Ekokardiyografik ve Radyonüklid Yöntemle

4 U l l \ ... , ... J V • ._, ... , , •. , . , ' : / . . . , . " " " " • p ,_, , ....,..., ._..,

Pulmoner Hipertansiyonlu Çocuklarda Sağ

Ventrikül Sistolik Fonksiyonlarının

Ekokardiyografik ve Radyonüklid Yöntemle

Değerlendirilmesi

Y. Doç. Dr. Gülendam KOÇAK*, Prof. Dr. Semra ATALAY, Y. Doç. Dr. Hasan Ercan TUTAR, Prof. Dr. Halil GÜMÜŞ, Prof. Dr. Ayten İMAMOGLU

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastaliklan Anabilim Dalı, Pediatrik Kardiyo/oji Bilim Dalt, Ankara

*İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve J-lastalıklan Anabilim Dalı. Malatya

ÖZET

Son yıllarda pulmoner hiperıansiyonlu (PJ-IT) çocuklarda

sağ ventrikül fonksiyonlarınm önemi üzerinde duru/maya

başlanmıştır. Bu çalışmamn anıacı PHT'Iu çocuklarda sağ

ventrikiil ejeksiyonfraksiyonımun (SVEF) ölçii/nıesi ve so-

nuçların kontrol grubu ile karşılaştırılmasıdır. SVEF eko- kardiyografi (tek planda alan uzunluğu yöntemi) ve multi- gated radyonüklid anjiyografi (MUGA) yöntemleri ile öl- çüldü. Hasta grubunu yaşları 0,3 ile 16 yıl arasmda deği­

şen soldan sağa şant/i konjenital kalp hastalıklı 20 çocuk

oluşturuyordu (4,0±5.1 ). Sonuçlar yaşları 0,4 ile 16 yıl arasında değişen 20 kontrolhastası ile karşılaştırıldı.

20 Hastada ekokardiyograftk yöntenıle ölçülen ortalama SVEF değeri 0,51±0,13, kontrol grubunda ise 0,56±0,08 bulundu (p>0,05). MUGAile elde edilen ortalama SVEF

değeri hasta grubunda 0,40±0,16, kontrol grubunda ise 0,44±0,13 bulundu (p>0,05). SVEF her iki teknikle de hasta grubunda diişiik bulunmasma karşm, aradaki farkın

istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görüldü. Hasta gru- bunda ekokardiyografi ile elde edilen SVEF ile sisto/ik pulmoner arter basmcı arasmda istatistiksel olarak önenı­

li negatif yönde korelasyon olduğu görüldü (r= -0,47, p<0,05). Ekokardiyografi ve MUGA ile ölçiilen sağ vent- rikül ejeksiyon fraksiyonunun hasta ve kontrol grubunda istatistiksel olarakfarklı olnıadığı,fakat buna rağmenher

iki teknikle ejeksiyon fraksiyonunun hastalarda dalıa dü-

şük olduğu gözlendi. Sisto/ik pulmoner arter basıncı ile SVEF arasında negatif korelasyon gösterilmesi, henüz be- lirgin olmasa da, sağ ventrikiilde sisto/ik fonksiyon/ann

bozu/nıaya başladığını göstermektedir.

Anahtar kelime/er: Pulmoner hipertansiyon, çocukluk ça-

ğı, sağ ventrikül ejeksiyonfraksiyonu

Soldan sağa şantlı konjenital kalp hastalıklarının en önemli komplikasyonlarından biris i pulmoner hiper- tansiyon (PHT) gelişmesid ir. PHT'da akciğer damar

yatağında anatomik ve fo nksiyonel değişiklikler ge-

lişirken diğer taraftan sağ ventrikül fonksiyon ları da

Alındığı tarih: 19 Ağustos 1999, revizyon 2 1 Kasını 2000

Yazı şma adresi: Dr. Gülendam Koçak, Çevreyolu Sitesi, B Blok 99/1 Balgat 1 Ankara Tlf: (0422) 212 2988

Cep Tel: 0532 402 78 02 Faks: (0 422) 341 0728

80

kronik bası nç yükünden etkilenmektedir. Değişik

nedenlerle pulmoner arter basıncı yükselen hastalar- da sağ ventrikül fonksiyonları araştırıldığında, pul- moner arter basıncı ile sağ ventrikül sistolik fonksi-

yonları arasında negatif bir korelasyon olduğu , pul- moner arter basıncı arttıkça sağ ventrikül fonksiyon-

larının deprese olduğu gösterilmiş tir (1-5). Sağ vent- rikül disfonksiyonuna, artan diyastol sonu volümü- nün duvar stresini artırarak ve bunun s onucunda sağ

ventrikülde subendokardiyal iskemi oluşturarak yol

açtığı bildirilmiştir (6).

PHT'da sağ ventrikül performansının bozulmas ı du- rumunda bu duruma yol açan kardiyak defekt kapa-

tılsa bile hastanın postoperarif dönemde is tenen ya-

şam kal. itesine eriş mes i mümkün ol mamaktadır (6).

Bununla birli kte bu hastalarda kard iyak cerrahi giri-

şim ve ameliyat sonrası erken dönemde de kompli- kasyonlar s ıklıkla görülmektedir (6). Bu nedenl e PHT'lu hastaların preoperatif ve postop eratif döne ın­

de sağ ventrikül fonksiyonları yönünden değerlendi­

rilmesi son yıllarda giderek daha fazla önem kazan-

maktadır. Komplike anatomik ^{yapıs ı} ve düzens iz iç yüzeyi nede niyle sağ ventrikül fonksiyonlarının de-

ğerlendirilmesi güçtür. Bu amaç la pek çok teknik

gel iştirilınişse de henüz ideal bir yöntem ol uş turula­

mamı ştır. Geçmiş yıllarda sı klıkla kullanılan anj i- yografik değerle nd irme invaziv olması nedeniyle pek çok alanda yerini ekokardiyografik ve radyo- nüklid yöntemlere bırakmıştır (7-ıl ).

Bu çalışmanın a m ac ı PHT ge li şmiş, soldan sağa şantlı konjenital kalp hastal ıklı çocuklarda sa ğ vent- rikül s istolik fonks iyonlarının ekokardiyografik ve radyonüklid anjiyografik yöntemle değerle ndirmesi

ve sonuçla rı n sağlı klı kontrol grubu ile karşıl aştırıl ­

masıdır.

G. Koçak ve ark.: PHT Çocuklarda Sağ Vemrikiil Sisto/ik Fonksiyon/annlll Ekokardiyograjik ve Radyoniiklid Yöntemle Değerlendirilmesi

MA TERYEL ve METOD

Çalışma Ocak 1 997-Aralık 1998 tarihleri arasında hasta ne- miz pediatrik kardiyoloji kliniğinde izlenen PHT'lu 20 has- ta çocuk üzerinde gerçekleştirildi (8 kız, 12 erkek). Kont- rol g rubu olarak kardiyak yönden yakınma sı olmayan, fi- zik inceleme, elektrokardiyografik ve telekardiyografik in- celemeleri normal olan 20 çocuk çal ışmaya alınd ı (8 kız,

12 erkek). Ha sta ve kontrol gruplarının ailelerine çalışma hakkında bilgi verilerek izin leri alındı. Soldan sağa şanılı

konjenital kalp h astalık lı çocukların oluşturduğu hasta gru- bunun tümüne tanısal amaçla kalp kateterizasyonu yapıldı.

Basınç ve o ksimetrik çalışma yap ılarak pulmoner vasküler dirençler hesaplandı. Kateterizasyon sonrası 24 saat içeri- sinde hastalara ekokardiyografik ve radyonüklid çalışma yapıldı. Kontrol grubunu oluşturan çocuklar ya lnızca rad- yonüklid ve ekokardiyografi k çalışmaya alınd ı.

Ekokardiyografik inceleme Toshiba SSH 140-A model, renkli Doppler ekokardiyografi cihazı ile 3,75 ve S MHz problar kull anılarak yapıldı. Sağ ventrikül ejeksiyon frak- siyonu (SVEF) "tek düzlemde alan uzunluğ u" (single pla- ne area length) yöntemi ile değerlendiri ldi. Apikal dört

boş luk görüntül eınede iki boyutlu ekokardiyografi ile sağ

ventrikül d iyastol ve sistol sonu alanlarının net o larak gö-

rüleb ildiği kesitler üzerinde ölçümler yapıldı. Diyastol so- nu alan ölçümü için iki boyutlu ekokardiyografi ile trik üs- pit kapağın henü z kapandığı görüntü, s istol son u alan ölçü- mü için triküspit kapağın açı lmaya başladığı görüntü belir- lendi. Ventrikül al anı ölçümü için endokard yüzeyi görün- tüdeki siyah-beyaz hat sınınndan, elle çizildi. Görüntü e l- de edilemeyen bölgelerde görülen kısıml ar kabaca birleşti­

rildi. Volüm ölçümü için gerekli uzun eksen diyastol ve sistol sonunda, sağ ventrikül apeksi ile triküspit yaprakcık­

ların ın orta noktası arasındaki doğrunun uzunluğu ö lçüle- rek elde edildi. Diyastol ve sistol sonu alan ve uzun eksen ölçümlerinden yararl anıla rak sağ ventrikül d iyastol ve sis- to! sonu volümleri cihaz tarafından "V=0,85X(A)2fL" for- mülü kullanılarak otomatik olarak hesapla ndı (V=volüın ,

A=alan, L=uzun eksen çapı) (Şekil 1 ). Diyasto l ve sistol sonu volümlerinden yararla nılarak ejeksiyon fraksiyon u hesaplandı. Tüm işlem ler ortalama üç kez tekrar edilerek

ortalamatarı a lındı.

Radyonüklid çalışma hastanemiz Nükleer Tıp Anabilim

Dalı'nda hasta grubundaki 20 çocuk ve kontrol grubundaki 13 çocuk üzerinde gerçekleştirildi. Ejeksiyon fraksiyonu ölçümü için "ınulti-gated radyonüklid anjiyografi" (MU- GA) yöntemi kull anıldı. 99 ın Tc' un intravenöz verilme- sinden 30 dk sonra, elektrokardiyografi ile senkronize çalı­

şan bir bilgisayar arac ılığıy la iki R dalgası 24 fraıne'e bö- lünerek kardiyak siklusun her fazında ventrikül volüınün­

de olan değişikl ikler kaydedild i. Bu işlem için işa retli erit- rositler zamana karşı gama kaınera ile toplanarak sayıldı.

Ortalama 500 sik lus boyunca işleme devam ed ildi. Bilgi- sayar hafızasına kaydedilen görüntüler üzerinde diyastol ve sistol sonu radyoaktivite sayıml arından yararlanılarak

SVEF otomatik olarak hesaplandı. Radyoaktivite sayımı­

nın yapılacağı bölge manuel olarak belirlendi. Hasta g ru- bunda yedi çocukta, kontrol grubun da altı çocukta teknik nedenlerle değerlendi rme yapılamadı.

İstatistikse t a naliz: Veriler ortalama±SD olarak verildi.

Orta laınal arın karşı laştırılmasında eşlenıneıniş ı-testi kullanıldı. İstatis tikse t anlamlı lık değerinin

Şekil i. Ekokardiyografik yönıeınle (Single plane area lengıh) sağ venırikiil sistol ve diyastol sonu alanlarının belirlenınes i

BULGULAR

Has ta grubunu oluşturan 20 çocu ğun yaş ortalaması

4,0±5, 1 yıl (0 ,3-16 yıl), kontro l grubunda ise 4,1±4,2 yıl (0,4-16 yıl) bulundu. Vücut ağırlığı orta-

laması hastalarda 12 ,7±ı 1,1 kg (3,3-44 kg), kontro l grubunda ise 14,5±10,4 kg (4,5-44 kg) bulundu. Yaş

ve vücut ağırlığı yönünden hasta ve kontro l grubu

arasında istatistiksel açıdan anlamlı fark yok tu (p>0,05).

Pulmoner hipertans iyonlu 20 çocukta ortalama pu l- mone r arter bas ınç değerleri; sistolik basın ç

77 ,6±15, 1 mmHg (53- 112 mmHg), diyastolik basınç

34,7±16,03 mmHg (14-72 mmHg), ortalama basınç

55,3±14,89 mmHg ( 34-94 mmHg ) bulundu. Pul- moner vaskü ler direnç ortalamas ı has ta grubunda

5 ,23±ı,59 U/m2 (3, 10-8,12 U/m2 ) bulundu. Hasta grubunun tümünü soldan sağa şantlı konjenital kalp defektli hastalar ol uşturmu ştu. Tablo l'de hastal arın

konjenital kalp hastalığı , pulmoner arter basınçları

ve pulmoner vasküler direnç değerl eri gösterilmiştir.

H asta ve kontrol gruplarında ekokardiyografi ve MUGA ile e lde edilen SVEF değerleri Tablo 2'de

gösteril miştir. 20 Hastada ekokardiyografik yöntem- le ölçülen ortalama SVEF d eğeri 0,5 ı ±0, ı 3, kontrol grubunda ise 0,56±0,08 bulundu (p>0,05). MUGA ile hasta grubunda ı 3 çocukta, kontrol grubunda ise yedi çocukta SVEF ölçüldü. MUGA ile elde edilen ortalama SVEF değeri hasta grubunda 0,40±0,16, kontrol gru bunda ise 0,44±0, 13 bulund u (p>0,05).

Hasta grubunda SVEF hem ekokardiyografik hem de radyonüklid yöntemle dü şü k bulunmas ına karşın,

kontrol grub u ile karşıl aştırıldığında aradaki farkın

1 Url( 1\.UIUIJUI

v v -v"T

Tablo 1. Pulmoner hipertansiyonlu hastaların demografik özellikleri; ka lp hastalığ ı ve pulmoner arter b asınç ve direnç değerleri

Hasta c Yaş VA Tanı Pulmoner Arter Basıncı * PVD

no (yıl) (kg) Sistolik Diastolik Ortala ma (U/nı ² )

ı K 0,3 3,3 YSO 72 23 44 3,21

2 K o.s ^{4,8 VSO} 86 27 56 4,66

3 E 0,7 6,S VSO 78 2 4 47 3,86

4 K ı s. ı YSO S3 14 34 3,30

5 E 12 22 ASO, POA 92 41 6S 6,74

6 E 14 44 YSO 8S 6S 7S 8,12

7 E l l 21,S ASO, TAPYO 79 32 S4 6,2 1

8 E 0,8 S,8 VSO 68 27 46 4,36

9 E 4 1 4 AYSO ı 12 60 80 7,36

lO E 16 37 Opere YSO 81 37 ss ^{S ,23}

l l E 0,6 6,2 VSO 82 29 ss ^S,62

12 K 0,4 6,1 POA 6S 30 48 4,3 1

13 E 6 1 6 YSO, PDA 76 47 S9 6,41

14 E 2,3 1 0,5 VSO 67 26 41 3,40

15 K 1,2 7,2 VSO 84 36 60 6,30

16 K 1,1 s ASO,VSO,POA 78 32 S7 5,81

17 K 0,8 6,S YSO 6S 42 S9 6,09

1 8 E 0,7 7,2 VSO 64 17 41 3,18

19 E 0,9 7 VSO S7 1 4 36 3,10

20 K 7 1 8,S POA 109 72 94 7,40

C: cinsiyet: K: kız; E: erkek; VA: viietti ağırlığı; VSD : ventrikiiler septal defekt: ASD: atı·iyal septal defekt. PDA: patent duktus arterio:us;

TAPVD: total anormal pulmoner venöz döniiş; AVSD: atriyoı•entrikiiler septal defekt: PVD: pulmoner vaskıller direnç. *Pulmoner arter

basınçları "mmHg" olarak gösterilmiştir.

(p>0,05). Pulmoner arter b asınc ı değerleri ile eko- kardi yografi ve MUGA ile elde edil en SVEF değer­

leri arasında korelasyon arandığ ında ekokardiyografi ile elde e dilen SVEF ile sistolik pulmoner arter ba-

sıncı arasında istatistiksel o larak önemli negatif yön- de kore lasyon oldu ğu görüldü.

(r= -0,47, p<0,05). Pulmo ne r vasküler direnç değer­

leri ile sağ ventrikül ejeksiyon fraksiyonu (ekokardi - yografi ve MUGA) arasında istatis tiksel olarak a n-

lamlı bir ilişki bulunam adı (p>0,05).

TARTIŞMA

Yakın zamana kadar yal nı zca kalp kateterizasyonu ile ventrikül f onks iyonl arı objekti f olarak ö lçülebilir- ken artık noninvaziv yön temlerden de günümüzde

yararl anı lm aktadır. Ekokardiyografik ve radyonüklid yöntemle r noninvaziv olm alarının yanıs ıra sık ara-

lıklarla uygul anabilme özelliği ne de sahiptir. Bu yöntemler sıklıkla fizyolojik öneminin daha fazla ol-

ması nedeniyle sol ventrikül çalı şmalarında kullanıl­

maktad ır, sağ ventrikül fonksiyonlarının araştırılına-

82

s ında ise ru tin uygul anmaya konulmam ıştır. Klinikte

sağ ventrikülün hemodinamik önemi ortaya ç ıktıkça

sol ventrikü l s istolik fo nksi yonlarını ö lçmede kulla-

nıla n tüm yöntemler sağ ventriküle de uygulanmaya

baş lanmış, faka t komplike anatomik yapısı neden iy- le bu yöntemlerd en sol ventrikülde olduğu kadar ba-

şarılı sonuçlar alın amamıştır (12,13). Değişik ekakar- diyegrafik ve radyonüklid yöntemle rle yapıl an sağ

ventrikül s istolik fonks iyon ölçümleri daha çok eriş­

kin hasta popü lasyonunda u ygulanmıştır, bu nedenle çoc ukluk yaş grubu iç in elimizde normal d eğerler

henüz bulunmam aktadır. Çocuklarda anjiyografi, radyonüklid anj iyografi ve ekokardiyografi ile ölç ü- len SVEF değerleri geniş bir dağılım göstermektedir.

Anjiyografi k yöntemle sağlıklı çoc uklarda SVEF

%52 ile %6 1 arasınd a bulunurken, bir yaşın altında­

ki çoc ukların daha düş ük değerlere sahip oldukları

dikkati çekmektedir (%44-%52) ( ı 4,ı 5). Radyonüklid anj iyografi ile sağlıklı çocuklarda SVEF iki ayrı ça-

lı ş mada %48 ve %53 bulunmuştur(8, 16) . Araştırına­

cılar anj iyograf i ile e lde edile n SVEF değerleri nin diğer yön temlerle karş ılaştırı ldığında daha yüksek

bulunduğ unu vurg ulamaktad ır (16). Bunun ne deni

G. Koçak ve ark.: PHT Çocuklarda Sağ Vemrikiil Sisro/ik Fonksiyon/annlll Ekokardiyografik ve Radyoniiklid Yömenıle De,qerlendirilmesi

Ta blo 2. Pulmoner h iperta nsiyonlu hasta ve kontrol grupla-

rında sağ ventrikül sistolik fonksiyon d eğerler

HASTA (n=20) KONTROL (n=20)

Olgu No EKO MUGA EKO MUGA

SVEF SVEF SVEF SVEF

ı 0,40 0,26 0,55 0,26

2 0,61 0,29 0,53 0,53

3 0,48 0,65 0,60 ^.

4 0,73 0, 1 4 0,66 .

s 0,48 0,39 0,55 .

6 0,27 0,39 0,44 0,37

7 0,57 0,3 1 0,65 .

8 0,42 ^. 0,61 ^.

9 0,39 0,25 0,68 ^.

lO 0,43 . _0,52 .

l l 0,67 0,50 0,43 .

12 0,62 ^. 0,59 ^.

13 0,74 0,52 0,45 ^.

14 0,57 . _{0,62 0,51}

ıs 0,44 0,46 0,63 0,35

16 0,49 ^. 0,71 0,66

17 0,69 ^. 0,59 0,40

18 0,48 0,73 0,53 ^.

19 0,44 0,42 0,56 .

20 0,32 ^. 0,45 ^.

Ort±SS 0,5 1 ±0,1 3 0,40±0,16 0,56±0,08 0,44±0,13

EKO: ekokardiyografi, MUGA: mulri-gared radyoniiklid anjiyog- rafi. SVEF: sağ vemrikiil ejeksiyon fraksiyonu ,( • ): rerkik yapıla­

madi.

kontrast maddenin ventrikül boşluklarını ta mayakın

doldurabilmesidir. Son y ıllarda magnetik rezona ns görüntülemenin kalp yapı ve fonks iyon larının araştı­

rılmasında ku llanılmaya başlanmasıy la birlikte sağ­

lı klı çocukla rda SVEF çalış ı l mış ve %70 olarak bu-

lu nmu ştur (9).

Çalı şm amızda ekokardiyografi ile elde e ttiği miz

SVEF değeri, PHT'lu hasta grubunda %5 1, kontrol grubunda %56 bulundu. Has ta g rubunda SVEF daha

düş ük gibi görülse de iki değer arasınd a ista tistiksel olarak farklılı k olmad ığı (p>0,05), aynı zamanda her iki değerin literatüre göre düşük fakat norma l sınırlar

iç inde olduğu görüldü. Çalışmamı zda eko kard iyog- rafik ölçüm yöntemi ola rak "tek d üzlemde alan

uzunlu ğ u" yöntemi kull anıld ı. Bu yöntemde te k düz- lem üzerinde ölçüm yapıldığından, yöntem sağ vent- rikül gibi komplike üç boyutlu yapıya sahi p bi r olu-

yografi ile SVEF ölçümü nde değiş ik yönte mler de-

ne nmiş fakat komp like yapısı nedeniyle ideal bir sis- te m henüz standardize edilemem iştir. Göğü s boşl u­

ğundaki konumu nedeni yle ekokardiyograf i ile mak- simum sağ ventrikül alan gö rüntüsü elde etmek güç- tür. İdeal alan ölçümü yapılsa bile alan ölçümünden

yararl anı larak volüın ölçü mü yapmanın matematik- sel aç ıdan doğru olmad ığı bir gerçektir. Sağ ventri- külde diyasto l sonu ölçümler daha kolay, sistol sonu ölçümler ise endokard dü zensizli ğinin sis tolde art-

ınas ı nedeniyle d aha güç olmaktadır. Bunun sonu- cunda sistol sonu volüm ölçüm lerinde hata payı art- mak ta ve volümler yüksek öl çü lınektedi r. Bu hata ekokardiyografik SVEF verilerinin d iğerleriyle kar-

şılaşt ırıld ığında daha dü şük çıkmasına neden olmak-

tad ır. Hata payını azaltmak amacıyla endokard sını r­

larının otomatik o larak işare tle ndiği ekokard iyogra-

fik s istemler geliştirilmiş fakat ö lçümler isten ile n düzeye çı karıl amam ıştır (9). Son y ıllarda, kompli ke üç boyutlu yapısı nedeniyle sağ ventrikül için e n ide- al ölçüm tekniğin in "üç boyutlu ekokardiyografi" ol-

du ğu görüşü yaygınlaşınaktadır ( 13, 17) .

Çalı şmam ızda hasta ve kontrol grubu arasında SVEF

değerleri yönünden istatistikse l fark saptayamaına­

mıza karşın, SVEF ile sistolik pulmoner arter basıncı arasında negatif lineer korelasyon o ld uğu nu n göste- rilmes i dikkat çekic idir. Bu negatif kore lasyon sisto- lik pulmo ner arter basıncı ,arttıkça SVEF'da azalma

ol du ğunu gös termektedir. Bu bilgi doğrultu sunda

hasta ve kontrol grubunda ekokardiyografi ile elde edile n SVEF değerleri arası nda istatistiksel açıdan

fark bulunmam ış o lsa bile, hasta grub unda pulmone r arter basınc ı arttı kça sağ ventrikül performansın ın azaldığını söyleyebiliri z. Hasta yaş grub unun küçük

ol ması nedeniyle sistolik fonksiyonlarda belirgin de- recede bozulma zaten beklenmemektedir. Literatür- de de pulmoner arter b asın cı arttıkça SV EF'nun azal -

d ığını gösteren çalı şm al ar bildirilmiş, hatta Kramer Eisenme nger send ro mlu bir hastada akciğer trans- plantasyonu sonras ı bozuk olan sağ ventrikül sistolik

fonksiyonl arının d üzel diğini göstermiştir (1-5, 1 8).

MUGA ile elde ettiğimiz SVEF değerlerine bakıl dı­

ğınd a ise hasta grub unda %4 0, kontrol grubu nda ise

%44 bu lundu ğ u, iki grup arasında istatis tiksel fark

olmadığı görüldü. Sağ ventrikül sistolik fonksiyon la-

rının azald ığın ı söyleyebilmek için kesi n bir SVEF

değeri belirlenme mişse de araştırmalar birbirine ya-

J 11/"K 1\.UI"tiiJUI

LVVI, L7, uv-u'T

witz ve ark. %4l'in, Reduto ve ark. ise %45'in altın­

daki değerlerin SVEF için düşük kabul edilmesi ge- rektiğini vurgulamıştır (1,16,19). MUGA sonuçlanmı­

Zin her iki grupta da normale göre düşük olduğu dik- kati çekmektedir. Sağlıklı çocuklarda bile SVEF'nun

düşük bulunması tekniğin henüz iyi yerleşmemiş ol-

duğunu göstermektedir. Bunun nedeni radyonüklid anjiyografide radyoaktif maddenin sağ ventrikül apeksine iyi yerleşememesi ve özellikle çocuklarda kalp hızının yüksek olması sonucu SVEF'nun düşük çıkmasıdır (2,16). Aynı zamanda MUGA ile yapılan

radyonüklid çalışmalarda anatomik yapıların üst üste gelmesi SVEF değerinin olduğundan düşük ölçülme- sine yol açmaktadır (8). Oğuz ve arkadaşlannın çalış­

masında da sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonu ölçü- münde MUGA ile elde edilen değerlerin ekokardi- yografik değerlere göre daha düşük olduğu ve MU-

GA'nın ekokardiyog rafiye bir üstünlüğü olmadığı

bildiri Imiştir (20).

Çalışmamızda sağ ventrikül ejeksiyon fraksiyonu- nun değerlendirilmesi amacıyla kullandığımız "tek düzlernde alan uzunluğu" yöntemi ile çocuk has ta- larda pulmoner arter basıncı arttıkça sağ ventrikül sis tolik fonksiyonlarının azaldığını gösterdik. Aynı

amaçla kullandığımız MUGA yöntemi ile beklenme- yen sonuçlar almamız nedeniyle özellikle çocuk has- talarda tekniğin standardizasyon gerektirdiği kanısı­

na vardık.

KAYNAKLAR

1. Brent BN, Malıler D, Matthay RA, Berger HJ, Zaret BL: Noninvasive diagnosis of pulmonary arterial hyper-

ıension in COPD: right ventricular ejection fraction at rest.

Am J Cardiol 1984; 53: 1 349-53

2. Berger HJ , Matthay RA, Loke J, Marshall RC , Gottschalk A, Zaret BL: Assessment of cardiac perfor- mance with quantitative radionuclide angiocardiography:

right ventricular ejecı ion fraction with refere nce to fin- dings in COPD. Am J Cardiol 1978; 4 1: 897-905 3. Aessopos A, Stamatelos G, Skouınas V, Vassilopou- los G, Mantzourani M, Loukoplulos D: Pulmonary hypertension and right heart failure in patienıs with B-tha- lassemia intermedia. Chest 1 995; 107: 50-3

4. Biondi J, Hines R, Rafferty T, Rogol P, Scott W, Ba- rash P: The effect of high frequency positive press ure ventilation on rig ht and left ventricular function. Anesth Analg 1 986; 65: 679-82

S. Nagaya N, Goto Y, Satoh T, et al: Impaired regional

faııy acid uptake and systolic dysfunction in hypertrophied right ventricle. J N uel Med ı 998; 39: 1676-80

84

6. Hines R: Right ventricular function and fa ilure: A revi- ew. J Biol Med 199 1 ; 64: 295-307

7. Hurwitz RA, Caldwell RL, Girod DA, Mahony L, Brown J, King H: Yentricular function in transposition of the great artcries: evaluation by radionuclide angiocardi- ography. Am Heart J 1985; 110:600-5

8. Maddahi J, llerman DS, Matsuoka DT, et al: A new technique for assessing right ventri cular ejection fraction using rapid multiple-gated equilibrium cardiac blood pool scintigraphy. Circulation 1979; 60: 58 l -9

9. Helbing W A, Bosch HG, Maliepaard C, et al: On-li- ne automated border detection for echocardiographic qu- antification of right ventricular size and function in ch i Id- ren. Pediatr Cardiol 1 997; ı 8: 26 1 -9

10. Kaul S, Tei C, Hopkins JM, Shah PM: Assessment of right ventricular function using two-diınensional echo- cardiography. Am Heart J 1984; 107: 526-31

ll. Yener A, Günaydın S, Olguntürk R, Tunaoğlu S, Özdoğan ME: Technetium-99m hexamethyl propylena- mine oxime lung elearance in the estimation of pulmonary hypertension in congenital heart di sease: A preliminary comparative study with cardiac cath eteriza ıion and patho- logy. Pediatr Cardiol 1999; 20: 271-7

12. Snider AR, Senver GA: Methods for obtaining quan- titative information from the echocardiographic examinati- on. Echocardiography In Pediatric Heart Disease. St Lou- is, Mos by-Year Book Publ., ı 990. p. 78

13. Jiang L, Wiegers SE, Weyman AE: Right ventricle.

Principles and Practice of Echocardiography. 2nd ed.

Pennsylvania, Lea and Febiger Publ., ı994. p. 901 14. Thilenius OG, Areilla RA: Angiographic right and left ventricular vol ume determination in normal infants and children. Pediat Res 1974; 8: 67-74

15. Fisher EA, Dubrow IW, Hastreiter AR: Right venı­

ricular vol ume in congenital heart disease. Am J Cardiol 1975; 36:67-75

16. Hurwitz RA, Treves S, Kuruc A: Right ventricular and left ventricular ejection fraction in pediatric patients with normal hearts: first pass radionuclide angiocardiog- raphy. Am Heart J 1984; 107:726-32

17. Jiang L, Siu SC, Handschumacher MD, et al:

Three-dimensional echocardiography, In vivo validation for righ t ventricul ar volume and function. Circulation

ı 994; 89: 2342-50

18. Kramer MR, Valantine HA, Marshall SE, Starnes VA, Theodore J: Recovery of the right ventricle after single lung transplantation in pulmonary hypertension. Am J Cardiol 1994; 73: 494-500

19. Reduto LA, Berger HJ, Johnstone DE, et al: Radio- nuclide assessment of rig!ıt and left ventricular exercise rc- serve after total correction of tetralogy of Fallot. Am J Cardiol 1980; 45: 101 3-8

20. Oğuz D, Olguntürk R, Gücüyener K, Açı kgöz GV,

Tunaoğl u FS: A Comparison between MUGA and echo- cardiography in patients wiıh muscular dystrophy in the early detection of cardiac invol venıent. Pediatr Cardiol

1 998; 19: 150-4