MODERN ATOM TEORİSİ FÖY 01. Atomun Kuantum Modeli (Bohr Atom Modeli - Modern Atom Modeli ve Orbital Kavramı) 3. Yörünge ve orbital ile ilgili,

(1)

TEST 01

Atomun Kuantum Modeli (Bohr Atom Modeli - Modern Atom Modeli ve Orbital Kavramı)

FÖY 01

MODERN ATOM TEORİSİ

1. Atomun yapısı hakkındaki bilimsel çalışmalarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Maxwell, ışığın elektromanyetik dalgalardan oluştuğunu ve elektromanyetik ışımayı açıkla- mıştır.

B) Planck, atomların ve moleküllerin enerjiyi küçük paketler hâlinde yayıp soğurabildiğini açıkla- mıştır.

C) Einstein, metal yüzeyine belirli frekansta ışık düşürüldüğünde metal yüzeyden elektron fırla- masını açıklamıştır.

D) Bohr ve Maxwell’in çalışmaları ışığın dalga, Planck ve Einstein’ın çalışmaları ise ışığın par- çacık özelliği gösterdiğini ortaya koymuştur.

E) Heisenberg, dalga ve tanecik özelliği gösteren elektronların konumlarının ve hızlarının aynı anda belirlenebileceğini ortaya koymuştur.

2. Bohr atom modeli ile ilgili,

I. Hidrojen atomunun ve tek elektrona sahip iyonların spektrumlarını açıklar.

II. Elektronlar, çekirdekten belirli uzaklıkta ve belirli enerjiye sahip yörüngelerde bulunur.

III. Elektronların bulunduğu yörüngelere orbital denir.

yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

3. Yörünge ve orbital ile ilgili,

I. Yörünge sadece düzlemsel iken orbital üç bo- yutlu şekillerde olabilir.

II. Her yörüngede en fazla iki elektron bulunabilir.

III. Orbitaller, elektronların yüksek olasılıkla bulu- nabileceği enerji bölgeleridir.

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

4. Heisenberg belirsizlik ilkesine göre,

I. Elektronu gözlemlemek için kısa dalga boylu ışın kullanılırsa elektronun konumundaki belirsizlik büyük olur.

II. Elektronu gözlemlemek için uzun dalga boylu ışın kullanılırsa elektronun hızındaki belirsizlik büyük olur.

III. Orta uzunlukta dalga boyuna sahip ışın kulla- nılırsa elektronun hızı ve konumu aynı anda belirlenebilir.

yargılarından hangileri yanlıştır?

(2)

TEST 01

01

5. I. Kuantum modelindeki orbitaller, hidrojen ato- mundaki Bohr yörüngelerine karşılık gelir.

II. Bohr atom modeli ile kuantum modeli arasın- daki farklardan biri, orbital kavramının kullanıl- masıdır.

III. Modern atom modelinde çok elektronlu atom- larda elektronlar arası etkileşimler ve enerji se- viyeleri belirlenmiştir.

Yukarıda verilen yargılardan hangileri doğru- dur?

6. Yüksek enerji seviyesine çıkarılan bir elektron ile ilgili,

I. Uyarılmış hâldedir.

II. İlk durumuna göre daha kararlıdır.

III. Düşük enerji seviyesine dönerken ışın yayar.

7. Bohr atom modeline göre,

I. En düşük enerjiye sahip olan elektron çekirde- ğe en uzak yörüngede bulunur.

II. Kararlı bir atomun enerjisi yüksektir.

III. Çekirdeğin etrafında bulunan her yörünge belirli enerjiye sahiptir.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

8. Heisenberg, yaptığı çalışmalarda;

I. elektronun bulunduğu konum, II. fotonun dalga boyu,

III. elektronun dalga boyu

özelliklerinden hangilerini belirlemeye çalış- mıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

9. Aşağıdakilerden hangisi atomun kuantum mo- delinin temelini oluşturmaktadır?

A) Bohr atom modeli

B) Heisenberg belirsizlik ilkesi C) Dalton atom modeli D) Thomson atom modeli E) Rutherford atom modeli

10. Bohr atom modeline göre,

I. Enerji düzeyleri n = 1, 2, 3, 4 gibi tam sayılarla belirtilir.

II. Temel hâlde atom ışın yaymaz.

III. Elektronun çekirdeğe düşmeme nedenini elektronun yalnızca belli bir enerjiye sahip olan belirli yörüngelerde bulunabileceği görüşü ile açıklar.

(3)

TEST 02

Atomun Kuantum Modeli (Orbital Kavramı ve Kuantum Sayıları) - I 01

1. Kuantum sayıları ile ilgili,

I. Başkuantum sayısı elektronların bulunduğu enerji düzeyini gösterir.

II. Manyetik kuantum sayısı elektronların uzaydaki yönelimini gösterir.

III. Açısal momentum kuantum sayısı elektronların dönme yönünü gösterir.

2. Açısal momentum kuantum sayısı ile ilgili, I. “n” ile gösterilir.

II. Değeri 0 ile (n – 1) arasındadır ve tam sayıdır.

III. p orbitalleri için değeri 1’dir.

3. Modern atom teorisi ile ilgili aşağıdaki ifadeler- den hangisi yanlıştır?

A) Bir elementin bütün atomları aynıdır.

B) Elektronlar için belirli bir yörünge değil elektronun bulunma olasılığının yüksek olduğu bölge- ler vardır.

C) Atom çekirdeği etrafındaki her temel enerji dü- zeyi (katman), belirli sayıda orbital denilen alt enerji düzeyinden (alt katman) oluşmuştur.

D) Herhangi bir temel enerji seviyesinde n² kadar orbital bulunur (n: katman sayısı).

E) Bir temel enerji seviyesinde elektron sayısı en fazla 2n² dir (n: katman sayısı).

4. Aşağıda bazı orbitallerin sınır yüzey diyagramları verilmiştir.

X orbitali Y orbitali

y y

x x

z z

Z orbitali y x

z

Buna göre, bu atomların ikincil kuantum sayı- ları arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

A) X > Y > Z B) Z > Y > X C) X = Y = Z D) Y > Z > X E) Z > X > Y

5. d orbitali için ¬ ve m_¬ değerleri aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

¬ m_¬

A) 1 –1, 0, +1

B) 2 –1, 0, +1

C) 2 –2, –1, 0, +1, +2

D) 3 –2, –1, 0, +1, +2

E) 4 –3, –2, –1, 0, +1, +2, +3

6. I. Başkuantum sayısı

II. Açısal momentum kuantum sayısı III. Manyetik kuantum sayısı

IV. Spin kuantum sayısı

Yukarıda verilen kuantum sayılarından hangi- lerinin değeri hem pozitif hem de negatif ola- bilir?

A) II ve III B) III ve IV C) I, III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

(4)

01 TEST 02

7. Bir atoma ait aşağıdaki kuantum sayılarından hangisi mümkün değildir?

n ¬ m_¬

A) 4 0 0

B) 3 1 +1

C) 3 2 –2

D) 2 1 +1

E) 2 2 0

8. Başkuantum sayısı n = 4 ve manyetik kuantum sayısı m_¬= +3 olan bir elektronla ilgili,

I. Orbitalin açısal momentum kuantum sayısı 3’tür.

II. Elektron d orbitalinde bulunur.

III. Elektron için m_s= 2 + ’dir.1

yargılarından hangileri doğru olabilir?

9. • En küçük başkuantum sayısı 4’tür.

• Açısal momentum kuantum sayısı 3’tür.

• Manyetik kuantum sayısı 7 farklı değer alabilir.

Özellikleri verilen orbital türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) p B) d C) f D) s E) g

10. Elektronun spin kuantum sayısı ile ilgili, I. m_¬ ile gösterilir.

II. Elektronun kendi etrafındaki dönme yönünü saat yönü ve tersi olarak belirtir.

III. Değeri 2 + veya 1

2 – ’dir.1 yargılarından hangileri doğrudur?

11. 3s ve 3p orbitalleri ile ilgili aşağıdaki ifadeler- den hangisi yanlıştır?

A) n + ¬ değerleri eşittir.

B) Başkuantum sayıları eşittir.

C) 3s orbitalinin yüzey diyagramı küreseldir.

D) 3p orbitalinde toplam orbital sayısı 3’tür.

E) Açısal momentum kuantum sayısı (¬) 0 olan 3s orbitali 2 elektron içerir.

12. Açısal momentum kuantum sayısı 2 olan orbi- taller için manyetik kuantum sayısı aşağıdaki- lerden hangisi olamaz?

A) –2 B) –1 C) 2

– 1 D) +1 E) +2

(5)

Atomun Kuantum Modeli (Orbital Kavramı ve Kuantum Sayıları) - II 01

TEST 03

1. Başkuantum sayısı ile ilgili,

I. Elektronların bulunduğu alt enerji düzeylerini gösterir.

II. Elektronların uzaydaki yönelimini gösterir.

III. Elektronların çekirdeğe olan ortalama uzaklığı- na bağlı olarak değişir.

2. 5p orbitallerine ait başkuantum sayısı (n), açı- sal momentum kuantum sayısı (¬) ve manyetik kuantum sayısı (m_¬) değerleri aşağıdakilerden hangisidir?

n ¬ m_¬

A) 4 0 –1, 0, +1

B) 4 1 0

C) 5 0 0

D) 5 1 –1, 0, +1

E) 5 1 –1, +1

3. Spin kuantum sayısı ile ilgili, I. Sadece 2 sayısal değer alabilir.

II. Orbitaller için tanımlanır.

III. m_¬ = 0 iken değeri 1’dir.

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III

4. Schrödinger’in dalga denkleminin çözümlenme- sinde kullandığı kuantum sayılarından biri de manyetik kuantum sayısıdır.

Buna göre, manyetik kuantum sayısı ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) m_¬ ile gösterilir.

B) Alt enerji düzeyinde kaç tane orbital olduğunu gösteren kuantum sayısıdır.

C) Sıfır hariç olmak üzere –¬ ile +¬ arasındaki bütün tam sayı değerlerini alabilir.

D) Verilen ¬ değeri için 2¬ + 1 orbital sayısını verir.

E) y

x z

ile gösterilen orbitalde değeri –1 olabilir.

5. 2p_X, 3p_Y ve 4p_Z orbitalleri için;

I. şekilleri, II. enerjileri,

III. uzaydaki yönelimleri,

IV. açısal momentum kuantum sayıları niceliklerinden hangileri ortaktır?

A) Yalnız I B) I ve IV C) II ve III D) I, II ve IV E) II, III ve IV

6. ^Orbital ^¬ ^m_¬ ^m_s

I. 4s 0 0 ,

2 1

2 – +1

II. 4p 1 –1, 0, +1 ,

2 1

2 – +1

III. 5d 3 –1, 0, +1 ,

2 1

2 – +1

Yukarıdaki tabloda verilen orbitaller ve bu orbi- tallerde bulunabilecek elektronlarla ilgili eşleş- tirmelerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

(6)

01 TEST 03

7. 3p_x orbitalinde yer alan bir elektronla ilgili aşa- ğıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Spin kuantum sayısı 2 – olabilir.1

B) Başkuantum sayısı 3’tür.

C) Enerji düzeyi, 3s’de yer alan elektronlardan dü- şüktür.

D) Açısal momentum kuantum sayısı 1’dir.

E) Manyetik kuantum sayısı –1 olabilir.

8. Aşağıda alt kabukların sembollerinin İngilizce ve Türkçe karşılığı verilmiştir.

Alt Kabuk Sembolü İngilizce Sıfatı/Türkçe Karşılığı

s Sharp (Keskin)

p Principal (Asıl)

d Diffuse (Yayılmış)

f Fundamental (Temel)

Bu alt kabuklarla ilgili olarak,

I. Dördünün de elektron bulutlarının şekilleri fark- lıdır.

II. Principal orbitalleri için manyetik kuantum sa- yıları –1, 0, +1’dir.

III. Fundamental orbitalleri için açısal momentum kuantum sayısı 2’dir.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

9. Başkuantum sayısı 4, açısal momentum kuan- tum sayısı 2 ve spin kuantum sayısı

2 + olan 1 elektronun yer aldığı orbital aşağıdakilerden hangisi olabilir?

10. Aşağıdaki tabloda 3d, 4p ve 5s orbitallerinin kuantum sayıları verilmiştir.

Orbi- tal

Başkuantum Sayısı (n)

Açısal Momentum

Kuantum Sayısı (¬)

Manyetik Kuantum Sayısı (m_¬)

3d X 2 –2, –1, 0, +1, +2

4p 4 1 Y

5s 5 Z 0

Buna göre; X, Y ve Z ile gösterilen kuantum sayıları aşağıdakilerin hangisinde doğru veril- miştir?

X Y Z

A) 3 –1, 0, +1 0

B) 3 –1, 0, +1 1

C) 2 0 3

D) 2 1 2

E) 4 0 –1

11. Başkuantum sayısı 3, açısal momentum ve manyetik kuantum sayıları 0 olan seriler aşağı- daki orbitallerden hangisini gösterir?

A) 2s B) 3p_x C) 3p_y D) 3p_z E) 3s

(7)

Periyodik Sistem ve Elektron Dizilimleri - I 01

TEST 04

1. Aşağıdaki elektron dizilimlerinden hangisi ₉F,

11Na, ₁₆S ve ₁₈Ar atomlarından birine ait değil- dir?

A) 1s²2s²2p⁵ B) 1s²2s²2p⁶3s¹ C) 1s²2s²2p⁶3s²3p² D) 1s²2s²2p⁶3s²3p⁴ E) 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶

2. X elementinin en yüksek enerjili orbitalinin başku- antum sayısı 3, açısal momentum kuantum sayısı 1’dir.

X^– iyonu soy gaz kararlılığında olduğuna göre, X elementinin temel hâldeki elektron dizilimi aşağıdakilerden hangisidir?

A) 1s²2s²2p⁶3s¹ B) 1s²2s²2p⁶3s²3p¹ C) 1s²2s²2p⁶3s²3p³ D) 1s²2s²2p⁶3s²3p⁵ E) 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹

3. X^– iyonunun elektron dizilimi 3p⁶ ile sonlanmak- tadır.

Buna göre, X elementinin periyodik sistemdeki yeri aşağıdakilerden hangisidir?

A) 3. periyot 5A grubu B) 3. periyot 1A grubu C) 3. periyot 7A grubu D) 4. periyot 1A grubu E) 4. periyot 7A grubu

4. I. Değerlik elektronlarına değerlik orbitali de denir.

II. Değerlik elektronları son yörüngedeki elektron- lardır.

III. Her elementin grup numarası değerlik elektron sayısına eşittir.

5. X²⁺ iyonunun elektron dizilimi, 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶

şeklindedir.

Buna göre, X atomu ile ilgili, I. Değerlik elektron sayısı 8’dir.

II. Soy gaz atomlarından yararlanılarak yazılan elektron dizilimi [Ne] 3s²3p⁶4s¹ şeklindedir.

III. Son orbitalinin açısal momentum kuantum sa- yısı 0’dır.

yargılarından hangileri doğrudur? (₁₀Ne) A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III

6. ^I.

II.

III.

6C:

7N:

8O:

Yukarıda verilen atomlardan hangilerinin orbi- tal şemaları doğrudur?

(8)

01 TEST 04

7. Cr: [Ar] 4s¹3d⁵

Elektron dizilimi verilen Cr atomu ile ilgili, I. İlk elektronunu 3d orbitalinden verir.

II. Yarı dolu orbital sayısı 6’dır.

III. ¬ = 2 olan 6 elektronu vardır.

yargılarından hangileri doğrudur? (₁₈Ar) A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III

8. X, Y ve Z elementlerinin temel hâldeki elektron dizilimleri,

X: 1s²2s²2p⁶3s¹ Y: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁵ Z: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s² şeklindedir.

Buna göre; X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağı- daki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) X ve Y periyodik sistemin aynı periyodunda yer alır.

B) Z’nin tüm orbitalleri tam doludur.

C) X ve Y’nin yarı dolu orbital sayıları eşittir.

D) X ve Z, s blokunda; Y, p blokunda bulunur.

E) X, 1 elektron aldığında; Y ise 1 elektron verdi- ğinde soy gaz kararlılığına ulaşır.

9. ₂₂Ti elementi ile ilgili, I. Geçiş metalidir.

II. 3. periyotta yer alır.

III. 4B grubunda bulunur.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III

10. Aşağıda X, Y ve Z iyonlarının elektron dizilimleri verilmiştir.

X^–: 1s²2s²2p⁶3s² Y⁺: 1s²2s²2p⁶3s² Z²⁺: 1s²2s²2p⁶

Buna göre, nötr X, Y ve Z atomlarının atom nu- maraları arasındaki ilişki aşağıdakilerden han- gisidir?

A) X = Y = Z B) X = Y < Z C) Z < X = Y D) X < Z < Y E) Z < X < Y

11. Elektronların orbitallere yerleşmesi ile ilgili, I. Atomun enerjisi en az olacak şekilde yerleşir-

ler.

II. İlk önce en yüksek enerjili orbitallere yerleşirler.

III. Eş enerjili orbitallerde her bir obitale aynı spinli olacak şekilde önce bir elektron yerleşir.

12. Aufbau kuralına göre, I. ₁₀Ne: 1s²2s²2p⁶ II. ₁₁Na: 1s²2s²2p⁵3s² III. ₁₂Mg: 1s²2s²2p⁶3s¹3p¹

atomlarından hangilerinin elektron dizilimleri doğru verilmiştir?

(9)

Periyodik Sistem ve Elektron Dizilimleri - II 01

TEST 05

1. X³⁺ ve Y^3– iyonlarının elektron dizilimleri aşağıda verilmiştir.

X³⁺: 1s²2s²2p⁶ Y^3–: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶

Buna göre, X ve Y elementleri ile ilgili,

I. X elementinin temel hâlde 6 tane tam dolu orbitali vardır.

II. Y elementinin en yüksek enerjili orbitalinin baş- kuantum sayısı 4’tür.

III. X elementinin en yüksek enerjili orbitalinin açı- sal momentum kuantum sayısı 1’dir.

2. Aşağıda bazı elementler ve bu elementlerin elektron dizilimlerindeki son terimleri verilmiştir.

2p_X 2p_Y 2p_Z

7X Element

3p_X 3p_Y 3p_Z

14Y

3p_X 3p_Y 3p_Z

17Z

Son Orbital Türü

Bu elementlerin son orbitallerine birer elektron girme olasılığı ile ilgili,

I. Y’de 3p_Y > 3p_X tir.

II. X’te 2p_X = 2p_Y = 2p_Z dir.

III. Z’de 3p_Y = 3p_Z dir.

açıklamalarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

3. ₂₈Ni atomu ile ilgili,

I. Elektron dizilimi [Ar] 4s²3d⁶ şeklindedir.

II. Tek elektron bulunduran orbital sayısı 2’dir.

III. Tam dolu orbitallerinin sayısı 14’tür.

yargılarından hangileri doğrudur? (₁₈Ar) A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III

4. ₁₅P element atomunun temel hâl elektron dizili- mi ve elektronların orbitallere dağılımıyla ilgili, I. 1s, 2s ve 3s orbitallerinde ikişer elektron bulu-

nur.

II. 3p_X, 3p_Y, 3p_Z orbitallerinde birer elektron bulunur.

III. 3s ve 3p orbitallerinin enerjileri aynıdır.

IV. Enerji düzeyi en düşük olan 1s orbitalidir.

A) I ve III B) I, II ve III C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

5. ₂₇X element atomuyla ilgili,

I. Temel hâlde elektronların orbital şeması, [Ar]

4s 3d olabilir.

II. X²⁺ iyonunun elektron dizilimi [Ar] 3d⁷şeklinde- dir.

III. 3p_X orbitalleri y

x z

şeklindedir.

yargılarından hangileri doğrudur? (₁₈Ar) A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

(10)

01 TEST 05

6. X atomunun elektron dizilimi 3p⁶ ile bitmektedir.

Buna göre, X elementi ile ilgili, I. 3. periyotta yer alır.

II. Başgrup elementidir.

III. Tüm orbitalleri tam doludur.

7. ₂₆Fe²⁺ iyonu ile ilgili,

I. Elektron dizilimi, 3d⁴ ile sonlanır.

II. ¬ = 0 değerine sahip 6 tane elektron bulundu- rur.

III. Orbital diyagramında 11 tane tam dolu, 4 tane yarı dolu orbital bulunur.

8. Aşağıdaki orbital şemalarının hangisinde Hund kuralına uyulmamıştır?

A) ₆C:

B) ₉F:

D) ₂₄Cr:

E)₂₆Fe:

C) ₁₃Al:

9. –2 yüklü iyonunun elektron dizilimi 3p⁵ ile bi- ten X elementi periyodik sistemin hangi blo- kunda yer almaktadır?

A) s B) p C) d

D) f E) Yeri belirlenemez.

10. Orbital diyagramı,

1s 2s 2p_x 2p_y 2p_z 3s² 3p_x 3p_y 3p_z

şeklinde verilen X atomunun periyodik sistem- deki grup numarası kaçtır?

A) 13 B) 14 C) 15 D) 16 E) 17

11. Aşağıdaki atomlardan hangisinin periyodik sistemdeki bloku yanlış verilmiştir?

Atom Blok

A) ₃Li p

B) ₄Be s

C) ₇N p

D) ₂₄Cr d

E) ₃₅Br p

12. Aşağıda ₃₀Zn atomu ile ilgili bilgiler verilmiştir.

Küresel simetriktir.

Değerlik elektron sayısı 2’dir.

Başkuantum sayısı

4’tür. Elektron dağılımı d¹⁰ ile biter.

30Zn

I II

III IV

Buna göre, yukarıda verilen bilgilerden hangi- leri ₂₉Cu atomu için de yazılabilir?

A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III D) I, III ve IV E) II, III ve IV

(11)

Periyodik Özellikler (Atom Yarıçapı - İyon Yarıçapı) 01

TEST 06

1. Aşağıda iki tane Cl₂ molekülü ve atomların konum- larına göre çekirdekler arasındaki uzaklık r₁, r₂ ve r₃ olarak verilmiştir.

r₁

r₃

r₂

Buna göre,

I. Klor atomunun kovalent yarıçapı r 2

1’dir.

II. Klor atomunun Van der Waals yarıçapı r

2

2’dir.

III. r₂ değeri r₁ değerinden büyüktür.

2. Aşağıda 1A ve 7A grubu elementlerinin atom ve iyon hâllerinin yarıçaplarının atom numarası ile de- ğişimi gösterilmiştir.

K Rb

Rb⁺ K⁺ Li

Na

Na⁺ Li⁺

Atom numarası Atom

numarası

Yarıçap (pm)

3 11 19 37 9 17 35 53

Br^– Br

I^– F^– I

F CI^–

CI

Yarıçap (pm)

Bu grafiklere göre,

I. Bir metal elektron verirse elektron başına dü- şen çekim kuvveti artacağından çap küçülür.

II. Bir ametal elektron alırsa elektron başına dü- şen çekim kuvveti azalacağından çap büyür.

III. Katyonun çapı, nötr atomununkine göre bü- yükken anyonun çapı, nötr atomununkine göre küçüktür.

3. X: [Ne] 3s²3p¹ Y^2–: [Ne]

Z⁺: [Ne]

Elektron dizilimleri verilen X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

(₁₀Ne)

A) X, Y ve Z atomlarının değerlik elektron sayıları arasındaki ilişki Y > X > Z şeklindedir.

B) Z elementi alkali metal, X elementi toprak metalidir.

C) Y^2– iyonunun yarıçapı, Z⁺ iyonunun yarıçapın- dan büyüktür.

D) X atomu 3 elektron verdiğinde iyon çapı Y^2– ile aynı olur.

E) X ve Y elementleri p blokunda Z elementi s blo- kundadır.

4. Ar (argon) element atomunun elektron dizilimi, 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶

şeklindedir.

X³⁺, Y^3– ve Z^– iyonlarının elektron dizilimleri Ar (argon) ile aynıdır.

X, Y ve Z atomları ile ilgili, I. Çekirdek yükleri X > Z > Y’dir.

II. Çapları Z > Y > X şeklindedir.

III. X toprak metali, Y kalkojen, Z ise halojen grubunda bulunur.

5. X⁺taneciği 5 elektron alınca X^m taneciği oluşmak- tadır.

Buna göre,

I. Dönüşüm sırasında tanecik çapı küçülmüştür.

II. X^m taneciğindeki m’nin değeri +6’dır.

III. X^m ile X⁺tanecikleri farklı kimyasal özellikler gösterir.

(12)

01 TEST 06

6. Aşağıda ª₂ molekülünün bağ uzunluğu ve Na⁺, Cl^– iyonlarının iyon yarıçapları pm cinsinden ve- rilmiştir.

ª₂

Na⁺ CI^–

266 pm 98 pm 181 pm

Bu taneciklerle ilgili,

I. İyotun (ª₂) kovalent yarıçapı 266 pm’dir.

II. Na atomunun yarıçapı 98 pm’den fazladır.

III. Na atomunun yarıçapı, Cl atomunun yarıça- pından büyüktür.

yargılarından hangileri doğrudur? (₁₁Na, ₁₇Cl) A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III

7. X⁺ Y^– Y Y Y₂ Y₂

I II III

Şekildeki maddeler için oklarla belirtilen yarı- çapların sınıflandırılması aşağıdakilerin hangi- sinde doğru verilmiştir?

I II III

A) Kovalent Kovalent İyonik

B) İyonik Van der

Waals

Kovalent

C) Van der Waals

İyonik Kovalent

D) İyonik Kovalent Van der

Waals

E) Kovalent İyonik Van der

Waals

8. • Ametal atomları arasında elektronların ortakla- şa kullanılmasıyla oluşan bağa ----I bağ denir.

• Soy gaz atomları için katı hâlde hesaplanan yarıçapa ----II yarıçapı denir.

• Anyon ile katyon arasındaki uzaklık kullanıla- rak hesaplanan yarıçapa ----III yarıçapı denir.

Yukarıda yapılan açıklamalarda boş bırakılan yerlere seçenektekilerden hangisi yazılmalıdır?

I II III

A) kovalent Van der

Waals

iyonik

B) iyonik kovalent Van der

Waals

C) kovalent iyonik Van der

Waals D) Van der

Waals

kovalent iyonik

E) iyonik Van der

Waals

kovalent

9. X, Y ve Z elementleri periyodik sistem kesitinde aşağıdaki gibi yer almaktadır.

X Y

Z

Buna göre; X, Y ve Z elementlerinin atom ya- rıçapları arasındaki sıralama aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?

A) X > Y > Z B) X > Z > Y C) Y > X > Z D) Z > X > Y

E) Z > Y > X

(13)

Periyodik Özellikler (İyonlaşma Enerjisi) 01

TEST 07

1. Periyodik sistem ile ilgili aşağıda verilen ifade- lerden hangisi yanlıştır?

A) Bir periyotta atom numarası en büyük olan elementin atom çapı en küçüktür.

B) Bir grupta atom numarası en büyük olan elementin iyonlaşma enerjisi en küçüktür.

C) Periyodik sistemde atom numarası en küçük olan elementten elektron koparmak en kolaydır.

D) Geçiş elementleri ilk üç periyotta bulunmaz.

E) Periyodik sistemde 1. iyonlaşma enerjisi en büyük olan element helyumdur.

2. Aşağıda periyodik sistemden bir kesit verilmiştir.

1. periyot 2. periyot 3. periyot

1A 8A

2A 3A 4A 5A 6A 7A

Na11 12

Mg 13

AI 14 Si 15

P 16 S 17

CI18 Ar

Buna göre, tabloda verilen elementler için;

I. atom çapı en büyük olan element, II. yarı dolu orbital içermeyen elementler, III. 1. iyonlaşma enerjisi en büyük olan element aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

I II III

A) Na Al ve Si Ar

B) Ar Mg ve Ar Na

C) Ar Si ve P Cl

D) Cl S ve Ar Mg

E) Na Mg ve Ar Ar

3.

17X ₃₅Y ₅₃Z

Atom numaraları ile birlikte verilen X, Y ve Z elementleri için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? (Z: 7A grubundadır.)

A) –1 yüklü iyon oluşturulabilirler.

B) Atom çapı en büyük olan Z’dir.

C) Doğada iki atomlu moleküller (X₂, Y₂, Z₂) hâ- linde bulunur.

D) Y element atomu 4. periyottadır.

E) Z’nin 1. iyonlaşma enerjisi değeri en büyüktür.

4. İyonlaşma enerjisi ile ilgili,

I. Periyodik sistemdeki değişimi düzenlidir.

II. Yalnızca gaz hâlindeki atomlar için hesaplana- bilir.

III. Bir taneciğin yarıçapı arttıkça iyonlaşma enerjisi artar.

5. Gaz hâlindeki bir X atomundan koparılan elektron sayısına karşılık iyonlaşma enerjisi grafiği aşağı- daki gibidir.

İyonlaşma enerjisi (kJ·mol^–1)

Koparılan elektron sayısı 2

1 191 580 875 5978

3 4

Buna göre, X elementi ile ilgili, I. Değerlik elektron sayısı 3’tür.

II. Periyodik sistemde 3B grubunda yer alır.

III. 2. periyotta yer alır.

yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III

6. İyonlaşma enerjisi değerleri bilinen bir atomun;

I. değerlik elektron sayısı, II. katman sayısı,

III. atom yarıçapı

niceliklerinden hangileri belirlenebilir?

(14)

01 TEST 07

7. Başgrup elementi oldukları bilinen X, Y ve Z elementlerinin ilk dört iyonlaşma enerjileri kJ/mol cinsinden tabloda verilmiştir.

Element iE₁ iE₂ iE₃ iE₄

X 899,5 1752,2 14 849,5 21 007,6

Y 495,6 4560,3 6907,1 9538,9

Z 737,4 1450 7729,1 10 537,6

Buna göre,

I. X’in değerlik elektron sayısı 2’dir.

II. Y elementi 1A grubunda yer alır.

III. Z’nin atom yarıçapı X’ten küçüktür.

8. Periyodik sistemdeki ilk on dokuz elementin 1.

iyonlaşma enerjilerinin atom numarası ile değişimi grafikte gösterilmiştir.

K Ne

Na Mg

AI Si P

S CI

Ar He

Atom numarası

1. iyonlaşma enerjisi Li

Be B

N C

F

H

2

O

1 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 1415 1617 18 19

Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yan- lıştır?

A) 1A grubu metalleri içerisinde birinci iyonlaşma enerjisi en büyük olan lityumdur (Li).

B) Magnezyumun (Mg) birinci iyonlaşma enerjisinin alüminyumunkinden (Al) büyük olmasının nedeni, magnezyumun elektron diziliminin ns² ile sonlanmasıdır.

C) Helyumun (He) birinci iyonlaşma enerjisi, diğer bütün elementlerinkinden yüksektir.

D) Berilyumun (Be) atom yarıçapı, borunkinden (B) küçüktür.

9. Periyodik özelliklerle ilgili,

I. Periyodik sistemde iyonlaşma enerjisinin arttığı yönde atom yarıçapı genellikle azalır.

II. Soy gazların bulunduğu grupta elementlerden yarıçapı en küçük olanın kaynama noktası di- ğer elementlerinkinden daha küçüktür.

III. Alkali metallerin bulunduğu grupta elektron verme eğilimi azaldıkça iyonlaşma enerjisi azalır.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III

10. I. Periyodik sistemde bir grup boyunca iyonlaşma enerjisi yukarıdan aşağıya doğru artar.

II. Aynı periyotta yer alan elementler için iyonlaş- ma enerjisi düzenli olarak artar.

III. Bir atomun küresel simetri özelliği gösterip göstermediği elektron diziliminde son orbital türünün doluluk ve yarı doluluk durumuna bağ- lıdır.

Yukarıda verilen yargılardan hangileri yanlış- tır?

(15)

Periyodik Özellikler (Elektron İlgisi - Elektronegatiflik) 01

TEST 08

1. Elektron ilgisi ile ilgili,

I. Tüm fiziksel hâllerdeki atomlar için hesaplana- bilir.

II. Gaz hâlindeki nötr bir atomun 1 elektron ver- mesi için alması gereken enerjidir.

III. Gaz hâlindeki nötr bir atomun anyonuna dö- nüşmesi esnasındaki enerji değişimidir.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III

2. ¹

2

Periyodik sistemde 1 ve 2 numaralı ok yönle- riyle ilgili,

I. 2 yönünde elektron ilgisi artar.

II. 1 yönünde elektronegatiflik azalır.

III. Her iki yönde de atom yarıçapı artar.

3. Aynı periyotta yer aldıkları bilinen X, Y ve Z elementlerinin atom yarıçapları arasındaki ilişki X > Y > Z şeklinde olup Z elementinin atom numarası, bulun- duğu periyottaki soy gaz atomundan 1 eksiktir.

Buna göre; X, Y ve Z elementlerinin elektro- negatiflikleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir?

A) X < Y < Z B) X < Z < Y C) Y < X < Z D) Y < Z < X E) Z < X < Y

4. Başgrup elementleri olduğu bilinen X, Y ve Z elementlerinin değerlik elektron sayısı-atom numara- sı grafiği aşağıda verilmiştir.

Değerlik elektron sayısı

Atom numarası

X Y Z

Buna göre; X, Y ve Z elementleri ile ilgili, I. Elektron ilgisi en küçük olan X’tir.

II. İyonlaşma enerjisi en büyük olan Z’dir.

III. Elektronegatiflikleri arasındaki ilişki X > Y > Z şeklindedir.

5. X^–, Y⁺ ve Z taneciklerinin orbital diyagramları, X^–:

Y⁺: Z : şeklindedir.

Buna göre; X, Y ve Z atomları için,

I. Atom yarıçapı en büyük olan X atomudur.

II. Y atomunun nötr hâldeki orbital diyagramında tüm orbitalleri tam doludur.

III. Z atomunun elektron alma eğilimi en fazladır.

(16)

01 TEST 08

6. I. Bir atomun iyonlaşma enerjisi arttıkça bağ elektronlarını çekme gücü azalır.

II. Soy gaz atomları için normal koşullarda elekt- ronegatiflikten söz edilemez.

III. Elektron ilgisi fazla olan atomların elektronega- tifliği düşüktür.

7. Bazı 2 ve 3. periyot elementlerinin elektronegatiflik ve 1. elektron ilgisi değerleri tabloda verilmiştir.

Elektro- negatiflik Elektron

ilgisi (kJ/mol)

5B 2,0 –26,7

6C 2,5 –153,9

7N 3,0 +7

8O 3,5 –141,0

9F 4,0 –328,2

17Cl 3,0 –348,6

16S 2,5 –200,4

13AI 1,5 –42,5

14Si 1,8 –133,6

15P 2,1 –72

Buna göre, tablo dikkate alındığında aşağıda- kilerden hangisi yanlış olur?

A) Verilen elementlerin çoğu elektrona ilgi gösterir.

B) Aynı periyotta atom yarıçapının azaldığı yönde elektron ilgisi düzenli olarak artmıştır.

C) Aynı periyotta atom numarasının arttığı yönde elektronegatiflik artmıştır.

D) Oksijenin (O) bağ elektronlarını çekme gücü kükürtten (S) fazladır.

E) 3. periyot elementlerinin 1. elektron ilgileri ekzo- termiktir.

8. Aşağıda X, Y ve Z atomlarının katman-elektron dizilimi verilmiştir.

X: 2 8 5

Y: 2 8 6

Z: 2 8 7

Buna göre; X, Y ve Z atomlarının elektronega- tifliklerinin sıralaması aşağıdakilerin hangisin- de doğru verilmiştir?

A) X < Y < Z B) Z < Y < X C) Y < X < Z D) Z < X < Y E) X = Y = Z

I. Aynı periyotta atom yarıçapı arttıkça elektron ilgisi azalır.

II. Elektron ilgisi değeri her zaman pozitiftir.

III. Aynı gruptaki elementler için elektronegatiflik aşağıdan yukarıya doğru artar.

(17)

Periyodik Özellikler (Metalik ve Ametalik Özellikler - Asitlik ve Bazlık) 01

TEST 09

1. Aynı periyotta yer aldıkları bilinen X, Y ve Z elementleri ile ilgili,

• Oksijenle oluşturdukları bileşikte asidik karak- teri en az olan Z’dir.

• X’in oksijenle oluşturduğu bileşiğin bazik ka- rakteri en azdır.

bilgileri veriliyor.

Buna göre; X, Y ve Z elementlerinin periyodik sistemdeki görünümü aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) B)

C) D)

E)

X Z Y X Y Z

Z Y X Y Z X

Z X Y

2. Aynı grupta yer aldıkları bilinen X, Y ve Z elementlerinin ametalik aktiflik sıralaması Y > X > Z şek- lindedir.

Buna göre; X, Y ve Z elementlerinin 1. iyonlaş- ma enerjileri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir?

A) X < Z < Y B) X < Y < Z C) Z < X < Y D) Y < Z < X E) Y < X < Z

3. ₁

2

Periyodik sistemde 1 ve 2 yönlerinde ametalik aktiflik, yörünge sayısı ve oksitlerinin asidik özelliğin- deki değişimler aşağıda verilmiştir.

1 2

I. Ametalik aktiflik Artar. Azalır.

II. Yörünge sayısı Artar. Değişmez.

III. Ametal oksitlerin asidik özelliği

Artar. Azalır.

Buna göre, numaralanmış özelliklerdeki deği- şimlerin hangileri doğru verilmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

4. ₁₂Mg, ₁₃Al ve ₁₇Cl elementleriyle ilgili,

Atom yarıçapı en büyük olan magnezyumdur (Mg).

Birinci iyonlaşma enerjileri arasında Cl > Mg > Al ilişkisi vardır.

Metalik aktifliği en fazla olan magnezyumdur (Mg).

yargılarının “Doğru (D) - Yanlış (Y)” değerlendir- mesi aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

A) D D D

B) D

Y D

C) Y

D Y

D) Y

Y D

E) Y Y Y

5. Metalik ve ametalik özellik ile ilgili,

I. Bir elementin elektron verme isteği arttıkça ametalik özelliği azalır.

II. Bir elementin elektron alma isteği arttıkça metalik özelliği azalır.

III. İzoelektronik olan iki farklı taneciğin metalik aktiflikleri aynıdır.

6.

M

X Y

Z T

Periyodik sistemde yerleri gösterilen element- lerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) X’in birinci iyonlaşma enerjisi Y’ninkinden bü- yüktür.

B) Atom yarıçapı en büyük olan M’dir.

C) Elektron ilgisi en büyük olan T’dir.

D) M elementi baz özelliği gösterir.

E) Z elementi bileşiklerinde sadece –1 değerlik alabilir.

(18)

01 TEST 09

7. Aşağıda bazı elementlerin 1. iyonlaşma enerjilerinin atom numaralarına göre değişimini gösteren grafik verilmiştir.

K L

P M

N 1. iyonlaşma enerjisi

Atom numarası X

Y

Z

Q

Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yan- lıştır?

A) X ile M elementleri arasında iyonik bağlı bileşik oluşur.

B) Q elementi, periyodik sistemde IUPAC’a göre 8. grupta yer alır.

C) M elementinin değerlik elektron sayısı 6’dır.

D) N elementinin hidrojenli bileşiği asit özelliği gösterir.

E) X, Y, L, Q ve P elementleri küresel simetrik özellik gösterir.

8. Aynı grupta yer aldıkları bilinen X, Y ve Z elementlerinden ametalik aktifliği en büyük olan X, metalik aktifliği en büyük olan Y’dir.

Buna göre; X, Y ve Z elementlerinin periyodik sistemdeki görünümü aşağıdakilerin hangisin- de doğru verilmiştir?

A) _X Z Y

B) _Y Z X

C) _Y

X Z

D) _X

Y Z

E) _Z X Y

9. ₆C ve ₈O elementleri ile ilgili, I. Yarı dolu orbital sayıları eşittir.

II. Atom yarıçapları arasındaki ilişki O > C şeklin- dedir.

III. Ametallik aktiflikleri arasındaki ilişki C > O şek- lindedir.

10. X^–, Y⁺ ve Z taneciklerinin orbital diyagramları aşa- ğıdaki gibidir.

X^–: Y⁺: Z:

Buna göre,

I. Atom yarıçapı en büyük olan X’tir.

II. 1. iyonlaşma enerjisi en küçük olan Y’dir.

III. Ametalik aktiflik sıralaması Z > Y > X şeklinde- dir.

(19)

Periyodik Özellikler (Tarama Testi) 01

TEST 10

1. ¹

2

Periyodik sistemde 1 ve 2 numaralı ok yönle- riyle ilgili,

I. 1 yönünde yörünge sayısı artar.

II. 2 yönünde metal oksitlerin bazlığı azalır.

III. Her iki ok yönünde de atom numarası artar.

2. I. Ametal oksitlerin baz ile tepkimesinden tuz ve su oluşur.

II. Metal oksitlerin asit ile tepkimesinden tuz ve su oluşur.

III. Eğer bir oksitte ametal atomu sayısı oksijen atomu sayısından fazla ise bazik oksittir.

3. _Z

P N

E Y

Periyodik sistemde verilen Z, E, Y, N ve P ele- mentleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yan- lıştır?

A) Y ve E elementlerinin değerlik elektron sayıları eşittir.

B) Z elementi IUPAC sistemine göre 1. grup elementidir.

C) P elementi yarı metaldir.

D) Y, toprak alkali metalidir.

E) N elementinin iyonlaşma enerjisi, Y’ninkinden büyüktür.

4. Oksit bileşikleriyle ilgili,

I. Metal oksitler suda çözündüğünde asidik özel- lik gösterir.

II. Amfoter oksitler hem asitlerle hem de bazlarla tepkime verir.

III. Ametal oksitler suda çözündüğünde nötr özellik gösterir.

5. ¹

2

Şekildeki periyodik sistemde 1 ve 2 numaralı ok yönleriyle ilgili,

I. 1 yönünde metalik aktiflik azalır.

II. 2 yönünde atom yarıçapı artar.

III. Her iki ok yönünde de elektronegatiflik azalır.

6. Aşağıda periyodik sistemden bir kesit verilmiştir.

T R

S P

R’nin bileşiklerinde yalnız –1 değerlik aldığı biliniyor.

Buna göre,

I. Çekirdek yükü en büyük olan P’dir.

II. T elementinin temel hâl elektron dizilişinde

¬ = 1 kuantum sayısına sahip 4 elektronu bulunur.

III. P ve S elementleri, aralarında kovalent bağlı bileşik oluşturur.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

(20)

01 TEST 10

I. Aynı periyotta atom yarıçapı arttıkça elektron ilgisi de artar.

II. Ametallerin elektron ilgisi genellikle metallerin elektron ilgisinden daha küçüktür.

III. Aynı gruptaki elementler için elektron ilgisi genellikle aşağıdan yukarıya doğru artar.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III

8. Bazı ametallerin oksitleri suda çözündüğünde H⁺ iyonu oluşturur ve çözelti asidik özellik gösterir.

Buna göre, aşağıdaki bileşiklerden hangisi asi- dik okside örnek gösterilemez?

A) NO₂ B) N₂O₃ C) N₂O D) P₂O₅ E) SO₃

9.

X Z

Y

T

Şekildeki periyodik sistemde;

I. 1. iyonlaşma enerjisi en büyük olan, II. atom yarıçapı en büyük olan, III. elektron ilgisi en büyük olan

elementler aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

I II III

A) Y Z T

B) X Z T

C) Z T X

D) Z X T

E) X Y Z

10. X: 1s²2s²2p⁶4s¹ Y: 1s²2s²2p⁶3s²3p³ Z: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁴

Elektron dizilimleri verilen X, Y ve Z atomlarına ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Birinci iyonlaşma enerjileri arasında Z > Y > X ilişkisi vardır.

B) X’in atom yarıçapı en büyüktür.

C) X uyarılmış bir atomdur.

D) Y’nin atom yarıçapı, Z’ninkinden büyüktür.

E) X ve Z elementleri, X₂Z iyonik bileşiğini oluştu- rur.

11. Şekildeki periyodik sistemde 1 ve 2 numaralı ok yönünde bazı periyodik özelliklerin değişimi veril- miştir.

1

2

Buna göre, oklar yönünde ilerlendiğinde, Yukarıdan

Aşağıya

Soldan Sağa I. Periyot numarası Artar. Azalır.

II. Elektronegatiflik Artar. Azalır.

III. İyonlaşma enerjisi

Azalır. Genellikle artar.

(21)

Elementleri Tanıyalım - I 01

TEST 11

1. s bloku elementleri ile ilgili, I. Tamamı metal değildir.

II. 1A, 2A ve helyum elementlerinden oluşur.

III. Elektron dizilimleri s orbitali ile biter.

2. p bloku elementleri ile ilgili,

I. Tamamı elektron verme eğilimindedir.

II. Metal, ametal, yarı metal veya soy gaz olabilir- ler.

III. 2A ve 3B grubu elementleri bu blokta yer alır.

3. Halojenlerle ilgili,

I. Hidrojenle oluşturdukları bileşikler bazik özellik gösterir.

II. Aynı periyotta elektron ilgisi en fazla olan ele- mentlerdir.

III. Atom numaraları aynı periyottaki soy gazlardan 1 eksiktir.

4. ₁₄Si elementi ile ilgili,

I. Yarı dolu orbital sayısı 4’tür.

II. p bloku elementidir.

III. 4B grubunda yer alır.

5. Elementlerle ilgili,

I. 8A grubu elementlerine “halojenler” denir.

II. Halojenler bileşiklerinde sadece –1 değerlik alır.

III. Halojenler doğada serbest hâlde diatomik hâl- de bulunur.

6. Geçiş metalleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır?

A) Tam dolu olmayan d orbitallerine sahiptirler.

B) Periyodik sistemin en aktif metalleridir.

C) Katı bileşikleri ve çözeltileri genellikle renklidir.

D) Özkütleleri genellikle fazladır ve çoğu ağır metal olarak sınıflandırılır.

E) Aynı periyotta soldan sağa doğru ve aynı grupta yukarıdan aşağıya doğru metalik karak- terleri genellikle artar.

(22)

01 TEST 11

7. Alkali metaller ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Periyodik sistemin en aktif metalleridir.

B) Oksijenle oluşturdukları bileşikler asidik özellik gösterir.

C) İyonlaşma enerjileri düşüktür.

D) Tüm bileşikleri suda iyi çözünür.

E) Ametallerle iyonik bağlı bileşik oluştururlar.

8. Periyodik sistemle ilgili,

I. p bloku elementlerinin tamamı ametaldir.

II. 3A grubu metalleri toprak alkali metalleri olarak adlandırılır.

III. Halojenler p blokunda yer alır.

9. ₂₅Mn elementi ile ilgili,

I. Elektron dizilimi [Ar] 4s¹3d⁵ şeklindedir.

II. Orbital şemasında yarı dolu orbital sayısı 5’tir.

III. İç geçiş metalidir.

yargılarından hangileri doğrudur? (₁₈Ar) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

10. Soy gazlarla ilgili,

I. Doğada monoatomik hâlde bulunurlar.

II. Tüm orbitalleri tam doludur.

III. Tamamının değerlik elektron sayısı 8’dir.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

11. Periyodik sistemin 6A grubunda yer alan ele- mentler ile ilgili,

I. Tamamı ametaldir.

II. Elektron dizilimleri np⁶ ile sonlanır.

III. p blokunda yer alırlar.

12. ₇X ve ₈Y elementleri ile ilgili,

I. Periyodik sistemde aynı periyotta yer alır.

II. Y elementinin elektron ilgisi daha azdır.

III. p blokunda yer alırlar.

(23)

Elementleri Tanıyalım - II 01

TEST 12

1. X, Y, Z, T, Q ve M element atomlarının periyodik sistemdeki yerleri aşağıda verilmiştir.

X

Z T

Y Q

M

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Q en aktif ametaldir.

B) T elementi, asitler ve kuvvetli bazlarla tepki- meye girerek H₂ gazı çıkarır.

C) X elementi ile Z elementi karıştırılırsa alaşım elde edilir.

D) M elementi IUPAC’a göre 17. grupta yer alır.

E) Y bileşik oluşturmaz.

2. _1A _1B _7A

4. periyot X Y Z

Periyodik sistemde yerleri verilen X, Y ve Z ele- mentleriyle ilgili,

I. Y, bileşiklerinde birden fazla pozitif değerlik alabilir.

II. Z, oda koşullarında sıvı hâlde bulunur.

III. X’in temel hâlde elektron dizilimi 4s¹ ile biter.

3.

II III

Geçiş Elementleri Erime ve kaynama noktaları yüksektir.

I

Periyodik sistemde s ve p blokları arasında bulunan, tamamı metal olan d blok

elementleridir.

Bazı elementleri birden fazla iyon yüküne sahiptir.

Yukarıda kavram haritasında yer alan kutucuk- larda verilenlerden hangileri geçiş elementleri- nin özelliklerindendir?

4. Periyodik sistemle ilgili,

I. Yatay satırlar (periyot) ve düşey sütunlar (grup) hâlinde düzenlenmiştir.

II. Periyodik sistem s, p, d ve f olmak üzere 4 bloktan oluşur.

III. Aynı gruptaki elementlerin kimyasal özellikleri benzerdir.

5. Metallerle iyonik bağlı bileşik oluşturabilen elementler ile ilgili,

I. Bileşiklerinde (+) ve (–) değerlikler alabilir.

II. Oda koşullarında katı, sıvı veya gaz hâlinde bulunabilir.

III. Genellikle periyodik sistemin d blokunda yer alırlar.

6. Şekildeki grafikte bazı başgrup elementlerinin grup ve periyot numarası ilişkisi verilmiştir.

X Periyot numarası

Grup numarası Y

Z T

Buna göre, bu elementlerden atom numarası en büyük olan (I) ve değerlik elektron sayısı en büyük olan (II) elementler aşağıdakilerden han- gisinde doğru verilmiştir?

I II

A) X T

B) X Y

C) Y T

D) Z X

E) Z Y

(24)

01 TEST 12

7. X: 2s 2p

4s 3d

Y:

Z: 3s

Değerlik orbitalleri verilen X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Z alkali metaldir.

B) X^– iyonu ile Z²⁺ iyonu izoelektroniktir.

C) X ve Z başgrup elementidir.

D) Y elementi bileşiklerinde birden fazla pozitif de- ğerlik alabilir.

E) Z ile X elementleri arasında iyonik bağlı ZX₂ bi- leşiği oluşur.

8. Nötron sayısı 45 olan X element atomunun temel hâldeki elektron dizilişi 4p⁵ ile bitmektedir.

Buna göre, X elementi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Kütle numarası 80’dir.

B) Küresel simetri özelliği göstermez.

C) Oda koşullarında gaz hâlinde bulunur.

D) Halojen özelliği gösterir.

E) IUPAC sistemine göre 17. grup elementidir.

9. Şekildeki periyodik sistemde bazı elementlerin yerleri belirtilmiştir.

X

Y

Z

T

M

Bu elementlerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) X elementi ametalik özellik gösterir.

B) M elementi s blokunda bulunur.

C) Z, özkütlesi büyük bir elementtir.

D) Y ile Z aralarında kovalent bağlı bileşik oluştu- rur.

10. _1 tane HXO₃^– iyonunda 32 elektron vardır.

Buna göre, iyonun yapısındaki X elementinin periyodik sistemdeki yeri IUPAC sistemine göre aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiş- tir? (₁H, ₈O)

Periyot IUPAC’a Göre Grubu

A) 1 4

B) 2 14

C) 2 4

D) 3 4

E) 3 14

11. Aynı periyotta bulunan X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

• X, toprak alkali metaldir.

• Y ve Z kendi aralarında YZ₃ bileşiğini oluşturur.

• Z bileşiklerinde (–1) ve (+7) değerliğe sahip olabilmektedir.

Buna göre; X, Y ve Z’nin çekirdek yüklerinin artışına göre sıralanışı aşağıdakilerden hangi- sidir?

A) X, Y, Z B) Z, Y, X C) X, Z, Y D) Y, X, Z E) Z, X, Y

12. Periyodik sistem ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Sayıca en az element 1. periyotta bulunur.

B) B grubu elementleri yan grup elementleri olarak bilinir.

C) Tüm periyotlar bir alkali metal ile başlar bir soy gaz ile sonlanır.

D) IUPAC sistemine göre 18 gruptan oluşur.

E) Aynı periyottaki elementlerin başkuantum sayı- ları aynıdır.

(25)

Yükseltgenme Basamakları 01

TEST 13

1. I. S₈ molekülündeki her bir atomun yükseltgenme basamağı sıfırdır.

II. Hidrojenin metallerle oluşturduğu ikili bileşik- lerdeki yükseltgenme basamağı +1’dir.

III. Yükseltgenme basamağı her zaman tam sayı olmalıdır.

2. I. H₃PO₄ bileşiğinde elementlerin yükseltgenme basamakları toplamı sıfırdır.

II. Elementel hâldeyken CI atomunun yükseltgen- me basamağı +7’dir.

III. MnO₄^– iyonunda manganın (Mn) yükseltgenme basamağı +5’tir.

Yukarıda verilen yargılardan hangileri doğru- dur? (₁H, ₈O, ₁₅P, ₁₇CI, ₂₅Mn)

3.

II I

V IV III Poliatomik bir

iyondur.

S₂O₃^2–

Kükürt (S) atomunun yükselt- genme basamağı +2’dir.

Oksijen(O) atomunun yükselt- genme basamağı –2’dir.

1 tanesinde toplam 60 elektron bulunur.

Toplam proton sayısı toplam elektron sayısından 2 azdır.

Tiyosülfat (S₂O₃^2–) iyonu ile ilgili yukarıda veri- len kavram haritasındaki numaralanmış yargı- lardan hangisi yanlıştır? (₁₆S, ₈O)

A) I B) II C) III D) IV E) V

4. H₂ + I₂ √ 2HI tepkimesi için,

I. HI bileşiğinde toplam yük sıfırdan büyüktür.

II. I₂ molekülünün yükseltgenme basamağı, H₂ molekülünün yükseltgenme basamağına eşit- tir.

III. HI bileşiğinde hidrojenin (H) yükseltgenme ba- samağı +1’dir.

5. I. KClO₃ II. (NH₄)₃PO₃ III. CaC₂O₄

Yukarıda verilen bileşiklerdeki altı çizili ele- mentlerin yükseltgenme basamakları seçenek- lerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

(K: 1A, Ca: 2A, O: 6A grubunda yer alır.)

Cl P C

A) +5 +5 +3

B) +5 +3 +3

C) –1 –3 +4

D) +7 –5 –4

E) +7 +5 +4

6. Mg₃(XO₄)₂ bileşiğinde X’in yükseltgenme basa- mağı aşağıdakilerden hangisidir? (₈O, ₁₂Mg)

A) –5 B) –3 C) +3 D) +4 E) +5