T.C.
BOZOK ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı
Kamil Ali GIYNAŞ
PERVÂNE BEY MECMUASI
(İNCELEME-METİN)
Doktora Tezi
Danışman:
Prof. Dr. Ziya AVŞAR
T.C.
BOZOK ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı
Kamil Ali GIYNAŞ
PERVÂNE BEY MECMUASI
(İNCELEME-METİN)
Doktora Tezi
Danışman:
Prof. Dr. Ziya AVŞAR
Bu çalışma Bozok Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından 2012 SBE/T27 kodlu projeyle desteklenmiştir.
Yemin Metni
Yüksek lisans/ Doktora tezi olarak sunduğum “Pervâne Bey Mecmuası
(İnceleme - Metin)” adlı çalışmamın, tarafımdan bilimsel ahlâk ve geleneklere aykırı
düşecek bir yardıma başvurmaksızın yazıldığını ve yararlandığım kaynakların kaynakçada gösterilenlerden oluştuğunu, bunlara atıf yapılarak yararlanılmış olduğunu belirtir ve bunu onurumla doğrularım.
.../.../2013
Kamil Ali GIYNAŞ
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI ... ii
YEMİN METNİ ... iii
İÇİNDEKİLER ...iv
ÖZET ...vi
ABSTRACT ... vii
ÖNSÖZ ... viii
GİRİŞ MECMUA, NAZİRE, NAZİRE MECMUALARI 1. Mecmua ... 2
2. Nazire ... 3
3. Nazire Mecmuaları ... 3
I. BÖLÜM PERVÂNE BEY MECMUASI ÜZERİNE TESPİTLER 1. GENEL BİLGİLER ... 6
1.1. Mecmuanın Derleyicisi ... 6
1.2. Eserin Adı ve Yazılış Tarihi ... 6
1.3. Tertip Şekli ... 6
1.4. Şair ve Şiir Sayısı ... 7
2. ŞAİRLERİN KAFİYE, REDİF VE VEZİN TERCİHLERİ ... 8
2.1. Şairlerin Kafiye Tercihleri ... 8
2.1. Şairlerin Redif Tercihleri ... 9
2.1. Şairlerin Vezin Tercihleri ... 9
3. NAZİRE YAZARLARININ ŞAİR TERCİHLERİ ... 10
4. PERVÂNE BEY MECMUASI’NDAKİ ŞAİR KADROSU ... 32
4.1. Pervâne Bey Mecmuası’ndaki Şairler ve Şiir (Zeminler ve Nazireler) Sayıları ... 32
5. PERVÂNE BEY MECMUASI’NIN ÖNEMİ ... 38
II. BÖLÜM METİN 1. NÜSHANIN TANITILMASI ... 40
2. TRANSKRİPSİYON SİSTEMİ VE METİN TESPİTİYLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR ... 41
3. PERVÂNE BEY MECMUASI’NIN METNİ ... 43
SONUÇ ... 5125
KAYNAKÇA ... 5126
DİZİN ... 5140
ÖZET DOKTORA TEZİ
Pervâne Bey Mecmuası (İnceleme - Metin) Kamil Ali GIYNAŞ
Danışman: Prof. Dr. Ziya Avşar 2013-Sayfa: 5186+IX
Jüri: Prof. Dr. Ziya AVŞAR Doç. Dr. Bekir ÇINAR
Doç. Dr. Faruk ÇOLAK Doç. Dr. Hikmet KORAŞ Yard. Doç. Dr. Nilüfer İLHAN
Nazire mecmuaları, genellikle aynı veya birbirine yakın yüzyıllarda yaşamış birçok şairin şiirlerini bir arada bulunduran değerli kaynaklardır. Bunlar, yazıldıkları dönemdeki edebiyat beğenisini vermeleri, şairlerin divanlarında bulunmayan şiirlerini içermeleri, tezkirelerde adı geçmeyen şairlerin şiirlerini ihtiva etmeleri, divanı olmayan ya da bilinmeyen bir şairin şiirlerini tespit etmeye katkıları bakımından edebiyat tarihimiz için önemli kaynaklardır. Nazire mecmualarının bazılarının kim tarafından derlendiği/düzenlendiği belli değilken bazılarının derleyicisi bellidir. Edebiyatımızda derleyeni belli nazire mecmualarının sayısı oldukça azdır. Bunların en önemlilerinden biri 16. yüzyılda Pervâne Bey tarafından düzenlenen nazire mecmuasıdır. Bu mecmuada 550 şairin 7345 zemin ve nazire şiirine, ayrıca nazirelerin arasında yer alan 74 şairin 827 geçiş şiirine yer verilmektedir.
Bu çalışmayla, Pervâne Bey Mecmuası’nın metni ortaya konulmuş, eser ayrıntılı olarak tanıtılmaya çalışılmış; böylece edebiyat tarihimiz için çok önemli olan bir kaynak edebiyatımıza kazandırılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Nazire, Nazire Mecmuaları, Pervâne Bey
ABSTRACT Ph. D. Dissertation
The Collectıon Of Pervâne Bey (Examınatıon-Text)
by
Kamil Ali GIYNAŞ
Supervisor: Prof. Dr. Ziya AVŞAR 2013-Page: 5186+IX
Jury: Prof. Dr. Ziya AVŞAR Assoc. Prof. Dr. Bekir ÇINAR
Assoc. Prof. Dr. Faruk ÇOLAK Assoc. Prof. Dr. Hikmet KORAŞ
Asst. Prof. Dr. Nilüfer İLHAN
The nazire collections are valuable documents comprising the poems of many poets who were alive in the same or near centuries. The factor making nazires important and valuable is that the nazires carry the features of important information related the history of literature over time. These collections have many contributions to our history of literature since they indicate the fancies of their era and influences among poets and, besides, they exhibit hundreds of poems of many poets whose names are not available in other sources.
As the collectors of some nazire collections are known, it is not clear who composed or collected the some other collections. The number of collectors known of nazire collections is restricted to a very few. The one of important nazires is the Collection of Pervâne Beg that was collected by Pervâne Beg. This collection is a very big nazire collection comprising 7345 poems of 550 poets sorted by elifba (Arabic alphabet) and meters of the poems, and 827 poems of 74 poets between the imitatios.
Within this study, the text of Collection of Pervâne Beg with criticism put forward and collection have introduceded. So, a very important source our history of literature have been earned to our literature.
Keywords: Nazire (Imitatio), Nazire Collections, Pervâne Bey
ÖNSÖZ
Eski Türk Edebiyatına kaynaklık eden eserler arasında divanlar, mesneviler, şu‘arâ tezkireleri, çeşitli biyografik eserler, ansiklopedi ve ansiklopedi niteliğindeki eserler, tarih kitapları, vb. yanında şiir meraklıları tarafından toplanmış seçme şiirleri ihtiva eden şiir mecmuaları da yer almaktadır.
Şiir mecmuaları, yazıldıkları dönemdeki edebiyat beğenisini vermeleri, şairlerin divanlarında bulunmayan şiirlerini içermeleri, tezkirelerde adı geçmeyen şairlerin şiirlerini ihtiva etmeleri, divanı olmayan ya da bilinmeyen bir şairin şiirlerini tespit etmeye katkıları bakımından edebiyat tarihimiz için önemli kaynaklardır.
Çeşitli türleri bulunan mecmualardan biri de nazire mecmualarıdır. Nazire mecmuaları yazıldıkları dönemde rağbet gören şairlerin şiirleri ve onlara yazılan nazireleri ihtiva etmeleri bakımından edebiyatımız için önemli kaynaklardır.
Bu çalışma da nazire mecmualarından biri olan ve H. 968/M. 1560/1561’de derlenen Pervâne Bey Mecmuası’nı ayrıntılı bir şekilde tanıtma ve metninin neşrinden oluşmaktadır.
Çalışma “İnceleme” ve “Metin” olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. “Giriş” başlığı altında ise kısaca mecmualar ve nazire mecmuaları hakkında bilgi verilmiştir.
İnceleme kısmında mecmuanın derleyicisi, eserin adı ve yazılış tarihi, tertip şekli şair ve şiir sayısı başlıklarıyla Pervâne Bey Mecmuası hakkında genel bilgiler verilmiştir. Daha sonra, şairlerin kafiye, redif ve vezin tercihleri; nazire yazarlarının şair tercihleri, Pervâne Bey Mecmuası’ndaki şair kadrosu ve son olarak Pervâne Bey Mecmuası’nun önemi hakkında bilgi verilmiştir.
Çalışmanın en hacimli olan “metin” kısmında ise 550 şairin 7345 zemin ve nazire şiirine, ayrıca nazirelerin arasında yer alan 74 şairin 827 geçiş şiiri yer almaktadır. Dizin kısmında ise zemin ve nazireler ile geçiş şiirlerinin tezdeki sıra numaraları ayrı olarak verilmiştir.
Doktora ders döneminde derslerine devam ederek engin bilgi ve birikimlerinden istifade ettiğim başta danışman hocam Sayın Prof. Dr. Ziya AVŞAR olmak üzere, Sayın Prof. Dr. Atabey KILIÇ ile sayın Prof. Dr. M. Fatih KÖKSAL’a teşekkürü edası zevkli bir borç bilirim.
Tez izleme komitemde yer alan ve fikirleriyle yol gösteren Sayın Doç. Dr. Bekir ÇINAR ve Doç. Dr. Seyfullah TÜRKMEN’e teşekkür ederim.
Ayrıca, teknik konularda yardımlarını gördüğüm arkadaşlarım Arş. Gör. Fatih DİNÇER, Necmettin AKAY ve Murat GÜNEŞ’e müteşekkirim. Böyle hacimli bir çalışma esnasında kendisini ihmal etmeme rağmen, sabır ve anlayış gösteren, bana çalışmam için huzurlu bir ortam sağlayan eşim Bedia GIYNAŞ Hanımefendi’ye çok teşekkür ederim.
Son olarak bu çalışmayı maddi olarak destekleyen Bozok Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi’ne teşekkür ederim.
Kamil Ali GIYNAŞ Kırşehir 2013
GİRİŞ
1. Mecmua
Sözlük anlamı “cem’ olunmuş, toplanmış, bir araya getirilmiş şey” (Devellioğlu, 2000: 596) olan mecmua, seçme şiirlerin ya da muhtelif konularda kaleme alınmış yazıların bir araya getirildiği eserlerin genel adıdır. Bu eserler için “mecmua”nın yanı sıra “mecâmî’”, “mecma’”, “câmi’” gibi aynı kökten türemiş kelimelerle -yalnız Osmanlı Türkçesinde- “cüzdan”, “defter” ve “cerîde” isimleri de aynı manada kullanılmıştır (Uzun, 2003: 265). Ayrıca, Farsçada “dilenci, dilenci çantası, dağarcık, torba” gibi anlamlara gelen “keşkûl” kelimesi Arapçada “mecmua, antoloji” manasına gelmektedir (Elmalı, 2002: 324).
Mecmuaların içeriğinde birçok farklı türde ve biçimde eser bulunduğu gibi, tek bir tür ve şekle münhasır mecmualar da bulunmaktadır. Yaptığımız taramalarda pek çok farklı konu etrafında teşekkül etmiş mecmualara rastladık. Örneğin, şiir mecmuaları (mecmû’a-i eş’âr), risale mecmuaları (mecmû’atü’r-resâ’il), hadis mecmuaları (mecmû’atü’l-ehâdîs), fetva mecmuaları (mecmû’a-i fetâvâ), dua mecmuaları (mecmû’a-i ed’iye), tarih manzumelerini içeren mecmualar (mecmû’a-i tevârîh), fevâid mecmuaları (mecmû’a-i fevâ’id), hutbe mecmuaları (mecmû’atü’l-huteb), tıpla ilgili mecmualar (mecmû’a-i tıb, mecmû’a-i mücerrebât, mecmû’a-i mu’âlece), gizli ilimlerden bahseden mecmualar (mecmû’atü’l-havâss, mecmû’a-i cifr ve reml, mecmû’a-i ilm-i nücûm, mecmû’a-i tılısmât, mecmû’a-i melâhîm, mecmû’a-i vefk), letaif mecmuaları (mecmû’atü’l-letâ’if), zikir ve evrâd mecmuaları (mecmû’a-i zikr ü evrâd), hikâye mecmuaları (mecmû’a-i hikâyât), münşe’ât mecmuaları (mecmû’a-i münşe’ât), müzikle ilgili mecmualar (mecmû’a-i beste ve semâ’î, mecmû’a-i mûsikî, mecmû’a-i ilâhiyyât, mecmû’a-i sâz u söz), mektup mecmuaları (mecmû’a-i mekâtib), müsvedde mecmuaları (mecmû’a-i müsevvedât), ilâm mecmuaları (mecmû’a-i sukûk), söz, deyiş mecmuaları (mecmû’a-i makâlât), hadis ve tefsir benzeri kaynaklardan edinilen dinî bilgilerin yer aldığı mecmualar (mecmû’a-i menkûlât) bunlardan bazılarıdır (Gıynaş, 2011: 246).
Özellikle klâsik şiirimize ait türler ve nazım şekillerine mahsus manzumelerin toplandığı mecmualar da bulunmaktadır: Kaside mecmuaları (mecmû’atü’l-kasâ’id), naat mecmuaları (mecmû’atü’n-nu’ût), gazel mecmuaları (mecmû’a-i gazeliyât), nazire mecmuaları (mecmû’atü’n-nezâ’ir), rubai mecmuaları (mecmû’a-i rubâ’iyât), terkîb-i bend mecmuaları (mecmû’a-i terkîb-i bend), tercî-i bend mecmuaları (mecmû’a-i tercî-i bend), sadece müstakil beyitler bulunan
mecmualar (mecmû’a-i ebyât), birden çok şairin divanlarını barındıran mecmualar (mecmû’atü’d-devâvîn) gibi. Ayrıca bazı mecmuaların derleyicilerinin adıyla anıldığı (Münşe’ât-ı Ferîdûn, Pervâne Bey Mecmû’ası vb.), bazılarının özel adları olduğu (Câmi’u’-n-nezâ’ir vb.) görülmektedir. (Gıynaş, 2011: 246).
2. Nazire
Nazire, sözlüklerde Arapça bir kelime olup “nazara” kökünden türemiştir. Başlıca sözlüklerde kelimenin sözlük anlamı şu şekilde verilmiştir: “Bir şeye benzemek üzere yapılan şey, örnek, misl, karşılık” (Şemseddin Sâmi, 2006: 1464), “Başka bir nesneye müşâbih ve mümâsil olan nesne” (Hüseyin Remzî, 1304: 486), “örnek, karşılık” (Devellioğlu, 2000: 813).
Kelimenin terim olarak kullanılışı da sözlük anlamıyla benzeşmektedir. Nazire, bir edebiyat terimi olarak sözlüklerde ve edebiyat teorisi ile ilgili kaynaklarda şu şekilde yer almaktadır: “Bir şâirin şiirine müşâbih olmak kasdıyla nazm ve tertîb olunan şiir” (Hüseyin Remzî, 1304: 486), “Bir şâirin şiirini taklîden söylenen şiir”, (Şemseddin Sâmi, 2006: 1464), “Bir şâirin şiirine aynı vezin ve kafiyede söylenilen manzûme” (Mehmed Salâhî, 1313: 583), “Bir şâirin manzûm bir eserine alelekser gazeline aynı vezn ve kafiyede olmak üzere yazılan benzer şiirdir. Bunu yapmaya ‘tanzîr’ denilir.” (Tahirü’l-Mevlevî, 1984: 114), “Bir şâirin manzûm bir eserine (çok zaman gazeline) başka bir şair tarafından aynı vezin ve kafiyede olmak üzere yapılan benzer” (Devellioğlu, 2000: 813).
3. Nazire Mecmuaları
Türk edebiyatında bilinen ilk nazire mecmuası Ömer b. Mezid’in H.840 /M.1436’da tamamladığı Mecmû‘at’ü-nezâ’ir’idir. Mecmua Latin harflerine çevrilerek yayınlanmıştır (Canpolat, 1982).
15. yy.’da derlenmiş diğer bir nazire mecmuasıda Millî Kütüphane Yz. 8839’da kayıtlıdır. Mecmuayı Ahmet Mermer tanıtmıştır (Mermer, 2002).
16. yy.’ın ilk nazire mecmuası Eğridirli Hacı Kemal’in derlemiş olduğu Câmi‘u’n-nezâ‘ir’dir. H. 918/M. 1512-13’de derlenmiştir. Fuat Köprülü, mecmuada şiiri bulunan şairlerin listesini yayınlamıştır. En hacimli nüshası Bayezid
Kütüphanesi, Nu. 5781’de yer alan eserin muhtasar bir nüshası da DTCF Kütüphanesi’nde bulunmaktadır. Eser, Yasemin Morkoç tarafından doktora tezi olarak çalışılmıştır (Morkoç, 2004).
Edirneli Nazmi tarafından H. 930/M. 1522’de tamamlanan Mecma’u’n-nezâ’ir 16.yy.’ın ikinci nazire mecmuasıdır. Mecma’u’n-Mecma’u’n-nezâ’ir’de 357 şairin 5527 şiiri bulunmaktadır. Bu şiirlerin 5490’ı gazel, 37’si murabbadır. Mecmua üzerine M. Fatih Köksal doktora tezi hazırlamıştır (Köksal, 2001).
16 yy.’ın derleyeni bilinen diğer bir nazire mecmuası da Pervâne b. Abdullah tarafından derlenen nazire mecmuasıdır. H. 968/M. 1560-1561 yıllarında derlenmiş olan mecmuanın tek nüshası Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat Nu. 406’da kayıtlıdır. Üzerinde çalıştığımız eser hakkında ileriki bölümde ayrıntılı bilgiler verilecektir.
16. yy.’da yazılmış nazireleri ihtiva eden diğer bir nazire mecmuası da Konya Mevlânâ Müzesi Kütüphanesi 2456’da kayıtlıdır. Mecmua, Hüseyin Ayan tarafından bir makale ile tanıtılmıştır (Ayan, 1993).
17. yy.’da derlenen nazire mecmualarından ilki Budinli Hisalî’nin derlemiş olduğu Matâli’u’n-nezâ’ir’dir. Şiirlerin sadece matla beyitlerini içeren bu eserin orijinal nüshası, 2 cilt halinde Nuruosmaniye Kütüphanesi 4252 ve 4253’de kayıtlıdır. Eserin birinci cildi Bilge Kaya tarafından doktora tezi olarak çalışılmıştır (Kaya, 2003).
Bilinen diğer bir nazire mecmuası da İÜ Kütüphanesi TY. 739’da kayıtlı olan Mecmû’a-i Nezâ’ir’dir. Mecmua üzerine bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Gültekin, 2000).
Süleymaniye Kütüphanesi Hasan Hüsnü Paşa 1031 numarada kayıtlı nazireler mecmuası muhtemelen 16. asırda veya 17. asrın başlarında istinsah edilmiştir. Nüsha, mevcut hâliyle 250 yaprak olup talik hatla yazılmıştır (Zülfe, 2011).
I. BÖLÜM
1. GENEL BİLGİLER
1.1. Mecmuanın Derleyicisi
Mecmuanın derleyicisinin Pervâne b. Abdullâh olduğu mecmuanın sonundaki ferağ kaydından anlaşılmaktadır. Mürettip hakkında incelediğimiz klâsik biyografi kaynaklarında herhangi bir bilgiye rastlayamadık. Elimizdeki tek bilgi tertip ettiği mecmuanın sonunda yer alan “efkar-ı ibâduhu Pervâne bin Abdullâh mingılmâni’l-beyti’l-hâssati fîsarâyi’l-âmireti’s-sultâniyye” ibaresidir. Buna göre Pervâne b. Abdullâh mürettibin künyesidir ve Kânûnî Sultan Süleymân’ın bendelerindendir.
Hayatı hakkında herhangi bir bilgi bulamadığımız için Pervâne b. Abdullâh’ın derlediği mecmua dışında bir eseri bulunup bulunmadığını da tespit edememedik. Ancak, edebî bir şahsiyet olduğuna dair herhangi bir bilgi bulunmamakla beraber, böylesine hacimli bir mecmua tertip etmesi onun geniş bir şiir birikimine sahip olduğunu göstermektedir.
1.2. Eserin Adı ve Yazılış Tarihi
Eserin herhangi bir yerinde bir isimlendirme bulunmamakla beraber, eser yaygın olarak “Pervâne Bey Mecmuası” adıyla bilindiği için çalışmamızda bu şekilde kullanmayı tercih ettik.
Ferağ kaydındaki “... ve kâne’l-ferâğu min ta’lîkihi fîevveli’r-rub’ı’s-sâlisi minelyevmi’r-râbii fîrâbii’l-aşri’l-evveli mineşşehri’s-sâdisi fîsâmini’l-aşri’s-sâbii minelmi’ete’l-âşiri’l-hicreti’n-nebeviyyeti’l-Mustafâ sallallâhu aleyhi âlihi ve sahbihi ecmaîn” ibaresinden eserin H. 968 / M. 1560-61 tarihinde istinsah edildiği anlaşılmaktadır.
1.3. Tertip Şekli
Pervâne Bey Mecmuası, “elifbâ” sırasına göre düzenlenmiştir. Elifbâ sıralamasında -lamelif de bir harf olarak kabul edilerek - 29 harfe yer verilmiştir. Bu
sıralama dışında vezin, redif, revî harf gibi herhangi bir sıralama unsuru gözetilmemiştir.
Her harfin başlangıcında o harfin adı (Fîharfi’l-elif, Fîharfi’l-bâ…) yazmakta, ardından o harfteki ilk zemini şairiyle birlikte “Ezân …”, “… fermâyed” gibi başlıklarla verilmektedir. Yeni bir harfe geçtiğinde genelde şiirin vezni belirtilmez. İlk zeminden sonraki zemin şiirin başlığından önce o şiirin vezni verilmektedir: “Nev’-i âhar derbahr-i fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün” gibi. Eğer zemin şiirin vezni kendisinden önceki zemin ile aynı ise vezni genellikle “Nev’-i âhar derbahr-i mezbûr” şeklinde verilmektedir. Özellikle zemin şiirlerde olmak üzere bazı şiiir başlıklarında şairlerin biyografileri, bazen de şiir hakkında bilgiler bulunmaktadır: “Atâ-i Üskübî fermâyed. Merhûm u mağfûr kuzât tâyifesindendür.”, “Ezân Ahmed Paşa. Bu şiire zülkâfiyeteyn dirler. Nevâyî hazretleri bir gazel söyleyip göndericek Ahmed Paşa dahı bu şiiri göndermiş, vâfir tahsîn eylemiş” gibi.
Pervâne Bey Mecmuası’nın diğer mecmualardan farklı bir özelliği, bir zeminden diğer zemine geçeceği zaman arada zemin şiire yazılmış bir nazire olmadığı anlaşılan “geçiş şiirleri”ne yer verilmiş olmasıdır. Bu geçiş şiirleri genellikle zeminlerden sonra birer tane verilmiş, bazı zeminlerden sonra ise iki ya da üç tane verilmiştir. Nadir olarak da bazı zeminlerden sonra geçiş şiiri verilmemiştir. Haşiyelerde yer alan söz konusu şiirler, mecmuanın başlarında şairin adı ya da mahlası ile kurulan “Güfte-yi …” tamlamasıyla, ortalarında “Nev’-i dîger”, son kısımlarında ise “Nev’-i âhar” olarak başlıklandırılmış, zemin ve nazirelerdekinin aksine başlıklarda çok az bir kısmı hariç şairin ismi verilmemiştir. Aralara yerleştirilen bu şiirlerin genelini gazel oluşturmakla beraber, murabba, kıt’a, rubâ’î müfred gibi nazım şekilleri de bulunmaktadır.
1.4. Şair ve Şiir Sayısı
Mecmuada toplam 8172 şiir bulunmaktadır. Mecmuada bulunan geçiş şiirlerinden dolayı Pervâne Bey Mecmuası’nın şair ve şiir sayıları iki kısımda incelenecektir.
Mecmuada 550 şaire ait 7345 zemin şiir ve nazire, bir kısmının zemin şiiri ve naziresi de bulunan 74 şaire ait 827 geçiş şiiri bulunmaktadır. Bunlarla ilgili ayrıntılı bilgi ilerleyen bölümlerde verilecektir.
2. ŞAİRLERİN KAFİYE, REDİF VE VEZİN TERCİHLERİ
2.1. Şairlerin Kafiye Tercihleri
Aşağıdaki tabloda Pervâne Bey Mecmuasında yer alan şairlerin kafiye tercihleri verilmiştir:
Harf Şiir sayısı Harf Şiir sayısı Harf Şiir sayısı 1. Re 1253 11. Te 204 21. Fe 53 2. He 998 12. Şın 172 22. Gayın 51 3. Ye 870 13. Kaf 145 23. Sad 42 4. Elif 556 14. Vav 134 24. Zal 36 5. Nun 556 15. Dal 111 25. Ha 31 6. Kef 452 16. Sin 93 26. Dad 30 7. Mim 400 17. Cim 69 27. Hı 29 8. Ze 381 18. Se 57 28. Lamelif 29 9. Be 246 19. Ayın 56 29. Zı 19 10. Lam 217 20. Tı 55
Bu tabloya göre en çok kullanılan harf “re”, en az kullanılan harf “zı”dır. “Re” harfinin Türkçe geniş zaman eki olarak kullanılması, bu harfle kafiye bulmanın kolay olması mecmuada en çok tercih edilen harf olmasının sebebi olmalıdır. İkinci sırada gelen “he” harfinin hem Türkçe kelimelerin sonunda “a, e” seslerini karşılaması hem de bu harfle kafiye bulmanın kolay olması ikinci sırada tercih edilmesinin muhtemel sebebidir. “Ye” harfinin de aynı şekilde hem “ı, i, u, ü” seslerini hem de “y” sesini karşılaması, bu harfle yazılan şiirlerin üçüncü sırada yer almasının sebebidir. Son on iki sırada yer alan harflerin durumu aslında şaşırtıcı değildir, dille ilgili bir durumdur. Bu harflerle biten kelimelerin Türkçede bulunmaması, tercih listesinde son sıralarda yer almalarının sebebidir. Dikkat çeken bir durum ise “lâmelif” harfinin de ayrı bir bölüm olarak alınmış olmasıdır. Aslında “elif” harfine dâhil edilebilecek olan bu şiirlerin sayısının az olması “elif” harfinden dolayı değil, “lâm” ve “elif” harflerinin birlikte değerlendirilmesinden kaynaklanmaktadır.
2.2. Şairlerin Redif Tercihleri
Aşağıda Pervâne Bey Mecmuası’nda yer alan şiirlerin redifleriyle ilgili dökümler verilmiştir:
Zemin şiir sayısı 747
Redifli şiir sayısı 618
Redifsiz şiir sayısı 129
Redifi ek olan şiir sayısı 193
Redifi 1 kelimeden oluşan şiir sayısı 208
Redifi 2 kelimeden oluşan şiir sayısı 36
Redifi 3 kelimeden oluşan şiir sayısı 4
Redifi 4 kelimeden oluşan şiir sayısı 1
Redifi ek + 1 kelimeden oluşan şiir sayısı 153 Redifi ek + 2 kelimeden oluşan şiir sayısı 22 Redifi ek + 3 kelimeden oluşan şiir sayısı 1
Yukarıdaki bilgilerden redifli şiir sayısının redifsiz şiir saysından çok daha fazla olduğu görülmektedir. Ayrıca yukarıdaki tablodan şairlerin daha çok bir tek kelimeden oluşmuş rediflerle eklerden oluşan redifleri kullanmayı tercih ettikleri görülmektedir.
Şairlerin redif tercihinde en çok bir kelimeden oluşan redifleri kullandığı görülmektedir. Buradan tek bir ses yerine bir kavram etrafında şiir söylemenin daha çok tercih edildiği çıkarılabilir. İkinci sırada redifte eklerin tercih edilmesinin sebebi dil ile ilgili bir durumdur. Türkçenin sondan eklemeli bir dil olması bu durumun başlıca sebebidir.
2.3. Şairlerin Vezin Tercihleri
Pervâne Bey Mecmuası’nda toplamı 7345 olan zemin ve nazireler, 18 aruz bahriyle yazılmıştır. Bu bahirlerin kullanımı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. “Vezin” sütununda kullanılan aruz bahri; “Sayı / Sıklık” sütununda o vezinde yazılan toplam şiir sayısı, “/” işaretinden sonra o vezinde yazılan zemin şiir sayısı, “%” sütununda ise veznin tercih oranı gösterilmiştir.
Vezin Sayı / Sıklık % 1. Remel: - . - - / - . - - / - . - - / - . - 3717 / 301 50,6 2. Remel-i mahbûn: . . - - / . . - - / . . - - / . . - 1083 / 126 14,7 3. Muzârî-yi ahreb: - - . / - . - . / . - - . / - . - 762 / 100 10,3 4. Hezec-i sâlim: . - - - / . - - - / . - - - / . - - - 696 / 81 9,4 5. Hezec-i mahzûf: . - - - / . - - - / . - - 337 / 38 4,5 6. Hezec-i ahreb: - - . / . - - . / . - - . / . - - 334 / 41 4,5 7. Muzârî-yi ahreb-i diğer: - - . / - . - - / - - . / - . - - 114 / 13 1,5 8. Remel-i mahzûf: - . - - / - . - - / - . - 74 / 7 1 9. Müctes: . - . - / . . - - / . - . - / . . - 71 / 12 0,9 10. Hafif: . . - - / . - . - / . . - 67 / 14 0,9 11. Hezec-i ahreb-i müsemmen: - - . / . - - - / - - . / . - - - 43 / 5 0,5 12. Recez-i sâlim: - - . - / - - . - / - - . - / - - . - 12 / 2
13. Recez-i müreffel: - - . - - / - - . - - 10 / 1 14. Müseddes-i mahbûn-ı mahzûf: . . - - / . . - - / . . - 6 / 2 15. Hezec-i ahreb-i müseddes: - - . / . - . - / . - - 6 / 1 16. Recez-i müsemmen: - . . - / . - . - / - . . - / . - . - 5 / 1 17. Serî': - . . - / - . . - / - . - 4 / 1 18. Mütekârib-i sâlim: . - - / . - - / . - - / . - - 4 / 1
Yukarıdaki tabloya bakıldığında divan edebiyatında en çok kullanılan kalıp olan “fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün” kalıbının şiirlerin yarısında tercih edildiği görülmektedir. Ayrıca tablodan vezinlerin tercih edilme oranının herhangi bir divanda kullanılan vezinlerle benzeştiği sonucu çıkarılabilir.
3. NAZİRE YAZARLARININ ŞAİR TERCİHLERİ
Pervâne Bey Mecmuası’nda hangi şairin kaç zemin şiiri olduğu, bunların tezimizdeki sıra numaraları, bu zemin şiirlerine hangi şairlerin kaç adet nazire yazdığı aşağıdaki listede gösterilmiştir.
Mecmuada tespit edilemeyen iki şairle beraber toplam 142 şairin 747 zemin şiiri bulunmaktadır. En çok zemin şiir sahibi şairler 102 şiirle Necâtî, 70 şiirle Ahmed Paşa, 40 şiirle Zâtî’dir. Bu şairleri 27 şiirle Hayâlî, 25 şiirle Şeyhî, 21’er şiirle Nizâmî ve Hafî takip etmektedir.
Zemin şiirlerine yazılan nazirelerin çokluğuna baktığımızda ilk sırada Ahmed Paşa gelmektedir. Ahmed Paşa’nın zemin şiirlerine yazılan nazire sayısı 1008’dir. Bu sayı nazirelerin yaklaşık 1/6’sına tekabül etmektedir. Ahmed Paşa’yı
kendisine yazılan 859 nazireyle Necâtî, 371 nazireyle Ahmedî, 346 nazireyle Nizâmî ve 318 nazireyle Şeyhî takip etmektedir.
Bu verilerden Ahmed Paşa’nın kendisinden en çok etkilenilen ve en çok takip edilen şair olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca, 16. yüzyılda derlenmiş bir mecmuada, 15. yüzyılda yaşamış şairlere yazılan nazirelerin çokluğu, bu şairlerin edebiyatımız için önemini ve bunların şiirlerine duyulan beğeniyi teyit eder niteliktedir.
Aşağıda zemin sahibi şairler ve kendilerine nazire yazan şairler gösterilmiştir. Önce şairlerin zemin şiir sayısı ve zemin şiirleri, ardından kendilerine yazılan nazire sayısı ve kendilerine nazire yazan şairler alfabetik olarak belirtilmiştir. Kime ait olduğu belirlenemeyen şiirler “Nazîre (?)” şeklinde yazılmıştır. Şairlerin yanında ayraç “()”içinde verilen sayılar o şairin zemin sahibine yazdığı toplam nazire sayısını göstermektedir. Şairini tespit edemediğimiz iki adet zemin şiir ve bunlara yazılan nazireler en sonda verilmiştir.
1. Adlî (Sultan II. Beyazıt): Zemin şiir sayısı: 5; zemin şiirleri: 2908,
3672, 3879, 5511, 7053. Kendisine yazılan nazire sayısı: 70; nazireler: Âhî (2), Ahmed Paşa, Atâ, Âzâdî, Celîlî (2), Cem Sultân, Delîlî, Fakîrî, Fehmî, Feyzî, Figânî, Garâmî, Gedâyî, Hamîdî, Hasan Çelebi, Helâkî, Hüznî, İshâk Çelebi, Kemâl Paşazâde, Mâtemî, Mesîhî, Muhibbî (3), Münîr, Nazmî (6), Necâtî (2), Özrî, Refîkî, Remzî, Revânî, Rûşenî, Sabâyî, Sebzî, Sehâbî, Selmân, Sihrî, Sinânî, Sûzî, Sücûdî, Sürûrî, Şâ’irî, Şâlî, Şâmî, Şehdî, Şem’î, Tâcîzâde Ca’fer Çelebi (2), Tarîkî, Vahîdî, Vasfî, Yahyâ Bey (2), Zâtî (3), Zihnî.
2. Adnî (Mahmut Paşa): Zemin şiir sayısı: 11; zemin şiirleri: 467,
1737, 2407, 2568, 2635, 2832, 4235, 4534, 6174, 6343, 7347. Kendisine yazılan nazire sayısı: 106; nazireler: Ahmed Paşa (2), Âlî Çelebi, Amrî, Ânî, Azmî, Bâkî, Basîrî, Celîlî (4), Cem Sultân, Cemîlî, Derûnî, Emrî (3), Fârisî, Fehmî, Ferîdî, Gedâyî, Hadîdî (2), Hafî (2), Hâlî, Harîmî (Sultân Korkud), Hasbî, Hayâlî (3), Hayretî, Hecrî (Kara Çelebi Efendi), Helâkî, Hızrî, İshâk Çelebi, Kâsım Bey, Kemâl Paşazâde (2), Kıvâmî, Kirâmî, Kurbî, Lâmi’î (2), Mâtemî, Me’âlî, Mesîhî (2), Misâlî, Muhibbî (6), Muslihî, Müdâmî, Nazmî (4), Nehârî, Nesîmî, Nihânî, Niyâzî Bey, Nizâmî (2), Peyâmî, Resmî, Revânî, Revâyî, Sa’dî-yi Cem, Sâ’î, Sabâyî, Sâfî (Cezerî
Kâsım Paşa) (2), Sehâbî, Sehî Bey, Selîkî (3), Selmân, Sivâsî, Sun’î, Sûzî, Sücûdî, Sürûrî, Şâhidî, Şâmî, Şehdî, Şemsî, Şeyh İbrâhîm Efendi, Tâcîzâde Ca’fer Çelebi, Vasfî (2), Visâlî (2), Zâtî (8).
3. Âfitâbî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 7132. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 2; nazireler: Revânî, Zâtî.
4. Âhî: Zemin şiir sayısı: 15, zemin şiirleri: 477, 520, 607, 1608, 2290,
2350, 4057, 4530, 4883, 5454, 5678, 6699, 6750, 7671, 8058. Kendisine yazılan nazire sayısı: 90, nazireler: Âhî (2), Andelîbî, Âşık Çelebi, Aşkî, Behiştî (3), Celîlî (2), Civânî, Derûnî, Dürrî, Enverî (2), Esîrî, Fahrî, Fehmî, Ferîdî, Ferruhî, Hadîdî, Hasan Çelebi, Hayâlî (3), Helâkî (3), Hilâlî, Hızrî, İshâk Çelebi (2), Kâbilî, Kandî, Kemâl Paşazâde, Lâmi’î, Latîfî, Lem’î (Lâmi’îzâde) (2), Me’âlî, Mehdî, Mestî, Mu’îdî, Muhibbî, Nazîre (?), Nazîre (?), Nazmî (4), Necâtî (3), Nihâlî, Nikâbî, Nişânî, Niyâzî, Rahmî, Refîkî, Remzî, Revânî (2), Rızâyî (Baba Çelebi), Sa’yî (Memikzâde), Sebzî (4), Selîmî, Selmân, Şem’î (2), Sihrî, Şîrî, Subhî (2), Sühâyî, Sun’î, Sürûrî, Vasfî (3), Yahyâ Bey, Yetîmî, Zâtî (5), Zecrî.
5. Ahmed Paşa: Zemin şiir sayısı: 70; zemin şiirleri: 487, 967, 1115,
1165, 1177, 1279, 1533, 1792, 1804, 2272, 2340, 2526, 2555, 2573, 2652, 2712, 2871, 2956, 3062, 3177, 3198, 3378, 3421, 3453, 3497, 3547, 3615, 3769, 3813, 4073, 4224, 4299, 4319, 4597, 4711, 4910, 5023, 5128, 5210, 5239, 5329, 5445, 5522, 5541, 5612, 5638, 5732, 5831, 5954, 6155, 6243, 6425, 6451, 6516, 6680, 6771, 6810, 7032, 7124, 7147, 7182, 7257, 7297, 7420, 7443, 7526, 7613, 7784, 7969, 8040. Kendisine yazılan nazire sayısı: 1008; nazireler: Abdî (2), Adlî (Sultân Bâyezîd) (12), Adnî (Mahmûd Paşa) (2), Âgehî, Ahdî, Âhî (8), Ahmed Bey, Ahmed Paşa (7), Ahmedî (2), Alî Çelebi (2), Amrî (5), Ânî (4), Asîlî, Âşık, Âşıkî, Aşkî (2), Atâ (9), Atâyî, Avnî (Sultân Mehammed Hân) (2), Bahârî (2), Bâkî (4), Basîrî (6), Behiştî (4), Belîğî (3), Bînâyî, Ca’ferî (İbni Tâcîzâde), Câmî Bey (6), Câmi’î (3), Cebrî, Cedîdî (2), Celîlî (22), Cem Sultân (13), Cemâlî (2), Cenâbî, Cihânî, Çâkerî, Dakîkî, Defterî Mehemmed Bey, Derûnî (3), Emrî (3), Ezherî, Fakîrî (9), Fârisî (2), Fasîhî (2), Fazlî (2), Fehmî (5), Fenâyî, Ferîdî (6), Ferruhî (4), Fevrî, Figânî, Fikrî, Firâkî (3), Fütûhî, Garîbî, Gazâlî, Gedâyî (11), Gubârî, Gurûrî, Habîbî, Hadîdî (6), Hâfız, Hafî (8), Hâkî, Hâlî Bey, Halîlî (4), Halîm Çelebi, Hamîdî (3), Harfî, Harîmî (Sultân Korkud) (12), Hasan Çelebi (7), Hasbî (4), Hâşimî, Hatâyî, Hattî, Hâverî (4), Hayâlî (15), Haydar Bey, Haydarî (3), Hayretî (16), Hecrî (Kara Çelebi) (4), Helâkî (5), Hevâyî, Heves Çelebi, Hızrî (3), Hilâlî (7), Hitâbî (3), Hudâyî, Hüsâm Bey,
Hüsâmî (2), Hüznî, İshâk Çelebi (18), İzârî, Kâdirî, Kâmî, Kandî (2), Kâsım Bey (2), Kâsımî, Kâtibî (4), Kelâmî, Kemâl Paşazade (25), Kemâl-i Zerd (9), Kıvâmî, Kurbî, Kutbî, Lami’î (24), Latîfî (2), Le’âlî Efendi (4), Likâyî, Lutfî, Mahremî (2), Mahvî, Mâtemî (8), Me’âlî (14), Mehdî, Merdî, Merdümî, Merhabâ Çelebi, Mesîhî (12), Mestî (3), Meylî (3), Mihrî (5), Minnetî, Mîrî, Mu’îdî (10), Muhammed Bey, Muhibbî (55), Muhyî (4), Müdâmî, Münîrî (6), Münşî Çelebi, Nasîbî, Nazîre (?), Nazîre (?), Nazîre (?), Nazîre (?), Nazmî (35), Nazmî (Kâdîzâde), Necâtî (23), Nehârî, Nesîmî, Nevâyî, Nihânî (2), Nikâbî, Niyâzî (3), Nizâmî (11), Nücûmî, Özrî (2), Rahîkî, Rahîmî (2), Rahmî (4), Râyî (5), Râzî (2), Refîkî (6), Remzî (9), Resmî (9), Revânî (28), Rızâyî, Rûhî Çelebi (5), Rûmî, Rüsûhî, Sa’dî-yi Cem (5), Sa’yî (2), Sabâyî (19), Sabûhî (4), Safâyî, Safî (3), Sâfî (Cezerî Kâsım Paşa) (4), Sâkî Bey (2), Sebzî (6), Sehî Bey (4), Selîkî (9), Selmân (5), Senâyî, Sevdâyî, Sıfâtî, Sırrî, Sihrî (3), Sinânî (7), Subhî, Sultân Gavrî, Sun’î (9), Sûzî (2), Sübûtî (6), Sücûdî, Sühâyî (2), Süleymân Bey, Sürûrî (23), Şâhidî (5), Şâkirî, Şâmî (11), Şânî, Şebâbî (2), Şefî’î, Şem’î (17), Şemsî (4), Şevkî (9), Şeydâ, Şeyhî, Şikârî, Şükrî, Tâcîzâde Ca’fer Çelebi (27), Tâli’î, Tâlibî, Tarîkî (3), Ulvî (3), Usûlî (5), Vasfî (9), Visâlî (6), Yahyâ Bey (3), Zamîrî, Zârî, Zâtî (42), Zeyneb Hâtun, Zihnî (11), Zuhûrî.
6. Ahmedî: Zemin şiir sayısı: 16; zemin şiirleri: 615, 784, 1044, 1055,
2371, 2448, 2582, 2599, 2800, 4657, 4722, 5182, 5529, 6795, 7561, 7734. Kendisine yazılan nazire sayısı: 371; nazireler: Adlî (Sultân Bâyezîd), Âhî (3), Ahmed Bey, Ahmed Paşa (4), Alî, Âlî, Andelîbî, Ânî, Aşkî (2), Aşkî (Selef), Atâ (3), Atâyî, Bâkî, Basîrî, Behiştî (6), Bilâlî, Çâkerî, Câmî (2), Câmi’î, Celîlî (10), Cem Sultân (3), Cenâbî Paşa (2), Civânî, Cûyî, Derûnî (2), Dervîş, Dukakinzâde Ahmed Bey, Emînî, Emîrî, Emrî (5), Enverî (3), Ezherî, Fakîrî (2), Fârisî, Fasîhî, Fedâyî, Fehmî, Fenâyî, Ferîdî (2), Ferruhî, Fevrî, Figânî (2), Fikrî (Mâşîzâde), Gedâyî (5), Hadîdî (2), Hafî (4), Hâfız, Hâlî Bey, Hamdî, Harîfî, Harîmî (Sultân Korkud), Hasan Çelebi (4), Hasbî (2), Hâtifî, Hâverî, Hayâlî (4), Haydarî (2), Hayreti (2), Hecrî (Kara Çelebi) (3), Helâkî, Hilâlî (2), Hızrî, Huldî, Hurrem Bey, Hüsâmî (3), İlmî, İshâk Çelebi, Kâdirî, Kâsım Bey, Kâsımî, Kâtibî, Kemâl Paşazâde (8), Kemâl-i Zerd (3), Kınalızâde Alî Çelebi, Kurbî, Lâmi’î (4), Latîfî, Lisânî, Livâyî (2), Mâtemî, Me’âlî (7), Mesîhî (9), Mihrî (2)Mu’îdî (3), Mu’înî (2), Mübînî (2), Müdâmî, Muhibbî (14), Münîrî (5), Muslihî, Na’tî (2), Nahîfî, Nâlişî, Nâmûsî, Nazmî (13), Nazmî (Kâdîzâde), Necâtî (4), Nesîmî, Nizâmî (6), Râhî (2), Rahîkî, Rahîmî (2), Rahmî (3), Râyî, Refîkî (2), Remzî (4), Resmî (3), Revânî (9), Revâyî, Rızâyî, Sabâyî (3),
Sâbirî-yi Kâdî (3), Sadrî (2)Sâfî (Cezerî Kâsım Paşa), Şâhî, Şâmî, Sehâbî, Şehdî, Sehî Bey (4), Şehîdî (2), Selîkî, Selîmî, Şem’î (6), Şemsî, Senâyî, Şevkî, Şeyh İbrâhîm, Şeyhî, Sıfâtî, Sinânî (2), Şîrî (4), Sırrî, Sivâsî, Sübûtî (3), Sûfî, Süheylî, Sun’î (4), Sun’î (Bursevî), Sürûrî (9), Süvârî, Sûzî, Tabîbî (3), Tâcîzâde Ca’fer Çelebi (4), Tâli’î, Tâlibî, Tarîkî (3), Türâbî, Ulvî (5), Ümîdî, Usûlî, Vahyî, Vasfî (3), Visâlî, Yahyâ Bey (3), Za’îfî (2), Zâtî (21), Zihnî Bey, Zuhûrî.
7. Ahmed-i Dâ’î: Zemin şiir sayısı: 3, zemin şiirleri: 4524, 6117, 6995.
Kendisine yazılan nazire sayısı: 11; nazireler: Hilmî, Hoca Çelebi, İshâk Çelebi (2), Nigâhî, Revânî, Sâlih Çelebi, Sebzî, Sürûrî, Zencîrî, Zuhûrî.
8. Amrî: Zemin şiir sayısı: 5; zemin şiirleri: 191, 856, 3382, 3784, 7636.
Kendisine yazılan nazire sayısı: 16; nazireler: Bahârî, Celîlî, Cenâbî, Enverî, Harâbî, Haydar Bey, Helâkî, İshâk Çelebi, Mesîhî, Mübînî, Muhibbî, Nazîre (?), Necâhî, Revânî, Sebzî, Şîrî.
9. Ârîf (Fethullâh Çelebi): Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 4591.
Kendisine yazılan nazire sayısı: 3; nazireler: Cedîdî, Hâlisî, Sihrî.
10. Aşkî (Selef): Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 5471. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 6, nazireler: Aşkî-yi Üsküdârî, Fevrî, Hayâlî, Muhibbî, Rahmî, Riyâzî.
11. Aşkî (Üsküdarlı): Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 3241. Kendisine
yazılan nazire sayısı: 3, nazireler: Cinânî, Sinânî, Yahyâ Bey.
12. Atâ: Zemin şiir sayısı: 7; zemin şiirleri: 1, 1269, 2069, 3031, 3638,
4489, 5116. Kendisine yazılan nazire sayısı: 119; nazireler: Adlî (Sultân Bâyezîd), Âhî, Ahmed Paşa (2), Alî, Andelîbî, Ânî, Ârifî, Âsafî, Aşkî, Âzâdî, Bâkî, Bezmî, Celâlî(2), Celîlî, Cenâbî (4), Dakîkî, Edâyî, Emrî (3), Enverî (2), Esîrî, Fakîrî, Fazlî, Ferîdî, Ferruhî, Feyzî, Gedâyî, Hakîkî, Harîmî (Sultân Korkud), Hayâlî, Hayâlî-yi Selef, Hayretî, Helâkî, Hilâlî (3), Hurremî, Kâtibî (3), Kemâl Paşazâde (3), Kerîm Çelebi, Kerîmî, Keşfî, Kudsî, Lâmi‘î (2), Mesîhî (2), Mihrî, Misâlî, Mu‘îdî (3), Muhibbî (4), Mübînî, Münîrî, Nazîre (?), Nazmî (2), Nazmî (Kâdîzâde), Necâtî (2), Nergisî, Nigâhî, Nihânî, Nişânî, Nizâmî, Pertevî, Râyî, Resmî, Revânî (2), Rızâyî, Sabâyî (2), Sâfî (Cezerî Kâsım Paşa) (2), Sânî, Sebzî (2), Sehâbî, Sehî Bey, Selîkî (2), Selmân (3), Sevdâyî, Seyfî, Subhî, Süheylî, Sürûrî (4), Şânî, Şâvûr, Şu’â’î, Tâcîzâde Ca‘fer Çelebi (2), Ulvî, Yetîm Alî Çelebi, Zâtî (2), Zihnî (2).
13. Atâyî: Zemin şiir sayısı: 9; zemin şiirleri: 1320, 4241, 5068, 6122,
6142, 6825, 7113, 7837, 7875. Kendisine yazılan nazire sayısı: 108; nazireler: Adnî (Mahmûd Paşa), Ahmed Paşa (4), Atâyî, Basîrî, Bezmî, Celîlî (3), Cem Sultân (2),
Çâkerî, Enverî, Fakîrî, Fehmî, Gedâyî (4), Gülşenî, Hadîdî, Hafî (2), Hamîdî, Hayâlî, Helâkî, İshâk Çelebi (2), Kâdirî, Kemâl Paşazâde, Kemâl-i Zerd, Me’âlî, Mesîhî, Muhibbî (8), Münîrî (2), Nahîfî, Nazmî (10), Necâtî (2), Niyâzî, Nizâmî, Penâhî, Râzî (2), Resmî (4), Revânî (4), Sabâyî (3), Sâfî (Cezerî Kâsım Paşa) (2), Sâgarî (2), Sehâyî, Sevdâyî, Sinân Çelebi (Yegenzâde), Siyâhî, Sun’î, Sübûtî (2), Sücûdî (2), Sühâyî, Süleymân Çelebi (Yegenzâde), Sürûrî, Şâhidî, Şâmî (3), Şevkî, Tâcîzâde Ca’fer Çelebi (3), Tarîkî, Ulvî, Vechî, Zâtî (7).
14. Avnî (Fâtih Sultân Mehmet): Zemin şiir sayısı: 2; zemin şiirleri:
5160, 5725. Kendisine yazılan nazire sayısı: 7; nazireler: Adnî (Mahmûd Paşa), Bezmî, Hafî, Lâmi’î, Sa’dî-i Cem, Tabîbî, Zâtî.
15. Bahârî: Zemin şiir sayısı: 2; zemin şiirleri: 516, 2498. Kendisine
yazılan nazire sayısı: 5; nazireler: Emrî, Helâkî, Kemâl Paşazâde Sâlikî, Sürûrî.
16. Bâkî: Zemin şiir sayısı: 2; zemin şiirleri: 1367, 3432. Kendisine
yazılan nazire sayısı: 7; nazireler: Mübînî, Revânî, Sâbirî, Şefî’î, Şihâbî, Ümîdî, Yahyâ Bey.
17. Câmi’î: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 5935. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 2; nazireler: Hamîdî, Muhibbî.
18. Celîlî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 589. Kendisine yazılan nazire
sayısı: 3; nazireler: Remzî, Sihrî, Zâtî.
19. Cem Sultân: Zemin şiir sayısı: 15; zemin şiirleri: 836, 1203, 1446,
2666, 2924, 3298, 3728, 4079, 4418, 4827, 4860, 5194, 5265, 6528, 7998. Kendisine yazılan nazire sayısı: 250; nazireler: Adlî (Sultân Bâyezîd), Âhî (2), Ahmed Paşa (4), Amrî, Ârifî Hüseyin Çelebi, Atâ (3), Atâyî, Basîrî, Behiştî, Cebrî, Celîlî (3), Cem Sultân, Cinânî, Enverî, Fakîrî (4), Fehmî, Ferîdî (3), Fevrî (2), Feyzî, Firâkî, Firdevsî, Gedâyî (4), Gubârî (2), Hadîdî (2), Hâfız, Hâlî, Hamdî, Harîmî (Sultân Korkud) (2), Hasan Çelebi (3), Hasbî, Hayâlî (2), Haydar, Haydarî, Hayretî, Hecrî (Kara Çelebi), Helâkî (2), Hilâlî (2), Huldî, İshâk Çelebi (2), Kâbilî, Kemâl Paşazâde (9), Kemâl-i Zerd (3), Kıvâmî, Lâmi’î (11), Mâtemî (2), Me’âlî (4), Mesîhî (3), Mihrî, Mu’îdî (5), Muhibbî (20), Münîrî (3), Nasîbî, Nazmî (14), Nazmî (Kâdîzâde) (2), Necâtî (11), Ni’metî, Özrî, Rahmî, Râyî (4), Refîkî (2), Resmî (3), Revânî (2), Rezmî, Riyâzî, Rûmî, Sa’yî, Sabâyî (4), Sâbirî, Sabûhî (2), Sâfî (Cezerî Kâsım Paşa) (2), Sebzî (2), Sehâbî, Sehî, Selîkî (3), Selmân (3), Sevdâyî, Seydî, Seyyidî, Sezâyî, Sırrî, Sinânî (2), Subhî, Su’âlî, Sun’î, Sûzî, Sücûdî, Sürûrî (8), Şâhî, Şâmî (3), Şânî, Şehîdî, Şem’î
(5), Şevkî, Şeydâ, Şeyhî, Tâcîzâde Ca’fer Çelebi (3), Tarîkî, Usûlî (2), Visâlî, Za’îfî, Zâtî (13), Zihnî (2).
20. Cemâlî: Zemin şiir sayısı: 2; zemin şiirleri: 232, 6762. Kendisine
yazılan nazire sayısı: 31; nazireler: Adlî (Sultân Bâyezîd), Ahmed Paşa, Âşıkî (Defterdârzâde), Cem Sultân, Ferdî, Gazâlî (Deli Birâder), Hafî, Hasbî, Hurremî, Kâbilî, Kâtibî, Kemâl Paşazâde, Kurbî, Me’âlî, Mesîhî, Mîrî, Mübînî, Nazmî, Nihânî, Râyî (2), Refîkî, Resmî, Revânî, Sadrî, Sâfî (Cezerî Kâsım Paşa) (2), Şevkî (2), Süyûfî, Zâtî.
21. Cenâbî: Zemin şiir sayısı: 2; zemin şiirleri: 1972, 2415. Kendisine
yazılan nazire sayısı: 6; nazireler: Celâlî, Emrî (2), Muhibbî, Sebzî, Selîmî (Yavuz Sultân Selîm).
22. Çâkerî: Zemin şiir sayısı: 2; zemin şiirleri: 5465, 7991. Kendisine
yazılan nazire sayısı: 9; nazireler: Atâ, Bînâ, Emrî, Harîmî (Sultân Korkud), Mesîhî, Münîrî, Nazmî, Sun’î, Şâmî.
23. Derûnî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 7137. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 8, nazireler: Andelîbî, Fethî, Kâbilî, Kurbî, Nâmî, Nikâbî, Sadrî, Zuhûrî.
24. Emrî: Zemin şiir sayısı: 3; zemin şiirleri: 3467, 4094, 5145.
Kendisine yazılan nazire sayısı: 14; nazireler: Ahmed-i Cânî, Emrî, Fevrî, Günâhî, Hasan Çelebi, Hayâlî, Mu’înî, Muhyî, Nihânî, Rahmî, Rızâyî (Baba Çelebi), Sebzî, Şemsî, Şühûdî.
25. Enverî: Zemin şiir sayısı: 3; zemin şiirleri: 3251, 3282, 3463.
Kendisine yazılan nazire sayısı: 26, nazireler: Âdemî, Arşî, Ayşî, Belâyî, Celâlî, Cinânî, Enverî, Firâkî, Hayâlî (2), Haydar Bey, İşretî, Mehmed Paşa, Merâmî, Muhibbî, Müdâmî, Na’îmî, Penâhî, Pertevî (2), Rahîkî, Sirâcî, Şihâbî, Şükrî, Tâcîzâde Ca’fer Çelebi, Za’fî.
26. Ezherî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 4440. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 2; nazireler: Hisârî, İşretî.
27. Ferruhî: Zemin şiir sayısı: 2; zemin şiirleri: 2470, 3020. Kendisine
yazılan nazire sayısı: 9; nazireler: Aşkî, Gedâyî, Muslihî, Nazmî, Revânî, Sâkî, Tâli’î, Vechî, Zâtî.
28. Fevrî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 437. Kendisine yazılan nazire
sayısı: 3; nazireler: Âlî, Râyî, Selîmî (Yavuz Sultân Selîm). 16
29. Figânî: Zemin şiir sayısı: 4; zemin şiirleri: 1511, 3058, 7667, 7693.
Kendisine yazılan nazire sayısı: 10; nazireler: Atâ, Belîğî, Cenâbî, Fârisi, Hâverî, Nazmî, Sebzî (2), Sübûtî, Şu’â’î.
30. Firâkî: Zemin şiir sayısı: 3; zemin şiirleri: 552, 2456, 8046.
Kendisine yazılan nazire sayısı: 9; nazireler: Âhî, Hasbî, Karârî, Me’âlî, Muhibbî, Rahmî, Sa’dî, Şâhî, Selîmî (Yavuz Sultân Selîm).
31. Firdevsî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 3370. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 6; nazireler: Atâyî, Fevrî, Mecdî, Sehâbî, Şemsî, Visâlî.
32. Gazâlî (Deli Birâder): Zemin şiir sayısı: 2; zemin şiirleri: 1632,
4258. Kendisine yazılan nazire sayısı: 12, nazireler: Ahmedî, Bâkî (2), Dürrî, Fehmî, Hudâyî, İshâk Çelebi, Kandî, Kâtibî, Nazîre (?), Sebzî, Tâlibî.
33. Gedâyî: Zemin şiir sayısı: 3; zemin şiirleri: 288, 573, 7028. Kendisine
yazılan nazire sayısı: 8; nazireler: Aşkî, Basîrî, Esîrî, Gedâyî, Mu’îdî, Muhibbî (2), Rahîmî.
34. Gubârî: Zemin şiir sayısı: 2, zemin şiirleri: 6001, 6496. Kendisine
yazılan nazire sayısı: 7; nazireler: Cûyî Bey, Gedâyî, Hafî, Nazmî, Sâlih Efendi, Zâtî (2).
35. Hâfız (Sirozlu): Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 3228. Kendisine
yazılan nazire sayısı: 6; nazireler: Aşkî, Bâkî, Gubârî, Sinânî, Usûlî, Zemînî.
36. Hafî: Zemin şiir sayısı: 21, zemin şiirleri: 919, 1033, 1094, 1111,
1424, 1583, 1902, 1933, 1997, 2210, 2494, 2628, 3386, 4516, 4706, 6660, 6706, 6738, 6804, 7314, 7753. Kendisine yazılan nazire sayısı: 222; nazireler: Âhî, Ahmed Paşa, Ahmedî, Amrî (3), Ânî, Âşık Çelebi, Ayânî, Azîzî, Basîrî, Behiştî (2), Bekâyî, Belîğî, Ca’ferî (İbni Tacizâde), Câmî, Câmi’î, Cebrî (2), Celîlî (5), Cem Sultân, Cemâlî, Cenâbî, Derdî, Ecrî, Elâyî, Emrî Çelebi, Fakîrî (2), Fasîhî, Fehmî (2), Ferdî, Fevrî, Figânî, Fütûhî, Gedâyî (2), Hâkî, Harîmî (Sultân Korkud) (2), Hasan Çelebi, Hasbî, Hâverî, Hayâlî (3), Hayretî (5), Hecrî (Kara Çelebi) (2), Helâkî (2), Hilâlî (2), Hudâyî, İshâk Çelebi (3), Kâdirî (3), Kâmî, Kâtibî, Kemâl Paşazâde (5), Kemâl-i Zerd (2), Kıvâmî, Kıyâsî (2), La’lî-yi Selef, Lâmi’î (4), Latîfî, Mahremî (2), Makâlî, Mâtemî (2), Me’âlî (5), Mehemmed Çelebi, Mesîhî (4), Mihrî, Mu’îdî, Muhibbî (8), Münîrî (5), Nasûhî (3), Nazîre (?), Nazmî (12), Necâtî (5), Necmî, Nefîsî, Nehârî (2), Nesîmî, Neşâtî, Nevâlî, Nihâlî, Nizâmî, Özrî, Rahmî, Râyî, Refîkî (3), Remzî, Resmî, Revânî (6), Rızâyî, Sabâyî (2), Sâbirî (3), Sâdık (2), Sâlikî, Sebzî, Sehâbî, Sehî Bey (3), Selîkî (3), Selmân, Sevdâyî, Sinânî, Sun’î, Sûzî, Sühâyî, Sürûrî (4), Şâhidî,
Şâkirî, Şâmî (2), Şehdî, Şem’î (2), Tâbi’î, Tâcîzâde Ca’fer Çelebi (3), Ümîdî, Vefâyî, Visâlî (2), Zarîfî, Zâtî (14), Zekâyî, Zeyneb Hâtun, Zihnî.
37. Halîlî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 1922. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 9; nazireler: Cebrî, Hasbî, Kemâl-i Zerd (3), Muhibbî, Nazmî, Rızâyî, Serîrî.
38. Hamdî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 4763. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 7, nazireler: Celâlî, Hayâlî, Kâmî, Mollâ Esed, Sehâbî, Visâlî, Vusûlî.
39. Harîmî (Sultân Korkud): Zemin şiir sayısı: 3; zemin şiirleri: 2100,
7869, 8137. Kendisine yazılan nazire sayısı: 37; nazireler: Adlî (Sultân Bâyezid) (2), Âhî, Atâ, Derûnî, Ferîdî, Feyzî, Hafî, Harfî, Harîrî, Hayretî (2), Hecrî (Kara Çelebi), Huldî, Kâtibî (2), Kemâl Paşazâde, Me’âlî, Mesîhî, Muhibbî (2), Münîr, Nazmî, Nikâbî, Refîkî, Remzî, Resmî, Sabâyî, Sâfî, Sücûdî, Sürûrî, Şâmî (2), Şeyhî, Tâcîzâde Ca’fer Çelebi, Ulvî, Zâtî.
40. Hasan Dede: Zemin şiir sayısı: 2; zemin şiirleri: 3099, 6430.
Kendisine yazılan nazire sayısı: 4; nazireler: Hayâlî, Niyâzî, Râzî, Za’fî.
41. Hatâyî: Zemin şiir sayısı: 1, zemin şiiri: 4980, Kendisine yazılan
nazire sayısı: 3; nazireler: Kurbî, Rumûzî, Zâtî.
42. Hayâlî: Zemin şiir sayısı: 27; zemin şiirleri: 481, 1977, 1986, 1993,
2268, 2610, 2850, 2948, 3013, 3053, 3092, 3190, 3289, 3627, 3799, 3803, 3920, 4205, 4538, 4853, 4974, 5039, 5112, 5151, 7062, 8029, 8129. Kendisine yazılan nazire sayısı: 122; nazireler: Abdî, Ahdî, Ârifî (Hüseyin Çelebi) (2), Aşkî (3), Bâkî (4), Basîrî (2), Bîkesî, Binâyî, Celâlî, Celîlî, Cenâbî (2), Cinânî (2), Emrî (2), Fârisî, Fevrî, Feyzî (3), Figânî (2), Firdevsî, Gedâyî, Gubârî (2), Günâhî, Hâdî, Hasan Dede, Hasbî (2), Hâtemî, Hâverî, Hayâlî (6), Haydarî, Hecrî (Kara Çelebi), Hidâyet Çelebi, Hisârî, Hızrî, Hudâyî, Kandî, Kâtibî, Kemâl Paşazâde, Kıyâsî, Kudsî, Lutfî, Mahvî, Mâtemî, Merâmî, Meşrebî, Mu’înî, Mu’tî, Müdâmî, Muhibbî (8), Muhlisî, Nazîre (?), Nazîre (?), Nev’î, Nihânî, Nûrî (2), Penâhî, Râyî, Râzî, Revânî, Rindî, Sânî, Sebzî (10), Selîkî, Şemsî (3), Serâyî, Şevkî, Sihrî, Süheylî, Şühûdî, Sürûrî (2), Süvârî, Ubeydî, Vahîdî, Vâlihî, Vechî, Yahyâ Bey (2), Yetîm Alî Çelebi, Yetîmî, Zâtî (4), Zînetî.
43. Hayâlî (Abdülkerîmzâde): Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 6226.
Kendisine yazılan nazire sayısı: 15; nazireler: Aşkî, Atâ, Behiştî, Fakîrî, Hayâlî, Muhibbî, Nasîbî, Refîkî (2), Remzî (2), Zâtî (3), Zihnî.
44. Hayretî: Zemin şiir sayısı: 13; zemin şiirleri: 453, 598, 995, 1420,
3397, 3457, 3741, 4033, 4345, 4817, 4985, 5984, 6473. Kendisine yazılan nazire sayısı: 64; nazireler: Ahdî, Ânî, Ârifî (Hüseyin Çelebi), Aşkî (2), Belîğî, Cihânî, Emnî, Emrî, Enverî (3), Fevrî (2), Firâkî, Firdevsî, Hâtifî, Hâverî, Hayâlî (5), Haydarî, Hayretî (3), Hazânî, Hecrî, Hızrî, Hilmî (2), Kâni’î, Kıyâsî, Mânî, Muhibbî (2), Müderris Bedreddîn Efendi, Mü’min (2), Nazmî, Nisâbî, Niyâzî, Rahmî (2), Sâ’î, Sa’yî, Saydî, Sebzî (2), Seyrî, Sihrî (2), Sürûrî (2), Şânî, Şehrî, Usûlî, Yetîm Alî Çelebi (2), Za’fî, Zârî, Zâtî (2).
45. Hecrî (Kara Çelebi): Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 4772.
Kendisine yazılan nazire sayısı: 2; nazireler: Hazânî, Subhî.
46. Helâkî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 5779. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 2, nazireler: Muhibbî, Müslimi.
47. Hızrî (Yenihisârlı): Zemin şiir sayısı: 2, zemin şiirleri: 66, 3538.
Kendisine yazılan nazire sayısı: 31; nazireler: Âzâdî, Basîrî, Câmi’î, Cihânî, Fazlî, Ferîdî, Figânî, Hicâbî, Le’âlî, Mihrî, Mu’îdî, Muhibbî, Nazmî (2), Necâtî (3), Nihânî, Rahîmî, Rahmî, Refîkî, Revânî, Sıfâtî, Sihrî, Sücûdî, Fedâyî, Sürûrî, Şâmî, Tâli’î, Tarîkî, Zâtî.
48. Hilâlî: Zemin şiir sayısı: 4, zemin şiirleri: 3223, 3872, 4047, 5783.
Kendisine yazılan nazire sayısı: 32; nazireler: Âhî, Bahârî (2), Bâkî, Behcetî, Behiştî, Celîlî, Cinânî, Emrî, Fakîrî, Fedâyî, Fevrî, Gubârî, Hayâlî, Helâkî, Kâdirî, Kemâl Paşazâde, Kıvâmî, Le’âlî, Mesîhî, Muhibbî, Nâmî, Nazmî, Rahîkî, Râzî, Refîkî (2), Revânî, Selmân (2), Şâhidî, Zâtî.
49. Hüznî: Zemin şiir sayısı: 1, zemin şiiri: 2862. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 3; nazireler: Hüznî (2), Usûlî.
50. İshâk Çelebi: Zemin şiir sayısı: 10, zemin şiirleri: 1009, 1439, 1473,
3915, 4013, 4020, 4413, 5090, 7655, 8074. Kendisine yazılan nazire sayısı: 42; nazireler: Âhî (2), Ânî, Bâkî (5), Belîğî (2), Cem Sultân, Cenâbî, Enverî, Fazlî, Gazâlî (Deli irâder), Gıyâsî, Hasan Çelebi, Hayâlî (4), Hayretî (2), Kerîmî, Keşfî, Lâmiî, Levhî, Me’âlî, Mihrî, Muhibbî, Nasûhî, Nazmî, Nutkî (2), Râyî, Sâbirî, Sâfî (Cezerî Kâsım Paşa), Sebzî, Sürûrî, Usûlî, Zâtî, Zemînî.
51. İzârî: Zemin şiir sayısı: 2, zemin şiirleri: 4693, 5716. Kendisine
yazılan nazire sayısı: 14; nazireler: Adlî (Sultân Bâyezîd), Amrî, Ârifî, Ca’ferî (İbni Tâcîzâde), Hayretî, Kâtib, Lutfî, Mesîhî, Muhibbî, Nazmî, Necmî, Râsihî, Tâcîzâde Ca’fer Çelebi, Vahîdî.
52. Kâbilî: Zemin şiir sayısı: 1, zemin şiiri: 317. Kendisine yazılan nazire
sayısı: 5; nazireler: Gubârî, Helâkî, Na’tî, Nikâbî, Zuhûrî.
53. Kâdirî: Zemin şiir sayısı: 8, zemin şiirleri: 1382, 1543, 1766, 1961,
3272, 3412, 6138, 7698. Kendisine yazılan nazire sayısı: 105; nazireler: Ahdî, Âhî (2), Ahmed Paşa, Ahmedî (2), Amrî, Âşık Çelebi, Avnî (Fâtih Sultân Mehmet), Bâkî (2), Celîlî (2), Cem Sultân, Cinânî, Derûnî (2), Emrî, Fazlî, Ferdî, Figânî, Gedâyî, Hasan Çelebi, Hayâlî (3), Hayretî (2), Helâkî (2), Hitâbî, İshâk Çelebi, Kadrî, Lâmi’î (2), Me’alî (2), Mesîhî (2), Mihrî, Mu’îdî (2), Muhibbî (5), Nâmî, Nâsır, Nasûhî, Nazmî (5), Nehârî, Nikâbî, Nizâmî, Rahmî, Râzî (2), Refîkî (2), Revânî (2), Riyâzî, Rûhî, Sabâyî, Sâbirî, Sebzî (2), Sehî (2), Selmân (3), Sıfâtî (2), Sinânî, Subhî, Sûzî, Sücûdî, Sühâyî, Sürûrî (4), Şem’î, Şevkî, Şeyhî, Şîrî, Tâcîzâde Ca’fer Çelebi, Tâli’î, Yetîm Alî Çelebi, Za’îfî, Zâtî (8), Zihnî, Zuhûrî.
54. Kadrî: Zemin şiir sayısı: 1, zemin şiiri: 1709. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 16; nazireler: Ârifî (Hüseyin Çelebi), Âşık Çelebi, Aşkî, Bâkî, Bîkesî, Fevrî, Fikrî (2), Hayâlî, Haydarî, Meşrebî, Sebzî (2), Sehâbî, Zâtî, Zekâyî.
55. Kâsım: Zemin şiir sayısı: 1, zemin şiiri: 2205. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 3; nazireler: İlmî, Kemâl Paşazâde, Mübînî.
56. Kâşifî: Zemin şiir sayısı: 1, zemin şiiri: 3991. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 8; nazireler: Abdî, Ahdî, Ânî, Enverî, Nazmî (2), Sebzî, Yahyâ Bey.
57. Kemâl Paşazâde: Zemin şiir sayısı: 8, zemin şiirleri: 1084, 2363,
2452, 3039, 6439, 7069, 7556, 7607. Kendisine yazılan nazire sayısı: 36; nazireler: Aşkî, Behiştî, Câmî, Emrî, Fakîrî, Fazlî, Fevrî, Firâkî (2), Hâverî (2), Hayâlî (2), Hayretî, Helâkî, Husrev Bey, Kandî, Kemâl Paşazâde, Muhibbî (5), Nâlî, Rahîmî, Rahmî (2), Selîkî, Sihrî, Sübûtî, Sürûrî, Şemsî, Zâtî (4).
58. Kemâl-i Zerd: Zemin şiir sayısı: 10, zemin şiirleri: 1027, 1428, 1687,
3750, 3979, 4889, 6211, 6717, 8063, 8094. Kendisine yazılan nazire sayısı: 66; nazireler: Amrî, Andelîbî, Atâ, Bahârî, Behiştî, Celîlî, Cem Sultân, Cemâlî, Fakîrî (2), Ferîdî, Hafî, Hamîdî, Harîmî (Sultân Korkud) (2), Hasbî, Hayâlî (2), Hayretî, İlmî, İshâk Çelebi, Karaca Paşa, Kâtibî, Lâmi’î, Lutfî, Me’âlî, Mu’îdî, Muhibbî (3), Münîrî (2), Nazmî (6), Necâtî (3), Remzî, Revânî (4), Sâkî, Sebzî (3), Sehî Bey, Selîkî, Selmân, Sinânî (2), Sücûdî, Sürûrî, Şem’î (2), Şevkî, Tâli’î, Vasfî (2), Zâtî (2), Zihnî.
59. Kerîmî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 356. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 2; nazireler: Ferruhî, Zâtî.
60. Keşfî: Zemin şiir sayısı: 2; zemin şiiri: 8122. Kendisine yazılan nazire
sayısı: 3; nazireler: Bezmî, Hadîdî, Sun’î.
61. Kıvâmî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 4644. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 11; nazireler: Câmî, İshâk Çelebi, Me’âlî, Revânî, Fakîrî, Şem’î (2), Nazmî (2), Hecrî (Kara Çelebi), Firâkî.
62. La’lî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 3865. Kendisine yazılan nazire
sayısı: 5, nazireler: Enverî, Mihrî, Muslihî, Niyâzî, Şem’î.
63. Lâmi’î: Zemin şiir sayısı: 10; zemin şiirleri: 577, 3474, 3611, 3790,
3901, 4061, 4209, 4776, 6268, 7854. Kendisine yazılan nazire sayısı: 58; nazireler: Âhî, Ahmed Bey, Atâ, Bahârî, Bâkî, Celîlî, Derûnî (3), Enverî, Fakîrî, Gedâyî (2), Gubârî, Halîlî, Harîmî (Sultân Korkud), Hayâlî, Hayretî (3), Helâkî (2), Hilâlî, Hüseynî, İlâhî, İshâk Çelebi, Me’âlî, Mesîhî, Meylî, Mihrî, Muhibbî (2), Münîrî, Nazîre (?), Nazîre (?), Nazmî (2), Nehârî, Nihâlî, Rahmî, Refîkî, Revânî, Rûhî (2), Ruhî, Sebzî, Selîkî, Sihrî, Sübûtî, Sücûdî, Şâ’irî, Şem’î, Şükrî, Vechî, Za’îfî, Zârî, Zâtî (2).
64. Latîfî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 3896. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 3; nazireler: Arşî, Bîdârî, İlâhî.
65. Le’âlî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 6502. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 4; nazireler: Nazmî, Revânî, Şem’î, Şevkî.
66. Me’âbî: Zemin şiir sayısı: 1; semin şiiri: 4017. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 1; nazire: Râzî.
67. Me’âlî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 867. Kendisine yazılan nazire
sayısı: 4; nazireler: Sebzî, Yahyâ, Zâtî (2).
68. Melîhî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 6784. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 7; nazireler: Behiştî, Feyzî, Hecrî, Kemâl-i Zerd, Muhibbî, Nazmî, Zâtî.
69. Merdümî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 2323. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 5; nazireler: Amrî, Aşkî, Hayretî, Sebzî (2).
70. Mesîhî: Zemin şiir sayısı: 17; zemin şiirleri: 972, 1171, 1371, 1416,
3392, 3426, 3503, 3745, 3891, 4462, 6420, 6559, 6638, 6650, 6958, 7343, 8023. Kendisine yazılan nazire sayısı: 111; nazireler: Abdî, Âhî (2), Ânî (2), Arşî, Bâkî, Ca’ferî (İbni Tâcizâde), Cemâlî, Cûyî, Dem’î Çelebi, Edâyî, Emrî (2), Enverî (2), Fakîrî (2), Fârisî, Fevrî, Figânî, Firâkî, Gedâyî, Gubârî, Hadîdî, Hayâlî (3), Haydarî, Hayretî (2), Helâkî (3), Hıfzî, Hilâlî, İshâk Çelebi (2), Kâmî, Karârî, Kemâl Paşazâde (2), Kerîm Çelebi, Keşfî (2), Kıyâmî, Lâmi’î, Lem’î (Lâmi’îzâde), Mahremî, Me’âlî,
Mesîhî (3), Muhibbî (7), Mustafâ, Münîrî, Nâmî, Nazmî (7), Râyî Bey, Refîkî, Remîmî, Remzî (3), Revânî, Sâbirî, Sabûhî (2), Sebzî (2), Sehî, Selmân-ı Kâdî, Sinânî (2), Sücûdî, Sürûrî Efendi (2), Şemsî, Şevkî, Tâcîzâde Ca’fer Çelebi, Tarîkî, Ulûmî, Vechî, Yahyâ Bey (2), Yetîmî, Za’fî, Zârî, Zâtî (11).
71. Mestî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 4089. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 3; nazireler: İshâk Çelebi, Sinânî, Tâcîzâde Ca’fer Çelebi
72. Mihrî: Zemin şiir sayısı: 2; zemin şiirleri: 1244, 5772. Kendisine
yazılan nazire sayısı: 11; nazireler: Ahmed-i Dâ’î, Ârifî (Hüseyin Çelebi, Ezherî, Ferruhî, Fevrî, Gamî, Hazânî, Rahîmî, Sadîkî, Subhî, Şâmî.
73. Miyânî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 6168. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 4; nazireler: Çâkerî, Katîlî, La’lî, Resmî.
74. Muhibbî (Kânûnî Sultân Süleymân): Zemin şiir sayısı: 8; zemin
şiirleri: 566, 611, 942, 2433, 2752, 4991, 6819, 7227. Kendisine yazılan nazire sayısı: 67; nazireler: Ahmed Paşa, Alemî, Aşkî, Atâyî, Bahârî, Celîlî, Cem Sultân, Dilîrî, Fazlî, Fehmî (2), Feyzî, Gedâyî, Hafî, Hasan Çelebi, Hassân, Hayâlî (3), Haydar, Haydarî (3), Helâkî, Hudâyî, İlmî, İshâk Çelebi, Kâsım Bey, Kâsımî, Kâtibî, Kemâl Paşazâde, Keşfî, Lâmi’î, Mutî’î, Münîrî, Nazîre (?), Nazmî (2), Necâtî, Nihâlî, Nutkî, Rahmî, Râyî, Remzî, Resmî, Sa’dî, Safî, Sâkî, Sebzî, Sehâbî, Sehî, Subhî, Sun’î (2), Sürûrî, Şevkî, Şeyhî, Tâcîzâde Ca’fer Çelebi (2), Tâli’î, Vâhî, Yûsufî, Zamânî, Zâtî (3), Zuhûrî.
75. Mu’îdî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 7620. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 3; nazireler: Hulvî, Kefşî, Rahmî.
76. Murâdî (Sultân Murâd): Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 1346.
Kendisine yazılan nazire sayısı: 3; nazireler: Mesîhî, Nazmî, Tâli’î.
77. Nâmî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 6477. Kendisine yazılan nazire
sayısı: 2; nazireler: Muhibbî, Sebzî.
78. Necâtî: Zemin şiir sayısı: 102; zemin şiirleri: 197, 221, 337, 351, 360,
473, 585, 984, 1019, 1050, 1198, 1234, 1295, 1336, 1433, 1521, 1693, 1781, 1860, 1898, 1906, 1952, 1957, 1982, 2144, 2237, 2245, 2263, 2335, 2403, 2439, 2460, 2478, 2503, 2507, 2514, 2521, 2545, 2779, 2841, 2972, 2994, 3149, 3173, 3211, 3542, 3591, 3939, 4151, 4387, 4467, 4740, 4794, 4800, 4823, 4895, 4962, 5135, 5164, 5281, 5459, 5479, 5555, 5572, 5743, 5756, 5988, 6206, 6260, 6272, 6317, 6412, 6443, 6483, 6512, 6567, 6603, 6626, 6745, 6844, 6879, 6900, 6908, 6990, 7019, 7037, 7058, 7093, 7170, 7217, 7235, 7276, 7459, 7491, 7502, 7600, 7626, 22
7676, 7682, 7863, 8051, 8147. Kendisine yazılan nazire sayısı: 859; nazireler: Abdî (3), Adlî (Sultân Bâyezîd) (3), Âfitâbî (2), Âhî (7), Ahmed Paşa (3), Ahmedî, Amrî (5), Ânî (3), Ârifî (2), Âşık Çelebi, Atâ (12), Atâyî, Avnî (Fâtih Sultân Mehmed), Ayânî, Âzâdî, Azîzî, Bahârî (3), Bâkî (10), Basîrî, Behiştî (3), Belîğî (3), Beyânî, Bezmî (2), Bîçâre, Çâkerî, Câmî (2), Cebrî, Celîlî (10), Cemâlî (3), Cenâbî, Cevrî, Cinânî, Civânî (2), Cûyî, Dakîkî (2), Defterî Mehemmed Bey, Derûnî, Dervîş, Du’âyî, Emrî, Enverî (9), Esîrî, Ezherî, Fakîrî (8), Fârisî, Fazlî, Fehmî, Ferîdî (6), Ferruhî, Fevrî (6), Feyzî (3), Figânî, Firâkî, Fütûhî, Fuzûlî, Gamî, Garâmî, Gedâyî (13), Gıyâsî (2), Gubârî (4), Gulâmî, Gülşenî, Hâdî, Hadîdî (9), Hafî (2), Hâfız (3), Hâkî (2), Hâlî (2), Hamdî, Harîmî (Sultan Korkud) (5), Harîrî, Hasan-ı Kâdî, Hasbî (2), Hâverî (6), Hayâlî (18), Hayâtî (2), Haydar Bey (3), Haydarî (3), Hayretî (11), Hayrî, Hecrî (Kara Çelebi) (4), Helâkî (12), Hevesî (2), Hıfzî (2), Hilâlî (4), Hisârî, Hitâbî (2), Hızrî, Hüsâm, Hüsâmî, Hüznî (4), İbrâhîm Paşa, İshâk Çelebi (20), Kâdirî (4), Kâmî (2), Kâsım Bey (3), Kâtibî (5), Kemâl Paşazâde (17), Kemâl-i Zerd (3), Kemâlî, Kerîmî, Keşfî, Kurbî, La’lî, Lâmi’î (21), Le’âlî (3), Lem’î (Lâmi’îzâde), Levhî (2), Likâyî (2), Mahmûd-ı Halîfe, Makâlî, Mâtemî (4), Me’âlî (7), Mesîhî (15), Meylî (2), Mihrî (5), Mu’îdî (13), Muhibbî (39), Muhlis, Münîrî (9), Mûyî, Na’tî (2), Nâmî (2), Nasîbî (3), Nâzımî, Nazîre (?), Nazîre (?), Nazîre (?), Nazîre (?), Nazmî (33), Nebâtî, Necâtî (8), Necmî, Nevâyî, Nidâyî, Nihâlî (2), Nihânî (4), Nikâbî (2), Nişânî, Niyâzî (2), Nizâmî, Nutkî, Penâhî, Râhî (2), Rahîkî (5), Rahîmî (2), Rahmânî, Rahmî, Râyî (4), Râzî (2), Refîkî (4), Remzî (2), Resmî, Revânî (28), Riyâzî, Rızâyî (Baba Çelebi) (2), Rûhî, Rumûzî, Rûşenî, Sâ’atî, Sabâyî (8), Sabûhî (4), Safâyî, Sâfî (Cezerî Kâsım Paşa) (4), Safî, Sâkî (2), Sâmi’î, Sarrâfî, Sa’yî, Sebzî (17), Sehî Bey (6), Selîkî, Selmân (5), Senâyî, Sevdâyî, Seydî (2), Sıfâtî, Sihrî (3), Sinânî (9), Sîneçâk, Subhî (9), Sun’î-yi Gelibolî (4), Sûzî (3), Sübûtî (4), Sücûdî (3), Sühâyî (4), Sürûrî (20), Sürûrî-yi Acem, Şâhidî (2), Şâmî (2), Şânî (3), Şâvûr (3), Şebâbî, Şehdî, Şehîdî (3), Şem’î (12), Şemsî, Şevkî (11), Şeyhî (2), Şîrî (2), Şu’ûrî, Şühûdî, Tâcîzâde Ca’fer Çelebi (8), Tâcîzâde Sa’dî Çelebi, Tal’atî, Tâliî (10), Tarîkî (2), Ulvî, Ünsî, Usûlî (3), Vahîdî, Vasfî (6), Vechî, Visâlî (3), Vusûlî, Yahyâ Bey (7), Yetîm Alî Çelebi (2), Yetîmî, Zamânî, Zamîrî, Zârî (2), Zâtî (47), Zevkî, Zihnî (5).
79. Necmî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 3649. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 9; nazireler: Aşkî, Celîlî, Fahrî, Hamîdî, Nazîre (?), Sebzî, Selmân, Sürûrî, Şikârî.
80. Nehârî: Zemin şiir sayısı: 2; zemin şiirleri: 216, 2300. Kendisine
yazılan nazire sayısı: 6; nazireler: Me’âlî, Muhibbî, Mu’îdî, Mü’min, Nazmî, Sûzî.
81. Nihâlî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 8069. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 3; nazireler: Gedâyî, Mustafâ Bey, Zâtî.
82. Nihânî: Zemin şiir sayısı: 4; zemin şiirleri: 3294, 7081, 7901, 8114.
Kendisine yazılan nazire sayısı: 18; nazireler: Dânişî, Fakîrî, Gedâyî, Hayâlî, Lâmi’î (2), Mecdî, Nazmî, Sâkî, Şefî’î (2), Şükrî, Ubeydî, Vâlihî, Zâtî (3), Zemînî.
83. Nikâbî: Zemin şiir sayısı: 1; zemin şiiri: 4957. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 3; nazireler: Hayâlî, Kâbilî, Yetîm Alî Çelebi.
84. Nişânî: Zemin şiir sayısı: 2; zemin şiirleri: 849, 2867. Kendisine
yazılan nazire sayısı: Aşkî, Bâkî, Kandî, Nişânî, Sâlikî, Şefî’î.
85. Niyâzî: Zemin şiir sayısı: 1, zemin şiiri: 3043. Kendisine yazılan
nazire sayısı: 2; nazireler: Fevrî, Sihrî.
86. Nizâmî: Zemin şiir sayısı: 21; zemin şiirleri: 97, 594, 772, 881, 1062,
1912, 2157, 2680, 2692, 2889, 2937, 3932, 4393, 4402, 5362, 6186, 6576, 7631, 7960, 8006, 8105. Kendisine yazılan nazire sayısı: 346; nazireler: Abdî, Adlî (Sultân Bâyezîd) (2), Adnî (Mahmûd Paşa) (2), Âhî (2), Ahmed Paşa (4), Amrî (3), Andelîbî, Ânî (2), Ârifî (Hüseyin Çelebi), Âşık Çelebi, Âşıkî, Aşkî (2), Atâ (6), Atâyî, Azmî, Bâkî (3), Basîrî (2), Câmî (2), Cebrî, Celîlî (4), Cem Sultân (2), Cihânî, Cûyî, Çâkerî (2), Dem’î, Derûnî, Emîrî, Emnî, Emrî (4), Enverî, Esîrî, Fakîrî (4), Fasîhî, Fazlî, Fehmî (2), Ferîdî (2), Fevrî, Feyzî, Figânî, Firâkî, Firdevsî, Gedâyî (4), Gubârî, Gurbî, Hadîdî, Hafî (3), Halîlî, Harîmî (Sultân Korkud), Harkî, Hasan Çelebi (3), Hâverî (2), Hayâlî (3), Hayretî (3), Helâkî (2), Hızrî (2), Hilâlî, Hitâbî, Hurremî, Hüsâmî, İshâk Çelebi (4), Kâbilî (2), Kâdirî, Kandî (2), Karîbî, Kâsım Bey, Kâsımî, Kâtibî (6), Kemâl Paşazâde (11), Kemâl-i Zerd (3), Keşfî, Kıvâmî (2), Kıyâmî, Kıyâsî, Kurbî, Lâmi’î (5), Latîfî, Livâyî, Me’âlî (4), Mesîhî (4), Mu’îdî (4), Mu’înî, Muhibbî (6), Muhyî (2), Münîrî (9), Na’îmî, Nasûhî, Nazmî (16), Necâtî (7), Nev’î, Nihânî, Nikâbî (2), Niyâzî (2), Nutkî (2), Penâhî, Pertevî, Rahmî, Râyî (2), Refîkî (3), Remzî (2), Revânî (8), Rûhî (2), Sa’dî (3), Sa’dî-yi Cem, Sabâyî (4), Sâbirî, Sabûhî, Sadrî, Safâyî, Sâfî (Cezerî Kâsım Paşa) (3), Sebzî (2), Sec’î, Sehâbî, Sehî Bey, Selîkî, Selmân, Sevdâyî, Sinânî (3), Subhî, Sun’î, Sübûtî (2), Sürûrî (9), Sürûrî-yi Acem, Sürûşî, Süvârî, Şâkirî, Şâmî (11), Şehdî (2), Şem’î (6), Şemsî, Şevkî, Şeyhî, Şihâbî, Şîrî (2), Tâcîzâde Ca’fer Çelebi (4), Tarîkî (2), Ulvî, Usûlî, Vahîdî, Vasfî (3), Vefâyî, Visâlî (4), Yahyâ Bey (4), Zâtî (17), Zemînî, Zihnî (5), Zülâlî.
