Anıtın görünüşü Foto: Adil
B A R B A R O S A N I T I
Heykeltraş : Muallim Zühtü MÜRİTOĞLU ve Hadi BARA
Kaide : Prof. L. M. SU E
Büyük Tüak Amirali, (Barbarols) un Beşis:-ttaştaki Türbesi, son zamanlara kadar bir çok kü-çük ve biçimstz binalar illa çevrilmiş bir halde idi. Belediye bu binaları istimlâk ederek Türbenin
et-rafını açmıştır. ,
Şehir meclisi, tarafından taısdûk edilen Beşiik-taş plânında, Türjbenin etrafı Tramvay caddesinden denize kadar bir park haline konulmaktadır, âbide; bahçenin Türbe ile mütenazır bir köşesine
Anıttan detaylar
Akdeniz'de Zaferler kazandıran büyük Barbarosa, kar-şı gösterdiği ibir kadiırşinajslık hareketidir. Şeihiır müıte-assısı H. Proısjt meydanın projesini (hazırlarken hey-kelin yerini seçmpştir. Anıt Türbeye mütenazır bir mevkie konulmuştur. Projeye nazaıran anıtta halen flon teişkil eden binalar kaldırılarak buraya bir deniz
müzesi binası düşünülmüştür. Bu suretle Türk djeırilzcıifliiğdnin şanlı tarihine uygun bir atmosfer yala-tılmış olacaktır.
rin pek iyi bir sureti hal olmadıkları yeknazarda gö-ze çarpmaktadır. Diğer taraftan anııtm yeri de mü-nakaşa edilebilir. Büyük bir menazır rüyeti Ibahş e-den tramvay yolu üzerinde halen anıt iyi bir şekilde görülmektedir. Deniz fon olarak alınmak su-susret ile anıt bahçenin slahil tarafına yerleşdiril-miş olsaydı, bugünkü testini daha zenginleşebiıllirdi. Ancak bu takdirde anıtın deniz ve karaya bakan iki cepheisü olması icap ederdi ki; bunu bu günkü
kom-pozisyonla eldle etmek imkânı bulunmazdı.
Fotoğrafiflerin tetkikimden de anlaşılacağı gibi heykeltraşlarımız kompozisyonda muvaffak olmuş-lardır. Heykeller tesir itibarile iyidilr, bilhassa
Bar-(Devamı 120 nci sahifada)
ci'h ed'ilirdi. Yavaş yavaş, (bu kuleler daha mürtefi olarak inşa edilmeğe ve ma'hrutî çatılar - daha zi-y a d e uzatılarak külah şeklinde çan kulelerini teşkil
etmeğe başladılar. Bu nev'i külâhlı kuleler, 1 linçi asır sonlarında tamamen inkişaf etmiş bir vaziyette idi. San Vitale'den veya Kudüsdeki «Mukaddes Lâ-ihit» Rotundasınd&n kopye edilen dairevî klişeler de
1 linçi asır ortala,rina kadar, ancak pek nadir olup, bilhassa eski modeller üzerinde vücuıda getirildi. Lâ-kin, bazıları 5inci asır modellerinden kopye edilmiş olan ve diğerleri de, sanatkârın şahsî zevkini gös-teren oyma sütun başlıkları, günden güne ziyade-leşiyordu. Ancak bu oymalar, bilhassa yüz ve vü-cutlarını temsil; edenler çok kaba bir tarzda meyda-na getirilmişlerdi. Bunun sebebi, belki de Bizans modellerinin ımevcult olmamasıdır. O tarihlerde, ar-tık pek az Bizans figürlü h'eykeltraşı asarı vücuda ge-tiriliyordu. ,Taş oymalar ise el yazmaları gibi ko-laylıkla nakledil'emezlerdi.
Bilhassa kabili nakil el yazmaları, ve resim sa-natları - Fresko ve müzehhep el yazmaları sayesin-de, Bizans sanatı 1000 tarihlerinde en ziyade Al-manya ve İngiltere de tesirler icra, etti. Zaten, bu tarihîlerde, ibu her iki memlekette Bizans - İtalyan tesirleri de çok kuvvetli olarak hissedilmekte idi.
Rarbaroi yaziSimn devamı
barolsu'n tarafey nindeki levendlerin güzel jkomıpo-ze edildikleri görülmektedir. Yalnız Barbaros hey-kel: bir den' z kutrdunaı 'has cevvaliydi ve enerjik te-siri haiz değildir.
Kaide Profesör L. M. Süe tarafından tanzim e-dıillmilşftir. Heykellere baz ve fon teşkil eden mail kit-le asil ve temiz bir tesıir ifade etmektedir.
Belediye buradaki istimllâlklere 255,500 lira atfetmiştir. Heykel 30000 liraya, kaide 43000 li-r&yeı mal olmuştur. Kaide küfekî taşından imal edil-miştir. Heykel brlonz olup sanatkâr Yusuf tarafın-dan heykeltıraşlarımızın nezareti altında dökülmüş-tür. Velhasıl, şdhr'ımiz bu anıt ve civarı ile imar e-dıüllmiş bir muhit daha kazanmış olmaktadır. Bu işte emeği geçenleri tebrik ederiz.
Fransa kendine mahsus, kaba bir resim sanatı eko -lü vücuda getirmişti. Maamafih, 1 linçi asırda,
ken-di sade canlılığına halel getirmeden, yine eski esas an'aneye döndü. İşte, bu halk sanatının Aristokrat Bizans an'anesi ile birleşmesiledir ki, Fransaya, Ro-manesk ve İlk Gotik dünyasının Hegemonyası ver-miştir.
Romanesk veya - 9uncu ve 1 Ouncu asırda in-kişaf eden bu sanata verilen ismi oldukça keyfî ola-rak kullanaola-rak - Roman Sanatı - en yüksek merte-besine 1 100 senelerinde erişti. Bu devirde mima-maride, heykekraşide ve resimde, ilk devirlerde görülen kabalıktan kurtulmuş, her ne kadar teknik kabiliyet asla ilerlemiş değilse de, büyük vakara ve zenginliğe ulaşmış, yüksek bir mektep vücuda ge-tiren eserler meydana, çıkardı. Lâkin, vücuda geti rilen bütün ıbu eserlerde sanatın başlıca şubelerinde ve daha ziyade küçük çapta sanatlarda, hâlâ eski Greoo-Roman ve Bizans an'anesi müşahede edilmek-tedir.
Haçlılar, 12nci asırda Garibî Avıupayı, Suri-yed-e Ve İspanyada, Şark sanatı ile ve Bizansm daha, hayalî üsljupları ile temasa geçirdi. Gelecek maka-lemde, ıbu tesirlerin «Gotik Sanat» ismini verdiği-miz sanata nasıl müessir olduklarım izah edeceğim.
Ingilterede modern şehir inşaatı yazısının devamı
kadar iyi güdüldüğünü ^öz önünde tuîımak alâka-bahştır; meselâ, Vferner O. Rees tarafından West-morland Eyalet Binasına ı yerli malzemenin kulla-nılmış olduğu gibi.
