KAMU ÖRGÜTLENMESİNDEKİ DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜM

(1)

KAMU ÖRGÜTLENMESİNDEKİ DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜM

1963-2015

BAŞBAKANLIK İDAREYİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI 2016

Ümit Erdem BAYIR

Başbakanlık Uzman Yardımcısı

(2)

RAPORUN AMACI

Türkiye’de kamu örgütlenmesi hakkında pek çok şey söylenmiş; ancak bu konu üzerine detaylı analiz içeren bir araştırma yapılmamıştır. Dolayısıyla ülkemizde geçmişten bu yana kamu örgütlenmesinin nasıl bir seyir izlediği ve kurulan/kaldırılan teşkilatlar çerçevesinde örgütsel olarak bir genişlemenin mi yoksa bir daralmanın mı yaşandığının tespiti bu çalışmanın temel amacı oluşturmaktır.

Rapor, Türk kamu yönetiminin merkez örgütlenmesi konusunda detaylı bilgi sunan temel çalışmalardan biri olmakla birlikte, başta karar vericiler olmak üzere bu konuda araştırma yapan akademisyenler ve bilgi sahibi olmak isteyen vatandaşlarımız için önemli bir kaynak niteliği taşımaktadır.

Kamuoyuna arz ederiz.

Nazmi KÜÇÜKYAĞCI Ümit Erdem BAYIR

Başbakanlık Uzmanı Başbakanlık Uzman Yardımcısı

(3)

Bu çalışmanın sorumluluğu yazarına aittir. İnternet adresi ve yazar adı belirtilmek kaydıyla yayın ve referans olarak kullanılabilir. Bu e-kitap resmi

olarak http://www.igb.gov.tr adresinde yer almaktadır.

(4)

İÇİNDEKİLER

1.GİRİŞ ... 4 2.YILLAR İTİBARİYLE KAMU ÖRGÜTLENMESİNDEKİ DEĞİŞİM VE

DÖNÜŞÜM ... 4 3.GENEL DEĞERLENDİRME ... 151 4.KAYNAKÇA ... 155

(5)

1.GİRİŞ

Merkezi hükümet teşkilatındaki bağlı kurum ve kuruluşlar, ilk kez 1963 yılında MEHTAP bünyesinde oluşturulan bir kurul tarafından araştırılmıştır. Türkiye’nin kalkınması yolunda daha emin ve kararlı adımlar atılmasını amaçlayan bu çalışma, Türk idare tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. Bundan sonra yapılan çalışmalar sistemli bir şekilde ilerlemiştir.

Bu çalışmaların çıktısı niteliğinde olan “Türkiye Cumhuriyeti Devlet Teşkilatı Rehberi”, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsünce, ülkeler, kuruluşlar ve kişiler arasındaki iş ilişkileri ve bilgi alışverişinde yardımcı olacak rehber ve kaynaklara duyulan ihtiyaç bağlamında, 1963 yılından itibaren alanında tek kaynak olarak yayımlanmaktadır. Bu teşkilat rehberi 50 yıldır kesintisiz olarak Türkiye’de kamu kurum ve kuruluşlarının yapı ve teşkilatını içeren tek kaynak olma niteliğini taşımaktadır. Bu sebeptendir ki yapılan araştırmada “T.C.

Devlet Teşkilatı Rehberi” esas alınmıştır.

“Kamu Örgütlenmesindeki Değişim ve Dönüşüm” adlı çalışmanın amacı; Bakanlıkların bağlı, ilgili ve ilişkili kurumlarını/kuruluşlarını geçmişten günümüze inceleyerek Türkiye Cumhuriyeti Devlet teşkilatındaki değişim ve dönüşümü gözler önüne sermektir. Kamu örgütlenmesindeki değişim ve dönüşümü değerlendirmek için Bakanlıkların merkez ve taşra teşkilatlanmalarının, yerel yönetimlerin, yasama ve yargı kurumlarının/kuruluşlarının araştırma dışında tutulması; sadece Bakanlıkların ve Bakanlıkların bağlı, ilgili veya ilişkili Kurum ve Kuruluşlarının incelenmesi elbette ki yetersizlik teşkil etmektedir. Ancak bu çalışmanın amacı merkezi hükümetteki değişim ve dönüşümden yola çıkarak, görüntüyü bulandırmadan genel bir değerlendirmeye ulaşmaktır.

2.YILLAR İTİBARİYLE KAMU ÖRGÜTLENMESİNDEKİ DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜM

Kamu örgütlenmesindeki değişim ve dönüşümün incelenmesinde teşkilat rehberlerinin basım yıllarına bağlı kılınmıştır. Bu nedenle tarihler arasında dengeli inceleme aralıkları bulunmamaktadır. Nitekim 2002 ve sonrası rehber düzenli yayınlandığı için yıllık olarak inceleme imkânı varken geçmiş dönemdekiler için böyle bir durum söz konusu değildir.

Örneğin 1988’den 1996’ya kadar rehber yayınlanmadığı için bu 10 yıllık aralıktaki değişim

gözlenememektedir. Ancak tüm sınırlılıklarına rağmen rehberlerin basıldığı yıllardan elde

edilen bilgiler Türk kamu yönetiminde yaşanan değişim ve dönüşümü büyük ölçüde ortaya

koymaktadır.

(6)

YILLAR İTİBARİYLE KAMU

ÖRGÜTLENMESİNDEKİ DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜM

(AYRINTILI ANALİZ TABLOLARI)

1963 Kamu Örgütlenmesi 1968 Kamu Örgütlenmesi 1972 Kamu Örgütlenmesi 1976 Kamu Örgütlenmesi 1986 Kamu Örgütlenmesi 1988 Kamu Örgütlenmesi 1996 Kamu Örgütlenmesi 2002 Kamu Örgütlenmesi 2003 Kamu Örgütlenmesi 2004 Kamu Örgütlenmesi 2005 Kamu Örgütlenmesi 2006 Kamu Örgütlenmesi 2007 Kamu Örgütlenmesi 2008 Kamu Örgütlenmesi 2009 Kamu Örgütlenmesi 2010 Kamu Örgütlenmesi 2011 Kamu Örgütlenmesi 2012 Kamu Örgütlenmesi 2013 Kamu Örgütlenmesi 2014 Kamu Örgütlenmesi 2015 Kamu Örgütlenmesi

(7)

Tablo-1: 1963 Kamu Örgütlenmesi

KURUM ADI BAĞLI KURUM/KURULUŞLAR

BAŞBAKANLIK

 ATOM ENERJİSİ KOMİSYONU

 BEDEN TERBİYESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 DEVLET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ

 DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI (DPT)

 DEVLET PERSONEL DAİRESİ

 DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI

 TÜRKİYE VE ORTA DOĞU AMME İDARESİ ENSTİTÜSÜ (TODAİE)

 TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ADALET BAKANLIĞI

BASIN YAYIN VE TURİZM BAKANLIĞI  ANADOLU AJANSI (AA) T.A.O.  T.C. TURİZM BANKASI

BAYINDIRLIK BAKANLIĞI  DEVLET SU İŞLERİ (DSİ) GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIŞMA BAKANLIĞI  İŞ VE İŞÇİ BULMA KURUMU

 İŞÇİ SİGORTALARI KURUMU

 YAKIN VE ORTADOĞU ÇALIŞMA ENSTİTÜSÜ

DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI

GÜMRÜK VE TEKEL BAKANLIĞI  TEKEL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI  EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  JANDARMA GENEL KUMANDANLIĞI İMAR VE İSKÂN BAKANLIĞI  İLLER BANKASI (İLBANK)

 TOPRAK VE İSKÂN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE EMLAK KREDİ BANKASI

MALİYE BAKANLIĞI

 AMORTİSMAN VE KREDİ SANDIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 BORSA KOMİSERLİKLERİ

 DARPHANE VE DAMGA MATBAASI MÜDÜRLÜĞÜ

 DEVLET MALZEME OFİSİ (DMO) GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 KEFALET SANDIĞI

 MİLLİ PİYANGO MÜDÜRLÜĞÜ

 MALİYE MESLEK OKULU

 T.C. EMEKLİ SANDIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 T.C. MERKEZ BANKASI A.Ş.

 VERGİLER TEMYİZ KOMİSYONU

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

 BASMA YAZI VE ESERLERİ DERLEME MÜDÜRLÜĞÜ

 DEVLET TİYATROSU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 GAYRİMENKUL ESKİ ESERLER VE ANITLAR YÜKSEK KURULU BAŞKANLIĞI

 KANDİLLİ RASATHANESİ

 MİLLİ EĞİTİM BASIMEVİ DÖNER SERMAYESİ MÜDÜRLÜĞÜ

 YÜKSEKÖĞRENİM KREDİ YURTLAR KURUMU (YURT-KUR) MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI  HARİTA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM BAKANLIĞI  HUDUT VE SAHİLLER SAĞLIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  REFİK SAYDAM MERKEZ HIFZISIHHA MÜESSESESİ SANAYİ BAKANLIĞI

 AZOT SANAYİİ A.O.

 ELEKTRİK İŞLERİ ETÜD İDARESİ

 ETİBANK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 SÜMERBANK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE ÇİMENTO SANAYİİ A.Ş.

 TÜRKİYE DEMİR VE ÇELİK İŞLETMELERİ

(8)

 MADEN TETKİK VE ARAMA (MTA) ENSTİTÜSÜ

 MAKİNA KİMYA ENDÜSTRİSİ KURUMU (MKEK)

 PETROL DAİRESİ

 TÜRKİYE PETROLLERİ A.O. (TPAO)

 TÜRKİYE SELÜLOZ VE KÂĞIT FABRİKALARI İŞLETMELERİ (SEKA)

 TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş.

TARIM BAKANLIĞI

 ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ (A.O.Ç.)GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 DEVLET ÜRETME ÇİFTLİKLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE YAPAĞI VE TİFTİK A.Ş.

 TÜRKİYE ZİRAİ DONATIM KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 YEM SANAYİİ TÜRK A.Ş.

TİCARET BAKANLIĞI

 ET VE BALIK KURUMU

 İHRACATI GELİŞTİRME ETÜD MERKEZİ (İGEME)

 İSTANBUL EMNİYET SANDIĞI

 PETROL OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 T.C. ZİRAAT BANKASI

 TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ (TMO)

 TÜRKİYE HALK BANKASI VE HALK SANDIKLARI

ULAŞTIRMA BAKANLIĞI

 DENİZCİLİK BANKASI A.O.

 DEVLET DEMİRYOLLARI (TCDD) GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 DEVLET HAVA MEYDANLARI İŞLETMESİ (DHMİ) GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 POSTA TELEFON TELGRAF (PTT) İŞLETMESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRK HAVA YOLLARI (THY) A.O.

16 BAKANLIK 72 BAĞLI KURUM/KURULUŞ

KURUM ADI YÜKSEK KURULLAR

__________

 BAKANLIKLARARASI İKTİSADİ İŞBİRLİĞİ KOMİSYONU

 BANKA KREDİLERİ TANZİM KOMİTESİ

 MİLLİ GÜVENLİK KURULU (MGK)

 YABANCI SERMAYEYİ TEŞVİK KOMİTESİNİN KARARLARINA İTİRAZ KURULU

 YÜKSEK MURAKABE HEYETİ

 YÜKSEK PLANLAMA KURULU

TOPLAM 6 YÜKSEK KURUL

(9)

Tablo-2: 1963 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum

BAKANLIK ADI BAĞLI KURUM/KURULUŞLAR YÜKSEK KURULLAR

ADALET BAKANLIĞI 0

BASIN, YAYIN VE TURİZM BAKANLIĞI 2

BAŞBAKANLIK 9

BAYINDIRLIK BAKANLIĞI 2

ÇALIŞMA BAKANLIĞI 3

DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI 0

GÜMRÜK VE TEKEL BAKANLIĞI 1

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI 2

İMAR VE İSKAN BAKANLIĞI 3

MALİYE BAKANLIĞI 10

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI 6

MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI 1

SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM BAKANLIĞI 2

SANAYİ BAKANLIĞI 12

TARIM BAKANLIĞI 7

TİCARET BAKANLIĞI 7

ULAŞTIRMA BAKANLIĞI 5

6

TOPLAM 72 6

(10)

1963 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum Analizi

 Merkezi hükümet, Başbakanlık ve tablolarda detaylıca incelenen on altı adet Bakanlıktan oluşmaktadır.

 Başbakanlık ve Bakanlıklara bağlı olan yetmiş iki adet Kurum/Kuruluş yer almaktadır.

 Altı adet Yüksek Kurul bulunmaktadır ve bu Kurulların herhangi bir Kurumla/Kuruluşla bağlantısı bulunmamaktadır.

 Bağlı Kurum/Kuruluş sayısı on iki ile en fazla olan Bakanlık, Sanayi Bakanlığı iken Adalet ve Dışişleri Bakanlıklarının bağlı kurum veya kuruluşu bulunmamaktadır.

 Bağlı Kurum/Kuruluşlar genellikle genel müdürlük, başkanlık ve iktisadi devlet teşekküllerinden oluşmaktadır.

 İlgili ya da ilişkili Kurum/Kuruluş bulunmamaktadır.

 “Planlı ekonomi” döneminin en önemli aktörlerinden olan Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) 1960’da kurulmuş olup Başbakanlık İdaresi içerisinde yer almaktadır.

 Bir diğer dikkat çeken kurum ise T.C. Merkez Bankası A.Ş.’dir. Geçmişten günümüze Merkez Bankalarının

bağımsızlığı vurgulanmışsa da burada görülmektedir ki T.C. Merkez Bankası A.Ş. Maliye Bakanlığının bağlı

kuruluşudur.

(11)

0

2

9

2

3

0

1

2

3

10

6

1

2

12

7 7

5

6

0 2 4 6 8 10 12 14

Grafik-1:1963 Bakanlıklara Bağlı Kurum ve Kuruluşlar

BAĞLI KURUM VE KURULUŞLAR YÜKSEK KURULLAR

(12)

Tablo-3: 1968 Kamu Örgütlenmesi

KURUM ADI BAĞLI KURUM/KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM/KURULUŞLAR

BAŞBAKANLIK

 BAŞBAKANLIK DEVLET PERSONEL DAİRESİ

 DPT

 GENELKURMAY BAŞKANLIĞI

 TODAİE

 TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNİK ARAŞTIRMA KURUMU (TÜBİTAK)

 VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ADALET

BAKANLIĞI BAYINDIRLIK

BAKANLIĞI  KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIŞMA

BAKANLIĞI

 İŞ VE İŞÇİ BULMA KURUMU

 SOSYAL SİGORTALAR KURUMU

 YAKIN VE ORTA DOĞU ÇALIŞMA ENSTİTÜSÜ

DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR

BAKANLIĞI

 DSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  PETROL DAİRESİ REİSLİĞİ

 MTA ENSTİTÜSÜ

 TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMLERİ KURUMU (TKİK)

 TPAO GÜMRÜK VE TEKEL

BAKANLIĞI  TEKEL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇİŞLERİ

BAKANLIĞI  EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  JANDARMA GENEL KUMANDANLIĞI İMAR VE İSKÂN

BAKANLIĞI  EMLAK KREDİ BANKASI  İLBANK

KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI

 TOPRAK VE İSKÂN İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 YOL-SU-ELEKTRİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

(13)

MALİYE BAKANLIĞI  T.C. EMEKLİ SANDIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  DMO

 DEVLET YATIRIM BANKASI

 MİLLİ PİYANGO İDARESİ

 T.C. MERKEZ BANKASI MİLLİ EĞİTİM

BAKANLIĞI

 DEVLET OPERA VE BALESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 YURT-KUR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MİLLİ SAVUNMA

BAKANLIĞI  GATA  HARİTA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM BAKANLIĞI

 HUDUT VE SAHİLLER SAĞLIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

SANAYİ BAKANLIĞI

 AZOT SANAYİİ A.Ş.

 MKEK

 TÜRKİYE ÇİMENTO SANAYİİ T.A.Ş.

 SEKA FABRİKALARI A.Ş.

 TÜRKİYE SÜT ENDÜSTRİSİ KURUMU (TSEK) GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 A.O.Ç.

 YEM SANAYİ T.A.Ş.

 TÜRKİYE ZİRAİ DONATIM KURUMU GENEL

MÜDÜRLÜĞÜ TİCARET

BAKANLIĞI  İGEME

 TMO

 TÜRKİYE HALK BANKASI VE HALK SANDIKLARI

TURİZM VE TANITMA BAKANLIĞI

 ANADOLU AJANSI T.A.O.

 T.C. TURİZM BANKASI

 TÜRKİYE RADYO VE

TELEVİZYON (TRT) KURUMU VE HABER AJANSLARI BÖLÜMÜ

ULAŞTIRMA

BAKANLIĞI  DHMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 DENİZBANK DENİZ NAKLİYAT T.A.O.

 DENİZCİLİK BANKASI T.A.O.

 TCDD İŞLETMESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 THY A.O.

(14)

 PTT İŞLETMESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

18 BAKANLIK 36 BAĞLI KURUM VE KURULUŞ 36 İLGİLİ KURUM VE KURULUŞ

BAŞBAKANLIK  BAŞBAKANLIK YÜKSEK DENETLEME KURULU  MGK __________

 BAKANLIKLARARASI İKTİSADİ KURUL

 BANKA KREDİLERİ TANZİM KOMİTESİ

 YABANCI SERMAYEYİ TEŞVİK KOMİTESİ

 YABANCI SERMAYEYİ TEŞVİK KOMİTESİ KARARLARINA İTİRAZ KURULU

(15)

Tablo-4: 1968 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum

BAKANLIK ADI BAĞLI KURUM/KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM/KURULUŞLAR YÜKSEK KURULLAR ADALET BAKANLIĞI

BAŞBAKANLIK 10 2

DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI 3 6

İMAR VE İSKAN BAKANLIĞI 2

KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI 2

MALİYE BAKANLIĞI 1 4

MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI 2

SANAYİ BAKANLIĞI 7

TARIM BAKANLIĞI 4 4

TİCARET BAKANLIĞI 1 5

TURİZM VE TANITMA BAKANLIĞI 3

ULAŞTIRMA BAKANLIĞI 1 5

5

TOPLAM 36 36 7

(16)

1968 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum Analizi

 Merkezi hükümet, Başbakanlık ve on sekiz adet Bakanlıktan oluşmaktadır.

 Basın, Yayın ve Turizm Bakanlığı, Turizm ve Tanıtma Bakanlığına dönüştürülürken Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Köyişleri Bakanlığı iki yeni Bakanlık olarak dikkat çekmektedir.

 Otuz altı adet bağlı Kurum/Kuruluş, otuz altı adet de ilgili Kurum/Kuruluş tanımlanmıştır. 1963’te bağlı Kurum/Kuruluş statüsünde yer alan kamu iktisadi teşebbüsleri, 1968 yılına geldiğimizde Bakanlıklarla ilgili Kurum/Kuruluş statüsü kazanmıştır.

 İkisi Başbakanlık bünyesinde olmak üzere toplam yedi adet Yüksek Kurul bulunmaktadır.

 On adet bağlı Kurumla/Kuruluşla Başbakanlık; yedi adet ilgili Kurumla/Kuruluşla Sanayi Bakanlığı bu alanlarda başı çekerken Adalet Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı’nın herhangi bir bağlı ya da ilgili Kurumu/Kuruluşu bulunmamaktadır.

 Maliye Bakanlığı ve Sanayi Bakanlığı’ndaki değişimler göze çarpmaktadır: Maliye Bakanlığına bağlı Kurum/Kuruluşların bir kısmı lağvedilirken bir kısmı da ilgili Kurum/Kuruluş haline getirilmiştir. Sanayi Bakanlığındaki değişimin sebebi ise büyük oranda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının kurulmasıdır. Böylece Sanayi Bakanlığına bağlı ve ilgili Kurum/Kuruluşların bir kısmı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın bağlı veya ilgili Kurumu/Kuruluşu haline gelmiştir.

 Günümüzde Başbakan’a karşı sorumlu Kurum olan Genelkurmay Başkanlığı, 1968’te Başbakanlığa bağlanmış olup

Milli Güvenlik Kurulu (MGK), Yüksek Kurul statüsünü korumasına karşın Başbakanlık bünyesinde yer almaktadır.

(17)

10

1

3 3

1

2 2

1

4

2

1

4

1 1

6

2

4

7

4

5

3

5

2

5

0 2 4 6 8 10 12

Grafik-2:1968 Bakanlıklara Bağlı-İlgili Kurum ve Kuruluşlar

BAĞLI KURUM VE KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLAR YÜKSEK KURULLAR

(18)

Tablo-5: 1972 Kamu Örgütlenmesi

KURUM ADI BAĞLI KURUM/KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM/KURULUŞLAR İLİŞKİLİ

KURUM/KURULUŞLAR

BAŞBAKANLIK

 BASIN YAYIN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 BAŞBAKANLIK ATOM ENERJİSİ KOMİSYONU

 DPT

 MGK GENEL SEKRETERLİĞİ

 MİLLİ İSTİHBARAT TEŞKİLATI (MİT) BAŞKANLIĞI

 TÜBİTAK

 VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 DANIŞTAY

 TODAİE

ADALET BAKANLIĞI BAYINDIRLIK

BAKANLIĞI  KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIŞMA

BAKANLIĞI

 İŞ VE İŞÇİ BULMA KURUMU

 SOSYAL SİGORTALAR KURUMU (SSK)

 YAKIN VE ORTA DOĞU ÇALIŞMA ENSTİTÜSÜ DIŞİŞLERİ

BAKANLIĞI

 DSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 PETROL DAİRESİ REİSLİĞİ

 MTA ENSTİTÜSÜ

 TKİK

 TPAO

 TÜRKİYE ELEKTRİK KURUMU (TEK) GENEL

MÜDÜRLÜĞÜ

(19)

GENÇLİK VE SPOR

BAKANLIĞI  BEDEN TERBİYESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  YURT-KUR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ GÜMRÜK VE TEKEL

BAKANLIĞI  TEKEL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇİŞLERİ

BAKANLIĞI

 EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 JANDARMA GENEL KUMANDANLIĞI İMAR VE İSKÂN

BAKANLIĞI  ARSA OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  İLBANK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE EMLAK KREDİ BANKASI A.O.

 KÖY ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TOPRAK MUHAFAZA VE ZİRAİ SULAMA İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 YOL-SU-ELEKTRİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

MALİYE BAKANLIĞI  T.C. EMEKLİ SANDIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 DMO

 DEVLET YATIRIM BANKASI

 MİLLİ PİYANGO İDARESİ

 T.C. MERKEZ BANKASI

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

 DEVLET GÜZEL SANATLAR AKADEMİSİ

 DEVLET MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK AKADEMİLERİ

MİLLİ SAVUNMA

BAKANLIĞI  GATA  HARİTRA GENEL

MÜDÜRLÜĞÜ

 ASKERİ YARGITAY BAŞKANLIĞI ORMAN

BAKANLIĞI  ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK VE SOSYAL

YARDIM BAKANLIĞI

(20)

SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI

 MKEK

 TÜRKİYE SEKA FABRİKALARI A.Ş.

 TSEK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 A.O.Ç.

 YEM SANAYİ T.A.Ş

TİCARET

 TMO

 TÜRKİYE HALK BANKASI VE HALK SANDIKLARI TURİZM VE

TANITMA BAKANLIĞI

 T.C. TURİZM BANKASI

 TRT KURUMU

ULAŞTIRMA

BAKANLIĞI  DHMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 DENİZBANK DENİZ NAKLİYAT T.A.O.

 PTT İŞLETMESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TCDD İŞLETMESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRK HAVA YOLLARI A.O.

20 BAKANLIK 42 BAĞLI KURUM VE KURULUŞ 37 İLGİLİ KURUM VE KURULUŞ 4 İLİŞKİLİ KURUM VE KURULUŞ

KURUM ADI YÜKSEK KURULLAR

BAŞBAKANLIK  BAŞBAKANLIK YÜKSEK DENETLEME KURULU

(21)

Tablo-6: 1972 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum

BAKANLIK ADI BAĞLI

İLGİLİ

İLİŞKİLİ

KURUM/KURULUŞLAR YÜKSEK KURULLAR ADALET BAKANLIĞI

BAŞBAKANLIK 11 3 2

GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞI 1 1

İMAR VE İSKAN BAKANLIĞI 1 2

MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI 2 1

ORMAN BAKANLIĞI 1

SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI 7

TARIM BAKANLIĞI 3 4

TURİZM VE TANITMA BAKANLIĞI 2

TOPLAM 42 37 4 2

(22)

1972 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum Analizi

 Merkezi hükümet, Başbakanlık ve yirmi adet Bakanlıktan oluşmaktadır.

 Sanayi Bakanlığı, yapılan değişiklikle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı adını almıştır. Mevcut Bakanlıklara ek olarak Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Orman Bakanlığı kurulmuştur.

 Kırk iki adet bağlı Kurum/Kuruluş; Otuz yedi adet ilgili Kurum/Kuruluş; dört adet ilişkili Kurum/Kuruluş bulunmaktadır. Yeni kurulan bakanlıklarla birlikte bağlı ve ilgili Kurum/Kuruluşlarda artış olduğu gözlenmektedir.

 Başbakanlık bünyesinde tanımlanan iki adet Yüksek Kurul bulunmaktadır. Bu sayı, araştırmaya konu olan yıllar içerisindeki en düşük sayıdır.

 Başbakanlık, on bir adet bağlı Kurum/Kuruluş ve üç adet ilişkili Kurumla/Kuruluşla en yüksek sayılara ulaşırken Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yedişer ilgili Kuruma/Kuruluşa sahiptir. Adalet Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığının yine herhangi bir bağlı, ilgili ya da ilişkili Kurumu/Kuruluşu bulunmamaktadır.

 1972 yılında ilk defa ilişkili Kurum/Kuruluş tanımlamasıyla karşılaşmaktayız. Bunlar; geçtiğimiz yıllarda Başbakanlığa bağlı olan Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE) ve Genelkurmay Başkanlığı ile yüksek mahkeme statüsüne sahip Danıştay ve Askeri Yargıtay Başkanlığıdır.

 MGK tekrardan bağımsız bir yapıya dönerken MGK’nin Hükümetle ilişkili işlerini yürütmek adına

Başbakanlığa bağlı olarak MGK Genel Sekreterliği kurulmuştur.

(23)

11

1 3

2

1 1

2 1

5

1 5

2

1 1

3

1 1

7

1

2

4

7

4 5

2 5

3

1 2

0 2 4 6 8 10 12

Grafik-3:1972 Bakanlıklara Bağlı-İlgili-ilişkili Kurum ve Kuruluşlar

BAĞLI KURUM VE KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLAR İLİŞKİLİ KURUM VE KURULUŞLAR YÜKSEK KURULLAR

(24)

Tablo-7: 1976 Kamu Örgütlenmesi

KURUM ADI BAĞLI KURUM/KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM/KURULUŞLAR

BAŞBAKANLIK

 DPT

 TOPRAK VE TARIM REFORMU MÜSTEŞARLIĞI

 TÜBİTAK

 DANIŞTAY BAŞKANLIĞI

 TRT KURUMU

ADALET BAKANLIĞI BAYINDIRLIK

BAKANLIĞI  KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIŞMA

BAKANLIĞI  YAKIN VE ORTADOĞU ÇALIŞMA ENSTİTÜSÜ  İŞ VE İŞÇİ BULMA KURUMU DIŞİŞLERİ

BAKANLIĞI

 PETROL İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 ELEKTRİK İŞLERİ ETÜT İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 MTA ENSTİTÜSÜ GENEL DİREKTÖRLÜĞÜ

 PETROKİMYA A.Ş. (PETKİM)

 TEK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TKİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TPAO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ GENÇLİK VE SPOR

BAKANLIĞI  BEDEN TERBİYESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ GIDA-TARIM VE

HAYVANCILIK BAKANLIĞI

 HAYVANCILIĞI GELİŞTİRME PROJELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 YENİ SEBZE VE MEYVE İHRACAT PROJE MÜDÜRLÜĞÜ

 A.O.Ç. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 ET VE BALIK KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TMO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE ZİRAİ DONATIM KURUMU GENEL

MÜDÜRLÜĞÜ

(25)

 YEM SANAYİ T.A.Ş GÜMRÜK VE TEKEL

BAKANLIĞI  TEKEL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  ÇAY KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI

 JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI İMAR VE İSKÂN

BAKANLIĞI

 ARSA OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  İLBANK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE EMLAK KREDİ BANKASI A.O. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KÖYİŞLERİ

BAKANLIĞI

 TOPRAK MUHAFAZA VE ZİRAİ SULAMA İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 YOL-SU-ELEKTRİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KÜLTÜR

BAKANLIĞI

 DEVLET GÜZEL SANATLAR AKADEMİSİ

 DEVLET TİYATROLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

MALİYE BAKANLIĞI  MİLLİ PİYANGO İDARESİ  DEVLET YATIRIM BANKASI

 DMO

 T.C. EMEKLİ SANDIĞI

 T.C. MERKEZ BANKASI MİLLİ EĞİTİM

BAKANLIĞI  DEVLET MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK AKADEMİLERİ MİLLİ SAVUNMA

BAKANLIĞI

 GATA

 HARİTA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 İLAÇ FABRİKASI KOMUTANLIĞI

 SIHHİYE ANA DEPO KOMUTANLIĞI

 ASKERİ YARGITAY BAŞKANLIĞI

 ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ (AYİM) ORMAN

BAKANLIĞI  ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK VE SOSYAL

 HUDUT VE SAHİLLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI

 MKEK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE SEKA FABRİKALARI A.Ş.

(26)

SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI

 SSK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 BAĞ-KUR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TİCARET

 TÜRKİYE HALK BANKASI VE HALK SANDIKLARI TURİZM VE

TANITMA BAKANLIĞI

 BASIN-YAYIN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  T.C. TURİZM BANKASI A.Ş.

ULAŞTIRMA BAKANLIĞI

 DHMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  DENİZBANK DENİZ NAKLİYATI T.A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 PTT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TCDD GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 THY A.Ş. GENEL MÜÜRLÜĞÜ

BAŞBAKANLIK  BAŞBAKANLIK YÜKSEK DENETLEME KURULU  ÜNİVERSİTE DENETLEME KURULU (ÜDK) __________  BAKANLIKLARARASI EKONOMİK KURUL

 KAMU İKTİSADİ TEŞEKKÜLLERİ (KİT) KOORDİNASYON KURULU

 YÜKSEK ASKERİ ŞURA (YAŞ)

 YÜKSEK UZLAŞTIRMA KURULU

(27)

Tablo-8: 1976 Kamu Örgütlenmesindeki Genel Durum

BAKANLIK ADI BAĞLI

İLGİLİ

KURUM/KURULUŞLAR YÜKSEK KURULLAR ADALET BAKANLIĞI

BAŞBAKANLIK 10 3 2

ÇALIŞMA BAKANLIĞI 1 1

GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞI 1

GIDA,TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 4 7

GÜMRÜK VE TEKEL BAKANLIĞI 1 1

İMAR VE İSKAN BAKANLIĞI 1 3

KÜLTÜR BAKANLIĞI 3

ORMAN BAKANLIĞI 1

SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI 7

SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI 2

TURİZM VE TANITMA BAKANLIĞI 1 1

5

TOPLAM 40 47 7

(28)

1976 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum Analizi

 Merkezi hükümet, Başbakanlık ve yirmi iki adet Bakanlıktan oluşmaktadır. Bu, araştırma içerisindeki en yüksek Bakanlık sayısıdır.

 Tarım Bakanlığı lağvedilerek bağlı ve ilgili Kurum/Kuruluşları, yeni kurulan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına eklenmiştir. Mevcut Bakanlıklara ilave edilen diğer iki Bakanlık ise Kültür Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Bakanlığıdır.

 Kırk adet bağlı Kurum/Kuruluş; kırk yedi adet ilgili Kurum/Kuruluş bulunmaktadır. Araştırmaya konu olan bir önceki yıla göre Bakanlık sayısında artış olmasına rağmen bağlı Kurum/Kuruluş sayısında bir azalma meydana gelmiştir. İlişkili Kurum/Kuruluşlar ise ilişkilendirildikleri Bakanlıkların ilgili Kurum/Kuruluşu haline getirilmiştir.

 İkisi Başbakanlığa bağlı olmak üzere yedi adet Yüksek Kurul bulunmaktadır.

 En fazla bağlı Kuruma/Kuruluşa sahip olan Kurum, on adet ile Başbakanlıktır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ise sekiz adet ile en fazla ilgili Kuruma/Kuruluşa sahip olan bakanlıktır. Adalet Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığının herhangi bir bağlı ya da ilgili Kurum/Kuruluşu bulunmamaktadır.

 Kültür Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığının; Sosyal Güvenlik Bakanlığı ise Çalışma Bakanlığının bağlı Kurum/Kuruluşlarının bir kısmını bünyesine almıştır.

 Yüksek Mahkeme statüsündeki Askeri Yargıtay Başkanlığının yanı sıra aynı statüdeki Askeri Yüksek İdare

Mahkemesi (AYİM) de Milli Savunma Bakanlığının ilgili Kurumu haline getirilmiştir.

(29)

10

1 1

2 1

4

1 2

1

3 3

1 1

4

1 1 1 1 1

3

1

8

7

1

3

4

2

7

2 3

1 5

2

5

0 2 4 6 8 10 12

Grafik-4:1976 Bakanlıklara Bağlı-İlgili Kurum ve Kuruluşlar

BAĞLI KURUM VE KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLAR YÜKSEK KURULLAR

(30)

Tablo-9: 1986 Kamu Örgütlenmesi

KURUM ADI BAĞLI KURUM VE KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLAR

BAŞBAKANLIK

 ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU

 BASIN YAYIN VE ENFORMASYON GENEL MÜDÜRÜLÜĞÜ

 BAŞBAKANLIK TOPLU KONUT VE KAMU ORTAKLIĞI İDARESİ

 ÇEVRE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 DPT MÜSTEŞARLIĞI

 HAZİNE VE DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI

 MİT MÜSTEŞARLIĞI

 TÜBİTAK

 TÜRKİYE ATOM ENERJİSİ KURUMU (TAEK)

 ANADOLU BANKASI T.A.Ş.

 DEVLET YATIRIM BANKASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 PETKİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 SEKA

 T.C. ZİRAAT BANKASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TPAO

 TRT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ (TSE)

 TÜRKİYE ÇİMENTO VE TOPRAK SANAYİİ T.A.Ş. (ÇİTOSAN)

 TÜRKİYE DEMİR VE ÇELİK İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE GÜBRE SANAYİ A.Ş. (TÜGSAŞ)

 TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ADALET BAKANLIĞI  ADLİ TIP KURUMU BAŞKANLIĞI

BAYINDIRLIK VE İSKÂN BAKANLIĞI

 ARSA OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 İLBANK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE EMLAK VE KREDİ BANKASI A.Ş.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK

BAKANLIĞI

 BAĞ-KUR

 EREĞLİ KÖMÜR HAVZASI AMELE BİRLİĞİ BİRİKTİRME VE YARDIMLAŞMA SANDIĞI

 İŞ VE İŞÇİ BULMA KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 YAKIN VE ORTADOĞU ÇALIŞMA EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ

(31)

BAKANLIĞI

 MTA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TEK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TKİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TEMSAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇİŞLERİ

BAKANLIĞI

 JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI

 SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI KÜLTÜR VE

TURİZM BAKANLIĞI

 DEVLET TİYATROLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  T.C. TURİZM BANKASI A.Ş.

MALİYE VE GÜMRÜK BAKANLIĞI

 EMEKLİ SANDIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 KEFALET SANDIĞI BAŞKANLIĞI

 MİLLİ PİYANGO İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TASFİYE İŞLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 ÇAY İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (ÇAY-KUR)

 DMO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TEKEL İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MİLLİ EĞİTİM,

GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞI

 YURT-KUR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI

 HARİTA GENEL KOMUTANLIĞI

 SAVUNMA SANAYİİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME İDARESİ BAŞKANLIĞI

 ASKERİ YARGITAY BAŞKANLIĞI

 AYİM

 TUSAŞ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM BAKANLIĞI

 REFİK SAYDAM HIFZISIHHA MERKEZİ BAŞKANLIĞI

 SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (SHÇEK)

SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI

 TARIM SATIŞ KOOPERATİFLERİ VE BİRLİKLERİ

 AĞIR SANAYİ VE OTOMOTİV KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 DEVLET SANAYİ VE İŞÇİ YATIRIM BANKASI A.Ş. (DESİYAB)

 SINAİ EĞİTİM VE GELİŞTİRME MERKEZİ (SEGEM)

 TÜRKİYE HALK BANKASI A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (HALK-BANK)

(32)

TARIM ORMAN VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI

 A.O.Ç. MÜDÜRLÜĞÜ

 KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TARIM REFORMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 ORMAN ÜRÜNLERİ SANAYİ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TARIM İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (TİGEM)

 TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ MERKEZ BİRLİĞİ

 YEM SANAYİ T.A.Ş

ULAŞTIRMA BAKANLIĞI

 DENİZBANK DENİZ NAKLİYATI T.A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 DHMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 THY A.Ş. GENEL MÜÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE GEMİ SANAYİ A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE DENİZ İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 UÇAK SERVİSİ A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

KURUM ADI YÜKSEK KURULLAR

BAŞBAKANLIK

 BAŞBAKANLIK OLAĞANÜSTÜ HAL (OHAL) KOORDİNASYON KURULU

 BAŞBAKANLIK YÜKSEK DENETLEME KURULU

 BİLİM VE TEKNOLOJİ YÜKSEK KURULU

 DOĞAL AFETLER KOORDİNASYON KURULU

 EKONOMİK İŞLER YÜKSEK KOORDİNASYON KURULU

 İSTİHDAMI GELİŞTİRME YÜKSEK KOORDİNASYON KURULU

 KÜÇÜKLERİ MUZIR NEŞRİYATTAN KORUMA KURULU

 PARA VE KREDİ KURULU

 SAVUNMA SANAYİ YÜKSEK KOORDİNASYON KURULU

 TOPLU KONUT VE KAMU ORTAKLIĞI KURULU

__________  MGK

 SERMAYE PİYASASI KURULU (SPK)

 YAŞ

 YÜKSEK HAKEM KURULU

(33)

Tablo-10: 1986 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum

BAKANLIK ADI BAĞLI K. İLGİLİ K. YÜKSEK K.

ADALET BAKANLIĞI 1

BAŞBAKANLIK 16 15 11

BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞI 2 2

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI 5

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI 2 1

MALİYE VE GÜMRÜK BAKANLIĞI 4 3

MİLLİ EĞİTİM, GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞI 2

SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI 1 6

TARIM, ORMAN VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI 4 8

ULAŞTIRMA BAKANLIĞI 9

4

TOPLAM 50 50 15

(34)

1986 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum Analizi

 Bir önceki araştırma yılının ardından geçen on yıllık süreçte, “24 Ocak Kararları” gibi önemli gelişmeler yaşanmış;

devlet müdahalesine dayalı “planlı ekonomi” döneminin yerini serbest piyasaya dayalı “liberal ekonomi” döneminin almasıyla kamu yönetiminde değişim ve devlet yapılanmasında da küçülme emareleri görülmüştür.

 Bu değişim merkezi hükümete de yansımış ve Bakanlıkların sayısı, Bakanlıkların birleşmesi yoluyla on dörde düşerek incelenen yıllardaki en düşük seviyeye ulaşmıştır. Bu birleşmeler şu şekildedir:



Bayındırlık Bakanlığı ile İmar ve İskân Bakanlığının birleşmesiyle Bayındırlık ve İskân Bakanlığı;



Çalışma Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik Bakanlığının birleşmesiyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı;



Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Orman Bakanlığı ve Köyişleri Bakanlığının birleşmesiyle Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı;



Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığının birleşmesiyle Milli Eğitim, Gençlik ve Spor Bakanlığı;



Kültür Bakanlığı ile Turizm ve Tanıtma Bakanlığının birleşmesiyle Kültür ve Turizm Bakanlığı;



Gümrük ve Tekel Bakanlığı ile Maliye Bakanlığının birleşmesiyle Maliye ve Gümrük Bakanlığı;



Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığının birleşmesiyle Sanayi ve Ticaret Bakanlığı kurulmuştur.

 Bağlı ve ilgili Kurum/Kuruluş sayısı, Bakanlık sayısı azalmasına rağmen artmış ve her ikisi de elli olmuştur. İlişkili Kurum/Kuruluş tanımlanmamıştır.

 On biri Başbakanlık bünyesinde olmak üzere on beş adet Yüksek Kurul bulunmaktadır.

 Başbakanlık on altı bağlı, on beş ilgili Kurum/Kuruluşla başı çekmektedir. Sanayi sektöründen birçok Kurum/Kuruluşun Başbakanlıkla ilgilendirilmesi gözden kaçırılmaması gereken bir husustur.

 Dışişleri Bakanlığının herhangi bir bağlı ya da ilgili Kurum/Kuruluşu bulunmamaktadır.

(35)

1

16

2

5

4

3

2

4

2

3 3

1

4 15

2

3

1

3 3

6

8

9 11

4

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18

Grafik-5: 1986 Bakanlıklara Bağlı-İlgili Kurum ve Kuruluşlar

BAĞLI K. İLGİLİ K. YÜKSEK K.

(36)

Tablo-11: 1988 Kamu Örgütlenmesi

BAŞBAKANLIK

 ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU

 ÇEVRE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI

 HAZİNE VE DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI

 TAEK

 TÜBİTAK

 ÇİTOSAN A.Ş.

 HALKBANK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 PETKİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 SEKA

 TPAO

 TSE

 TÜGSAŞ

 TÜRKİYE DEMİR VE ÇELİK İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE EMLAK BANKASI A.Ş.

GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (KONUTBANK)

 TÜRKİYE FUTBOL FEDERASYONU (TFF)

 TÜRKİYE İHRACAT KREDİ BANKASI A.Ş.

 TÜRKİYE KALKINMA BANKASI

 TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ

KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 UÇAK SERVİSİ A.Ş.

ADALET BAKANLIĞI  ADLİ TIP KURUMU BAŞKANLIĞI BAYINDIRLIK VE

İSKÂN BAKANLIĞI

 KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 İLBANK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

BAKANLIĞI

 BAĞ-KUR

 YAKIN VE ORTADOĞU ÇALIŞMA EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ DIŞİŞLERİ

BAKANLIĞI ENERJİ VE TABİİ

KAYNAKLAR BAKANLIĞI

 TEK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TEMSAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

(37)

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI

 SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI KÜLTÜR VE

TURİZM BAKANLIĞI

 DÖNER SERMAYE İŞLETMESİ MERKEZ MÜDÜRLÜĞÜ

 T.C. TURİZM BANKASI A.Ş.

MALİYE VE GÜMRÜK BAKANLIĞI

 ÇAY-KUR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TEKEL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MİLLİ EĞİTİM,

GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞI

 YURT-KUR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 AYİM

 TUSAŞ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK VE SOSYAL

 SHÇEK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SANAYİ VE

TİCARET BAKANLIĞI

 TARIM SATIŞ KOOPERATİFLERİ VE BİRLİKLERİ

 AĞIR SANAYİ VE OTOMOTİV KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 SEGEM

 TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

TARIM ORMAN VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI

 ORMAN ÜRÜNLERİ SANAYİ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ MERKEZ BİRLİĞİ

 TİGEM

 YEM SANAYİ T.A.Ş GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ULAŞTIRMA

BAKANLIĞI  TELSİZ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  DENİZCİLİK BANKASI T.A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

(38)

 THY A.O. GENEL MÜÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE GEMİ SANAYİ A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE DENİZ İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

BAŞBAKANLIK

 BAŞBAKANLIK OHAL KOORDİNASYON KURULU

 BAŞBAKANLIK TOPLU KONUT VE KAMU ORTAKLIĞI İDARESİ

 DOĞAL AFETLER KOORDİNASYON KURULU

 EKONOMİK İŞLER YÜKSEK KOORDİNASYON KURULU

 PARA VE KREDİ KURULU

 TOPLU KONUT VE KAMU ORTAKLIĞI KURULU

 YÜKSEK PLANLAMA KURULU __________  MGK

 SPK

 YAŞ

 YÜKSEK HAKEM KURULU

(39)

Tablo-12: 1988 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum

BAKANLIK ADI BAĞLI K. İLGİLİ K. YÜKSEK K.

ADALET BAKANLIĞI 1

BAŞBAKANLIK 14 19 12

BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞI 3 1

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI

5 DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI 3 3

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI 3

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI 2 2

MALİYE VE GÜMRÜK BAKANLIĞI 3 3

MİLLİ EĞİTİM, GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞI

2

MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI 3 3

SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM BAKANLIĞI 3

SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI 1 4

TARIM, ORMAN VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI 4 8

ULAŞTIRMA BAKANLIĞI 1 7

4

TOPLAM 48 50 16

(40)

1988 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum Analizi

 Aradan geçen iki yılda devlet teşkilatlanmasında önemli bir değişiklik olmazken TODAİE tarafından Kamu Yönetimi Araştırma Projesi (KAYA) için çalışmalara başlanmış ve kamu yönetimini iyileştirmenin yolları aranmaya devam etmiştir.

 Bakanlıklarda herhangi bir değişim olmamış ve sayısı on dört olarak devam etmiştir.

 Bağlı Kurum/Kuruluş sayısı kırk sekize düşerken İlgili Kurum/Kuruluş sayısı sabit kalmıştır. İlişkili Kuruma/Kuruluşa yer verilmemiştir.

 On altı Yüksek Kurul bulunmaktadır ve bunların on ikisi Başbakanlık bünyesindedir.



Başbakanlığın on dört bağlı Kurumu/Kuruluşu, on dokuz ilgili Kurumu/Kuruluşu bulunmaktayken Dışişleri

Bakanlığının bağlı ya da ilgili Kurumu/Kuruluşu bulunmamaktadır.

(41)

1

14

3

5

3 3

2

3

2

3 3

1

4

1 19

1

3

2

3 3

4

8

7 12

4

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

Grafik-6:1988 Bakanlıklara Bağlı-İlgili Kurumlar

(42)

Tablo-13: 1996 KAMU ÖRGÜTLENMESİ

BAŞBAKANLIK

 AA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU BAŞKANLIĞI

 DENİZCİLİK MÜSTEŞARLIĞI

 DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI

 GÜNEYDOĞU ANADOLU PROJESİ (GAP) İDARESİ BAŞKANLIĞI

 GENÇLİK VE SPOR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 GÜMRÜK MÜSTEŞARLIĞI

 FUTBOL FEDERASYONU BAŞKANLIĞI

 HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI

 İNSAN HAKLARI TEŞKİLATI

 KADIN VE SOSYAL HİZMETLER MÜSTEŞARLIĞI

 ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI

 SPK BAŞKANLIĞI

 TAEK

 TOPLU KONUT İDARESİ (TOKİ) BAŞKANLIĞI

 TÜBİTAK

 TÜRKİYE BİLİMLER AKADEMİSİ (TÜBA)

 MİLLİ PRODÜKTİVİTE MERKEZİ BAŞKANLIĞI

 T.C. MERKEZ BANKASI

 TEKEL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TODAİE

 TSE BAŞKANLIĞI

 TÜRKİYE EMLAK BANKASI A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE HALKBANKASI A.Ş.

 TÜRKİYE İHRACAT KREDİ BANKASI A.Ş.

 TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş.

ADALET BAKANLIĞI  ADLİ TIP KURUMU BAŞKANLIĞI BAYINDIRLIK VE

İSKÂN BAKANLIĞI  KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  İLBANK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

(43)

BAKANLIĞI

 BAĞ-KUR

 YAKIN VE ORTADOĞU ÇALIŞMA EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ ÇEVRE BAKANLIĞI  ÖZEL ÇEVRE KORUMA KURUMU BAŞKANLIĞI

 EKONOMİK, KÜLTÜREL, EĞİTİM VE TEKNİK İŞBİRLİĞİ BAŞKANLIĞI (TİKA)

BAKANLIĞI

 ANKARA ANONİM TÜRK SİGORTA ŞİRKETİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (BOTAŞ)

 ÇİNKUR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 ETİBANK GENEL MÜDÜRÜLÜĞÜ

 GERKONSAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TEMSAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TPAO

 TÜRKİYE DEMİR ÇELİK İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (TEDAŞ)

 TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (TEİAŞ)

 TÜRKİYE TAŞ KÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇİŞLERİ

BAKANLIĞI

 SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI KÜLTÜR

BAKANLIĞI

 DÖNER SERMAYE İŞLETMESİ MERKEZ MÜDÜRLÜĞÜ

MALİYE BAKANLIĞI

MİLLİ EĞİTİM

BAKANLIĞI  YURT-KUR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

(44)

 AYİM

 TUSAŞ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ORMAN

BAKANLIĞI  ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

SAĞLIK BAKANLIĞI  HUDUT VE SAHİLLER SAĞLIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI

 TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ

 ÇİTOSAN A.Ş.

 İSTANBUL GÜBRE SANAYİ A.Ş.

 KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ SANAYİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME İDARESİ BAŞKANLIĞI (KOSGEB)

 SEKA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE GÜBRE SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TARIM VE

 TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ VE BİRLİKLERİ

 TİGEM

 TÜRKİYE ZİRAİ DONATIM KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TURİZM

BAKANLIĞI

ULAŞTIRMA

BAKANLIĞI  TELSİZ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 TÜRK TELEKOMÜNİKASYON A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (TÜRK TELEOKOM)

(45)

BAŞBAKANLIK

 BAŞBAKANLIK OHAL KOORDİNASYON KURULU

 GAP YÜKSEK KURULU

 KAMU ORTAKLIĞI YÜKSEK KURULU

 PARA-KREDİ VE KOORDİNASYON KURULU

 SOSYAL HİZMETLER DANIŞMA KURULU

__________  MGK

 YAŞ  YÜKSEK HAKEM KURULU

(46)

Tablo-14: 1996 Kamu Örgütlenmesindeki Genel Durum

BAKANLIK ADI BAĞLI K. İLGİLİ K. YÜKSEK K.

ADALET BAKANLIĞI 1

BAŞBAKANLIK 27 12 11

BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞI 1 1

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI 5

ÇEVRE BAKANLIĞI 1

DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI 1

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI 4 12

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI 3

KÜLTÜR BAKANLIĞI 2 1

MALİYE BAKANLIĞI 4 1

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI 1

MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI 3 3

ORMAN BAKANLIĞI 1

SAĞLIK BAKANLIĞI 2

SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI 1 7

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI 2 4

TURİZM BAKANLIĞI

ULAŞTIRMA BAKANLIĞI 1 4

3

TOPLAM 60 45 14

(47)

1996 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum Analizi

 Kamu yönetiminde reform çalışmaları devam etse de 1996 yılına geldiğimizde karşılaştığımız manzaranın pek de iç açıcı olmadığını görmekteyiz.

Bu girişimler, sosyal ve ekonomik sorunlarla boğuşulmasından mütevellit gereken önemin verilmesinden dolayı başarıya ulaşamamış ve devlet teşkilatlanmasında istenilen noktaya bir türlü varılamamıştır.

 Merkezi hükümet, Başbakanlık ve on yedi Bakanlıktan oluşmaktadır. Bakanlıklardaki değişiklikler şu şekildedir:



Kültür ve Turizm Bakanlığı lağvedilerek Kültür Bakanlığı ve Turizm Bakanlığı kurulmuştur.



Maliye ve Gümrük Bakanlığı lağvedilerek Maliye Bakanlığı kurulmuştur.



Milli Eğitim, Gençlik ve Spor Bakanlığı lağvedilerek Milli Eğitim Bakanlığı kurulmuştur.



Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı lağvedilerek Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Orman Bakanlığı kurulmuştur.



Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı lağvedilerek Sağlık Bakanlığı kurulmuştur.



Mevcut Bakanlıklara ek olarak Çevre Bakanlığı kurulmuştur.

 Bağlı Kurum/Kuruluş sayısı altmışa yükselirken ilgili Kurum/Kuruluş sayısı kırk beşe düşmüştür. İlişkili Kurum/Kuruluş bulunmamaktadır.

 On bir adedi Başbakanlık bünyesinde bulunan toplam on dört Yüksek Kurul bulunmaktadır.

 Başbakanlık yirmi yedi bağlı Kurumla/Kuruluşla yine en yüksek sayıya ulaşmıştır. On iki ilgili Kurumla/Kuruluşla Başbakanlık ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bu alanda zirveyi paylaşmaktadır.

 Gümrük Bakanlığının yerine Gümrük Müsteşarlığı; Gençlik ve Spor Bakanlığının yerine ise Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü kurulmuş ve Başbakanlığa bağlanmıştır.

 Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, 1994 yılında kurularak Başbakanlığa bağlanmış ve devlet teşkilatlanması içinde önemli bir noktaya konumlandırılmıştır. Sümer Holding, Petkim, Petlas, Et ve Balık Ürünleri A.Ş., SEK Süt A.Ş., TÜPRAŞ, THY, TÜRK TELEOKOM gibi büyük çaplı kamu iktisadi teşebbüsleri özelleştirme kapsamına alınarak Özelleştirme İdaresi Başkanlığına bağlanmıştır.

 SPK, daha öncesinde bağımsız Yüksek Kurul iken Başbakanlığın bağlı Kurumu haline getirilmiştir.

 T.C. Merkez Bankası, bağımsız duruma getirilmesine karşın hükümetle olan ilişkilerini yürütmek üzere Başbakanlığın ilgili Kurumu haline

(48)

1

27

1

5

1 1

4 3

2

4

1

3

1 2

1 12

1

12

1 1

3

7

4 4

11

3

0 5 10 15 20 25 30