2020 HAZİRAN DÖNEMİ 9. S I N I F
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI
SORUMLULUK SINAVI
Muhammet KORKMAZ
…Yemek salonunda yarım saatten fazla durdum. Yataklı vagona geçip kompartımanıma doğru yöneldiğimde bir adam, pencerelerden birine yapışmış içeriye bakıyordu. İçimde kızgınlıkla beraber endişe de hakim oldu. Kimin
kompartımanına niçin Bakıyordu? Biraz yaklaşınca bu kompartımanın bana ait olduğunu gördüm. 19 yaşında böylesi bir olayla ilk kez karşılaşıyordum . içimde korku, endişe , kızgınlık hepsi vardı. Ne yapacağımı bilemez halde arkama baktım.
Kimseler yoktu. Bu durum beni iyice korkuttu. Çok yaklaştığım halde ayak seslerimi de duymasına rağmen oralıklı bile olmadı. Cama kapanmış, iki elini içeriyi daha iyi görmek için yüzünün kenarlarına yapıştırmış öylece içeriyi süzüyor. «Birini
mi arıyorsunuz?» dedim ciddi ve sinirli bir ses tonuyla. O , anlamsız ve tartışmayı arzular bir tavırla:
- Kendimi arıyorum. ( TREN ÖYKÜSÜNDEN )
1. a) Yukarıdaki öykünün konusunu yazınız. ( 3 p.)
b) Bu öykü konusuna hangi öykü çeşidine girer ? Bir cümleyle açıklayınız. ( 4 p.)
c) Öykünün anlatıcısını ve bakış açısını metinden örnek vererek açıklayınız. (6 p.)
d) Metindeki yer ve zaman unsurlarını yazınız. ( 4 p.)
K i m B i l i r ?
Güneşle beraber söndüğüm akşam, Ağlayacak hangi rüzgar, kim bilir?
Mermer bir heykele döndüğüm akşam, Başucumda kimler yanar, kim bilir?
Her yanımda yanık bülbüller öten, Bahçelerden bir gün sessiz geçerken, Tabutumu yeşil dallar içinden,
Seyredecek hangi bahar, kim bilir?
2. a) Yukarıdaki şiirin ölçüsünü şiirin üzerinde tespit ediniz. ( 3 p.)
b) Birinci dörtlüğün ahenk unsurlarını ( uyak-redif) şiirin üzerinde gösteriniz. ( 10 p.) d) Konusuna göre hangi şiir türüne girer? Kısaca açıklayınız. ( 5 p.)
3. Aşağıdaki boşlukları doğru kelimelerle doldurunuz. ( 15 p.)
a) Edebiyat , sanat dalları içinde ……… sanatlar bölümüne girer ?
b) Öyküleyici metinlerde kişilerin davranışlarının ve olayların birbirine zıtlık oluşturmasına ……….
denir.
c) Masal, öykü ve roman………. yazılarının ………. bağlı edebi türler bölümüne girer.
d) Masallarda olay gibi yer ve zaman da ………..
4. Masal ve roman türlerini olay , kişiler, yer ve zaman yönlerinden karşılaştırınız. ( 12 p.) Olay :
Kişiler:
Yer
Zaman :
Dünyadan elini eteğini çekiş bir adam için bu ücra köyden daha uygun neresi bulunabilir? Ben burada diri diri mezara gömülmüş gibiyim. Daha otuz beşime basmadan her şeyin bittiğini , aşkın , arzunun , ümit ve ihtirasın bir daha uyanmamak üzere sönüp gittiğini kendi kendimize itiraf etmek; kendimize bütün mutluluk ve başarı kapılarının kapandığını söylemek, gelip burada bir ağaç gibi yavaş yavaş kurumağa mahkum olmak...
Böyle mi olacaktı ? Böyle mi beklemiştim? Ne yazık ki böyle oldu. ( Yaban romanından )
5. Yukarıdaki paragrafta hangi anlatım tekniği kullanılmıştır? Kısaca açıklayınız. ( 8 p.)
Kahvaltımı hızlıca yapıp trenin yolunu tuttum . Cam kenarındaki koltuğuma oturup bir taraftan müzik dinlemeye
diğer tarafından kitabımı okumaya başladım. Yanımdaki koltuk boş olduğundan montumu oraya koydum. Kitaba iyice dalmış
olacağım ki bir elin montumu alıp kendine çekmekte olduğunu geç fark ettim. Kafasındaki fötr şapkası, sıcak vagonda giydiği
kalın paltosu, kadife pantolonu ile yaşlıca bir adamdı. Montumu satın alacak bir müşteri gibi bakıyordu. Korku ve öfkeyi aynı
anda hissettim.
6. a) Yukarıdaki metinde geçen 1. tekil kişi iyelik eki almış iki kelime tespit edip iyelik eklerinin altını çiziniz. ( 5 p.)
b) Yukarıdaki metinde geçen yönelme hal eki almış iki kelime tespit edip yönelme hal eklerinin altını çiziniz. ( 5 p.)
c) Yukarıdaki metinde geçen soyut isimlerden ikisinin altını çizip soyut olduklarını belirtiniz. ( 5 p.)
Kumandanım harap Anadolu topraklarını gördükçe ( )
( ) Keşke vazifem buralar olsaydı. Eğer kalırsam bütün emelim Anadolu için çalışmaktır.
diyor. Eğer kalırsa, eğer bırakılırsa ( ) Anadolu hepimize hınç ve şüphe ile bakıyor. Yüzbinlerce çocuğunu sökerek alıp götürdüğümüz bu anaya şimdi pişmanlığımızı getiriyoruz. İstasyonda bir kadın durmuş gelen geçene ( )
- Benim Ahmet’imi gördünüz mü ( ) diyor.
7. Yukarıdaki metinde geçen parantez içlerine doğru noktalama işaretlerini getiriniz. ( 5 p.)
Sabahın körü diyeceğim bu saatte , tanıdığım tek bir kişinin olmadığı bu ilçede zile ısrarla basıp kapıyı kırarcasına döven bu adam kim olabilirdi ? Kapıyı açtığımda ev sahibi Mahmut Bey, daha önce hiç görmediğim , donuk bir bakış ve çatık kaşlarla açtı ağzını:
- Saatlerdir zili çalıyorum niye açmıyorsun?
- Zili böylesine çalacağın ne oldu?
8. Yukarıdaki metinde yer alan Gönderici:
Alıcı:
İleti Dönüt:
unsurlarını yazınız. ( 10 P.)
C E V A P A N A H T A R I
- …Yemek salonunda yarım saatten fazla durdum. Yataklı vagona geçip kompartımanıma doğru yöneldiğimde bir adam, pencerelerden birine yapışmış içeriye bakıyordu. İçimde kızgınlıkla beraber endişe de hakim oldu. Kimin kompartımanına niçin
Bakıyordu? Biraz yaklaşınca bu kompartımanın bana ait olduğunu gördüm. 19 yaşında böylesi bir olayla ilk kez karşılaşıyordum . içimde korku, endişe , kızgınlık hepsi vardı. Ne yapacağımı bilemez halde arkama baktım. Kimseler yoktu. Bu durum beni iyice korkuttu. Çok yaklaştığım halde ayak seslerimi de duymasına rağmen oralıklı bile olmadı. Cama kapanmış, iki elini içeriyi daha iyi görmek için yüzünün kenarlarına yapıştırmış öylece içeriyi süzüyor. «Birini mi arıyorsunuz?» dedim ciddi ve sinirli bir ses tonuyla. O , anlamsız ve tartışmayı arzular bir tavırla: » Kendimi arıyorum.«( TREN ÖYKÜSÜNDEN )
1. a) Yukarıdaki öykünün konusunu yazınız. ( 3 p.)
Konu: Trenle yolculuk yapan bir gencin tuhaf davranışlar sergileyen bir adamla karşılaşması sonucu içine düştüğü durum
b) Bu öykü konusuna hangi öykü çeşidine girer ? Bir cümleyle açıklayınız. ( 4 p.)
Olay öyküsüdür. Çünkü eylem ağırlıklıdır ve birbiri ardına sürüp giden olaylar anlatılmaktadır.
c) Öykünün anlatıcısını ve bakış açısını metinden örnek vererek açıklayınız. (6 p.)
Anlatıcı: 1. kişinin ağzından anlatılmıştır. Olay, olayı yaşayan kişi tarafından anlatılmıştır. «Durdum» eylemini örnek verebiliriz.
Duran , 1. kişidir.
Bakış açısı: Kahraman bakış açısı ile yazılmıştır. Çünkü olayı anlatan öykü kahramanıdır.
d) Metindeki yer ve zaman unsurlarını yazınız. ( 4 p.)
Yer: Tren Zaman: Belli bir zaman verilmemiştir.
K i m B i l i r ? Gü-neş-le be-ra-ber sön-dü-ğüm ak-şam : 11’li hece ölçüsü
Güneşle beraber söndüğüm akşam,
Ağlayacak hangi rüzgar, kim bilir? Redif sön- dük(ğ) - üm
Mermer bir heykele döndüğüm akşam, ön: tam uyak f.k f.i.y.e 1. tekil kişi iyelik eki Başucumda kimler yanar, kim bilir?
redif ar: tam uyak dön - dük ( ğ) - üm
Her yanımda yanık bülbüller öten, f.k f.i.y.e 1.tekil kişi iyelik eki Bahçelerden bir gün sessiz geçerken,
Tabutumu yeşil dallar içinden, Seyredecek hangi bahar, kim bilir?
2. a) Yukarıdaki şiirin ölçüsünü şiirin üzerinde tespit ediniz. ( 3 p.)
b) Birinci dörtlüğün ahenk unsurlarını ( uyak-redif) şiirin üzerinde tespit ediniz. ( 10 p.) c) Konusuna göre hangi şiir türüne girer? Kısaca açıklayınız. ( 5 p.)
Lirik şiirdir. Çünkü şair öldükten sonra ne olacağını düşünmektedir. Ölüm ve endişe de duygusal temalar olduğundan lirik şiirdir.
3. Aşağıdaki boşlukları doğru kelimelerle doldurunuz. ( 15 p.)
a) Edebiyat , sanat dalları içinde işitsel sanatlar bölümüne girer ?
b) Öyküleyici metinlerde kişilerin davranışlarının ve olayların birbirine zıtlık oluşturmasına çatışma denir.
c) Masal, öykü ve roman olay yazılarının anlatmaya bağlı edebi türler bölümüne girer.
c) Masallarda olay gibi yer ve zaman da hayalidir.
4. Masal ve roman türlerini olay , kişiler, yer ve zaman yönlerinden karşılaştırınız. ( 12 p.) Olay : Masalda olaylar gerçeküstüdür. Romanda ise olaylar gerçekçidir.
Kişiler: Masalda kişiler hayalidir. Romanda ise kişiler gerçektir.
Yer : Masalda hayali bir yer anlatılır. Romanda yer gerçektir.
Zaman : Masalda bahsedilen zaman hayali iken romanda gerçek bir zaman vardır.
Dünyadan elini eteğini çekiş bir adam için bu ücra köyden daha uygun neresi bulunabilir? Ben burada diri diri mezara gömülmüş gibiyim. Daha otuz beşime basmadan her şeyin bittiğini , aşkın , arzunun , ümit ve ihtirasın bir daha uyanmamak üzere sönüp gittiğini kendi kendimize itiraf etmek; kendimize bütün mutluluk ve başarı kapılarının kapandığını söylemek, gelip burada bir ağaç gibi yavaş yavaş kurumağa mahkum olmak...
Böyle mi olacaktı ? Böyle mi beklemiştim? Ne yazık ki böyle oldu. ( Yaban romanından )
5. Yukarıdaki paragrafta hangi anlatım tekniği kullanılmıştır? Kısaca açıklayınız. ( 8 p.)
İç konuşma tekniği kullanılmıştır. Çünkü , roman kahramanı kendi kendine konuşmakta, duygularını kendisiyle paylaşmaktadır.
Kahvaltımı hızlıca yapıp trenin yolunu tuttum . Cam kenarındaki koltuğuma oturup bir taraftan müzik dinlemeye
1. t kişi iyelik 1. t kişi iyelik
diğer tarafından kitabımı okumaya başladım. Yanımdaki koltuk boş olduğundan montumu oraya koydum. Kitaba iyice dalmış
Yönelme hal eki Yönelme hal eki
olacağım ki bir elin montumu alıp kendine çekmekte olduğunu geç fark ettim. Kafasındaki fötr şapkası, sıcak vagonda giydiği
kalın paltosu, kadife pantolonu ile yaşlıca bir adamdı. Montumu satın alacak bir müşteri gibi bakıyordu. Korku ve öfkeyi aynı soyut soyut
anda hissettim.
6. a) Yukarıdaki metinde geçen 1. tekil kişi iyelik eki almış iki kelime tespit edip iyelik eklerinin altını çiziniz. ( 5 p.)
b) Yukarıdaki metinde geçen yönelme hal eki almış iki kelime tespit edip yönelme hal eklerinin altını çiziniz. ( 5 p.)
c) Yukarıdaki metinde geçen soyut isimlerden ikisinin altını çizip soyut olduklarını belirtiniz. ( 5 p.)
Kumandanım harap Anadolu topraklarını gördükçe ( : )
( - ) Keşke vazifem buralar olsaydı. Eğer kalırsam bütün emelim Anadolu için çalışmaktır.
diyor. Eğer kalırsa, eğer bırakılırsa ( … ) Anadolu hepimize hınç ve şüphe ile bakıyor. Yüzbinlerce çocuğunu sökerek alıp götürdüğümüz bu anaya şimdi pişmanlığımızı getiriyoruz. İstasyonda bir kadın durmuş gelen geçene ( : )
- Benim Ahmet’imi gördünüz mü ( ? ) diyor.
7. Yukarıdaki metinde geçen parantez içlerine doğru noktalama işaretlerini getiriniz. ( 5 p.)
Sabahın körü diyeceğim bu saatte , tanıdığım tek bir kişinin olmadığı bu ilçede zile ısrarla basıp kapıyı kırarcasına döven bu adam kim olabilirdi ? Kapıyı açtığımda ev sahibi Mahmut Bey, daha önce hiç görmediğim , donuk bir bakış ve çatık kaşlarla açtı ağzını:
- Saatlerdir zili çalıyorum niye açmıyorsun?
- Zili böylesine çalacağın ne oldu?
8. Yukarıdaki metinde yer alan
Gönderici: Mahmut Bey (ev sahibi) Alıcı: Anlatıcı
İleti: Saatlerdir zili çalıyorum niye açmıyorsun?
Dönüt: Zili böylesine çalacağın ne oldu?
unsurlarını yazınız. ( 10 P.)
