tek veya çift olma durum- larını yazalım.

çift

Nesnelerin her birine “tek”, iki tekten oluşan nesnelere “çift” diyoruz.

Bir doğal sayı ya tektir ya da çifttir. Bir sayının tek veya çift olma durumu birler basamağındaki rakama bağlıdır. Birler basamağında 1, 3, 5, 7, 9 rakamlarından biri varsa sayı tek; 0, 2, 4, 6, 8 rakamlarından biri varsa sayı çifttir.

Tek

İki tek sayının toplamı çift sayıdır.

İki çift sayının toplamı çift sayıdır.

Tek sayı ile çift sayının toplamı tek sayıdır.

25 + 13 = 38 tek tek çift

16 + 14 = 30 35 + 12 = 47

Çift

çift çift çift tek çift tek

3 2 5 Tek sayı

tek çift

4 1 8 Çift sayı

Etkinlik 1

(48)

Aşağıda verilen çift doğal sayıları kırmızıya, tek doğal sayıları yeşile boyayalım.

168 171 719 101 100 460

481 998 702 555

120 47 30 518 309 400

603 714 99

325

86

Aşağıdaki ördeklerin üzerinde yazılı sayılardan çift sayı olanları boyayalım.

263 137

300 762

305 215

382 437

124 701

618 240

50 218 125 163

64 352

65 72

80 746

321 123

Etkinlik 2

Etkinlik 3

(49)

Tabelalarda verilen rakamları birer kez kullanarak, istenilen üç basamaklı sayıları yazalım.

4, 7, 5

En büyük tek sayı: ...

En büyük çift sayı: ...

En küçük tek sayı: ...

En küçük çift sayı: ...

8, 4, 3

2, 0, 9

3, 1, 6

tek sayı, çift sayı olduğuna göre aşağıda mo- dellenen işlem sonuçlarının tek veya çift olma durumla- rını yazalım.

Çift sayı

+ =

+

+ +

+ =

Etkinlik 4

Etkinlik 5

(50)

Aşağıdaki işlem sonuçları tek mi yoksa çift mi? Örnekteki gibi yapalım.

Aşağıdaki işlem sonuçlarının tek ya da çift olma durum- larını örnekteki gibi yazalım.

24 + 37

Çift + Tek = Tek

18 + 46

+ =

19 + 51

+ =

126 + 218

+ =

307 + 163

+ =

712 + 219

+ =

515 + 193

+ =

308 + 125

+ =

217 + 301

+ =

382 + 212

+ =

333 + 436

+ =

251 + 137

+ =

1 2 5 2 0 8

+ + 2 0 7

1 1 9

+ + 3 1 4

2 5 2

+ +

1 9 6 1 5 3

+ + 5 4 1

+ 350 + 5 1 6

+ 274 + Tek

Çift Tek

Etkinlik 6

Etkinlik 7

(51)

Romen Rakamları

Tarihte birçok uygarlık kendilerine göre farklı sayı sistemleri geliştir- miştir. Eski Romalıların kullandığı rakamlara “Romen rakamları” diyoruz.

Günümüzde Romen rakamlarını saatlerde, tabelalarda, kitapların sayfa numaralarında, tarihlerin yazılışında ve birçok yerde görebiliriz.

I rakamı V ve X rakamlarının soluna en fazla bir defa, sağına en fazla üç defa yazılabilir.

IV 5 - 1 = 4 IX 10 - 1 = 9

XI 10 + 1 = 11 VI 5 + 1 = 6

Aşağıdaki sayıları Romen rakamları ile eşleştirelim.

7 3 15 20

2 12 17 10

5 4 1 18

I IV V XVIII XII

X II XVII III

VII XX XV

I ve X rakamları en fazla üç defa yan yana yazılabilir.

V ve X rakamlarının soluna yazı- lan I , sayıyı 1 azaltır, sağına

yazılan I , sayıyı 1 arttırır.

Etkinlik 1

(52)

Aşağıdaki sayıların karşısına Romen rakamlarını yazalım.

10 X 8 7 3 16

2 19 20 5 12

4 6 9 11 13

Aşağıdaki Romen rakamlarından yazılışları doğru olanları işaretleyelim. Yanlış olanları düzelterek yeniden yazalım.

3 7 13 20 10

III IIIX XIII XX VV

VII

9 18 5 2 16

VIIII XIIX V II XVI

4 11 8 15 14

IV IX VIII VX XIV

Aşağıdaki Romen rakamlarının karşısına sayıları yazalım.

IV XI VII XIV II

VIII XII I X V

VI XIII III XV IX 4

Etkinlik 2

Etkinlik 3

Etkinlik 4

(53)

Aşağıda verilen Romen rakamlarını sembol kullanarak karşılaştıralım.

IV VIII

XII XIV

X IX VII

XV

XVII XIII VIII IX

VI XX III XI

IV III

XI VIII

II V VII

X

<

Aşağıda verilen işlemlerin sonuçlarını Romen rakamlarıy- la yazalım.

4 6 3 9 5

+ + + + +

8 7 5 6 4

=

XII 8

7 3 1 4

+ + + + +

3 5 2 6 6

=

5 2 9 13 8

+ + + + +

3 1 8 7 9

=

Panodaki 8’den büyük Romen rakamlarını

boyayalım.

Panodaki 12’den küçük Romen rakamlarını

boyayalım.

V X VII XVIII XIX XI VI IV IX XX

VI XIV XIII XX IX XV X IV XI VIII

Etkinlik 5

Etkinlik 6

Etkinlik 7

(54)

- ... - ...

: =

IV - VI - VIII - X III - VI - IX - XII V - VI - VII - VIII VII - IX - XI - XIII II - IV - VI - VIII

Romen rakamlarıyla oluşturulan örüntüleri iki adım daha devam ettirelim.

I - II - III - IV I - III - V - VII VI - VII - VIII - IX X - XII - XIV - XVI XIV - XV - XVI - XVII

Aşağıda sembollerle eşleştirilen Romen rakamlarını ve sayı olarak karşılıklarını örnekteki gibi yazalım.

I V X

IV 4

: = : = : =

: = : = : = : =

XII XIV

Etkinlik 8

Etkinlik 9

(55)

Toplama işlemlerini örneğe uygun olarak yapalım.

Onlar Yüzler Bas.

Bas. Birler

Bas.

+ 4

2 1 6 6 7 7

5 2

Bas. Birler

Bas.

+ 5

1 2 5

0 4

Bas. Birler

Bas.

+ 3 3

6 0

7 1

Bas. Birler

Bas.

+ 1 4

4 2

5 3

Bas. Birler

Bas.

+ 7 2

1 3

8 1

Bas. Birler

Bas.

+ 4

3 6 0

2 7

Bas. Birler

Bas.

+ 1 8

1 2

6 1

Bas. Birler

Bas.

+ 2 3

4 2

0 7

Üç basamaklı doğal sayılarla toplama işlemi yaparken sırasıyla; birlik- leri toplayıp birliklere, onlukları toplayıp onluklara, yüzlükleri toplayıp yüzlüklere yazarız.

Birlikler toplandığında elde varsa onluklara, onluklar toplandığında elde varsa yüzlüklere yazarız.

Üç doğal sayı ile yapılan toplama işleminde sayıların birbirleriyle toplama sırası değişse bile işlem sonucu değişmez.

Yüzler

Bas. Onlar

Bas. Birler Bas.

Toplanan

(207 + 345) + 153 = (153 + 345) + 207 552 + 153 498 + 207

705 705

=

= Toplanan Toplam

3 1

4 2

2 6 + 4

6 8

Yüzler

Bas. Onlar

Bas. Birler Bas.

2 1

5 9

8 5 4

+

5 3

1 5 1

1 3 1

Etkinlik 1

(56)

2 4 3 3 5 6 +

+ +

Toplama işlemlerini örneğe uygun olarak yapalım.

2 yüzlük + 4 onluk + 3 birlik 3 yüzlük + 5 onluk + 6 birlik

243 356 5 yüzlük + 9 onluk + 9 birlik 599 4 1 7

2 6 0 +

+ +

3 7 4 2 1 3 +

+ +

Toplama işlemlerini yapalım. Eldeleri unutmayalım.

3 4

5 3 1

2 3

4 0 2

7 8

2 9 5 +

+

6 1

2 3 2

4 9

7 6 1

2 8

4 8 5 +

+

3 1

2 3 2

5 7

0 2 6

4 6

7 8 0 +

+

5 2

4 2 1

3 7

7 1 0

6 8

3 8 4 +

+

2 4

2 1 3

9 1

7 1 4

6 7

5 6 5 +

+ 1

7 6 5

Etkinlik 2

Etkinlik 3

(57)

Aşağıdaki toplama işlemlerini örnekteki gibi yapalım ve şifreyi çözelim.

345 + 154 = M

303 + 205 = V

463 + 426 = E

683 + 172 = Ö

185 + 198 = T

271 + 186 = N

M

531 + 188 = Ğ

175 + 168 = D

445 + 335 = E

399 + 101 = E

428 + 521 = R

534 + 126 = E

855 719 949 780 383 499 889 457 660 508 343 500 499

Sonuçları aynı olan işlemleri eşleştirelim.

(216 + 328) + 179 516 + (251 + 120) (307 + 198) + 415 176 + (510 + 100) (145 + 163) + 264 300 + (238 + 129)

198 + (415 + 307) (300 + 129) + 238 328 + (179 + 216) (100 + 176) + 510 163 + (264 + 145) (262 + 281) + 135

Etkinlik 4

Etkinlik 5

(58)

Aşağıdaki toplama işlemlerini yapalım. Sonuçları eşit olan işlemleri eşleştirelim.

323 + 547 = 416 + 157 = 225 + 315 = 409 + 267 = 192 + 651 =

355 + 218 = 373 + 303 = 474 + 396 = 427 + 416 = 187 + 353 = 245 + 108 =

357+ 143 =

260 + 240 = 136 + 217 = Örneği inceleyelim. İşlemleri örnekteki gibi yapalım.

(271 + 165) + 351 = (351 + 271) + 165 + =

=

+

(106 + 438) + 215 = (215 + 438) + 106 + =

=

+

182 + (315 + 245) = 315 + (245 + 182) + =

=

+

420 + (179 + 105) = 105 + (420 + 179) + =

=

+

(276 + 121) + 518 = 121 + (276 + 518) + =

=

+

392 + (263 + 152) = (263 + 392) + 152 + =

=

+ 436 351

787

622 165 787