6. SINIF TÜRKÇE TAM ÖĞRENME
SOMUT VE SOYUT KELİMELER Mustafa KAFA
KONU ANLATIMI……….……… :
SOMUT ANLAM
Görme, tatma, işitme, koklama ve dokunma duyularından herhangi biriyle algılanabilen sözcükler somut anlamlıdır.
Ağaç: Göz organıyla görme duyusu ile algılanır.
Rüzgar: Deri organıyla dokunma duyusuyla algılanır.
Ekşi: Dil organıyla tatma duyusu ile algılanır.
Koku: Burun organıyla koklama duyusu ile algılanır.
Ses: Kulak organıyla koklama duyusu ile algılanır.
Örnek: ev, deniz, kitap, tablo, ışık, karanlık, hava, yağmur, ıslak, yoğurt, güneş, para, silgi, acı Not: Somut anlamlı bir sözcük -lık / -lik yapım eki aldığında soyut anlam kazanabilir.
İnsan: Somut İnsanlık: Soyut Bebek: Somut Bebeklik: Soyut
Not: Somut anlamlı bir sözcük mecaz anlam yüklendiğinde somut özelliğini yitirerek soyut anlamlı bir sözcüğe dönüşebilir.
Orman havası vücudumuza iyi gelir. Cümlesinde hava somut bir kelimedir.
Çocuğu kendi havasına bıraktılar. Cümlesinde hava mecaz anlamda kullanılarak soyut bir kavrama dönüşmüştür.
SOYUT ANLAM
Görme, tatma, işitme, koklama ve dokunma
duyularının hiçbiri ile algılanamayan kelimeler soyut anlamlıdır.
Örnek: özlem, rüya, akıl, düşünce, mutluluk, sevgi … Düşmanından öç almak istiyordu.
Düşman: Somut Öç: Soyut
: ……….………ALIŞTIRMALAR
🔹 Aşağıdaki kelimeleri somut ve soyut olarak ayırınız ve uygun alana yazınız.
Gökkuşağı, çiçeklik, hile, kasket, sepet, mızrak, adalet, gençlik, raf, iplik, korku, iyilik, ışık, şefkat, matem, rüzgar, mağara, pişmanlık, özlem, heves, umut, kolaylık, kostüm, istek, nefes, kar, palyaço, akıl, bulut, şüphe
SOMUT KELİMELER SOYUT KELİMELER
………. ……….
………. ……….
………. ……….
………. ……….
………. ……….
………. ……….
………. ……….
………. ……….
………. ……….
………. ……….
………. ……….
………. ……….
………. ……….
………. ……….
………. ……….
🔹 Aşağıdaki cümlelerde somutken soyut hale dönüşmüş sözcükleri yuvarlak içine alın.
Kendini artık çok yükseklerde görüyor.
Adamlık parayla olacak bir iş değildir.
Herkes çocukluğuyla ilgili bir anı anlattı.
Konu hakkında çok duru düşünceleri var.
Hayranlık özenti haline gelmemelidir.
SEVGİ
Emojinin ifade ettiği duygu olan sevgi soyut bir sözcüktür.
EMOJİ Emoji gözle görüldüğü için somut bir sözcüktür.
TÜRKÇE DERSİ
ETKİNLİKLER………..……… :
🔹 Aşağıdaki cümlelerde yer alan altı çizili kelimelerin somut veya soyut oluşlarını altlarına yazınız.
Çiçeklerin topraklarını ne zaman değiştirdin?
Heyecanını kimseye belli etmemeye çalışıyordu.
Dün geçe gördüğüm kâbusu anlatamam.
Sahnenin ışıkları insanların gözünü aldı.
İyi konuşmanın yolu okumaktan geçer.
Yaşadığı olaylar onu endişelendirmişti.
Üzerine sıktığı parfüm çok güzeldi.
Sıkıntılı hali gözlerimin önünden gitmiyor.
Sabah güneş doğduğunda uyanmıştık.
İnsanların çoğu çocukluklarını özlerler.
🔹 Aşağıdaki cümlelerde yer alan somut anlamlı iken mecazlaşarak soyut anlam kazanmış veya -lık / -lik eki ile soyutlaşmış kelimeleri bulunuz.
Bu eşekliğinin sonuçlarını biliyor musun?
Adam karanlık düşüncelerini uyguluyordu.
Aydınlık bir gelecek için hayatı boyunca uğraştı.
Proje ile ilgili çözüm ararken beyninde bir ışık yandı.
Birinci oldu diye havasından geçilmiyor.
Bu ayaklar bana sökmez arkadaşım.
Konuşmanızdaki ince sözler için teşekkür ederim.
Bu bayat esprilerini sen kendine sakla.
Kırılan duygularının onarılması çok zordu.
: ………..………..………TEST
1. Aşağıdakilerden hangisinde soyut bir kavram somut bir sözcükle anlatılmıştır?
A) Gözlerim gözlerinde erisin, unut dünyayı.
B) Örümcek kafalı adamın tekisin sen.
C) Bir hüzün masalı sanki sözlerin.
D) Güzellik kişiden kişiye değişmektedir.
2- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde somut anlamlı bir sözcük, soyut anlam kazanmıştır?
A) Mavi gökyüzüne baktı.
B) Genç kız, tatlı tatlı bakıyordu.
C) Okuduğu kitapların isimlerini bir yerlere not eder.
D) Otobüsteki yolcular derenin kenarında mola verdiler.
3. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili olarak verilen sözcüklerden hangisi soyut bir kavramı anlatır?
a) Tatlı yiyelim, tatlı konuşalım.
b) Çocuğunun başarısından sevinç duydu.
c) O gün hava oldukça soğuktu.
d) Kara bulutlar birden gökyüzünü kapladı.
4.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük somut anlamlı olarak kullanılmıştır?
A) Sorunun çözüm yolunu herkese anlat B) Yazılar küçük olduğundan okunamıyordu.
C) Herkesin gönlünü almayı çok iyi bilirdi.
D) Sana onun güvenilir olmadığını söylemiştim.
5- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “kara” sözcüğü soyut bir kavramı nitelemektedir?
A) Kara bir leke vardı gözlerinde.
B) Yine kara bir eldiven almış kendine C) Kara bahtın iyi olacak senin de D) Kara gözlerinden nice gözyaşı aktı.
6. Aşağıdaki tamlamalardan hangisi somut anlamlı sözcüklerden oluşmuştur?
A) sevginin bedeli B) insanlığın sonu C) gözlerin rengi D) yüreğimin acısı
