Erol KAYA Kasım / 2010

Tam metin

(1) Erol KAYA Kasım / 2010 .

(2) Mevzuat  Anayasa : Md.168; “Tabii servetler ve kaynaklar Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Bunların aranması ve işletilmesi hakkı Devlete aittir. Devlet bu hakkını belli bir süre için gerçek ve tüzel kişilere devredebilir.  3213 sayılı Maden Kanunu  2005/Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliği  2007/ Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik  2872 sayılı Çevre Kanunu(Ek Mad.1-2006)  2005/Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu (5403)  3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun ve 9207 sayılı Yönetmelik  Taşocakları Nizamnamesi : Kabul Tarihi : 6 Haziran 1317; Rebiülevvel 1319 (1 Temmuz 1901).

(3) Mevzuat .  Maden Ruhsat Sahibi,işletme ruhsatı veya sertifikasını. aldıktan sonra, izin için ilgili bakanlıklar ile diğer kamu, kurum ve kuruluşlarına üç ay içinde müracaat etmek zorundadır.  Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” veya ” Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı ve gerekli diğer izinlerin alınmasından itibaren 7 gün içinde işletme izni verilir. Bu izin ile maden ruhsatı sahibi, ruhsat alanı içinde projesi kapsamında faaliyetlerini sürdürür.  Tarım alanlarında arazi sınıflarına bakılmaksızın maden. arama çalışmalarına izin verilir.(Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri,dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazileri dışında kalan tarım arazileri,toprak koruma projelerine uyulması kaydı ile tarım dışı kullanımlara tahsis edilebilir.).  İmar planı bulunmayan alanlarda yapılan veya yapılacak. olan madencilik faaliyetlere bağlı geçici tesisler ve bunların müştemilatı için imar planı yapılmaz. Bu alanlar daha sonra yapılacak imar planlarında gösterilir..

(4) Mevzuat  İmarsız alanlarda yürütülen madencilik faaliyetleri için. gerekli olan geçici tesisler ve bunların müştemilatı inşaat ve yapı kullanma iznine tabi değildir. Ancak,yapıların fen ve sağlık kurallarına uygun olması ve Genel müdürlüğe bildirilmesi şarttır..  Maden ARAMA faaliyetleri için işyeri açma ve çalışma ruhsatı. alınmaz..  Maden ÜRETİM faaliyetleri ve/veya bu faaliyetlere bağlı tesislere. dayalı olarak üretim yapmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler maden ocaklarını ve/veya tesislerini üretime hazır hale getirdikten sonra yetkili idareye başvurur..  İşyeri Açma Ve Çalışma Ruhsatı : mücavir alan sınırları içinde. belediyeler, bu alanlar dışında ise İl Özel İdareleri tarafından verilir..

(5) Mevzuat  İzin verilmiş alanlardaki madencilik faaliyetlerini ilgili. bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşları kendi mevzuatı kapsamında denetleyebilir. Yapılan denetim sonuçları ve yapılacak işlemler Genel Müdürlüğe bildirilir. Kanunlarda yer alan hükümler haricinde madencilik faaliyetleri durdurulamaz..  Maden atıkları, özel işleme tabi atıklar kapsamındadır. Maden. atıklarının yönetimine ilişkin yönetmelik olmaması nedeniyle bu atıklar Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine tabidir. ÇED Yönetmeliği, Katı Atıkların Kontrolü, Su Kirliliği Kontrolü ve Toprak Kirliliğinin Kontrolü ile ilgili Yönetmelikler ve diğer mevzuat hükümlerine göre de kontrol ve cezai işlem yapılmaktadır..

(6) KARŞILAŞTIRMALI MEVZUAT  . ESKİ DURUM / YENİ DURUM .  MADENLER SINIFLANDIRMASI 5 GRUP. 6 GRUP  DİREK ARAMA RUHSATI VERİLMESİ I GRUP HARİÇ HEPSİ I (B) II (B) İŞLETME RUHSATI DİĞER GRUPLAR ARAMA “  İLK MÜRACAAT HARCI 217 TL 1.361 TL  RUHSAT TEMİNATI HEKTAR BAŞINA % 0.3 % 1 ÖRNEK : 100 HEKTAR RUHSAT HARCI 1.305 TL 11.905 TL. TALEP ALAN İZNE BAĞLI BİLGİLENDİRME ÖZEL ÇEVRE BÖLGELERİ ALAN OLMASI HALİNDE MİLLİ PARKLAR MUHAFAZA ORML. 3621 KIYI KN. KORUNAN ALAN I.DERECE ASKERİ YASAK BÖLGE 1/5000 ONAYLI PLANLI ALANLAR I.DERECE SİT ALANLAR ilgili kurum görüşleri ile ALANINDAKİ ÖZEL MÜLKİYET KAMULAŞTIRMA MÜLK SAHİBİ İZNİ İLE ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE VEREBİLME ARAMA RUHSAT SÜRESİ 3 YIL 3 AŞAMA (ön arama 1 yıl, genel 2 yıl detay arama 4 yıl) .

(7) İçme suyu havzalarında madencilik Yön. Md 126(3) İçme ve kullanma suyu rezervuarının maksimum su seviyesinden itibaren 2000 metreden sonraki koruma alanı içinde ÇED raporuna göre uygun maden istihracı Belediye payı ödenmesi MADDE 90 – (1) Madenin tüvenan olarak üretildiği alanın belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde olması durumunda, üretilen madenin satış tutarının %0,2’si. (3) Bor tuzları için ruhsat sahasından çıkartılan tüvenan madenlerin toplam üretim maliyetinin %80’i işletme brüt kârı olarak kabul edilir. Bor tuzları için ödenecek belediye payı bu değer üzerinden %2 olarak hesaplanır. Faaliyetlerin İnceleme ve denetimi MADDE 74 – (1) Kanun gereğince ruhsat veya sertifika sahibince düzenlenmiş mali ve teknik belgelerin, ruhsat veya sertifika alanındaki madencilik faaliyetlerinin, ihbar ve şikayetlerin inceleme ve denetimi Genel Müdürlük tarafından görevlendirilen personelce yerinde yapılır. (5) İhbar ve şikâyetlerin değerlendirilebilmesi için, T.C. Kimlik Numarası beyanının yer alması gerekir. .

(8) YILLAR İTİBARİYLE YAPILAN MÜRACAAT VE DÜZENLENEN RUHSAT SAYISI 23.11.2010 itibariyle. YIL. İLK MÜRACAAT SAYISI. İLK MÜRACAATTAN İHALEDEN DÜZENLENEN DÜZENLENEN DÜZENLENEN İŞLETME RUHSAT ARAMA RUHSAT ARAMA RUHSAT SAYISI SAYISI SAYISI. TOPLAM. 2004. 3984. 4385. İhale yapılmadı. 543. 4928. 2005. 15149. 9342. 700. 1470. 11512. 2006. 18208. 10462. 1767. 1651. 13880. 2007. 17669. 10731. 1390. 1565. 13686. 2008. 17297. 9957. 1278. 2004. 13239. 2009. 10377. 6157. 508. 1932. 8597. 2010. 9039. 4379. 0. 2092. 6471.

(9) Maden Üretim Değerleri 2003-2009 YILLARI ENERJİ HAMMADDELERİ ÜRETİMİ Üretim Miktarı Maden Adı 2003. 1. Asfaltit. 2. Bitümlü Madde. 3. Kömür. TKİ. 2004. 2005. 2006. 2007. 2008. 2009. Biri m. 414.050. 6.441. 18.135. 22.137. 0. 68.247. 362.435 ton. 0. 721.899. 887.703. 452.386. 781.649. 480.001. 813.827 ton. EÜAŞ. 16.057.585 12.658.583 24.959.522 27.372.717 34.871.446 38.140.044 36.267.866 ton. TKİ. 28.718.676 24.115.256 29.520.601 31.143.894 33.160.733 42.132.923 43.063.881 ton. TTK (Taşkömür ü). 2.954.334. 2.805.654. 2.621.263. 3.131.233. 2.453.762. 2.335.457. 2.833.243 ton. Özel Sektör. 3.939.949. 4.166.511. 4.043.279. 4.759.257. 3.536.119. 4.039.737. 7.537.869 ton. KÖMÜR TOPLAMI. 51.670.544 43.746.004 61.144.665 66.407.101 74.022.060 86.648.161 89.702.859 ton.

(10) 2003-2009 YILLARI DOĞAL TAŞ ÜRETİMLERİ Üretim Cinsi. 2003. 1. Mermer Diyabaz. 2. Mermer İgnimbrit. 3. Mermer Mermer. 4. Mermer Oniks. 5. Mermer Traverten. TOPLAM. 2004. 2005. 2006. 2007. 2008. 2009. Biri m. 622. 790. 458. 0. 2.071. 1.276. 5.538 m3. 7.705. 39.820. 5.282. 20.174. 18.486. 26.313. 122.172 m3. 1.300.637 1.207.584 1.578.730 1.855.740 2.801.757 2.262.536 2.715.601 m3. 176. 57. 198.730. 601.068. 451. 2.578. 5.663. 696.545 1.017.672. 995.065. 230.616. 2.322 m3. 759.118 1.002.866 m3. 1.507.870 1.849.319 2.281.466 2.896.164 3.823.042 3.279.859 3.848.499 m3.

(11) 1. Mermer Andezit. 80.605. 81.900. 517.831 2.485.956. 4.115.184. 3.307.107. 2. Mermer Bazalt. 42.401. 28.555. 749.589 2.909.031. 4.914.124. 8.448.618 12.963.003 Ton. 3. Mermer Granit. 106.169. 125.030. 160.930. 320.069. 252.354. 367.959. 324.718 Ton. 4. Dekoratif taş+ Mermer Mozaik + Kayrak. 0,00. 17.592. 31.506. 382.377. 1.111.024. 161.166. 112.318 Ton. 5. Mermer Serpantin. 0,00. 0,00 1.027.345. 5.763. 305.262. 22.671. 14.000 Ton. TOPLAM. 229.175. 1.908.544 Ton. 253.077 2.487.201 6.103.196 10.697.948 12.307.521 15.322.583 ton.

(12) Pendik ilçesi Taşocakları  Pendik ilçesinde 5 km.2 alanda 5 taş ocağı faaliyet . göstermekteydi. .  1976 yılından itibaren Taşocağı Nizamnamesine göre . faaliyete başlamış 1985 yılında itibaren Maden Kanunu kapsamında faaliyetlerini sürdürmüşlerdir.  Sunumda bir taşocağı alanı incelenmiş başlangıçtan . b u g ü n e ( 1 9 7 6 -‐ 2 0 1 0 ) y a p ı l a n f a a l i y e t l e r değerlendirilmiştir. .

(13) Taşocağı Ruhsat Bilgileri . İli : İstanbul İlçesi : Pendik Semti : Kaynarca Ruhsat Numarası: (1974-‐1986) Taşocağı Nizamnamesine Göre :*(1986-‐1995) Maden Kanununa göre IR 1440 Madenin Cinsi : Mermer (Kalker) Ruhsat Grubu : II.Grup Ruhsat Sahibi : O.Ü Mülkiyet : Hazine -‐ Şahıs Rezerv Bilgileri : ocak : uzunluk :600 m., Kalınlık :45m., Genişlik 203 m. Yoğunluk 2.7 ton/m3, görünür rezerv 14.798.700 ton İşletme Faaliyet Başlangıcı : 1974 Projenin Ekonomik Ömrü : Yıllık üretim Kapasitesi : 500.000. ton/yıl İşletme İzin Süresi :*30 Yıl İşletme Kapanışı : 1995 .

(14) İŞLETME ALANI 1982 UYDU GÖRÜNTÜSÜ .

(15) İşletme Faaliyet Bilgileri  Üretim akım şeması . . ARAZİ HAZIRLANMASI (Gereken Yerlerde Üst Örtü Tabakasının Sıyrılması) DELİK DELME – PATLATMA (Wagon-‐Drill delmesi ve Anfo ile patlatma yapılması) Ocakta Bir yılda Kullanılacak Patlayıcı Madde : DİNAMİT : 150 Kg., ANFO : 30.000 kg., KAPSÜL : 1764 Adet ÜRETİM (iş Makineleri ile Üretim) KIRMA ELEME TESİSİ (Darbeli, Çeneli) SINIFLANDIRMA ( 3 katlı ızgara elek) STOK (İlgili Yerlere Nakil) .

(16) İşletme Faaliyet Bilgileri  Üretilen Malzemenin kullanım Yeri : . a. 0-‐3 mm.boyutlarında olanlar : Dolgu malzemesi olarak b. 3-‐7 mm.boyutlarında olanlar : Hazır beton ve asfalt malzms. c. 7-‐15 mm. “ “ : “ “ “ d. 15-‐25 mm. “ “ : Sönmemiş kireç üretiminde .

(17) İşletmenin Ekonomik Değerlendirmesi  Üretim : . YIL . ÜRETİM/TON . 1974 -‐ 1980 . 770.000 . 1981 -‐ 1985 . 595.000 . 1986 -‐ 1990 . 915.000 . 1991 -‐ 1995 . 2.400.000 . TOPLAM (22 YIL) . 4.680.000 .

(18) İşletmenin Ekonomik Değerlendirmesi  Üretim açısından : . Rezerv : 15.000.000. ton Üretim: 4.680.000. ton  Süre açısından : Ruhsat Süresi : 30 yıl Üretim Süresi : 1986 -‐ 1995 = 10 yıl .

(19) İşletmenin Çevre Etkileri/Gelişmeler (1990 yılı) .  . . Bölgenin analizi : Pendik F. Çakmak mah. . . ü Plan : Plansız gelişen bir bölge . ilk plan çalışması 1987 yılında ıslah planı olarak yapıldı. ü Mülkiyet : Hazine+Mera+Büyükşehir Bld.+pendik bld.+Şahıs İmar uygulama çalışması yapılmadığından kamu ve şahıs mülkiyetleri iç içe geçmiş durumda ü Yapı Stoğu : Gecekondu ve Kaçak Yapıdan oluşuyor Mevcut stoğun % 70’e yakını 2981 sayılı imar affından faydalanmış .

(20) İşletmenin Çevre Etkileri/Gelişmeler . . (1990 yılı) ü Taşocağının oluşturduğu dev çukurlar can ve mal emniyetini tehdit etmekte (Oluşan göletlerde intihar gerçekleşti.) ü Dinamit atımları; insanların beden ve ruh sağlığını bozduğu (Bir çok binanın duvarlarında çatlak ve camlarının kırıldığı) ü İdari denetim boşluğu: Siyasi oy dağılımı nedeniyle bölge hiçbir fiziki bağı olmamasına rağmen Kartal ilçesine bağlandı(1987-‐1989) ü Doğal gaz : Anadolu yakası denizaltı dogalgaz ana borusu bölgeden geçti. .

(21) İŞLETME ÜRETİM ALANI GÖRÜNTÜLERİ 1994 .




(25) İŞLETME ALANI UYDU GÖRÜNTÜSÜ 1996 .

(26) Yerel yöne\m çalışmaları  Pendik Belediyesi : . 1. Araştırma Komisyonu : 1991 yılında 135 sayılı meclis kararı ile araştırma komisyonu kurulmuş. Komisyon taş ocakları ile ilgili tespitlerini 11 maddede toplamıştır. ü İşletmelerin belediyeden izin (gsm) almadıkları, mesafe kiriterlerine uymadıkları, hava kirliği oluşturdukları, ü Mermer izni aldıkları ancak taşocağı işlettikleri, arama iznini işletme iznine dönüştürmedikleri, ü İşletmelerin bazı evraklarının (oluşacak zararı karşılayacağının beyanı,üretilen malzemenin nereye taşınacağını ve gönderileceğini gösteren belgenin bulunmadığı, ocağın tahmini durum ve büyüklüğünü gösteren evrak vb.) bulunmadığı, . ü Kamuya ve şahıslara ait yol, kuyu, çeşme ve binalara ait . emniyet mesafelerine uymadığı, .

(27) Yerel yöne\m çalışmaları ü Patlamaların çevre binalarda (duvar çatlakları, cam kırılmaları vb.) zarar sebebiyet verdiği, ü 1/1000 Dolayoba ıslah imar planları (Spor, sağlık tesisi, park, açık Pazar, çarşı, otopark) alanında kaldığından . mülkiyetinin belediyeye devri gerektiğinden faaliyetten men edilmesi gerektiği .

(28) Yerel yöne\m çalışmaları 2. Mahkemece Tespit Yapılması : 1994/229 K. . Belediyece tespit talep edilen hususlarda mahkeme bilir kişisi aşağıdaki hususları tespit etmiştir. . Taşocağı çevresinde güvenlik çit, duvar ve tel örgü olmadığı, ü Ev ve iş yerlerine 150 – 200 mt. mesafe yaklaştığı, hususları tespit edilmiştir ü . .

(29) Yerel yöne\m çalışmaları 3. Belediye Encümenince Kapatma Kararı : 1994/2142 encümen kararında; ü Taşocaklarının şehir içinde kaldığı, ü Derin çukurlar oluştuğu ve can ve mal emniyetini tehdit . ettiği, ü Patlamalardan dolayı çevrenin zarar gördüğü, ü 1.sınıf gsm. olduğu ve dolayısıyla ruhsatsız olduğu, ü Kamu kurumlarına (Başbakanlık, Bakanlık, valilik) yüzlerce şikayet olduğu, kapatma kararlarının keyfi olarak kaldırıldığı, ü Faaliyetin devamının hukuka aykırı olduğu ü Kapatma kararı belediyenin yetkisi değil, temel görevi olduğu, hususları tespit edilmiş ve kapatma kararı verilmiştir. 4. Dört taşocağı belediyeye tahaütname vererek 6 ay süre almış, bir taşocağı yargıya baş vurmuş, mahkeme kapatma kararı verince işletme kapanmıştır. .

(30) Yerel yöne\m çalışmaları 5. Taşocaklarının ıslahı : a. Alan önce doldurularak, kullanıma hazır hale getirilmiş, b. Bir süre kurban satış alanı olarak hizmet verildi c. Planlar yeniden revize edilerek (sağlık, spor, park) düzenlendi, .

(31) İşletme Alanının Doldurulması 2003 .

(32) Alanın plan revizyonu 2004 .

(33) Alanın hava fotoğra` 2005 .

(34) Yerel yöne\m çalışmaları 6. Plana uygun hizmet üniteleri inşası : a. Gecekonduların tasfiyesi ; 70 adet gecekondu İBB+Pendik Bld. tarafından sosyal konut verilerek tasfiye edildi. b. Park/Spor alan düzenlemesi : 100.000.m2 aşan alan düzenlemesi yapıldı. c. Marmara Ün. Eğitim ve Araştırma Hst.: toplam 130.000.m2 kapalı alanlı, 550 yataklı hastane hizmete sunuldu .

(35) Alanın Plan Revizyonu ve Park Düzenlemesi 2007 .

(36) Alanda Hastane ve Park Hizmete Alındı 2010 .



(39) Değerlendirme .  Pendik’te kapatılan 5 taşocağı alanında; 1 Hastane, 1 Futbol . sahası, 3 halı saha, yeşil alan düzenlemeleri ve belediye hizmet üniteleri mevcuttur.  Ülke kalkınmasının önemli etkenlerinden biri olan madenlerimizden yeterince istifade edilmediği,  Madenlerimizi çıkartırken çevre korumasını iyi planlanmadığı,  Kurumlarımız; Denetimlerindeki işletmelere iyi rehberlik edemedikleri, yeterli denetimde bulunmadıkları, işletme hakları ile ilgili yatırımcıları koruyamadıkları/korumadıkları  Maden sahasında ev ve işyeri olmaması gerektiği gibi, planlı alanlarda da maden arama izinlerinin verilmemesi gerektiği,  Maden sahaları dönüşümleri, bölgenin ihtiyaçları dikkate alınarak sosyal donatı alanı olarak düzenlenmesi gerektiği, aksi takdirde yeni bir çevre probleminin oluşacağı, hususları değerlendirilmektedir. .

(40) Teşekkürler .

(41)