Bankacılığa İlişkin Mevzuat Değişiklikleri ve Yeni Düzenlemeler

(1)

Bankacılığa İlişkin Mevzuat Değişiklikleri ve Yeni Düzenlemeler

(01.12.1999-15.06.2000) 1. Bankalar Kanunu’na İlişkin Düzenlemeler:

19 Aralık 1999 tarih ve 23911 sayılı Resmi Gazete’de;

 23.6.1999 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4389 sayılı Bankalar Kanunu ile uluslararası uygulamalara paralel olarak banka denetim ve gözetim yetkisinin daha etkin bir şekilde kullanılabilmesini teminen siyasî otoriteden bağımsız karar alma yetkisine ve idarî ve malî özerkliğe sahip bir kurum oluşturulmuş olmasına karşın, Bakanlar Kurulu’na bırakılmış olan bankalarla ilgili olarak kuruluştan tasfiyeye kadar olan süreçte alınması gereken kararların tamamının sözü edilen kurumun karar organı olan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun yetkisine bırakılması,

bankaların kullandırabilecekleri kredilerle ilgili olarak 4389 sayılı Kanunla getirilen hükümlerle Avrupa Birliği standartlarına büyük ölçüde paralellik sağlanmış olmakla birlikte, mevzuatımızın konuya ilişkin Avrupa Birliği direktifine bütünüyle uyumlu hale getirilmesi ve konsolide denetim ilkelerinin daha açık ve kapsamlı olarak düzenlenmesi,

4389 sayılı Kanunla ayrıntılı olarak düzenlenmiş bulunan, sistemde faaliyet gösteren bankaların malî bünyelerinde meydana gelebilecek zaafiyet nedenlerinin belirlenmesi ve buna göre gerekli önlemlerin süratle alınarak uygulamaya konulmasına ilişkin hükümlerin daha kapsamlı hale getirilerek alınan önlemlere rağmen malî bünyeleri iyileştirilemeyen bankaların gerektiğinde Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na devredilerek rehabilitasyona tabi tutulmalarına ve yeniden yapılandırılmalarına olanak sağlamak ve bazı bankalarımızda ortaya çıkabilecek sorunların sistem bütününe sirayet etmesinin önlenmesi teminen “Bankalar Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 4491 sayılı Kanun”

yayımlanmıştır.

21 Aralık 1999 tarih ve 23913 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de;

 Bankaların nakdi ve gayrinakdi kredileri ile diğer alacaklarının niteliklerini ve bunlar için ayrılacak karşılıklara ilişkin esas ve usulleri belirlemek, bu suretle kredilerin ve diğer alacakların mahiyetlerine uygun bir şekilde tasnif edilerek muhasebeleştirilmesini ve mali tabloların açıklık ve doğruluk ilkelerine göre hazırlanmasını teminen 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun 11. maddesinin (12) numaralı fıkrası ile geçici 1. maddesinin (c) fıkrasına göre “Bankalarca Karşılık Ayrılacak Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Esas ve Usuller Hakkında 99/13761 sayılı Karar” yayımlanmıştır.

 “Sermaye Tabanı/Risk Ağırlıklı Varlıklar, Gayrinakdi Krediler ve Yükümlülükler”

standart rasyosunun konsolide mali tablolar üzerinden hesaplanmasına ilişkin esas ve

(2)

numaralı fıkrasının (a) bendi ile 4. fıkrası ve geçici 1. maddesinin (c) fıkrası uyarınca Hazine Müsteşarlığı’ndan “Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Konsolide Mali Tablolar Esas Alınarak Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ” yayımlanmıştır

 Ana ortaklık niteliğine sahip bankaların konsolide döviz varlık ve yükümlülükleri arasında ilgi ve dengelerin kurulmasını ve bunların konsolide sermaye tabanları ile uyumlu bir seviyede döviz pozisyonu tutmalarını temin etmek üzere, döviz yönetiminde uygulayacakları “Yabancı Para Genel Konsolide Pozisyon/Sermaye Tabanı” standart rasyosuna ilişkin esasların tespit edilmesini teminen 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun 13.

maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendi ile 4. fıkrası ve geçici 1. maddesinin (c) fıkrası uyarınca Hazine Müsteşarlığı’ndan “Yabancı Para Genel Konsolide Pozisyon / Sermaye Tabanı Standart Rasyosunun Bankalarca Konsolide Mali Tablolardaki Hesaplar Baz Alınarak Hesaplanmasına ve Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ” yayımlanmıştır.

31 Mart 2000 tarih ve 24006 (1. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de;

 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun 3. maddesine göre Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Başkan ve Üyeliklerine Yapılan Atamalar (Kurul Başkanı Zekeriya Temizel, İkinci Başkan Biltekin Özdemir, üyeler Prof. Dr. Kemal Çevik, Prof. Dr. Bilge Hacıhasanoğlu, Servet Taşdelen, Ural Şekerci ve Halil Yetgin) Hakkında 23.3.2000 tarihli ve 2000/313 sayılı Karar yayımlanmıştır.

 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun 11. maddesinin 12. fıkrası hükmüne istinaden yayımlanan 99/13761 sayılı kararname eki “Bankalarca Karşılık Ayrılacak Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin belirlenmesi ve Ayrılacak karşılıklara İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Karar”ın uygulanmasına ilişkin temel esasları belirlemek, uygulamaya açıklık kazandırmak ve ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermek amacıyla söz konusu Kararın 10. maddesi hükmüne dayanılarak, Devlet Bakanlığı’ndan “Bankalarca Karşılık Ayrılacak Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Karara İlişkin 1 sayılı Tebliğ”

yayımlanmıştır.

1 Haziran 2000 tarih ve 24066 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de;

 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun 15. maddesinin 6 numaralı fıkrasının (a) bendi ile geçici 1. maddesinin (c) fıkrasına göre, Türkiye’de faaliyet gösteren ve mevduat kabulüne yetkili bulunan bankaların, yurtiçi şubelerinde gerçek kişiler tarafından açılmış olan Türk lirası cinsinden tasarruf mevduatı ile tasarruf mevduatı niteliğini haiz altın depo ve döviz tevdiat hesaplarına ilişkin “Sigortaya Tabi Tasarruf Mevduatı ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nca Tahsil Olunacak Primler Hakkında 2000/682 sayılı Karar” yayımlanmıştır.

2. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Karara İlişkin Düzenlemeler:

 Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar gereğince tespiti Bakanlığa bırakılan konularda ve diğer hususlarda uyulması gereken usul ve esaslara ilişkin

(3)

hükümlerin açıklanmasını teminen 20.6.1991 tarih ve 20907 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin 91- 32/5 Sayılı Tebliğ”de Değişiklik Yapılması Hakkında 99/32-24 sayılı Tebliğ yayımlanmıştır.

16 Mayıs 2000 tarih ve 24051 sayılı Resmi Gazete’de;

 Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara göre bankalarca altın depo hesabı açılmasına, altın kredisi kullandırılmasına ve Kıymetli Madenler Borsası üyelerince yurt dışından kıymetli madenler kredisi sağlanmasına ilişkin esas ve usullerin düzenlenmesini teminen Devlet Bakanlığı’ndan “2000-32/25 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ” yayımlanmıştır.

3. T.C. Merkez Bankasınca Yapılan Düzenlemeler:

 Türkiye’de kurulmuş veya şube açmak suretiyle faaliyet gösteren bankalarca kabul edilen Türk lirası mevduat, döviz tevdiat hesapları ve altın depo hesapları karşılığında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde bulundurulacak mevduat munzam karşılıklarının uygulama esas ve şartlarının düzenlenmesini teminen 22.7.1996 tarih ve 22704 Mük.

sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Mevduat Munzam Karşılıkları Hakkında 96/1 sayılı Tebliğ’de Değişiklik Yapılması Hakkında 99/1 sayılı Tebliğ” yayımlanmıştır.

 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’nun 40-II-a maddesine istinaden Türkiye’de kurulmuş veya şube açmak suretiyle faaliyet gösteren bankaların taahhütleri ve bu taahhütler karşılığında bulundurmak zorunda oldukları disponibl değerlere ilişkin esas ve şartların belirlemesini teminen 22.7.1996 tarih ve 22704 Mükerer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Umumi Disponibilite Hakkında 96/1 Sıra No’lu Tebliğ’de Değişiklik Yapılması Hakkında 99/2 sayılı Tebliğ” yayımlanmıştır.

Tebliğ ile, disponibilite oranları, Türk lirası mevduatta yüzde 2’si Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde Türk lirası vadesiz serbest tevdiat, kalanın asgari yüzde 4’ü senet, azami yüzde 2’si kasalarda bulundurulan nakit olmak üzere yüzde 8 olarak belirlenmiş, ve aynı Tebliğin “Müeyyide Uygulaması” başlıklı 7. maddesinde değişiklik yapılmıştır.

 “Umumi Disponibilite Hakkında 96/1 Sıra No.lu Tebliğ’de Değişiklik Yapılması Hakkında 2000/1 sayılı Tebliğ” yayımlanmıştır.

Tebliğ ile 22/7/1996 tarih ve 22704 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Umumi Disponibilite Hakkında 96/1 Sıra No.lu Tebliğ'in "Disponibilite Oranları" başlığını taşıyan 3 üncü maddesinin (f) bendi pozisyon aşımlarında, bankaların pozisyon aşımlarına ilişkin taahhütleri için bulunduracakları disponibilite oranı, tamamı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde Türk Lirası vadesiz serbest tevdiat olmak üzere yüzde 8’den yüzde 100’e yükseltilmiştir.

(4)

4. Kaynak Kullanımını Destekleme Fonuna İlişkin Düzenlemeler:

18 Şubat 2000 tarih ve 23968 sayılı Resmi Gazete’de;

 Factoring şirketleri tarafından yurtdışından ihracat faktoringi amacıyla sağlanan ve bu amaçla kullandırılan fonları, kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi yapılmayacak krediler kapsamına alan 12.5.1988 Tarih ve 88/12944 sayılı Kararnameye İlişkin

“Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Hakkında 6 Sıra No’lu Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına İlişkin 25 Sıra No’lu Tebliğ” yayımlanmıştır.

 Sakarya, Kocaeli, Yalova, Bursa, Bolu, Düzce ve İstanbul İllerinde faaliyette bulunan ve

"Deprem Hasar Tespit Raporu" ile üretim tesislerinin 17.8.1999 ve 12.11.1999 tarihlerinde meydana gelen depremlerden zarar gördüğü tespit edilen kişi ve kuruluşların, ithal ettikleri hammadde ve ara malların 4.11.2000 tarihine kadar yapacakları kabul kredili, mal mukabili ve vadeli akreditif ödeme şeklindeki bahse konu ithalat işlemlerinde fon kesintisi oranı "yüzde 0" olarak değiştiren “12.5.1988 Tarih ve 88/12944 sayılı Kararnameye İlişkin “Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Hakkında 6 Sıra No’lu Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına İlişkin 26 Sıra No’lu Tebliğ” yayımlanmıştır.

5. Sermaye Piyasalarına İlişkin Düzenlemeler:

 “Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılması ile Ticaret ve Sanayi Odaları Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları, Ticaret Borsaları ve Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesine Dair 4487 sayılı Kanun”

yayımlanmıştır.

19 Ocak 2000 tarih ve 23938 sayılı Resmi Gazete’de;

 Portföy yöneticiliği faaliyetinin portföy yönetim şirketleri tarafından güven istikrar ortamı içinde gerçekleştirilmesini teminen 19.12.1996 tarih ve 22852 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Seri:V, No:29 Portfoy Yöneticiliği Faaliyetine ve Bu Faaliyette Bulunacak Portföy Yönetim Şirketlerine İlişkin Esaslar Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Seri:V, No: 43 sayılı Tebliğ” yayımlanmıştır.

 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 40/A maddesi hükmüne dayanarak, kıymetli madenlerin ve kıymetli madenlerle ilgili sermaye piyasası araçlarının güven ve istikrar içinde, serbest rekabet şartları altında kolayca alınıp satılabilmelerini sağlamak ve oluşan fiyatları tespit ve ilan etmeye yetkili Kıymetli Madenler Borsalarının düzenlenmesini teminen 3.4.1993 tarih ve 21541 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Kıymetli Madenler Borsalarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Genel Yönetmelik”te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” yayımlanmıştır.

(5)

 “İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Kotasyon Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” yayımlanmıştır.

Yönetmelik ile Yönetim Kurulu tarafından geçici olarak kottan çıkarılan menkul kıymetlerin tekrar Borsa kotuna alınmasında uygulanacak ücretlere ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.

16 Şubat 2000 tarih ve 23966 sayılı Resmi Gazete’de;

 3794 sayılı Kanun ile değişik 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 11. maddesinin 4. fıkrası hükmündeki ihraçcıların Kanun’a tabi olmalarından kaynaklanan yükümlülüklerinden muaf tutulabilme şartları ile ihraçcıların Kurul kaydından çıkarılma esaslarının düzenlenmesini teminen 27.12.1994 tarih ve 22154 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Seri: IV, No: 9 sayılı İhraçcıların Muafiyet Şartlarına ve Kurul Kaydından Çıkarılmalarına İlişkin Esaslar Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Seri: IV, No: 26 sayılı Tebliğ” yayımlanmıştır.

29 Nisan 2000 tarih ve 24034 sayılı Resmi Gazete’de;

 Gayrımenkul yatırım fonları hariç, yatırım fonlarını kuruluşlarına, faaliyet ilke ve kurallarına, katılma belgeleri ile bunların halka arzına ve kamunun aydınlatılmasına ilişkin esasların düzenlenmesini teminen 19.12.1996 tarih ve 22852 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Seri:VII, No:10 sayılı Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Seri:VII, No:15 sayılı Tebliğ” yayımlanmıştır.

 Hisse senetlerinin Kurul kaydına alınmasına, halka arz ve şatışına ilişkin esasların düzenlenmesini teminen 15.11.1998 tarih ve 23524 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan

“Seri:I, No:26 sayılı Hisse Senetlerinin Kurul Kaydına Alınmasına ve Satışına İlişkin Esaslar Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Seri:I, No:27 sayılı Tebliğ”

yayımlanmıştır.

 Menkul kıymetlerin geri alma taahhüdü ile satım ve geri satma taahhüdü ile alım işlemlerine ilişkin 31.7.1992 tarih 21301 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “Seri:V, No:7 sayılı Menkul Kıymetlerin Geri Alma veya Satma Taahhüdü ile Alım Satımı Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Seri:V, No:44 sayılı Tebliğ”

yayımlanmıştır.

 Aracı kuruluşların, kredili menkul kıymet, açığa satış ve menkul kıymetlerin ödünç alma ve verme esaslarına ilişkin 27.12.1994 tarih ve 22154 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan

“Seri:V, No:18 sayılı Kredili Menkul Kıymet, Açığa Satış ve Menkul Kıymetlerin Ödünç Alma ve Verme İşlemleri Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Seri:V, No:45 Tebliğ” yayımlanmıştır.

(6)

8 Haziran 2000 tarih ve 24073 sayılı Resmi Gazete’de;

 Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının kurucularına ve kuruluş usullerine, hisse senetlerinin kurul kaydına alınması ve halka arzına, yönetimine ve yöneticilerde aranacak niteliklere, faaliyet konuları ve portföy sınırlamaları ile kamuyu aydınlatma kapsamında peryodik olarak açıklayacakları bilgilere ilişkin esasların düzenlenmesini teminen 8.11.1998 tarih ve 23517 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Seri: VI, No: 11 sayılı Gayrımenkul Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Seri:

VI, No: 13 sayılı Tebliğ” yayımlanmıştır.

6. Vergi Yasaları ile İlgili Düzenlemeler:

 26.11.1999 tarih ve 23888 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4481 sayılı Kanun’un 6. maddesiyle bir defaya mahsus olmak üzere ihdas edilmiş bulunan “Ek Emlak Vergisi”ne ilişkin usul ve esasların açıklandığı “1 Seri No’lu Ek Emlak Vergisi Genel Tebliği” yayımlanmıştır.

 26.11.1999 tarih ve 23888 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4481 sayılı Kanunun geçiçi 1. maddesi ile 17.8.1999 tarih veya 12.11.1999 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle veya bu depremlerdeki yaralanmalara bağlı olarak sonradan meydana gelen ölümler sonucu veraset yoluyla intikal eden mallar dolayısıyla mirasçılardan veraset ve intikal vergisi alınmamasına ilişkin esas ve şartların açıklandığı “29 Seri No’lu Veraset ve İntikal Vergisi Genel Tebliği yayımlanmıştır.

 26.11.1999 tarih ve 23888 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4481 sayılı, 17.8.1999 ve 12.11.1999 tarihlerinde Marmara Bölgesi ve Civarında Meydana gelen Depremin Yol Açtığı Ekonomik kayıpları Gidermek Amacıyla Bazı Mükellefiyetler İhdası ve Bazı Vergi Kanunlarında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 14. maddesi kapsamında açılan kredilerle ilgili istisna maddelerinin kapsamı ve uygulama esaslarına ilişkin “36 Seri No’lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği”yayımlanmıştır.

 1 Seri No’lu Gelir ve Ek Kurumlar Vergisi Genel Tebliği” yayımlanmıştır.

 “Mal Ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin 20.10.1983 tarih ve 93/4932 sayılı Kararname ile Değişik 92/3896 sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 99/13648 sayılı Karar” yayımlanmıştır.

 “3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 60 ıncı maddesinin 1 nci Fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde Yer Alan Mamüllerin Vergi Nispetlerinin Değiştirilmesine İlişkin 99/13649 sayılı Karar” yayımlanmıştır.

 Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu’nun 3946 Kanun’un 35. maddesi ile değişlik 10.

maddesinde yer alan hükümler doğrultusunda, 1999 yılı için tespit edilen yeniden

(7)

değerleme oranında (yüzde 52,1) artırılarak, 1.1.2000 tarihinden itibaren uygulanacak tarifelere ilişkin “16 Seri No’lu Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliği”

yayımlanmıştır.

 Finansman Kanunu’nun 3946 sayılı Kanun’un 34. maddesi ile değiştirilen 10. maddesinde yer alan hükümler doğrultusunda, 1999 yılı için tespit edilen yeniden değerleme oranında (yüzde 52,1) artırılarak, 2000 yılında uygulanacak tarifeleri gösterir “22 Seri No’lu Taşıt Alım Vergisi Genel Tebliği” yayımlanmıştır.

 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun mükerrer 44. maddesinde yer alan çevre temizlik vergisine ilişkin hükümleri doğrultusunda 1999 yılı için tespit edilen yeniden değerleme oranının (yüzde 52,1) yarısı (yüzde 26,05) oranında artırılarak 1.1.2000 tarihinden itibaren uygulanacak tarifelere ilişkin “26 Seri No’lu Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliği” yayımlanmıştır.

 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinde yer alan hükümler doğrultusunda 2000 yılında uygulanacak bina metrekare normal inşaat maliyet bedellerine ilişkin “27 Seri No’lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği” yayımlanmıştır.

 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun 444 sayılı Kanunla değişik 29. maddesinin 3.

fıkrası hükmü doğrultusunda 2000 yılı emlak vergisi matrahlarının tespitine ilişkin “28 Seri No’lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği” yayımlanmıştır.

 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun 4. maddesinde yer alan ve 1.1.2000 tarihinden itibaren uygulanacak istisna tutarlarına ilişkin “30 Seri No’lu Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu Genel Tebliği” yayımlanmıştır

 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun mükerrer 138. maddesi hükmü gereğince, Kanuna bağlı tarifelerde yer alan ve 34 Seri No’lu Harçlar Kanunu Genel Tebliği ile tespit edilen, 1999 yılı yeniden değerleme oranında artırılan maktu harçlar (maktu ve nispi harçların asgari ve azami miktarlarını belirleyen hadler dahil) ile 30.11.1999 tarih ve 23892 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 99/13644 sayılı karar ile yüzde 25 oranında artırılan nispi harçların 1.1.2000 tarihinden itibaren uygulanacak miktarlarının belirlendiği “36 Seri No’lu Harçlar Kanunu Genel Tebliği” yayımlanmıştır.

 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun mükerrer 30. maddesinin birinci fıkrası gereğince Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yer alan ve 34 Seri No.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile tespit edilen maktu ve nispi vergilerin asgari ve azami miktarları, 279 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 1999 yılı için yüzde 52.1 oranında tespit edilen yeniden değerleme oranında arttırılarak 1.1.2000 tarihinden itibaren uygulanacak maktu ve nispi vergilerin asgari ve azami oranlarının tespit edildiği “37 Seri No’lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği” yayımlanmıştır.

 Gelir Vergisi Kanunu’nda vergiden istisna tutulan miktarlar, yatırım indirimi uygulamasında esas alınacak asgari yatırım tutarları, özel indirim tutarları ile 2000 takvim yılında uygulanacak gelir vergisi tarifesinin belirlendiği “228 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği” yayımlanmıştır.

(8)

 1999 takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarının vergilendirilmesine ilişkin esas ve usullerin açıklandığı “229 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği”

yayımlanmıştır.

 Vergi Usul Kanunu’nun 4369 sayılı Kanun’un 19. maddesi ile değişik 414 maddesine istinaden Vergi Usul Kanunu’nda yer alan maktu hadler ile asgari ve azami miktarları belirtilmiş olan 1.1.2000 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere uygulanacak ve para ile ödenecek ceza miktarlarına ait had ve miktarlarının belirlendiği “281 Sıra No’lu “Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği” yayımlanmıştır.

 12 Kasım 1999 tarihinde Bolu ve çevresinde meydana gelen deprem nedeniyle de Bolu ve Düzce İllerinin merkezi ve İlçelerinin de 12 Kasım 1999 tarihinden itibaren mücbir sebep hali kapsamında değerlendirildiği ve mücbir sebep hali sona eren mükelleflere ilişkin açıklamalrın yer aldığı “282 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği”

yayımlanmıştır.

19 Ocak 2000 tarih ve 23938 sayılı Resmi Gazete’de;

 213 sayılı Vergi Usul Kanunu gereğince 1999 yılı için yapılacak değerlemelerine esas olmak üzere, aynı Kanunun 280 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan hükümlere dayanılarak, borsada rayici olmayan yabancı paraların ve bu paralarla olan senetli ve senetsiz alacak ve borçların değerlemesinde 1999 yılı sonu itibariyle esas alınacak kurları belirleyen “283 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği”

yayımlanmıştır.

25 Ocak 2000 tarih ve 23944 sayılı Resmi Gazete’de;

 4008 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanunu'nun 41'inci maddesine eklenen 8 ve Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 15'inci maddesine eklenen 13 numaralı bent hükümleri uyarınca gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 1999 yılı kazançları için gider indirimi kısıtlaması uygulamasına esas alınacak indirim oranı (yüzde 46,1) ile bu orana göre mükelleflerin, kullandıkları yabancı kaynaklara ilişkin kanunen kabul edilmeyen gider oranı açıklanmasına ilişkin “66 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği” yayımlanmıştır.

 21 Ocak 2000 tarihinden önce vadesi geldiği halde bu tarihe kadar ödenmemiş olan amme alacaklarının bu tarihten itibaren ödenecek kısımlarına ve 21.1.2000 tarihinden itibaren vadesi geldiği halde vadelerinde ödenmeyen amme alacaklarına 381 Seri No'lu Tahsilat Genel Tebliği’nde yer alan esaslar doğrultusunda yüzde 12 olarak uygulanan gecikme zammının yüzde 6’ya düşürülmesine ilişkin “408 Seri No’lu Tahsilat Genel Tebliği”

yayımlanmıştır

 6183 sayılı Kanun’un 48 inci maddesine istinaden yayımı tarihinden itibaren yapılacak müracaatlara dayanılarak tecil edilen amme alacaklarına yıllık yüzde 96 olarak uygulanan tecil faiz oranının yüzde 48’e düşürülmesine ilişkin “409 Seri No’lu Tahsilat Genel Tebliği” yayımlanmıştır.

(9)

29 Ocak 2000 tarih ve 23948 sayılı Resmi Gazete’de

 Katma Değer Vergisi Kanunu, Harçlar Kanunu, Finansman Kanunu, Akaryakıt Tüketim Vergisi Kanunu, Kurumlar vergisi Kanunu, Vergi Usul Kanunu ve 4481 sayılı Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında 4503 sayılı Kanun yayımlanmıştır.

 3.6.1997 tarih ve 97/9523 sayılı Karar ile yürülüğe konulan Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair 4208 sayılı Kanunun uygulanmasına ilişkin Yönetmelikte “Uyum görevlisi atanması” ve “Eğitim” konularını da kapsamak üzere, “Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair 4208 Sayılı Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında 2000/65 Karar Eki Yönetmelik”

yayımlanmıştır.

 29 Ocak 2000 tarih ve 23948 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4503 sayılı Kanun’un 10. maddesi ile Vergi Usul Kanuna eklenen geçici 24. Maddesine ilişkin “284 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği” yayımlanmıştır.

 Eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesinde serbest dolaşıma girişi esnasında muafiyet tanınacak haller ile eşyanın serbest dolaşıma girişinde kişiler veya eşya için gümrük vergilerinden muafiyet veya istisna tanınacak halleri ve bu muafiyet veya istisnanın kullanılmasına ilişkin usul ve esasların düzenlenmesini teminen “Gümrük Vergilerinden Muafiyet ve İstisna Tanınacak Haller Hakkında 2000/53 sayılı Karar” yayımlanmıştır.

 Vergi Kanunlarında yapılan değişikliklere ilişkin olarak istisnalara, indirilecek giderlere, kurum kazançları üzerinden yapılan stopaj ve kar paylarına, gayrimenkullerin ve iştirak hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlara ilişkin istisnalar ile Repo, Ters repo işlemlerinde ve vadeli mevduat hesaplarında değerleme ile devir halinde vergisel işlemlere ilişkin “67 Sıra No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği” yayımlanmıştır.

 Kurumların karlarını sermayeye eklemek suretiyle gerçekleştirdikleri kar dağıtım işlemlerinde, kar payı elde eden ortaklar nezdinde yapılacak vergileme konusunda “231 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği” yayımlanmıştır.

 “EURO'nun Hukuki Araçlara Etkisi ile Akaryakıt Tüketim Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında 4538 sayılı Kanun” yayımlanmıştır.

23 Mart 2000 tarih ve 23998 sayılı Resmi Gazete’de;

 1999-2002 yılları arasında hisse senetlerinin elden çıkarılmasından doğan gelirlerin vergilendirilmesine ilişkin “232 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği” yayımlanmıştır.

(10)

15 Haziran 2000 tarih ve 24080 sayılı Resmi Gazete’de;

 Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre, tevkif yoluyla kesilen vergilerin yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan vergilere mahsubundan sonra yapılacak iadeye ve götürü gider uygulamasına ilişkin açıklamalar ile ücretin safi tutarının hesaplanmasında gayri safi tutardan indirim konusu yapılan sosyal sigorta prim tutarlarının alt ve üst sınırlarının 4571 sayılı kanunla değiştirilmesi nedeniyle, yapılacak mahsup ve düzeltme işlemlerine yönelik açıklamaların yer aldığı “233 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği” yayımlanmıştır.

7. Diğer Düzenlemeler

 16.12.1983 tarihli ve 83/7506 sayılı Kararnamenin eki Karar’ın 2 nci maddesinin (c) ve (d) fıkralarında değişiklik yapılarak cari hesap, ve katılma hesabı tanımlarında değişiklik yapılmasına ilişkin “Özel finans Kurumlarının Kurulması Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair 99/13621 sayılı Karar” yayımlanmıştır.

 Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’na göre faiz ödenmesi gereken hallerde, miktarı sözleşme ile tespit edilmemişse faiz ödemesini senelik yüzde 30 olarak belirleyen sınırlamanın kaldırılarak ,söz konusu oranı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 31 Aralık günü kısa vadeli kredili işlemlerinde uyguladığı reeskont oranı olarak belirleyen

“Kanuni Faiz Ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında 4489 sayılı Kanun” yayımlanmıştır.

 T.C. Ziraat Bankası’nın kullandıracağı tarımsal krediler ile T. Halk Bankası’nın kullandıracağı esnaf ve sanatkarlar ile genç ve kadın girişimci kredilerinden kaynaklanan gelir kayıplarının Hazine’ce görev zararı olarak karşılanmasının esaslarına ilişkin “T.C.

Ziraat Bankası’nın Kullandıracağı Tarımsal Krediler ile T. Halk Bankası’nın Kullandıracağı Esnaf ve Sanatkarlar ile Genç ve Kadın Girişimci Kredilerinden Kaynaklanan Gelir Kayıplarının Hazine’ce Görev Zararı Olarak Karşılanmasına İlişkin 99/13758 sayılı Karar” yayımlanmıştır.

 Meydana gelebilecek deprem afeti sonucu bina maliklerinin veya intifa hakkı sahiplerinin, binaların ziyaı veya hasarlanması nedeniyle uğrayacakları maddi zararların karşılanmasını teminen zorunlu deprem sigortası yaptırmalarına ilişkin usul ve esasların belirlenmesine ilişkin “Zorunlu Deprem Sigortasına Dair 587 sayılı Kanun Hükmünde Kararname”

yayımlanmıştır.

 İlgili Kanun ve Yönetmelik hükümlerine göre verilecek mal bildirimlerinde kullanılacak formlara ilişkin olarak Başbakanlıktan “19/4/1990 Tarihli ve 3628 sayılı Mal

(11)

Bildirimi’nde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu ve Bu Kanuna Dayanılarak Hazırlanan 10/8/1990 Tarihli ve 90/748 Sayılı Yönetmelik Hükümleri Uyarınca Mal Bildiriminde Bulunulması ile İlgili Duyuru”

yayımlanmıştır.

 23.12.1999 tarihli ve 99/13812 sayılı Kararname eki Karara istinaden ihracatı arttırmak, ihraç ürünlerine uluslararası piyasalarda rekabet gücü kazandırmak ve ihraç pazarlarını geliştirmek amacıyla ihracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerde vergi, resim ve harç istisnasının uygulama usul ve esaslarına ilişkin tedbirlerin düzenlenmesi ve yürütülmesine ilişkin esaslar hakkında Dış Ticaret Müsteşarlığı’ndan “İhracat, İhracat Sayılan satış ve teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde vergi, Resim ve Harç istisnası Hakkında Tebliğ”

yayımlanmıştır.

 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun yönetmelik düzenlenmesini öngördüğü konuları düzenlemek ve uygulamaya yön verecek hususlara açıklık getirilmesini teminen Devlet Bakanlığı’ndan “Gümrük Yönetmeliği” yayımlanmıştır.

21 Ocak 2000 tarih ve 23940 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de;

 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 4369 sayılı Kanunla değişik 51 inci maddesinin dördüncü fıkrası ile Bakanlar Kurulu'na verilen yetkiye istinaden aynı maddenin birinci fıkrasında yer alan gecikme zammı nispeti her ay için ayrı ayrı uygulanmak üzere yüzde 6 olarak belirleyen, “6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci Maddesine Göre Uygulanmakta Olan Gecikme Zammı Nispeti ile İlgili Karar” yayımlanmıştır.

 Reklamlardaki ana vaadin istisnası niteliğindeki ifade ve/veya görüntülerin yazılı mecralarda en az 12 punto koyu siyah harflerle yazılarak, görsel mecralarda, yanlızca sözle ve okunabilirliği sağlamak şartıyla yazılı olarak, sözlü mecralarda ise okunarak belirtilimesi zorunluluğuna ilişkin olarak, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan “Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Tebliğ'de Değişiklik Yapılmasına İlişkin TRKGM-2000/1 sayılı Tebliğ” yayımlanmıştır.

 Eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesinde serbest dolaşıma girişi esnasında muafiyet tanınacak haller ile eşyanın serbest dolaşıma girişinde kişiler veya eşya için gümrük vergilerinden muafiyet veya istisna tanınacak halleri ve bu muafiyet veya istisnanın kullanılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlenmesini teminen “Gümrük Vergilerinden Muafiyet ve İstisna Tanınacak Haller Hakkında 2000/53 sayılı Karar” yayımlanmıştır.

(12)

 “T.C. Ziraat Bankası ve T. Halk Bankası'nın Görev Zararı Alacak Bakiyelerine ve Yıl İçinde Doğacak Görev Zararı Alacaklarına Yürütülecek Faizlerin Belirlenmesine İlişkin 2000/62 sayılı Karar” yayımlanmıştır.

 “Doğal Afet Bölgelerinde Afetten Kaynaklanan Hukuki Uyuşmazlıkların Çözümüne ve Bazı İşlemlerin Kolaylaştırılmasına İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabulü Hakkında 4539 sayılı Kanun” yayımlanmıştır.

 “İller Bankası Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında 4543 sayılı Kanun”

yayımlanmıştır.

 Devlet Bakanlığından “Hazine Müsteşarlığı Bankalar Yeminli Murakıpları Kurulu Görev ve Çalışma Esasları Yönetmeliğine Bir Madde Eklenmesine Dair Yönetmelik”

yayımlanmıştır.

 “Tabii Afetten Zarar Gören Yatırımların (Küçük ve Orta Boy İşletmeler Dahil) Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 2000/341 sayılı Karar” yayımlanmıştır.

 Yüksek Planlama Kurulu’ndan, 24 Ocak 1992 tarih ve 21121 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 3417 sayılı Çalışanların Tasarrufa Teşvik Edilmesi ve Bu Tasarrufların Değerlendirilmesine Dair Kanun Hakkkında 92/2 Seri No’lu Tebliğ’de Değişiklik Yapan 2000/1 Seri No’lu Tebliğ yayımlanmıştır.

16 Mayıs 2000 tarih ve 24051(1.Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de;

 Dış Krediler Kur Farkı Fonu Tesisine Dair Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 31 Sayılı Karar'ın yürürlüğe konulması hakkında 27/3/1985 tarihli ve 85/9325 sayılı Kararname ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında "Petrol Arama ve Petrolle İlgili Faaliyetleri Düzenleme Fonu" Kurulmasına İlişkin 20 Sayılı Karar'ın yürürlüğe konulması hakkında 3/11/1983 tarihli ve 83/7312 sayılı Kararnameyi yürürlükten kaldıran “Bazı Fonların Tasfiye Edilmesi Hakkında 2000/675 sayılı Karar” yayımlanmıştır.

 Bazı Fonların Tasfiyesine İlişkin 4568 sayılı Kanun (Tasarrufların Teşviki ve Kamu Yatırımlarının Hızlandırılması Hakkında Kanunun, Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun, Asker Ailelerinden Muhtaç Olanlara Yardım Hakkında

(13)

Kanunun, Futbol Müsabakalarında Müşterek Bahisler Tertibi Hakkında Kanunun, Gecekondu Kanununun, Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun ve Ödeme Güçlüğü İçinde Bulunan Bankerlerin İşlemleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Yürürlükten Kaldırılması ile Bazı Tekel Maddeleri Fiyatlarına Yapılan Zamlardan Elde Edilen Hasılatın T.C. Merkez Bankasında Açılacak Bir Deprem Fonu Hesabında Toplanmasına Dair Kanunun yürürlükten kaldırılması Hakkında Kanun) yayımlanmıştır.

T ÜRKİYE B ANKALAR B İRLİĞİ

BANKALARIMIZ 1999

Yayın no: 218

Fiyatı : 6.000.000 TL

İsteme Adresi: Türkiye Bankalar Birliği

Nispetiye Caddesi Akmerkez B 3 Blok Kat 13 80630 Etiler – İstanbul Tel: (212) 282 09 73 (16 hat) Faks: 282 09 46 (4 hat)