HİZMET ALIMLARINDA İŞ DENEYİM BELGESİ DÜZENLENMESİ

(1)

1

Murat ARAPGİRLİ Erkan ÖZDEMİR

HİZMET ALIMLARINDA İŞ DENEYİM BELGESİ DÜZENLENMESİ 1. GİRİŞ

İhale konusu işin kaliteli bir şekilde ve zamanında yapılabilmesi için işi yapacak kişinin mesleki ve teknik olarak bazı şartları haiz olması gerekir. Yine bu kişinin ekonomik ve mali yönden de işi tamamlamaya muktedir olması lazımdır. İhalelerde ihaleye katılan kişilerin işi yapabilirliklerini ortaya koyan bu ölçütlere yeterlik kriterleri adı verilmektedir. İhalede istenebilecek yeterlik kriterleri 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun¹ (KİK) 10’uncu maddesinde sayılmıştır. Dolayısıyla kamu ihalelerinde idarelerce 4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinde belirtilen bilgi ve belgeler dışında herhangi bir belge istenilmesi mümkün bulunmamaktadır. 4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesindeki bilgi ve belgelerden hangilerinin isteneceği, Kamu İhale Kurumu’nca çıkarılan İhale Uygulama Yönetmeliklerinde, mal, hizmet, danışmanlık ve yapım işi için ayrı ayrı, genellikle yaklaşık maliyetin KİK’de belirtilen bazı parasal limitler karşısındaki durumuna göre istenilmesi zorunlu olan belgeler; istenilemeyecek belgeler ve istenilmesi idarenin takdirinde bulunan belgeler şeklinde bir tasnif yapılarak belirtilmiş ve bu belgelerin şekli, içeriği, sunuluş biçimi ve taşıması gereken nitelikler gibi hususlar da belirtilmiştir.

Hizmet alımı ihalelerinde mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin istenebilecek yeterlik kriterlerinden birisi de iş deneyimini gösteren belgelerdir. Yaklaşık maliyeti, KİK’in 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde yer alan ve hizmet alımları için öngörülen üst limit tutarının altında kalan ihalelerde iş deneyimini gösteren belgelerin istenilmesi idarelerin takdirinde olup, bu tutarın üstünde olan hizmet alımları ile hizmet alımı ihalesiyle gerçekleştirilecek danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde iş deneyimini gösteren belgelerin istenilmesi zorunludur. Hizmet alımlarında iş deneyim belgelerinin düzenlenmesine ilişkin hükümlere Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin² 43 ve devamı maddelerinde yer verilmiştir.

2. İŞ DENEYİM BELGESİ DÜZENLENME ŞARTLARI

İş deneyim belgesinin düzenlenmesi için belli şartların gerçekleşmiş olması gerekir.

2.1. Belge Düzenlemeye Yetkili Kurum ve Kuruluşlar

İş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlar Yönetmeliğin 43’üncü maddesinde belirtilmiştir. İş deneyim belgeleri, KİK kapsamındaki idareler ile KİK kapsamı dışındaki diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenir. Bu kapsamda, KİK kapsamı dışındaki bir idarenin kendi mevzuatına göre yapmış olduğu bir alım sonucunda iş deneyim belgesi düzenlenebilir. Örneğin Türksat A.Ş’nin yaptıkları alımlarda iş deneyim belgesi düzenlenebilir.³ KİK kapsamında yer alan bir idarenin KİK’e göre yapmadığı bir alımda da iş deneyim belgesi düzenlenir. Örneğin bir belediyenin doğrudan temin yöntemiyle yapmış olduğu alımlara ilişkin olarak iş deneyim belgesi düzenlenebilir.

İş deneyim belgeleri iş sahibi tarafından düzenlenir ve sözleşmeyi yapan yetkili makam tarafından onaylanır.

1 22.01.2002 tarihli ve 24648 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

2 04.03.2009 tarihli ve 27159 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

3 04.02.1924 tarihli Telgraf ve Telefon Kanununun Ek-33’üncü maddesine göre Türksat A.Ş sermayesinde kamu payı ne oranda olursa olsun 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa tabi değildir.

(2)

2

İş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşların, bu niteliklerini kaybetmeleri halinde, daha önce düzenledikleri iş deneyim belgeleri mevzuatın aradığı diğer şartları sağlamaları kaydıyla geçerli olarak kabul edilir.

İş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlara, bu niteliklerini kaybetmelerinden önce taahhüt edilerek gerçekleştirilmiş olmalarına rağmen iş deneyim belgesi alınmayan işlere ilişkin olarak, kurum ve kuruluşların, bu niteliklerini kaybetmelerinden önce bağlı, ilgili veya ilişkili bulundukları kurum ve kuruluşlara, iş deneyim belgesi düzenlenmesi için başvuruda bulunulabilir.

İş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum veya kuruluşun hukuki varlığının sona ermesi durumunda, bu kurum veya kuruluşa daha önce taahhüt edilerek gerçekleştirilmesine rağmen iş deneyim belgesi alınmayan işlere ilişkin olarak;

a) Bu kurum veya kuruluşun yürüttüğü hizmetlerin devredildiği kamu kurum veya kuruluşuna,

b) Hukuki varlığı sona eren kurum veya kuruluşun yürüttüğü hizmetin devredilmemesi durumunda söz konusu kurum ya da kuruluşun hukuki varlığı sona ermeden önce bağlı, ilgili veya ilişkili bulunduğu kamu kurum veya kuruluşuna,

başvuruda bulunulabilir.

Belgeyi düzenlemeye yetkili kurum veya kuruluş, herhangi bir başvuru olmaksızın iş bitirme belgesi düzenleyebilir. Ancak, yüklenicinin veya alt yüklenicinin iş bitirme belgesi almak amacıyla belgeyi düzenlemeye yetkili kurum veya kuruluşa başvurması halinde, başvuru tarihinden itibaren 20 iş günü içinde iş bitirme belgesinin düzenlenmesi zorunludur.

Düzenleme koşullarını taşımayan başvurularda ise, aynı süre içinde başvuru sahibine bu husus gerekçeli bir yazıyla bildirilir. İş bitirme belgesi almak amacıyla yapılacak başvurularda hangi iş için iş bitirme belgesi talep edildiğinin belirtilmesi yeterlidir.

Yüklenici veya alt yükleniciye verilen iş deneyim belgelerinin kaybedilmesi gibi bir nedenle belge sahibi tarafından tekrar düzenlenmesinin talep edilmesi halinde idare tarafından iş deneyim belgesi tekrar düzenlenebilir.

2.2. Düzenlenecek Belgeler ve Düzenleme Koşulları

Yapımla ilgili hizmet alımları hariç hizmet alımlarında iş deneyimini gösteren belgeler yüklenici iş bitirme belgesi ve alt yüklenici iş bitirme belgesidir.

Kamu kurum ve kuruluşlarının iş deneyim belgesi düzenleyebilmesi için alıma konu işin yazılı sözleşmeye bağlanmış olması gerekir. Bu nedenle sözlü sözleşmeye dayalı olarak yapılan alımlara ilişkin iş deneyim belgesi düzenlenemez.

Her iş için ayrı bir iş deneyim belgesi düzenlenebileceğinden birden fazla sözleşme tutarı toplanmak suretiyle iş deneyim belgesi düzenlenemez.

İş deneyim belgesine konu işin sözleşmesinde mutlaka bedel yer almalıdır. Bedel bulunmayan sözleşmelere dayanılarak iş deneyim belgesi düzenlenemez. Ancak işin niteliğinden dolayı birim fiyat üzerinden bağıtlanan ve toplam sözleşme tutarı bulunmayan süresi belirli bir sözleşmeye dayalı olarak ve sözleşme süresi içinde gerçekleştirilen işin tutarı esas alınarak iş bitirme belgesi düzenlenir.

Yapılan iş sonucunda iş deneyim belgesi düzenlenebilmesi için işin kabulünün yapılmış olması gerekir. Kabulün yapılmış olması şartıyla işin gerçekleştirilme oranının ise bir önemi bulunmamaktadır. Örneğin % 60 oranında iş eksilişi yapılarak tamamlanmış yani işin %

(3)

3

40’lık kısmı gerçekleştirilmiş bir işte, işin kabulünün yapılması şartıyla, iş deneyim belgesi düzenlenebilir. Öte yandan işin kabulünün yapılmadığı hallerde ise işin gerçekleşme oranı ne olursa olsun (örneğin % 99) iş deneyim belgesi düzenlenmesi mümkün değildir. Eş söyleyişle hizmet alımlarında iş durum belgesi düzenlenemez. Bu bağlamda belli dönemler itibariyle tekrarlanmak suretiyle ifa edilen temizlik, özel güvenlik gibi sürekli nitelikteki hizmetlerde aylık hakediş düzenlenmesi işin kabulü olarak değerlendirilmez.

Yüklenicinin gerçekleştirdiği iş tutarı işin kesin kabulünün yapılmasından sonra belli olmakla birlikte, belge düzenlenebilmesi için kabulün yapılması yeterli olduğundan kesin hesabın çıkarılmasını bekleme zorunluluğu yoktur.⁴

Kısmi kabul yapılan işlerde, işin tamamının kabulü yapılmadan yüklenici iş bitirme belgesi düzenlenemez.

2.3. Devredilen İşlerde İş Deneyim Belgesinin Düzenlenmesi

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun⁵ 16’ncı maddesine göre sözleşmeler belli koşullar altında devredilebilir. Sözleşmenin devrinde belli şartların gerçekleşmesi halinde iş deneyim belgesi düzenlenebilir. Öncelikle iş idarenin izni ile devredilmiş olmalıdır.

Sözleşmenin devredildiği hallerde iş deneyim belgesi düzenlenebilmesi için işin kabulünün yapılmış olması gerekir. Ayrıca devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde işin ilk sözleşme bedelinin en az % 80’lik kısmı gerçekleştirilmiş olmalıdır. Bu çerçevede örneğin devreden yüklenici işin % 40’lık devralan yüklenici ise işin % 60’lık bölümünü gerçekleştirmişse her iki yüklenici de işin en az % 80’lik kısmını gerçekleştirmediklerinden iş deneyim belgesine hak kazanamazlar.

Sözleşmenin devrinde iş deneyim belgesi düzenlendiği hallerde iş bitirme belgesinin düzenlenmesine esas alınacak işin sözleşme bedeline göre gerçekleşme oranı; götürü bedel veya birim fiyat üzerinden sözleşmeye bağlanan işlerde, her türlü fiyat farkları hariç, sözleşme fiyatlarıyla ödenen tutarın, sözleşme bedeline oranlanması suretiyle; yabancı para üzerinden sözleşmeye bağlanan işlerde ise, varsa her türlü fiyat farkları hariç, ödenen tutarın sözleşme bedeline oranlanması suretiyle bulunur.

2.4. Ortak Girişimlere İş Deneyim Belgesi Düzenlenmesi

Ortak girişimler KİK’in 14’üncü maddesinde açıklanmıştır. Anılan maddede ortak girişim türleri iş ortaklığı ve konsorsiyum olarak belirlenmiştir. Yüklenici gerçek veya tüzel kişi olabileceği gibi ortak girişim yani iş ortaklığı veya konsorsiyum da olabilir.

İş ortaklığı tarafından gerçekleştirilen işlerde, ortak sayısı kadar iş bitirme belgesi düzenlenir. Bu belgede, tüm ortakların hisseleri de belirtilir. Örneğin iki ortaktan oluşan bir iş ortaklığına iş deneyim belgesinin düzenlenmesi durumunda tutarı aynı olan iki adet belge düzenlenir ve bu belgede ortaklık oranları da belirtilir. İş ortaklığında ortakların biri veya birkaçı tarafından sözleşmenin devredilmesi halinde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inde bulunan ortağa iş bitirme belgesi düzenlenir.

Konsorsiyumlarda her bir ortağa, ortaklar tarafından gerçekleştirilen iş kısımlarını ve tutarlarını gösteren iş bitirme belgesi düzenlenir. Konsorsiyumlarda, ortakların biri veya birkaçı tarafından sözleşmenin devredilmesi halinde, ilgili iş kısmına ait ilk sözleşme bedelinin en az % 80’lik kısmında bulunan ortağa iş bitirme belgesi düzenlenir.

2.5. İş Deneyim Tutarının Tespiti

4 Yaşar Gök, Açıklamalı Kamu İhale Kanunu, 5. Baskı, Ankara, 2012, s. 339.

(4)

4

İş deneyim belgesinin tutarı tespit edilirken son hakediş raporu veya varsa kesin hakediş raporundaki fiilen gerçekleştirilen işle ilgili tutarlar herhangi bir güncelleştirmeye tabi tutulmadan yazılır. Bu tutar götürü bedel veya birim fiyat üzerinden sözleşmeye bağlanmış işlerde, her türlü fiyat farkları hariç, varsa iş artışları dâhil, hakedişteki sözleşme fiyatları ile yapılan işin tutarı üzerinden katma değer vergisi (KDV) hariç olarak belirlenir. Yabancı para cinsinden sözleşmeye bağlanan işlerde ise, varsa fiyat farkları hariç, iş artışları dâhil, işin sözleşme fiyatları ile gerçekleştirilen döviz cinsinden tutarı üzerinden KDV hariç olarak belirlenir.

3. İŞ DENEYİM BELGESİ DÜZENLENMEYEN HALLERDE İŞ DENEYİMİNİN TEVSİKİ

Gerçek kişilere veya iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili olmayan her türlü kurum ve kuruluşa gerçekleştirilen işlerde iş deneyim belgesi düzenlenemez. Ayrıca kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları iş deneyim belgesi düzenleyemezler. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları 1982 Anayasası’nın 135’inci maddesinde açıklanmıştır.

Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları, belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzel kişilikleridir.

Kamu meslek kuruluşları çok ve çeşitlidir. Bunlar arasında ticaret ve sanayi odaları, ticaret borsaları, tabip odaları, mimar ve mühendis odaları, eczacı odaları, noter odaları, barolar gibi kuruluşlar ve bunların birlikleri yer alır.⁶

Vakıf yüksek öğretim kurumları da iş deneyim belgesi düzenleyemezler. Vakıf yüksek öğretim kurumları Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği’nin⁷ 4’üncü maddesinde,

“Kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile Vakıflar tarafından kurulmuş bulunan üniversite ile yüksek teknoloji enstitüsü ve bunların bünyesinde yer alan fakülteler, enstitüler, yüksekokullar, meslek yüksekokulu konservatuarlar, araştırma uygulama merkezleri ile bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsüne bağlı olmayan meslek yüksekokul” olarak tanımlanmıştır.

Gerçek kişiler ile iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili olmayan kurum ve kuruluşlar iş deneyim belgesi düzenleseler bile düzenlenen bu belgeler geçerli olarak kabul edilmez.⁸

3.1. Yurt İçinde Gerçekleştirilen İşlerde İş Deneyiminin Tevsiki

Yurt içinde belge düzenlemeye yetkili olmayan kişi veya kurum ve kuruluşlara gerçekleştirilen yazılı sözleşmeye dayalı işler iş deneyimi olarak kabul edilir. Bu kapsamdaki işlerin iş deneyimi olarak kullanılması halinde ise iş deneyimi tevsik için yazılı sözleşme, fatura örnekleri ve personel çalıştırılan işlerde personel çalıştırıldığını gösteren belgelerin birlikte sunulması gerekir. Bu belgelerden birinin veya birkaçının eksik sunulması halinde bu durum belge eksikliği olarak kabul edildiğinden bilgi eksikliği olarak tamamlatılması mümkün değildir.⁹

6 Şeref Gözübüyük, Yönetim Hukuku, 21. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi, 2004, s. 162.

8 Örneğin Kamu İhale Kurulu’nun 16.05.2011 tarihli ve 2011/UH.I-1608 sayılı kararı

9 Örneğin Kamu İhale Kurulu’nun 04.04.2011 tarihli ve2011/UH.II-1189 sayılı kararı

(5)

5

İş deneyimine konu işe ilişkin sözleşmenin yazılı olması gerekir. Ancak bu sözleşmenin noter tescil ve onayı şart değildir.¹⁰ Sözleşmelerin yazılı olarak yapılması halinde 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’na¹¹ göre binde 9,48 oranında sözleşme damga vergisi doğar. Bu verginin ödenip ödenmemesi sözleşmenin geçerliliğini etkilemediğinden sözleşme damga vergisi ödenmeyen sözleşmeler de geçerli olarak kabul edilir.¹²

İş deneyimini tevsik için sunulan sözleşmede tutarın yer alması gerekir. Ancak birim fiyat üzerinden bağıtlanan ve toplam sözleşme tutarı bulunmayan süresi belirli bir sözleşmeye dayalı olarak ve sözleşme süresi içinde gerçekleştirilen işin tutarını gösteren faturalardaki tutarların toplamı, toplam sözleşme tutarı olarak kabul edilir.

Bu sözleşmenin uygulanmasına ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na¹³ göre düzenlenen fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri sunulmalıdır. Serbest meslek erbabı tarafından gerçekleştirilen işlerde ise fatura yerine serbest meslek makbuzu nüshaları ya da bu nüshaların noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretlerinin sunulması gerekir.

İş deneyiminin tevsiki için sözleşme ve faturalarla (veya serbest meslek makbuzu) birlikte personel çalıştırılan işlerde ise bu belgelere ek olarak o işe ait sözleşme kapsamında personel çalıştırıldığını gösteren Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) internet sayfası üzerinden düzenlenmiş ve idarece teyidi yapılabilen belgelerin sunulması gerekir. Hangi tür hizmetlerde personel çalıştırıldığını gösteren belgelerin sunulması gerektiği hususu tereddütlere neden olabilmektedir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin¹⁴ 78’inci maddesinde hizmet alımları personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları ve personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımları olarak ikiye ayrılmıştır. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları, ağırlıklı olarak personel çalıştırılmasına dayanan, çalıştırılacak personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı hizmetlerdir. Bu kapsamda malzemeli veya malzemesiz temizlik, malzemesiz yemek, özel güvenlik, sayaç okuma ve kesme-açma, hasta ve ziyaretçi yönlendirme, tıbbi sekreterlik, veri işleme ve otomasyon sisteminin işletimi hizmetleri gibi hizmetler personel çalıştırılmasına dayalı olan hizmetlerdir.

Malzeme dâhil yemek hazırlama hizmeti veya malzeme dâhil yemek hazırlama ve dağıtım hizmeti ya da makine ve ekipman ile araçlar ve/veya akaryakıtın yüklenici tarafından sağlanacağı çöp toplama ve nakline ilişkin hizmetler ile personel taşıma gibi hizmetler personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmetlerdir.

Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmetlerde de (örneğin malzemeli yemek) aynı personel çalıştırılmasına dayalı olan hizmetler gibi personel çalıştırılmaktadır. Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’ndeki“personel çalıştırılan işler” ifadesi sadece personel çalıştırılmasına dayalı işleri kapsamamakta aynı zamanda personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmetleri de kapsamaktadır. Bu hususta Kamu İhale Kurulu’nun 04.04.2011 tarihli ve 2011/UH.III-1201 sayılı kararında “Anılan Yönetmelik hükmünden anlaşılacağı üzere sözleşme konusu işe ait sosyal güvenlik primi ödemelerine ilişkin belgelerin sunulma zorunluluğu personel çalıştırılmasına dayalı işlere özgü olarak değil, personel çalıştırılan işler için getirilmiştir. Diğer bir anlatımla, belirtilen belgelerin teklifle birlikte sunulması

11 11.07.1964 tarihli ve 11751 sayılı Resmî Gazete’lerde yayımlanmıştır.

12 Örneğin Kamu İhale Kurulu’nun 24.01.2013 tarihli ve 2013/UH.II-463 sayılı kararı

13 10.01.1961 tarihli ve 10703-10705 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

(6)

6

gereği, işin ağırlıklı olarak personel çalıştırılmasına dayanan bir iş olması durumunda değil, işin organizasyonundan, yürütülme tekniğinden, personel sayısından bağımsız olarak hizmetin yerine getirilmesinde herhangi bir personel çalıştırılması durumunda ortaya çıkmaktadır.” denilmiştir.

Diğer taraftan iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlara yapılan işler ise ancak iş deneyim belgesi ile tevsik edilebileceğinden, bu tür işlerin tevsikinde sözleşme, fatura vb. belgeler sunulmuş olsa dahi değerlendirmeye alınmaz.¹⁵

3.2. Yurt Dışında Gerçekleştirilen İşlerde İş Deneyiminin Tevsiki

Yurt dışında gerçekleştirilen işlerde, o ülkenin resmi kurumları tarafından düzenlenmiş iş deneyimini gösteren belgeler veya sözleşme ve bu sözleşmeye bağlı olarak düzenlenen fatura örnekleri veya fatura örneğinin o ülkenin yetkili makamları tarafından onaylı suretleri ya da fatura dengi belgeler iş deneyimini gösteren belgeler olarak kabul edilir. Bu kapsamda sunulan belgelerin, o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi, sözleşmede; iş sahibinin adı ve soyadı veya unvanı, işin yapıldığı yer ve iş tanımı, yüklenicinin adı ve soyadı veya ticaret unvanı, sözleşme bedeli ve tarihi ile işin bitim ve/veya kabul tarihinin gösterilmesi zorunludur.

3.3. İş Artışı ve Eksilişi

Belge düzenlemeye yetkili olmayan kişi veya kurum ve kuruluşlara gerçekleştirilen işlere ilişkin iş deneyim tutarının tespitinde, diğer belgelerin de bu tutarı doğrulaması şartıyla, işin sözleşmesinde yazılı bedeli aşmamak üzere fiilen yapılan iş tutarı dikkate alınır. Bununla birlikte bu tür işlerde sözleşmenin uygulanması esnasında iş artışı veya eksilişi meydana gelebilir.

Sözleşmede iş artışına ilişkin hüküm bulunması durumunda¹⁶, ayrıca sözleşme tutarının

% 10’unu aşmamak üzere tamamlanan iş tutarı da dikkate alınır. Örneğin sözleşmede iş artışına ilişkin hükmün olduğu bir işte sözleşme bedeli 1.000.000.-TL, bu işe ilişkin faturaların toplam tutarının 1.500.000.-TL olduğu bir durumda, iş deneyim tutarı 1.100.000.- TL olarak dikkate alınır. (1.000.000.-TL * % 10 = 100.000.-TL)

Sözleşmenin iş eksilişi yapılarak sona erdirilmesi durumunda ise, tarafların işin bu şekilde tamamlandığı hususunda anlaştığını gösterir belgenin iş deneyimini gösteren diğer belgelerle birlikte sunulması durumunda, iş eksilişi yapılarak tamamlanan işin tutarı dikkate alınır. Örneğin sözleşme bedelinin 1.000.000.-TL olduğu bir durumda, sözleşmenin taraflarının % 40 oranında iş eksilişi yapılarak tamamlandığı hususunda anlaştıklarına dair belgenin olması şartıyla, sözleşmenin % 60’lık kısmı yani 600.000.-TL’lik tutar iş deneyiminde dikkate alınır.

4. ALT YÜKLENİCİLERE İŞ DENEYİM BELGESİ DÜZENLENMESİ

Alt yüklenici, idarenin onayıyla sözleşme konusu işin nevi itibarıyla bir kısmını yüklenici adına ve ona bağlı olarak gerçekleştiren gerçek veya tüzel kişidir. KİK’in 15’inci maddesine göre ihale konusu işin özelliği nedeniyle ihtiyaç görülmesi halinde, ihale aşamasında isteklilerden alt yüklenicilere yaptırmayı düşündükleri işleri belirtmeleri, sözleşme imzalamadan önce de alt yüklenicilerin listesini idarenin onayına sunmaları istenebilir.

16 Örneğin Kamu İhale Kurulu’nun 04.04.2011 tarihli ve 2011/UH.DÜZENLEME-1211 sayılı kararı

(7)

7

Belge düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlara taahhüt edilen işlerin alt yüklenicileri için alt yüklenici iş bitirme belgesi düzenlenebilir. Alt yüklenicilere iş deneyim belgesi düzenlenebilmesi için ihalenin alt yüklenici çalıştırılmasına açık olarak yapılması ve alt yüklenicilerin idare tarafından onaylanması gerekir. Alt yüklenici çalıştırılması öngörülmeyen bir işte, bir yüklenicinin alt yüklenici kullanma imkânı bulunmaması sebebiyle bu konuda idareden bir onay alınması da mümkün değildir.¹⁷ Sözleşmenin uygulanması aşamasında idarenin izni olmadan alt yüklenici çalıştırıldığı durumlarda alt yüklenicilere iş deneyim belgesi düzenlenemez.¹⁸

Alt yüklenici ile yüklenici arasında yapılan sözleşmenin yazılı olarak yapılması yeterli olduğundan bu sözleşmenin noter tescil ve onay zorunluluğu bulunmamaktadır. Yüklenici ile alt yüklenici arasında yapılan sözleşmelerde, nevi itibarıyla bir işin baştan sona yapılmasının öngörülmesi zorunludur.

Alt yüklenicilere iş deneyim belgesi düzenlenebilmesi için alt yüklenicinin kendi kısmını tam olarak yapması yeterli değildir. Alt yüklenicinin yüklendiği kısmı tamamen bitirmesinin yanı sıra kısmi kabul veya işin tamamının kabulü de yapılmış olmalıdır.

Belge düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlara taahhüt edilen işlerin alt yüklenicileri için yaptıkları işin esas sözleşme fiyatları ile hesaplanan tutarını geçmemek üzere, kendi sözleşmelerinde yazılı bedel esas alınır. Birden fazla alt yüklenici olması durumunda, alt yüklenicilere verilecek iş deneyim belgelerinin tutarlarının toplamı asıl işin toplam sözleşme bedelini aşamaz.

Alt yüklenicilerin iş bitirme belgesi almak amacıyla yapacakları başvurularda, yüklenici ile alt yüklenici arasında imzalanan bedel içeren sözleşmenin ve bu sözleşme kapsamında düzenlenen fatura örneklerinin¹⁹ veya bu örneklerin noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretlerinin veya serbest meslek makbuzu nüshalarının ya da bu nüshaların noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretlerinin, personel çalıştırılan işlerde ise bu belgelere ek olarak alt yüklenici ile yüklenici arasında imzalanan sözleşme konusu işte personel çalıştırıldığını gösteren SGK internet sayfası üzerinden düzenlenmiş ve idarece teyidi yapılabilen belgelerin sunulması gerekir.

5. YAPIMLA İLGİLİ HİZMET ALIMLARI

Yapımla ilgili hizmet işleri Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin²⁰ 6’ncı maddesinde sayılmıştır. Bu işler imar planlarının hazırlanması, planlama, fizibilite ve yapılabilirlik etüdleri, yapımla ilgili sondaj-zemin etüdleri, topografya çalışmaları ve harita işleri (sayısal kadastral harita hizmetleri hariç), Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu hazırlanması, yapımla ilgili mühendislik ve mimarlık tasarım hizmetleri, yapımla ilgili mühendislik ve mimarlık tasarım kontrollüğü, yapım işi kontrollüğü ve yapı denetimi ve yapım işi ihalesine ilişkin teknik şartname hazırlanmasıdır.

KİK’in 48’inci maddesinin ikinci fıkrasına göre yaklaşık maliyeti KİK’in 13’üncü maddesinin (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde hizmet alımları için öngörülen üst limit

17 Örneğin Kamu İhale Kurulu’nun 28.06.2010 tarihli ve 2010/UH.II-1846 sayılı kararı

19 Faturalar bir asıl ve en az bir örnek olarak düzenlenir. Birden fazla örnek düzenlendiği takdirde her birine kaçıncı örnek olduğu işaret edilir. Fatura ile fatura örnekleri bire bir aynı bilgileri içerir. İkisi de asıl belge olarak kabul edilir.

20 04.03.2009 tarihli ve 27159 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

(8)

8

tutarının (177.163.-TL)²¹ dört katının altında kalan danışmanlık hizmetleri, hizmet alımı ihalesiyle gerçekleştirilebilir.

Danışmanlık hizmet alımları ister hizmet olarak isterse danışmanlık hizmeti olarak alınsın iş deneyim belgelerinin düzenlenmesi, verilmesi ve değerlendirilmesinde Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 38’inci maddesi ile ikinci kısmının beşinci ve altıncı bölümlerinde yer alan hükümler uygulanır.

Buna göre, yapımla ilgili hizmet işlerinde iş deneyimine konu iş ister hizmet alımı olarak ihale edilsin isterse danışmanlık hizmet alımı olarak ihale edilsin, Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 43’üncü maddesine göre iş deneyim belgelerinin düzenlenmesi gerekir.

Devam eden işlerde, işin ilk sözleşme bedelinin kusursuz olarak tamamlanması ve gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşarak kusursuz bir şekilde gerçekleştirilmesi halinde yüklenici iş durum belgesi düzenlenir. Devam eden yapımla ilgili danışmanlık hizmet işlerinde, iş durum belgesi düzenlenebilmesi için, ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, toplam sözleşme bedelinin en az % 80’lik kısmının gerçekleştirilmiş olması ve yapılan işlerin kusursuz gerçekleştirilerek bedelinin ödenmiş ya da tahakkuka bağlanmış olması, iş durum belgesine esas teşkil edecek kontrollük tespitinde sözleşmeye, fen ve sanat kurallarına aykırılık teşkil eden açık kusur ve eksiklikler bulunmadığının belirlenmesi koşulları aranır. Konsorsiyum tarafından gerçekleştirilen işlerde iş durum belgesi düzenlenebilmesi için konsorsiyum ortağının taahhüt ettiği iş kısmının ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla o kısmın toplam sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmiş olması zorunludur. Yapımla ilgili danışmanlık hizmet işlerinde iş durum belgesi, düzenlendiği tarihten itibaren bir yıl süreyle kullanılabilir. Son kullanım tarihinden sonra kullanılmak üzere iş durum belgesi veya işin kabulünün yapılması üzerine iş bitirme belgesi düzenlenebilmesi için, mevcut iş durum belgesinin aslının idareye teslim edilmesi zorunludur.

Kabulü yapılmış işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetleme ve yönetme görevinde bulunan mimar veya mühendislere iş denetleme belgesi veya iş yönetme belgesi düzenlenir.

Devam eden işlerde, işin ilk sözleşme bedelinin tamamlanması ve gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşarak kusursuz bir şekilde gerçekleştirilmesi halinde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetleme ve yönetme görevinde bulunan mimar veya mühendislere iş denetleme belgesi veya iş yönetme belgesi düzenlenir.

İlk sözleşme bedelinin en az % 80’inin bir kısmında denetleme, diğer kısmında yönetme görevinde bulunan mimar veya mühendislere bu görevlerde bulundukları toplam görev süresi esas alınarak, daha fazla bulunulan göreve göre tek bir iş denetleme belgesi veya iş yönetme belgesi düzenlenir.

İdarenin izni ile devredilen ve kabulü yapılan işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde işin ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranındaki kısmını gerçekleştiren yüklenicilere yüklenici iş bitirme belgesi ile işin ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetleme ve yönetme görevinde bulunan mimar veya mühendislere iş denetleme belgesi veya iş yönetme belgesi düzenlenir.

Alt yüklenici bünyesinde çalışmış olan mühendis veya mimarlara ise iş denetleme ve iş yönetme belgesi düzenlenemez.

21 Bu tutar her yıl güncellenmekte olup 2013 yılı için 177.163.-TL’dir.

(9)

9

Afet bölgelerinde gerçekleştirilen işlerde Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmeliğin²² ekinde yer alan esasların 1.2.1 maddesinde tanımlanan, depremin şiddetine göre yapıda meydana gelmesi beklenen hasarın üstünde bir hasar meydana gelmesinde kusuru bulunan yapımla ilgili danışmanlık hizmet işlerini gerçekleştiren yüklenicilere ve alt yüklenicilere bu işten dolayı iş deneyim belgesi verilmez; verilmiş ise, bu belgeler iş deneyimini tevsik eder belge olarak kullanılamaz. Hasarın tespitinde, ilgili/yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından onaylanmış hasar tespit komisyonu raporu esas alınır.

6. SONUÇ

İhalelerde iş deneyiminin tevsiki için iş deneyim belgeleri veya bu belgeler yerine geçecek belgeler sunulur.

Hangi kanuna veya yönetmeliğe göre yapılırsa yapılsın, iş deneyimini düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlara yapılan işler için iş deneyim belgesi düzenlenir. Bu tür işler için iş deneyim düzenlenebilmesi için işin yazılı bir sözleşmeye bağlanması, bu sözleşmenin bir bedel içermesi ve işin kabulünün yapılması şarttır.

Belge düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlar dışındaki kişi veya kurum ve kuruluşlara yapılan işlerdeki deneyim ise sözleşme, fatura/serbest meslek makbuzu ve personel çalıştırılması durumunda da personel çalıştırıldığına ilişkin belgelerle tevsik edilir.

YARARLANILAN KAYNAKLAR

GÖK, Yaşar. Açıklamalı Kamu İhale Kanunu, 5. Baskı, Ankara, 2012

GÖZÜBÜYÜK, Şeref. Yönetim Hukuku, 21. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi, 2004 www.ihale.gov.tr

www.resmigazete.gov.tr