Foto Coşkun. Adana
Arkadaşlarıma bir fotoğrafhanenin nasıl teşkil edilebileceği hakkında iptidai bir fikir verebilmek için bu satırları yazıyorum.
Bu fotoğrafhanenin bütün ışık tertibatı ve malzemesi yerli ve Adana malıdır.
Fotoğrafhane mevcut bir dükkânın içinde te- sis edildiğinden plânı bu dükkâna uydurmağa mec- buriyet vardı.
Tekmil bölmeler ve karanlık odaların dı- varları ahşap iskelet üzerine kaput bezi gerilerek ve üzerine yağlı boya vurularak yapılmıştır, bez- lerin temasla yırtılmaması için altlarına birer san- tim aralık ile mukavva çakılmıştır. Aralıktan mak- sat mukavvanın boyayı emerek leke bırakmaması içindir. Camekânın camları yekparedir. Sokağın va- ziyeti müsait olmadığından fotoğrafı çekilmemiş- tir. Kapıdan girince bir hol vardır. Diyarlarında
Mimar Aptullah Ziya
% ".-'t tw•• • •* * 'I1-- I resimler ve fotoğraf tarifesi asılıdır. Burada müş- teriler beklerler. Filim yıkatmağa gelen amatörler kişeye filimlerini verirler ve oradaki elektrikli san- dıkta yıkanan filimlerini muayene ederler. Bu ma- halde bir kişe memuru ve bir de fotoğrafları kar- tonlara yapıştıran, zarflara koyan memur vardır.
Bunun karşısında rötuş odası vardır. Camlar burada rötuş edilir ve renkli resimler müşterinin yanında boyanır.
Fotoğrafı çekilecek kimse bu iki hücrenin or- tasından geçerek asıl bekleme mahalline gelir bu- rada tuvaletini ikmal eder. Yanında arkadaşları var ise orada bırakır yalnız olarak atelyeye girer.
Atelyede sun'ı ziya tertibatı yapılmıştır. Tavan- da dört tane beş yüş mumluk fotoğraf için hususi yapılmış ampuller asılı bir reflektör vardır. Bu ref- lektör ışıklarını madeni mahfazasına verir bir nı-
^jmııwıııııı/ı/r/ııi)i/mnııi)>,ı„nj:,
><«•!> R.1 u n j u ö, c
kajıt î-tiın-e rttt i 'C-sıfl)
\ cjJkJU (Tf.Uh.
Cm< \l« tUg4|
-/eri
tutllut cı«.ek
i
sıf kat'ı zait münhanisinin maktamı haiz bulunan bu aksam ziyayı aksettirerek fotoğrafı çekilecek şahsın yüzünü bilvasıta aydınlatır.
Ampullerin müşteriye bakan cephesinde siyah bakır levhalar vardır. Bu levhalar müşteriye zi- yanın doğrudan doğruya gelmesine mani olur.
Bu reflektör Adanada Türk işçilerine yaptırü- mıştır.
Atelye küçük olduğundan grup resimlerini çek- mek için yan tarafta bir mahal açılmıştır. Grup resimlerinde operatör buraya kadar geriler.
Çekilecek cam hususi bir pençereden cam yı- kama dairesine verilir. Cam yıkama dairesinde üç muhtelif irtifalı bir masa vardır. Üst kısımda ilâç- lar tartılır ve cam şaseden çıkarılır, orta kısımda bulunan küvetlerde yıkanır. Cam üzerindeki resim izhar ve tesbit edilir. En alt/ kısımda bol su ile yı- kanır, ve derhal elektrikle kurutulur. Hususi pen- çereden kâğıt çekme kısmına verilir. İlâçlar her sabah hazırlanıp baş aşağı konulan şişelere dol- durulduklarından lüzumu halinde bu şişelerden kolaylıkla ve sür'atle alınır.
Kâğıt çekme odası bir az daha büyüktür. Bu odada resimleri tarafımdan çizilmiş iki kâğıt çek- me makinesile Avrupaya ısmarlanan bir agrandis- man makinesi vardır. Kâğıt çekme makinelerin-
den birisi amatör filimleri içindir. Diğeri fotoğraf- hanede çekilen camlar içindir.
Her ikisi de otomatik olarak yapılmışlardır.
Kâğıt tazyik görünce kol bir döğmeye basar elekt- rik kontak yapar ve beyaz lâmba yanar. Tazyik kalkınca lâmba söner, bu sebepten kâğıtların mun- tazam ve muayyen bir ziya Ue sür'atle çekilmesi kolaylaştırılmıştır. Masaların içinde kırmızı bir zi- ya mütemadi olarak yanar.
Resmi çekilen müşteri beş on dakiüa zarfında resmini görür, beğenmezse tekrar çekilir.
Amatör filimleri için ayrıca bir kurutma odası yapılmıştır. İki tarafta işleyen rüzgârın tesirile fi- limler kurutulur.
Bütün tesisatı, fotoğrafhanenin sahibi Coşkun Beyin tecrübe vc mümarese neticesi olarak edindi-
ği fikirlerin mimara anlatılması neticesi olarak yerli san'atkârlara, yerli mallar ile yaptırılmıştır. Bitta- bi bu şerait dahilinde mükemmel demlemezse de ziya ve kullanılış tertibatı itibarile İsnabuldaki fo- toğrafhanelerden daha mükemmel ve fennî bir fo- toğrafhane yapılabilmiştir. Çoşkun Bey bütün adamları fotoğrafhanede bulunmasa bile, sür'atle kendi kendine resim çekmekte, yıkamakta, kâğıt basıp müşteriye yetiştirmektedir. Bütün bir res- min çekildikten sonra müşterinin eline gelebilme- si azami on dakika sürer.
