İnceus.com. Whatsapp grubu için lütfen iletişime geçiniz.

İnceus.com

İnceus.com

İnceus.com

İnceus.com

Merhabalar,

3. Üniteden sonrasını daha hızlı olması ve sınavlara yetişmesi adına bilgisayar üzerinden yapacağım.

3. üniteden sonra kısımlar için Index

4 İşletmecilik Bilim Dalının Diğer Bilim Dalları ile İlişkisi ve Temel İlkeleri ... 14

4.1 İşletmecilik Bilim Dalının Diğer Bilim Dalları ile İlişkisi... 14

4.1.1 İşletme ve İktisat (Ekonomi) ... 14

4.1.2 İşletme ve Davranış Bilimleri ... 14

4.1.3 İşletme ve Matematik – İstatistik ... 14

4.1.4 İşletme ve Hukuk ... 15

4.1.5 İşletme ve Bilgi Teknolojileri ... 15

4.2 Temel İşletmecilik İlkeleri ... 15

4.2.1 Verimlilik ... 15

4.2.2 Üretkenlik ... 15

4.2.3 Etkinlik ... 15

4.2.4 Yeterlilik ... 15

4.2.5 Karlılık ... 16

5 İşletmenin Dış Çevresi ve Ekonomik Yapı İçerisindeki Yeri ... 16

5.1 İşletmenin Genel Dış Çevresi ... 16

5.1.1 Politik ve Hukuki Çevre ... 16

5.1.2 Ekonomik Çevre ... 16

5.1.3 Demografik Çevre ... 16

5.1.4 Sosyal ve Kültürel Çevre ... 16

5.1.5 Teknolojik Çevre ... 16

5.1.6 Uluslararası (Küresel) Çevre ... 17

5.2 İşletmenin Yakın Dış Çevresi ... 17

5.2.1 Tüketiciler ve Endüstriyel Alıcılar ... 17

5.2.2 Rakipler ... 17

5.2.3 Tedarikçiler ... 17

5.2.4 Kredi Kuruluşları ... 17

5.2.5 Sendikalar ... 17

6 İşletmenin Amaçları ... 18

6.1 İşletmenin Genel Amaçları ... 18

6.1.1 Karlılık Amacı ... 18

6.1.2 Toplumsal Fayda Amacı ... 19

6.1.3 Süreklilik Amacı ... 20

6.2 İşletmenin Özel Amaçları ... 20

7 İşletmelerin Sınıflandırılması 1 ... 21

7.1 Faaliyetleri Bakımından İşletmeler ... 21

7.2 Büyüklükleri Bakımından İşletmeler ... 21

7.2.1 Sıfır Grubu veya Çok Küçük İşletmeler ... 21

7.2.2 Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİler) ... 22

7.2.3 Büyük İşletmeler ... 22

7.3 Pazar Alanlarına Göre İşletmeler ... 22

7.3.1 Ulusal İşletmeler ... 23

7.3.2 Uluslararası İşletmeler ... 23

7.3.3 Çokuluslu İşletmeler ... 23

7.3.4 Küresel İşletmeler ... 23

7.4 Sermaye Sahipliğine Göre İşletmeler ... 23

7.4.1 Özel İşletmeler ... 23

7.4.2 Kamu İşletmeleri ... 23

7.4.3 Karma İşletmeler ... 23

7.5 Üretilen Mal veya Hizmetin Cinsine Göre İşletmeler ... 24

7.5.1 Mal Üreten İşletmeler ... 24

7.5.2 Hizmet İşletmeleri ... 24

7.5.3 Ticaret İşletmeleri ... 24

8 İşletmelerin Sınıflandırılması II ... 24

8.1 Hukuki Durumlarına Göre İşletmeler ... 24

8.1.1 Tek kişi İşletmeleri ... 25

8.1.2 Şirketler ... 25

8.1.3 Kooperatifler ... 26

8.1.4 Dernek ve Vakıflar ... 26

8.2 İşletmelerarası Anlaşmalar Bakımından İşletmeler ... 26

8.2.1 Ortak Girişim ... 26

8.2.2 Konsorsiyum ... 26

8.2.3 Holding ... 27

8.2.4 Şirket Birleşmeleri ... 27

9 İşletmenin Kuruluş Çalışmaları ... 27

9.1 İşletmenin Kuruluş Nedenleri ... 27

9.1.1 Miras ... 27

9.1.2 Bağımsız İş Yapma İsteği ... 27

9.1.3 Kazanç Sağlama İsteği ... 27

9.1.4 Toplumsal İtibar Sağlamak ... 27

9.1.5 Başka Fırsatların Yokluğu ... 27

9.1.6 Bir Düşünce veya Bir Misyonu Gerçekleştirme İsteği ... 27

9.2 İşletmenin Kuruluş Aşamaları ... 27

9.3 Kuruluş Yeri Seçimini Etkileyen Faktörler ... 27

10 Fizibilite Etüdleri ... 28

10.1 Ekonomik Etüd ... 28

10.1.1 Pazar Araştırması ve Talep Tahmini ... 28

10.1.2 İşletme Büyüklüğünün Saptanması ... 29

10.1.3 İşletmenin Kuruluş Yerinin Seçimi ... 29

10.2 Teknik Etüd ... 29

10.3 Finansal Etüd ... 29

10.4 Hukuki Etüd ... 29

11 İşletme Büyüklüğü ve Kapasite ... 30

11.1 İşletme Büyüklük Kriterleri ... 30

11.1.1 Niceliksel Büyüklük Kriterleri ... 30

11.1.2 Niteliksel Büyüklük Kriterleri ... 30

11.2 İşletme Büyüklüğünü Etkileyen Faktörler ve Optimum İşletme Büyüklüğü ... 30

11.2.1 İşletme Büyüklüğünü Etkileyen Faktörler ... 30

11.2.2 Optimum İşletme Büyüklüğü ... 30

11.3 Kapasite ve Çeşitli Kapasite Tanımları ... 30

12 İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ... 31

12.1 İşletmenin Sosyal Paydaşları (Social Stakeholder) ... 31

12.2 Carroll’un Sosyal Sorumluluk Modeli ... 31

12.3 Sosyal Sorumlu Davranışın İşletmelere Yararları ... 31

12.4 Sosyal Sorumluluk Standardı ... 32

13 İşletmecilik Fonksiyonları I ... 32

13.1 Yönetim ... 32

13.1.1 Yönetimin Tanımı ve Anlamı ... 32

13.1.2 Yöneticiler ve İşletmede Yönetim Kademeleri ... 32

13.1.3 Yönetim Süreci ... 32

13.2 Pazarlama ... 32

13.2.1 Pazar ve Pazarlama ile ilgili Temel Kavramlar ... 32

13.2.2 Pazarlama Karması ... 32

14 İşletmecilik Fonksiyonları II ... 33

14.1 Üretim ... 33

14.1.1 Üretim Süreci ... 33

14.1.2 Üretim Sistemlerinin Sınıflandırılması ... 33

14.2 Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) ... 33

14.3 Finans... 33

14.3.1 İşletmelerde Finansman Yöntemleri ... 33

14.3.2 Finansal Tablolar ... 33

14.4 Diğer İşletmecilik Fonksiyonları ... 33

Kaynak: İstanbul Universitesi AUZEF Notları ve tarafıma ait bazı notlar

4 İşletmecilik Bilim Dalının Diğer Bilim Dalları ile İlişkisi ve Temel İlkeleri

İşletme Bilim Dalı: üretim sistemine giren girdilerin dönüşüm sürecine tabi tutularak mal ve/veya hizmet üretildiği birim olan işletmelerin içinde ve diğer işletmelerle arasında gerçekleşen olay ve faaliyetlerle ilgili sebep- sonuç ilişkilerini ele alarak amaçlarına en etkin bir biçimde nasıl ulaşacağını incelemektedir.

4.1 İşletmecilik Bilim Dalının Diğer Bilim Dalları ile İlişkisi 4.1.1 İşletme ve İktisat (Ekonomi)

Ekonominin temel unsurlarından biri işletmelerdir. Bu yüzden iktisat bilimi ile işletme oldukça ilşkilidir.

İktisat Bilimi: İnsanların sınırsız ihtiyaçlarına kıt ekonomik kaynaklarla çözüm bulmaya çalışan disiplindir.

İktisat bilimi, işletme bilimine oranla daha kapsamlıdır. Makro bakış açısına sahiptir. Aynı zamanda da daha kurama dayılıdır.

İktisat biraz daha toplumsal ihtiyaçlar nasıl karşılanacak, genel ekonomik refah nasıl gerçekleşecek araştırırken, işletme biraz daha bireylerin ihtiyaçlarını doğru şekilde belirleyerek bunları karşılayacak mal ve veya hizmetlerin üretilmesi için ekonomik faaliyetlerde bulunur.

4.1.2 İşletme ve Davranış Bilimleri

İşletmelerdeki en önemli kavram insandır. Bu yüzden insan unsuru iyi bilinmelidir.

Davranış bilimleri, birey veya grup halindeki insanların tutumlarını, özelliklerini, etkileşimlerini inceleyen toplumsal bilimlerin bir alt grubudur. Psikoloji ve sosyoloji ise bir diğer yardımcı bilimlerdir.

Psikolojinin bir alt dalı olan endüstriyel psikoloji özellikle önemlidir. İş şartları, çalışma hızındaki azalmalar, üretimde hatalar, işe ilginin azalması, işçi-ustabaşı çatışmaları, işçi-işveren düşünce farklılıkları, işçinin kişisel sorunları gibi birçok konuyu inceler.

4.1.3 İşletme ve Matematik – İstatistik

İşletme kurulduğu andan itibaren hemen hemen her alanda matematiği kullanmaktadır.

4.1.4 İşletme ve Hukuk

Hukuk: Bir toplumda düzeni sağlamak amacıyla yürürlükte bulunan yasalar, tüzük ve yönetmeliklerle, yazılı olan ve olmayan diğer kurallar bütününe denir.

4.1.5 İşletme ve Bilgi Teknolojileri

Peter Drucker demiştir ki “1950’lerde yönetici, çalışanların performanslarından sorumluydu ancak günümüzde bu tanım, yönetici bilginin uygulanmasından ve performansından sorumludur.” Bu işte bilginin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.

J.K. Galbraith: “Sanayi toplumuna hız kazandıran faktörlerden biri paradır. Fakat, bilgi toplumunu hızlandıran ve güce ulaştıran bilgidir. Şimdi bilgi sahibi olanlar ve olmayanlar şeklinde yeni bir sınıflandırma ortaya çıkmıştır. Bu yeni sınıf, gücü ne paradan ne de sahip olunan topraklardan değil sadece bilgiden almaktadır.”

4.2 Temel İşletmecilik İlkeleri

Verimlilik, Üretkenlik, Etkinlik, Yeterlilik ve Karlılık; 5 adet.

4.2.1 Verimlilik

Verimlilik: belirli bir üretim miktarı ile bu üretimi elde etmek için kullanılan faktörler arasındaki orandır. Çıktı/Girdi, Yaratılan Toplam Fayda / Sisteme giren değerlerin toplamı

Ekonomik verimlilikte üretim sonucu Mal ve Hizmet (MH) değerleri ile çıktı MH değerlerinin oranlanmasıdır. 1’in üzerinde olması gerekir.

4.2.2 Üretkenlik

4.2.3 Etkinlik

Bir işletmenin amaçlarına ulaşma derecesi olarak tanımlanabilir Etkinlik kavramı.

Etkinlik = Gerçekleşen Performans / Standart Performans (Değer)

4.2.4 Yeterlilik

Yeterlilik = Standart Miktar / Gerçek Miktar

4.2.5 Karlılık

5 İşletmenin Dış Çevresi ve Ekonomik Yapı İçerisindeki Yeri

Aralarında belirli ilişkiler bulunan parçalardan (alt sistemlerden) oluşup birbirleriyle ilişkili elemanlar topluluğuna “sistem” denir. Her sistemin alt sistemleri vardır. İşletmelerde açık ve kapalı

sistemlerden bahsedilebilir.

5.1 İşletmenin Genel Dış Çevresi

Makro Çevre faktörü olarak adlandırılan bu ögelere örnekler şöyle verilebilir; Politik ve hukuki çevre, ekonomik çevre, demografik çevre, sosyal ve kültürel çevre, teknolojik çevre, rekabetin yapısı, uluslararası çevre,

5.1.1 Politik ve Hukuki Çevre

İşletmelerin faaliyette bulundukları ülkede, merkezi ve yerel yönetsel sistemin ve bunlara bağlı kuruluşların siyasi otoritesini sağladığı ve kullandığı ortam olarak adlandırılabilir.

5.1.2 Ekonomik Çevre

Toplumun gereksininimlerini karşılayacak MH elde bulunan sınırlı kaynaklarla üretildiği, tüketildiği, kaynakların, malların, hizmetlerin ve gelirin bölüşüldüğü, yani her gün milyonlarca ekonomik faaliyete sahne olan ortamdır.

5.1.3 Demografik Çevre

5.1.4 Sosyal ve Kültürel Çevre

5.1.5 Teknolojik Çevre

Yeni bilgilerin yaratıldığı ve her ortamda uygulanarak ürün ve süreçlerde gelişmelere yol açan faaliyetlerin oluşturduğu ortamdır.

5.1.6 Uluslararası (Küresel) Çevre

İşletmenin faaliyette bulunduğu ülkenin üst sistemini oluşturan tüm dünyadır.

5.2 İşletmenin Yakın Dış Çevresi

Genel dış çevrenin altında bulunmaktadır. Yakın dış çevre faktörleri: tüketici ve endüstriyel alıcılar, rakipler, tedarikçiler, kredi kuruluşları, sendikalar

5.2.1 Tüketiciler ve Endüstriyel Alıcılar

İşletmelerin pazara sundukları MH ların potansiyel alıcıları ya nihai tüketiciler ya da endüstriyel alıcılardır. Endüstriyel alıcılar (fabrika sahipleri veya bayiler gibi) tüketicilerden farklı olarak malları kendi üretimlerine katmak veya tekrar satmak için talep ederler.

5.2.2 Rakipler

Aynı sektörel çevre içinde, aynı müşteriler için benzer MH üreten diğer işletmelerdir.

5.2.3 Tedarikçiler

İşletmeye hammadde, yarı mamul, insan gücü, enerji vb. üretim girdileri sağlayan kişi ya da kuruluşlara denir.

5.2.4 Kredi Kuruluşları

İşletmeye belirli koşullara bağlı olarak kredi veren finans kuruluşları olarak nitelendirilir.

5.2.5 Sendikalar

Çalışanların sosyal haklarını elde etmek için kurdukları ve onlar adına sözleşme yapan örgütlerdir.

Tatminkar ücret, iyi çalışma şartları, sosyal güvenlik hakları ve iş güvencesi gibi konularda işletme ile yakın ilişki içinde olur, toplu sözleşmeler yaparlar.

6 İşletmenin Amaçları

Amaçlar işletmelerin başarısının temelleridir. Amaçlar, soyut ya da somut; maddi veya manevi; beşeri ya da sosyal niteliğe sahip olabilirler.

6.1 İşletmenin Genel Amaçları

Tek ve en önemli amaç karlılık (kazanç elde etme) dir. Tabi zamanla bu toplumsal sorumluluk ve paydaşların beklentilerini de başka bir ilave amaç haline getirmiştir.

Genel amaçları 3 başlık altında toplayabiliriz. Karlılık amacı, Toplumsal Fayda amacı, Süreklilik amacı

6.1.1 Karlılık Amacı

İşletmelerin tüm amaçları içerisinde en önemlisi karlılık amacıdır.

İşletmenin elde ettiği karla ilgili aşağıdaki noktaların altını çizmekte fayda vardır:

6.1.2 Toplumsal Fayda Amacı

İşletmelerin varoluş nedenleri yalnızca kar amacı ile açıklanamaz. İşletmelerin topluma fayda sağlamak amacı çerçevesinde, tüketici kesimlerinin taleplerine uygun nitelik ve miktarda MH üretmeleri ve bu MH ları tüketicilerin istemlerine uygun zaman ve yerlerde onların ödeme güçlerine uygun fiyat ve değişim imkanlarıyla sunmaları sonucu oluşacak tatmin ve sağlanacak fayda, aynı zamanda toplumun refah düzeyinin gelişmesini sağlayıcı rol oynayacaktır.

Toplumsal fayda amacı benimsenmesinin yayılmasında işletmelerde oynayan rollerin etmenlerini aşağıdaki şekilde gösterebiliriz:

Bu konu özellikle son yıllarda daha da çok artmıştır. Örneğin patronların adını taşıyan, okulların, vakıf üniversitelerinin kurulması, dünya çapında kongre ya da festival düzenlenmesi vs. gib.

6.1.3 Süreklilik Amacı

Varlılığını devam ettirme bir işletmenin nihai amacıdır. İşletmenin sürekliliği ve bunu devam ettirmesi büyüme ve karlılığına bağlıdır.

Aşırı karlılık gibi bazı durumlara tüketiciler, değişik kurumlar, devlet vs. tüm paydaşlar bazı önlemler almaktadırlar, bunlara örnekler şu şekilde verilebilir.

- Bireysel tepki ortaya koyabilirler

- Tüketicilerin oluşturdukları tüketici koruma örgütleri vardır.

- Meslek örgütleri, bunların bağlı bulunduğu ulusal ve uluslararası nitelikteki üst örgütler, meslek disiplini ve ticari ahlak kurallarını bozucu işletmecilik girişimleri ile piyasayı ve tüketiciyi her türlü istismara yönelik davranışları engellemektedir.

- Devletler aşırı karlılık anlayışına karşı çıkmaktadır.

- Aşırı kar ile çalışan işletmelere, aşırı karlılıktan dolayı yeni rakipler çıkması.

6.2 İşletmenin Özel Amaçları

İşletmelerin genel amaçları gibi bir de özel amaçları vardır ve bu özel amaçlar, işletmelerin türlerine, kuruluş amaçlarına, sahip ve hissedarlarının az veya çokluğuna, niteliklerine göre değişebilir. Bu konuda geçerli olabilecek bazı özel amaçlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir.

7 İşletmelerin Sınıflandırılması 1

İşletmeler de farklı özellikleri bakımından sınıflandırılabilirler. 7 farklı kriter mevcut:

7.1 Faaliyetleri Bakımından İşletmeler

7.2 Büyüklükleri Bakımından İşletmeler

Sermaye, çalışan sayısı, üretim kapasitesi, kullanılan hammadde, malzeme, enerji, makine parkı, bir dönem içindeki satış gibi ölçütlere göre işletmeler sınıflandırılabilir.

7.2.1 Sıfır Grubu veya Çok Küçük İşletmeler

Bir iş yerinde yalnız çalışarak, genel olarak bir meslek, bir sanat yardımıyla faaliyette bulunan kişilerin oluşturduğu işletmelere sıfır grubu işletmeler adı verilmektedir.

3 ila 5 kişinin çalıştığı işletmeleri ise küçük (cüce) olarak tanımlamak mümkündür. Ülkemizdeki işletmelerin çoğu bu gruba girmektedir.

7.2.2 Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİler)

Tarım alanında çalışan küçük aile çiftlikleri, kasap, bakkal, ayakkabı tamircisi, küçük perakendeci firmalar, restaurant, sinema, tiyatro gibi işletmeler KOBİ’lerin en belirgin örneklerindendir.

KOSGEB’in KOBİ tanımı aşağıdaki şekildedir:

- Mikro İşletme: 10 kişiden az çalışan, yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi bir 3 milyon TL’yi aşmayan işletmeler

- Küçük İşletme: 50 kişiden az çalışan, yıllık net satış veya bilanço 25 milyon TL’den az - Orta Büyüklükteki İşletme: 250 kişidenaz, yıllık net satış ve bilanço 125 milyon TL’den az

7.2.3 Büyük İşletmeler

Ülke ekonomisi için çok önemlidirler.

7.3 Pazar Alanlarına Göre İşletmeler

Başlıca 4 grupta incelenirler. Ulusal işletmeler, uluslararası işletmeler, çokuluslu işletmeler, küresel işletmeler

7.3.1 Ulusal İşletmeler

Ülke sınırları içerisinde faaliyet gösteren işletmelerdir. Yerel ihtiyacı karşılarlar. Uluslararası alan için yeterli değillerdir. Uluslararası pazarla da ilgilenmezler pek.

7.3.2 Uluslararası İşletmeler

Dış ülkelerde faaliyet göstermektedir. Çeşitli ülkelerde birbirine koordine edilmiş üretim ve satış birimleri vardır.

7.3.3 Çokuluslu İşletmeler

2. dünya savaşından sonra gelişen bir konseptir.

Yabancı ülkelerde yapılan üretim, elde edilen kar miktarı veya çalışan personel sayısı, toplam üretimin, karın veya personelin önemli bir miktarını oluşturuyorsa bu tür işletmelere denir.

Çokuluslu işletmeler ölçek olarka uluslararası işletmelerden daha büyüktürler ve kendine özgü nitelikleri vardır:

7.3.4 Küresel İşletmeler

Üretim başka bir ülke, Pazar başka bir ülke, sermay başka bir ülke, hammadde başka bir ülke, çeşit çeşit ülkelerde girdi çıktı faaliyetleri mevcut yani.

7.4 Sermaye Sahipliğine Göre İşletmeler

Özel, kamu, karma

7.4.1 Özel İşletmeler

Sermayesi özel kişilere ait olan işletmeler. Genel amaç kar elde etmek. Kar zarar yalnızca sahipleri ilgilendirir.

7.4.2 Kamu İşletmeleri

Sermayenin yarıdan fazlası devlete aittir. Belediyeler tarafından da kurulabilmektedir. Kar amacı etmekten çok topluma hizmet etmektedirler.

Piyasa koşullarına uyum sağlamakta sorun yaşayabilirler. Bürokratik yapının ağır olması esnekliği azaltabilir.

Dünyadaki genel eğilim kamu işletmelerinin özelleştirilmesi yönündedir.

7.4.3 Karma İşletmeler

Özel ve kamu işletmelerinin ortay sermaye ile kurduğu işletme türüdür. Kamu hissesi %50’den azdır.

Yönetim özel sektördedir. Özelleştirme kapsamında bu tür kuruluşlarda da devlet payının azaldığı görülmektedir.

7.5 Üretilen Mal veya Hizmetin Cinsine Göre İşletmeler

3’e ayrılır; Mal üreten işletmeler, hizmet üreten işletmeler, malların ticaretine aracılık eden işletmeler

7.5.1 Mal Üreten İşletmeler

Sanayi (Endüstri) malı üreten işletmeler: rafineriler, petro-kimya tesisleri, demir çelik işletmeleri vs.

Tüketim malu üreten işletmeler: ayakkabı fabrikası, tekstil vs.

Tüketim malları iki sınıfta değerlendirilir:

- Dayanıklı tüketim malı üreten işletmeler: uzun süre kullanılan, sıkça satın alınmayan ve genellikle büyük ölçekte harcama gerektiren malları üreten işletmelerdir.

- Dayanıksız tüketim malı üreten işletmeler: çok sık ve nispeten ucuz fiyata satın alınan, hemen kullanılarak tüketilen malları üreten işletmelerdir.

7.5.2 Hizmet İşletmeleri

Hizmet üretir ve satarlar. Soyut bir kavramdır. Çok geniştir.

7.5.3 Ticaret İşletmeleri

Toptan ve perakende ticaret işletmeleridir.

Toptancı işletmenin fonksiyonu; Satın almak, satmak, depolamak, finansman sağlamak ve teslimdir.

Perkanedeci işletmenin fonksiyonu; satın almak depolamak ve satmaktır.

8 İşletmelerin Sınıflandırılması II

8.1 Hukuki Durumlarına Göre İşletmeler

8.1.1 Tek kişi İşletmeleri

İşletme ile ilgili herşeye o karar verir. Tek yetkili ve sorumlu kişidir. Risk ve kar da ona aittir.

8.1.2 Şirketler

Birden çok kişi biraraya gelerek sermaye koyarlar. Özellikleri:

8.1.2.1 Adi Şirketler

İki ya da daha çok kişinin sermaye ve emekleriyle oluşur. Tüzel kişiliğe sahip olmaksızın gerçekleşen bir ortaklıktır.

8.1.2.2 Ticaret Şirketleri

TTK’na göre ticari işletme: esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde yürütüldüğü işletmelerdir. Şahıs ve sermaye olmak üzere 2 ye ayrılır.

Şahıs Şirketleri 2 türdür:

Kollektif Şirket: her ortak, işletme faaliyetinden doğan borçlardan kendi koyduğu sermaye ile sınırlı olarak değil, tüm varlıklarıyla sınırsız ve zincirleme olarak sorumludur.

Komandit Şirket: bazı ortaklar sorumluluğu sınırlandırılmış, bazıları ise sınırlandırılmamıştır.

Sorumluluğu sınırlandırılmayanlara komandite, sınırlandırılanlara da komanditer denir.

Sermaye Şirketleri 3 türdür:

Anonim Şirket: Sermaye belirli ve paylara bölünmüş, borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir. Ortakların sorumluluğu, taahhüt etmiş oldukları sermaye miktarıyla sınırlıdır.

Limited Şirket: bir veya çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret ünvanı altında kurulur. Esas sermayesi belirlidir. Ortakların sorumluluğu taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlı olduğundan bu tip şirketler ortak sayısı pek fazla olmayan AŞ olarak düşünülebilir.

Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket: burada da komandite ve komanditer vardır. Ortak sayısı en az biri komandite ortak koşuluyla en az 5 kişidir.

8.1.3 Kooperatifler

Karşılıklı yardım, dayanışma ve belirli ekonomik çıkarları sağlamak amaçlayan ortaklıklardır.

Dolayısıyla asıl amaçları kar olan şirketlerden ayrılırlar. En az 7 ortak mevcut olmalı sözleşmelerinde.

Üretim kooperatifi, Tüketim kooperatifi, Tarım-Satış, Yapı Kooperatifler…

8.1.4 Dernek ve Vakıflar

Dernek ve vakıflar kazanç elde etme amacı gütmeden kurulan kişi ve mal topluluklarıdır.

8.2 İşletmelerarası Anlaşmalar Bakımından İşletmeler

4 grupta toplanır. Ortak girişim, konsorsiyum, holding ve şirket birleşmeleri

8.2.1 Ortak Girişim

JV’ler belirli bir alanda varlık ve yeteneklerini bir alanda toplayarak yeni bir isimle ortak iş başlatmaları sonucu ortaya çıkar…

8.2.2 Konsorsiyum

Kelime olarak belli bir iş için kurulan birlik veya ortaklık olarak adlandırılmaktadır. Bir anlamda işbirliği anlaşmalarıdır.

8.2.3 Holding

Klasik bilinen tanımı iledir. Bir çok şirkette pay sahibi olan çatı şirkettir.

8.2.4 Şirket Birleşmeleri

Yatay ve dikey olmak üzere 2 çeşittir.

Yatay aynı sektörde faaliyet gösteren iki firma, dikey de ise süreç bakımından kendine mal sunan bir firma olabilir onunla birleşme

9 İşletmenin Kuruluş Çalışmaları

Yatırım, Yatırım Projesi, Fizibilite kavramları

9.1 İşletmenin Kuruluş Nedenleri 9.1.1 Miras

9.1.2 Bağımsız İş Yapma İsteği 9.1.3 Kazanç Sağlama İsteği 9.1.4 Toplumsal İtibar Sağlamak 9.1.5 Başka Fırsatların Yokluğu

9.1.6 Bir Düşünce veya Bir Misyonu Gerçekleştirme İsteği 9.2 İşletmenin Kuruluş Aşamaları

9.3 Kuruluş Yeri Seçimini Etkileyen Faktörler

Optimal kuruluş yeri önemlidir. Faktörler:

Pazara yakınlık

Hammadde, Enerji, İklim ve Su İşgücü

Taşıma

Devletin Teşvik ve Sınırlamaları

10 Fizibilite Etüdleri

Girişimcinin kafasında beliren proje fikrinden sonra bu düşüncenin uygulanabilir (feasible) nitelikte olup olmadığı yapılacak fizibilite etüdleri ile sonuçlanır.

10.1 Ekonomik Etüd

Üretilecek MH’ın neler olacağı, işletmenin faaliyet göstereceği alandaki rekabet, MH birim üretim maliyetleri vb. pek çok farklı konuyu kapsamaktadır.

10.1.1 Pazar Araştırması ve Talep Tahmini

Dolaysız talep tahmini yöntemleri: Anket yoluyla talep tahmini, Yöneticilerin görüşleri yoluyla, Kilit personelin görüşleri yoluyla,

Dolaylı talep tahmini yöntemleri: Basit trend yöntemi, Grafikle gösterme, önde giden göstergeler yöntemi ile

10.1.2 İşletme Büyüklüğünün Saptanması 10.1.3 İşletmenin Kuruluş Yerinin Seçimi 10.2 Teknik Etüd

10.3 Finansal Etüd

Fnansal etüd, şletmenn kurulması çn gerekl olan ülke çnden ve dışından sağlanablecek kaynakfonların mktarının saptanması ve en düşük fazlerle karşılanması, şletmenn gelr ve gder tahmnler veşletmenn kârlılık durumuyla lgl analzler kapsamakta olup daha özellkl olarak aşağıdak konuları ele almaktadır

Yatırım Tutarının Hesaplanması

İşletmenin gelir ve gider tahminlerinin yapılması Finansman kaynaklarının saptanması

İşletmenin karlılık durumuyla ilgili analizler Organizasyon durumu

10.4 Hukuki Etüd

Vergi, sigorta, işçi, işveren ilişkileri gibi alanlarda işletmeyi ilgilendiren hukuki düzenlemelerin incelenmesi söz konusudur.

11 İşletme Büyüklüğü ve Kapasite

11.1 İşletme Büyüklük Kriterleri 11.1.1 Niceliksel Büyüklük Kriterleri

Yıllık satışlar, Yıllık kar, Varlıklar, Özsermaye miktarı, Yatırım toplamı, Çalışan sayısı, Makine ve tezgah sayısı veya gücü, hammadde miktarı, enerji miktarı, yıllık ihracat değeri vs.

11.1.2 Niteliksel Büyüklük Kriterleri

Sermayedarların sayısı, Bölgeye yönelik olup olmama, Endüstri dalındaki görece durum, Hukuki şekil

11.2 İşletme Büyüklüğünü Etkileyen Faktörler ve Optimum İşletme Büyüklüğü 11.2.1 İşletme Büyüklüğünü Etkileyen Faktörler

Pazar şartları ve talep durumu, Kurucuların finansman imkanları ve yönetim becerileri,

11.2.2 Optimum İşletme Büyüklüğü

Optimum işletme büyüklüğünde maliyetler optimize edilmiştir. Bazı durumlarda küçük işletme kurmak daha maliyetli olabilir. Aynı zamanda büyük işletme kurmakta keza aynı şekilde daha maliyetli olabilir. Onun için tam optimize edilmiş bir şekilde ayarlanması gerekmektedir.

11.3 Kapasite ve Çeşitli Kapasite Tanımları

İşletmelerin MH üretebilme yetenek ve imkanlarının belli bir ölçü ile ifade edilmesine “işletme kapasitesi” adı verilmektedir. Kapasite türlerini ifade eden farklı tanımlar vardır: Teorik (maksimum), Normal (pratik), Optimum, Fiili, Atıl, Aşırı…

Kapasite Kullanım Oranı = Fiili Kapasite / Normal Kapasite

12 İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları

12.1 İşletmenin Sosyal Paydaşları (Social Stakeholder)

Stockholders terimine karşı stakeholders tabiri çıkmıştır. İşletmelerin başlıca stakeholderları: Hissedar ve yatırımcılar, Çalışanlar, Müşteriler, Kredi verenler, Toplum, Hükümetler, Doğaya karşı sorumluluk

12.2 Carroll’un Sosyal Sorumluluk Modeli

12.3 Sosyal Sorumlu Davranışın İşletmelere Yararları

Marka, nitelikli personeli cezbetme, belli konularda hassas olan yatırımcılara ulaşma, verimlilik ve kalite

12.4 Sosyal Sorumluluk Standardı

Çocuk işçi (15 yaş altı çalıştırılamaz.), Zorla çalıştırma, sağlık ve güvenlik, örgütlenme özgürlüğü ve toplu pazarlık hakkı, ayrımcılık, disiplin uygulamaları, çalışma saatleri, maaş ve ücretler, Yönetim sistemleri

13 İşletmecilik Fonksiyonları I

13.1 Yönetim

13.1.1 Yönetimin Tanımı ve Anlamı

Yönetim: Başkaları aracılığı ile amaçlara ulaşma veya başkalarına iş gördürme faaliyetlerinin toplamıdır.

Yönetim: Örgütsel kaynakların planlanması, örgütlenmesi, yönetilmesi ve denetimi yoluyla örgüt amaçlarına etkili ve verimli bir şekilde ulaşılmasıdır.

Planlama, örgütleme, yürütme, koordinasyon ve denetim olmak üzere 5 faaliyetten oluşur.

13.1.2 Yöneticiler ve İşletmede Yönetim Kademeleri

Yönetici: başkalarının bilgi ve güçlerini kullanarak, belli amaçların gerçekleştirilmesini sağlar.

Üst kademe yönetim ve stratejik yönetim, üst tepe yönetim ile alakalıdır.

Orta kademe yönetim ve fonksiyonel yönetim, Alt kademe yönetimi ve program yönetimi,

13.1.3 Yönetim Süreci

Planlama

Örgütleme (Organizasyon) Yürütme

Koordinasyon Denetim (Kontrol)

13.2 Pazarlama

13.2.1 Pazar ve Pazarlama ile ilgili Temel Kavramlar

Pazar, karşılanacak istek ve ihtiyaçları olan, satın alma gücü bulunan, harcama isteği olan kişi veya kuruluşlardan oluşur.

13.2.2 Pazarlama Karması

Mamul (product), fiyat (price), tutundurma (promotion), dağıtım (place) 4p den oluşmaktadır.

Reklam, Kişisel satış, Dağıtım

14 İşletmecilik Fonksiyonları II

14.1 Üretim

Şekil değişikliği, zaman değişikliği, yer değişikliği, mülkiyet değişikliği gibi başlıca fayda yaratma yollarıyla, her türlü fayda yaratma veya iktisadi MH meydana getirme anlamındadır.

14.1.1 Üretim Süreci

14.1.2 Üretim Sistemlerinin Sınıflandırılması

Tek bir sipariş var onun üzerinde çalışıyor.

14.1.2.2 Seri Üretim 14.1.2.3 Süreç Üretimi

14.2 Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) 14.3 Finans

14.3.1 İşletmelerde Finansman Yöntemleri

Kaynağına göre finansman yöntemleri: Özkaynaklardan sağlanan finansman, Dış kaynaklardan sağlanan finansman, Otofinansman

Süresine göre finansman yöntemleri: Uzun süreli finansman, Kısa süreli finansman

14.3.2 Finansal Tablolar

Bilanço

Gelir Tablosu (Kar/Zarar Cetveli)

14.4 Diğer İşletmecilik Fonksiyonları

İK yönetimi, Muhasebe