• Sonuç bulunamadı

AİLEDE İLETİŞİM AİLEDE İLETİŞİM

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "AİLEDE İLETİŞİM AİLEDE İLETİŞİM"

Copied!
12
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

AİLEDE İLETİŞİM

AİLEDE İLETİŞİM

(2)

AİLE AİLE

Kavramlar

Aile

Ana, baba, çocuklardan ve tarafların kan akrabalarından oluşmuş, ekonomik ve sosyal bir kurum.

Günümüzdeki ilke ve kuralları belirlenmiş evlilik ve buna bağlı olarak da aile kavramı yaklaşık M. Ö. 2000 yıllarında Mısır’da başlamıştır. İnsanların tümü bir aile birimi içinde yaşamaktaysa da ailelerin biçimi ve yapısı toplumdan

topluma değişmekte, aynı toplum içinde de zaman

boyutunda ya da belirli bir zaman kesitinde yöresel ve sınıfsal farklılıklar göstermektedir.

Kavramlar

Aile

Ana, baba, çocuklardan ve tarafların kan akrabalarından oluşmuş, ekonomik ve sosyal bir kurum.

Günümüzdeki ilke ve kuralları belirlenmiş evlilik ve buna bağlı olarak da aile kavramı yaklaşık M. Ö. 2000 yıllarında Mısır’da başlamıştır. İnsanların tümü bir aile birimi içinde yaşamaktaysa da ailelerin biçimi ve yapısı toplumdan

topluma değişmekte, aynı toplum içinde de zaman

boyutunda ya da belirli bir zaman kesitinde yöresel ve sınıfsal farklılıklar göstermektedir.

(3)

Ailenin bir sistem, bir yapı olduğu görüşünde olan Poster, aile bireylerin bir bileşkesi değil, bir dizi ilişki olarak

görülmesi gerektiğini ve bu ilişkilerin ortak beklentilerin örüntüsünden ibaret olduğunu açıklamaktadır (Poster, 1989: 149). Aile içi ilişkiler, rol ve statüleri yaratarak aile yapısını şekillendirmektedir (Tolan, 1991: 494). Aile ile ilgili tanımların temelinde bu kurum, toplumsal, ekonomik,

kültürel bazen de siyasal nitelikleriyle küçük bir toplumdur. Aile, insan türünün devamını sağlayan, biyolojik, psikolojik, ekonomik, toplumsal, hukuksal yönleri bulunan sosyal bir kurumdur.

Ailenin bir sistem, bir yapı olduğu görüşünde olan Poster, aile bireylerin bir bileşkesi değil, bir dizi ilişki olarak

görülmesi gerektiğini ve bu ilişkilerin ortak beklentilerin örüntüsünden ibaret olduğunu açıklamaktadır (Poster, 1989: 149). Aile içi ilişkiler, rol ve statüleri yaratarak aile yapısını şekillendirmektedir (Tolan, 1991: 494). Aile ile ilgili tanımların temelinde bu kurum, toplumsal, ekonomik,

kültürel bazen de siyasal nitelikleriyle küçük bir toplumdur. Aile, insan türünün devamını sağlayan, biyolojik, psikolojik, ekonomik, toplumsal, hukuksal yönleri bulunan sosyal bir kurumdur.

(4)

AİLEDE İLETİŞİM AİLEDE İLETİŞİM

Aile sadece kişilerden oluşan bir birlik değildir, aynı zamanda duygusal bir birimdir. Aile içindeki her bireyin bir davranışı ya da kişiliği sürekli aile sistemini etkilemektedir. Sistem yaklaşımına göre, aile aynı geçmişi paylaşan, aralarında duygusal bir bağ bulunan, aile üyelerinin çeşitli ihtiyaçlarını

karşılayan bir sistemdir.

Aile sadece kişilerden oluşan bir birlik değildir, aynı zamanda duygusal bir birimdir. Aile içindeki her bireyin bir davranışı ya da kişiliği sürekli aile sistemini etkilemektedir. Sistem yaklaşımına göre, aile aynı geçmişi paylaşan, aralarında duygusal bir bağ bulunan, aile üyelerinin çeşitli ihtiyaçlarını

karşılayan bir sistemdir.

(5)

Aile tipine göre iletişim fonksiyonları Aile tipine göre iletişim fonksiyonları

Duygusal atmosferi yönetme ve destek sağlama: Aileler çok farklı şekillerde aile üyelerine destek duygusunu

hissettirmektedirler. Birçok zaman sosyal destek verdikleri gibi, yakınlık göstermek, ailenin üyesinin duygularını

anlamak, paylaşmak vb. yakınlık duygusunun hissedilmesinde kişilere destek vermeye katkıda bulunmaktadırlar.

Kişilik ve kimlik yönlendirme: Aile, çocukların kişilik gelişimi ve kimlik kazanmasında önemli bir kaynaktır.

Kişiler aile içindeki iletişim ve etkileşim yapısından etkilenerek kendilerine özgü bir iletişim davranışı

geliştirirler. Aile içindeki iletişim kişilerin kendini algılama, kendine güven duyguları geliştirildiği taktirde aile

dışındaki kişilerle kurmuş olduğu iletişimlerin pozitif bir biçimde gelişmesinde belirleyici olmaktadır.

Duygusal atmosferi yönetme ve destek sağlama: Aileler çok farklı şekillerde aile üyelerine destek duygusunu

hissettirmektedirler. Birçok zaman sosyal destek verdikleri gibi, yakınlık göstermek, ailenin üyesinin duygularını

anlamak, paylaşmak vb. yakınlık duygusunun hissedilmesinde kişilere destek vermeye katkıda bulunmaktadırlar.

Kişilik ve kimlik yönlendirme: Aile, çocukların kişilik gelişimi ve kimlik kazanmasında önemli bir kaynaktır.

Kişiler aile içindeki iletişim ve etkileşim yapısından etkilenerek kendilerine özgü bir iletişim davranışı

geliştirirler. Aile içindeki iletişim kişilerin kendini algılama, kendine güven duyguları geliştirildiği taktirde aile

dışındaki kişilerle kurmuş olduğu iletişimlerin pozitif bir biçimde gelişmesinde belirleyici olmaktadır.

(6)

Değerleri yönetme: Kişilerin kendilerini algılamaları, aile içindeki değer sisteminden etkilenmektedir. Aile

gelenekleri, ritüeller, kutlamalar vb. davranış tarzları ile aile iletişiminin kişiye öğretildiği bir kurumdur.

Değişimleri yönetme ve sınırları düzenleme: Aile sistem yaklaşımında, ailenin sahip olduğu dışsal sınırlar ve içsel sınırlar olmak üzere iki sınır yapısı bulunmaktadır. Ailenin içindeki birlik ve bütünlük duygusunun sağlanabilmesi ve ailenin dışındaki çevreden aile için gerekli ve yararlı

bilgilerin akışına izin veren düzenleyici bir yapısı

bulunmaktadır. Aile içindeki bireyler arasındaki bilginin paylaşımı açık iletişimle mümkün olduğu gibi, aile dışıyla da kurulan açık iletişim ailenin bütünlüğünü ve

devamlılığını sağlamada etkindir.

Değerleri yönetme: Kişilerin kendilerini algılamaları, aile içindeki değer sisteminden etkilenmektedir. Aile

gelenekleri, ritüeller, kutlamalar vb. davranış tarzları ile aile iletişiminin kişiye öğretildiği bir kurumdur.

Değişimleri yönetme ve sınırları düzenleme: Aile sistem yaklaşımında, ailenin sahip olduğu dışsal sınırlar ve içsel sınırlar olmak üzere iki sınır yapısı bulunmaktadır. Ailenin içindeki birlik ve bütünlük duygusunun sağlanabilmesi ve ailenin dışındaki çevreden aile için gerekli ve yararlı

bilgilerin akışına izin veren düzenleyici bir yapısı

bulunmaktadır. Aile içindeki bireyler arasındaki bilginin paylaşımı açık iletişimle mümkün olduğu gibi, aile dışıyla da kurulan açık iletişim ailenin bütünlüğünü ve

devamlılığını sağlamada etkindir.

(7)

Günlük yaşamı sürdürme: Aile üyelerinin günlük yaşam

ihtiyaçlarının (barınma, yiyecek, zaman, para) karşılanması ile bireyler aile içindeki yaşamını devam ettirmekle birlikte bu ihtiyaçların karşılanması bireyler arasında kurulan iletişime dayanmaktadır. Aile üyelerinin deneyimlerini ve yeteneklerini paylaşmaları ailenin günlük yaşamını sürdürmesini sağladığı gibi aynı zamanda mutlu olma, psikolojik doyum elde etme sonucunu da gerçekleştirir.

Ailenin bu iletişim fonksiyonlarını yerine getirmesine göre sağlıklı aileler ve sağlıksız aileler olarak iki aile tipi ortaya

çıkmaktadır. Sorunlarını bir araya gelerek çözebilen, birbirlerine duygusal olarak bağlı ancak özgürlüklerini engellemeyen,

birbirlerinin davranışlarını aşırıya kaçmadan kontrol edebilen ve aralarında açık, dolaysız iletişim bulunan aileler

sağlıklı aile olarak tanımlanabilir. Aile içinde açık iletişimin kurulduğuna ilişkin göstergeler aktif dinleme, yargılamama, kişileri özgür bırakma, empati, tutarlılık vb. olarak ifade edilebilir.

Günlük yaşamı sürdürme: Aile üyelerinin günlük yaşam

ihtiyaçlarının (barınma, yiyecek, zaman, para) karşılanması ile bireyler aile içindeki yaşamını devam ettirmekle birlikte bu ihtiyaçların karşılanması bireyler arasında kurulan iletişime dayanmaktadır. Aile üyelerinin deneyimlerini ve yeteneklerini paylaşmaları ailenin günlük yaşamını sürdürmesini sağladığı gibi aynı zamanda mutlu olma, psikolojik doyum elde etme sonucunu da gerçekleştirir.

Ailenin bu iletişim fonksiyonlarını yerine getirmesine göre sağlıklı aileler ve sağlıksız aileler olarak iki aile tipi ortaya

çıkmaktadır. Sorunlarını bir araya gelerek çözebilen, birbirlerine duygusal olarak bağlı ancak özgürlüklerini engellemeyen,

birbirlerinin davranışlarını aşırıya kaçmadan kontrol edebilen ve aralarında açık, dolaysız iletişim bulunan aileler

sağlıklı aile olarak tanımlanabilir. Aile içinde açık iletişimin kurulduğuna ilişkin göstergeler aktif dinleme, yargılamama, kişileri özgür bırakma, empati, tutarlılık vb. olarak ifade edilebilir.

(8)

A) Aile İletişim Modelleri A) Aile İletişim Modelleri

Aile iletişimi alanında yapılan çalışmalar

değerlendirildiğinde, aile içindeki aile iletişim süreçleri, rol alma, karar verme ve güç dağılımı etkileşimlerine göre ve aile içindeki bireylerin iletişim davranışlarına göre

olmak üzere iki aile iletişim modelinin bulunduğu görülmektedir.

Aile iletişim süreçleri, rol alma, karar verme, güç dağılımı vb. ailenin sorunları detaylı olarak incelendiğinde aile

içindeki iletişim modelleri dörde ayrılmaktadır:

Aile iletişimi alanında yapılan çalışmalar

değerlendirildiğinde, aile içindeki aile iletişim süreçleri, rol alma, karar verme ve güç dağılımı etkileşimlerine göre ve aile içindeki bireylerin iletişim davranışlarına göre

olmak üzere iki aile iletişim modelinin bulunduğu görülmektedir.

Aile iletişim süreçleri, rol alma, karar verme, güç dağılımı vb. ailenin sorunları detaylı olarak incelendiğinde aile

içindeki iletişim modelleri dörde ayrılmaktadır:

– Eşitlikçi İletişim Modeli

– Dengeli Dağılan İletişim Modeli – Dengesiz Dağılan İletişim Modeli

– Ailedeki İletişim Davranışlarına Göre Aile İletişim Modeli – Eşitlikçi İletişim Modeli

– Dengeli Dağılan İletişim Modeli – Dengesiz Dağılan İletişim Modeli

– Ailedeki İletişim Davranışlarına Göre Aile İletişim Modeli

(9)

B) Ailede İletişim Biçimleri B) Ailede İletişim Biçimleri

Ailedeki iletişim yapısı, aile sistem yaklaşımına göre

ailedeki alt sistemler olan ebeveyn alt sistemi, ebeveyn- çocuk, kardeş alt sistemi olarak incelenmektedir. Burada aile içindeki iletişim biçimleri çiftlerin birbirleri ile

oluşturdukları iletişime bağlı olarak aile iletişimi

yapısının gelişimine etkisi nedeniyle ilk önce çiftler arasındaki iletişim, daha sonra da ebeveyn-çocuk arasındaki iletişim ele alınmaktadır.

Ailedeki iletişim yapısı, aile sistem yaklaşımına göre

ailedeki alt sistemler olan ebeveyn alt sistemi, ebeveyn- çocuk, kardeş alt sistemi olarak incelenmektedir. Burada aile içindeki iletişim biçimleri çiftlerin birbirleri ile

oluşturdukları iletişime bağlı olarak aile iletişimi

yapısının gelişimine etkisi nedeniyle ilk önce çiftler arasındaki iletişim, daha sonra da ebeveyn-çocuk arasındaki iletişim ele alınmaktadır.

(10)

Ebeveyn ve çocuk arasındaki iletişim, anne-babanın kişiliği, anne-babanın tutumları, anne babanın davranış niteliklerine göre de belirlenmektedir. Bu üç temel öğeye göre de,

ebeveyn ve çocuk arasındaki iletişim şu şekilde ele

alınmaktadır (Özgüven, 56-29; 196-197; Dönmezer, Çağdaş, 2003: 176-181):

Ebeveyn ve çocuk arasındaki iletişim, anne-babanın kişiliği, anne-babanın tutumları, anne babanın davranış niteliklerine göre de belirlenmektedir. Bu üç temel öğeye göre de,

ebeveyn ve çocuk arasındaki iletişim şu şekilde ele

alınmaktadır (Özgüven, 56-29; 196-197; Dönmezer, Çağdaş, 2003: 176-181):

Otoriter tutuma dayalı iletişim: Otoriter tutuma dayalı iletişimde, anne-baba çocuk yetiştirmede hükmeden, baskıcı ve çocuklara söz hakkı tanımayan bir yaklaşıma sahiptir. Anne-baba duruma hakim, çocuk izleyici

konumdadır. Denetim temel öğedir. Çocukla tartışmadan, anlaşmadan, isteklerini dikkate almadan kural ve emirleri belirtmek amacı ile iletişim kurulmaktadır. Sevginin eksik olduğu bir kişilerarası iletişim kurulduğu için çocuklarda güvensizlik, kavga, tartışma ve saldırganlığa yatkın kişilik gelişimi görülmektedir.

Otoriter tutuma dayalı iletişim: Otoriter tutuma dayalı iletişimde, anne-baba çocuk yetiştirmede hükmeden, baskıcı ve çocuklara söz hakkı tanımayan bir yaklaşıma sahiptir. Anne-baba duruma hakim, çocuk izleyici

konumdadır. Denetim temel öğedir. Çocukla tartışmadan, anlaşmadan, isteklerini dikkate almadan kural ve emirleri belirtmek amacı ile iletişim kurulmaktadır. Sevginin eksik olduğu bir kişilerarası iletişim kurulduğu için çocuklarda güvensizlik, kavga, tartışma ve saldırganlığa yatkın kişilik gelişimi görülmektedir.

(11)

İlgisiz tutuma dayanan iletişim: İlgisiz tutuma dayanan iletişimde, çocuğun temel gereksinimleri dışında kendisi ile pek fazla

ilgilenilmemektedir. Çocuğun davranışlarının izlenmesinin, doğru ve yanlışlarının belirlenmesinin, çocuğu topluma alıştırmanın

gerekli olduğu düşünülmektedir. Çocukla iletişim gerekli olduğu sürece kurulmakta duygusal ve davranışsal olarak ihmal

edilmektedir. Bu durum, kişilik gelişimini olumsuz olarak etkilemektedir.

Koruyucu tutuma dayanan iletişim: Koruyucu tutuma dayanan iletişimde, anne-baba çocuğa gereğinden fazla ilgi göstermekte, çocuk çok fazla ilgi ve korumadan dolayı da duygusal yalnızlık içine girebilmektedir Bununla birlikte, çocuk ile ebeveynler

arasında aşırı derecede beraberlik kurulmakta ve çocuk her şeyini yalnızca ailesi ile paylaşmaktadır.

Demokratik tutuma dayanan iletişim: Demokratik tutuma dayanan iletişimde, aile içinde herkese değer verilen, seçme hakkı tanınan, kişiliğine saygı gösterilen davranışlar hakimdir. Araştırmalar, anne babası demokratik olan çocukların uyum düzeylerinin daha yüksek olduğunu göstermektedir.

İlgisiz tutuma dayanan iletişim: İlgisiz tutuma dayanan iletişimde, çocuğun temel gereksinimleri dışında kendisi ile pek fazla

ilgilenilmemektedir. Çocuğun davranışlarının izlenmesinin, doğru ve yanlışlarının belirlenmesinin, çocuğu topluma alıştırmanın

gerekli olduğu düşünülmektedir. Çocukla iletişim gerekli olduğu sürece kurulmakta duygusal ve davranışsal olarak ihmal

edilmektedir. Bu durum, kişilik gelişimini olumsuz olarak etkilemektedir.

Koruyucu tutuma dayanan iletişim: Koruyucu tutuma dayanan iletişimde, anne-baba çocuğa gereğinden fazla ilgi göstermekte, çocuk çok fazla ilgi ve korumadan dolayı da duygusal yalnızlık içine girebilmektedir Bununla birlikte, çocuk ile ebeveynler

arasında aşırı derecede beraberlik kurulmakta ve çocuk her şeyini yalnızca ailesi ile paylaşmaktadır.

Demokratik tutuma dayanan iletişim: Demokratik tutuma dayanan iletişimde, aile içinde herkese değer verilen, seçme hakkı tanınan, kişiliğine saygı gösterilen davranışlar hakimdir. Araştırmalar, anne babası demokratik olan çocukların uyum düzeylerinin daha yüksek olduğunu göstermektedir.

(12)

Aile içindeki bireylerin ihtiyacı olan sevgi yeterli olmadığı taktirde, aile fonksiyonlarını yerine getirememekte, aile

ilişkileri de zarar görmektedir. Aile içindeki üyelerin sosyal ve duygusal olarak ihmal edilmiş olmaları durumunda

iletişimsizlik gelişmektedir (Humpyers, 2003: 63-65).

Aile içindeki bireylerin ihtiyacı olan sevgi yeterli olmadığı taktirde, aile fonksiyonlarını yerine getirememekte, aile

ilişkileri de zarar görmektedir. Aile içindeki üyelerin sosyal ve duygusal olarak ihmal edilmiş olmaları durumunda

iletişimsizlik gelişmektedir (Humpyers, 2003: 63-65).

Referanslar

Benzer Belgeler

Aile içindeki bireyler arasındaki bilginin paylaşımı açık iletişimle mümkün olduğu gibi, aile dışıyla da kurulan açık iletişim ailenin bütünlüğünü

güç dağılımı vb. ailenin sorunları detaylı olarak incelendiğinde aile içindeki iletişim modelleri dörde ayrılmaktadır:. Aile iletişim süreçleri, rol alma,

• Üçüncü olarak, zeka testleri önemli ölçüde kontrol edilmiş ortamlarda uygulanırken, uyumsal davranışlara ilişkin bilgiler genellikle bireyi yakınen

Bundan sonra mevcut taş havuzda iki ayrı kızak üzerinde ol­ mak üzere inşa edilen Abdülmecid ve Abdülhamid isimli stimle çalışan deniz­ altı gemilerinin de

www.eglencelicalismalar.com Dikkat Geliştirme Soruları 30 Hazırlayan:

Çünkü otelin giriş kısmı olan lobby, ön büro ve diğer unsurlar, otelin geneli hakkında ipucu vermektedir. Giriş kısmındaki

• Konuğun çıkış (check out) yapacağını bildirmesinden sonra bellboy konuk odasına çıkarak bagajları, bagaj odasına indirir. Girişte olduğu gibi bagajların

Class I’ de anterior rehberlik, protruziv hareket sırasında santral dişlerde, lateral hareketlerde kanin dişler üzerinde gerçekleşir1. Class 2’de