Postmodernizmin tanımı
• Çeşitli yazarlar tarafından meta anlatının sonu (Lyotard), geç kapitalizmin mantığı, çok uluslu kapitalizm, medya kapitalizmi (Jameson), üst
modernizm (Ague), görecilik (Gellner), radikal modernlik (Giddens), modernizmin sonucu, devamı, sonradan doğmuş hali, inkarı, reddi gibi çeşitli biçimlerde tanımlanan postmodernizm;
• Sözlüklerde; kapitalist kültürde ya da daha genel olarak batı dünyasında yirminci yüzyılın son çeyreğinde resim, edebiyat, mimari vb. güzel sanatlar alanlarında ve bu arada da özellikle felsefe ve sosyolojide belirgin hale
gelen yaklaşım, modernizm sonrası, modernizm ötesi, aynı paradigmal çerçeveyi ya da uygarlık düzlemini paylaşmakla beraber modernliğe ve onun düşünme tarzı olan modernizme yapılan içsel eleştiri ve alternatif geliştirmeye yönelik çabaların tümü olarak tanımlanmaktadır.
Postmodernizmin özellikleri
Epistemoloji ve metodoloji:
Postmodern alternatifler
• Bildiğimiz şeyleri nasıl biliyoruz, nasıl bilgi üretiyoruz ve bilgiyi oluşturan şeyler nelerdir sorularına verilen postmodern yanıtlar, modern toplum biliminin en geleneksel versiyonlarının verdiği yanıtlardan çok
farklıdır. Bir kısım postmodernist, bilim, epistemoloji ve metodoloji hakkındaki modern görüşleri tümüyle reddederler. Akla inançları yoktur ve bilgiyi
değerlendirmek için kullanılan geleneksel görüşleri tanımazlar. Bir kısmı ise, modern perspektifleri katı bir biçimde reddetmeseler bile esaslı revizyonlar önerirler.
• Esinini doğa bilimlerinden alan modern toplum bilimi, bağımsız bir gerçeklik olduğunu varsayarak ve
teorinin sınanmasını gerekli bularak epistemolojik hipotez ve karşı hipotezler temelinde işlemeyi
hedefler.
• Post modernistler bunun tersine bilgiyi kişisel,
sezgisel ve epistemolojik kaygılar etrafında organize ederler. Çoğunlukla yorumbilgisinden esinlenirler. Bir kısım postmodernist ise, “epistemolojinin
imkansızlığı”nı savunarak epistemolojik nihilizm uygularlar.
• Modern toplum bilimi dış gerçeklik adını verdiği şeyi keşfetmeye ve tasvir etmeye çalıştığı halde,
postmodernistler dış gerçekliği temsil etmeye yeterli araçlar olmadığını ileri sürerler. Hatta bazı
postmodernistler gerçekliğin doğası hakkındaki tartışmaya dahi katılmazlar. Ya bir gerçeklik
anlayışının varolması gerektiğinden kuşkuludurlar ya da böyle bir gerçeklik varsa bile bunun “bilimsel
faaliyetin nedeni değil sonucu” olduğunu savunurlar.
• Bütün postmodernistler bireyin zihinsel süreçlerinin bağımsızlığını reddederler.
• Modern toplum biliminde nedensellik ve öndeyi bilimsel süreçler açısından temel
önemdedir. Ancak postmodernistler bu ikisini de redderler. Çünkü “bu kavramların varsaydığı zamansal öncelik ve bağımsız bir dış gerçeklik su götürür şartlardır”.
• Modern toplum biliminde araştırmanın yapılış tarzını yönlendiren genel yöntem kuralları kılavuzluk eder. En
ortodoks uygulayıcıları çeşitli disiplinler tarafından evrensel olarak uygulanabilecek tek bir yöntem olduğunu varsayar.
• Pek çok postmodernist uymak zorunda oldukları hiçbir yöntem, hiçbir prosedür kurula olmadığını, sadece anti kurallara, post modernizmin “şüpheciliğine” uyduklarını söylerler.
• Birçok postmodernist açısından ise bütün bilimsel kurallar yok sayılmayı ve yöntem söz konusu olduğu sürece “herşeyin
mubah olduğu” beyan edilmelidir.
• Postmodernistler, modern bilimin kategorik farklılaşımının yanlış olduğunu savunarak, disiplinlerarası ve metinler arası çalışma gündeme getirirler.
• Bilimsel rasyonellik bilimin tek ve mutlak kaynağı olamaz, bu sebeple siyaset ve
felsefede evrensel köktencilik reddedilmeli ve yerel geleneklere, adetlere ya da pek çok farklı bilme yollarına eğilerek çoğulcu bir toplum ve bilim görüşü benimsenmelidir.
