OKUL
ÖNCESİNDE KAYNAŞTIRMA PROGRAMLARI
DOÇ. DR. HATICE
BAKKALOĞLU
DERS İÇERİĞİ
ÜNİTE I. KAYNAŞTIRMA MODELİ VE ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ ÜNİTE II. OKUL ÖNCESİNDE PERFORMANS DEĞERLENDİRME VE
BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PLANLARININ HAZIRLANMASI
ÜNİTE III. OKUL ÖNCESİNDE ÖĞRETİMİN BİREYSELLEŞTİRİLMESİ VE ÖĞRETİMSEL UYARLAMALAR
ÜNİTE IV. OKUL ÖNCESİ SINIFLARDA SINIF YÖNETİMİ VE PROBLEM DAVRANIŞLARIN KONTROLÜ
ÜNİTE V. OKUL ÖNCESİ KAYNAŞTIRMA ORTAMLARINDA DOĞAL ÖĞRETİM
ÜNİTE VI. OKUL ÖNCESİ KAYNAŞTIRMA ORTAMLARINDA DİL VE KONUŞMANIN DESTEKLENMESİ
ÜNİTE VII. OKUL ÖNCESİ KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINDA AİLELERLE İLETİŞİM VE İŞBİRLİĞİ
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU 2
ÜNİTE III. OKUL ÖNCESİNDE ÖĞRETİMİN
BİREYSELLEŞTİRİLMESİ VE ÖĞRETİMSEL UYARLAMALAR
1. KISIM: Giriş
1. Sınıfın Düzenlenmesine İlişkin Uyarlamalar 2. Öğretim Yöntemlerine İlişkin Uyarlamalar
2. KISIM: Okul Öncesinde Etkinliklerde Öğretimin Bireyselleştirilmesi
1. Okula Geliş ve Okuldan Ayrılış 2. Serbest Oyun Etkinlikleri
3. Masa Başı ve Sanat Etkinlikleri 4. Beslenme Saati
5. Müzik Etkinlikleri
3. KISIM: Örnek Olay
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU 3
1. KISIM: Giriş
Öğretimin Bireyselleştirilmesi
Öğretmenlerin en temel amacı, sınıftaki tüm çocukların gelişimlerini en üst düzeye çıkarmaktır.
Ancak her çocuk aynı hızda öğrenemez ve gelişemez.
Sınıftaki tüm çocuklar sadece fiziksel değil sosyal, duygusal ve zihinsel olarak ta birbirlerinden farklıdır.
Bir beden herkese uymaz!!!
Öğretimin bireyselleştirilmesi, akranlarından farklı eğitim gereksinimleri olan öğrencilerin sınıf içinde gerçekleştirilen etkinliklere katılımını artırmak için çeşitli düzenlemelerin/uyarlamaların yapılması sürecidir.
Bu düzenlemeler;
sınıfın düzenlenmesi
sınıf kurallarının oluşturulması
sınıf ikliminin ve sınıf işleyişinin düzenlenmesi
öğrenci gruplarının oluşturulması
farklı öğretim yöntemlerinin kullanılması
zamanın etkili kullanılması DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU 4
1. Sınıfın
Düzenlenmesine İlişkin Uyarlamalar
1. Sınıfın
Düzenlenmesine İlişkin Uyarlamalar
2. Öğretim
Yöntemlerine İlişkin Uyarlamalar
2. Öğretim
Yöntemlerine İlişkin Uyarlamalar
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU 5
Öğretimin Bireyselleştirilmesine
Olanak Veren Uyarlamalar Nelerdir?
1. Sınıfın Düzenlenmesine İlişkin Uyarlamalar
Amaç, sınıfın fiziksel ve psikolojik olarak, tüm öğrencilerin gereksinimine cevap verecek bir niteliğe sahip olmasını sağlamaktır.
Sınıfın düzenlenmesine ilişkin uyarlamalar;
1. Sınıfın fiziksel çevresinin düzenlenmesi 2. Sınıf kuralların oluşturulması
3. Sınıf ikliminin düzenlenmesi 4. Sınıf işleyişin düzenlenmesi
5. Öğrenci gruplarının oluşturulması 6. Zamanın etkili kullaılması
6
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
1. Sınıfın Fiziksel Çevresinde Yapılan Uyarlamalar
Sınıfın fiziksel çevresinde yapılacak düzenlemeler için çok az çaba gerekir. Ancak çoğu zaman bu önemsenmez.
Öğrenme, fiziksel bir çevrede gerçekleşir ve fiziksel çevrenin özelliklerinden etkilenir.
Sınıfın fiziksel çevresinde yapılan uyarlamalar;
Sınıfın ısısı
Sınıftaki ışık miktarı
Sınıftaki gürültü düzeyi
Sınıfın büyüklüğü
Ulaşılabilirlik,
Çocukların oturma yerleri
Araç-gereçlerin seçimi
Sınıftaki uyaran miktarı
7
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
Sınıfın ısısı
Isının gerekenden fazla ya da az olması, çocukların öğrenmelerini ve sınıfa/etkinliklere katılımlarını olumsuz etkiler.
Soğuk bir sınıf, çocukların dikkatlerini konuya vermelerini engelleyeceği gibi, daha fazla hareket etme ihtiyacı yaratır.
Sıcak bir sınıf ise, çocukların fazla rahatlamalarına sebep olur.
Sınıftaki ışık miktarı
Öğrenme için yeterli ışık (işitme ya da görme yetersizlikleri…)
Sınıftaki gürültü düzeyi
Trafik, konuşma seslerini uygun biçimde ayarlayamama, iyi bir dinleyici olamama (işitme yetersizlikleri, otizm, öğrenme ya da dikkat
dağınıklığı…)
8
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
Sınıfın büyüklüğü
Öğrenmeyi kolaylaştıran büyüklük
Çok küçük sınıflar rahat hareket etmeyi engellerken, çok büyük sınıflar sınıf kontrolünü ve çocukların etkinliklere odaklanmalarını engeller ve konuşma seslerinin dağılmasına neden olur (işitme yetersizliği…)
Ulaşılabilirlik
Etkinliklere katılımı ve öğrenmeyi artırır.
Sınıf içinde bulunan öğretim materyallerinin, yazı tahtasının, oyuncakların ve kitap dolabı gibi diğer malzemelerin tüm özel gereksinimli çocuklar tarafından ulaşılabilir olmasıdır.
Fiziksel çevreye ait her türlü engelin ortadan kaldırılmasıdır (tekerlekli sandalye ya da koltuk değneği kullanan, görme engelli çocuklar…)
Sınıftaki materyallerin yerlerinin değişmesi
Çocukların oturma yerleri
Özel gereksinimli çocuk için oturma yeri seçerken, bu yerin ona rahatlıkla ulaşabileceğiniz, davranışlarını kontrol edebileceğiniz yer olmasına ve yanında oturan arkadaşının özelliklerine de dikkat etmelisiniz.DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU 9
Araç- gereçlerin seçimi
Öğretim materyalleri çocuklar için ilgi çekici, öğrenmeyi destekleyici ve farklı duyulara hitap edici şekilde hazırlanmalıdır.
Materyal seçiminde; materyallerin ele alınan konuya ve çocukların gelişim düzeyine uygun olması, öğrenmenin tüm duyularla desteklenmesi,
olabildiğince farklı materyallerin kullanılması önemlidir.
Araçları sınıf içine yerleştirirken; aynı araçları hep aynı yerde bulundurun, benzer araçları raflarda/dolapta birlikte bulundurun, araçlar arasına
çocukların rahatça algılaması için boşluk bırakın, araçları kutu içinde ya da dolapta bulunduruyorsanız, üzerlerine içlerinde ne olduğunu gösteren yazılı etiketler yerine, çocukların anlayabileceği resimli etiketler yapıştırın.
Sınıftaki uyaran miktarı
Konuyla ilişkili olmalı
Konuları somutlaştırmaya izin vermeli
Genelleme yapmaya olanak verecek materyaller
Bireysel farklılıkları dikkate alan materyaller
10
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
2. Sınıf Kurallarının Oluşturulması
Kurallar, sınıf içinde değişik etkinlikler süresince (hikaye etkinlikleri, bilişsel etkinlikler, serbest etkinlikler, beslenme, yemek ve uyku saatleri) çocukların nasıl davranmaları
gerektiğini belirler.
Kuralların sınıftaki tüm çocukların katılımıyla açık ve net bir biçimde belirlendiği ve tüm çocukların her kuralın ne anlama geldiğini kavradığı bir sınıfta, daha az karmaşa ve problem davranış beklenir.
11
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
3. Sınıf İkliminin Düzenlenmesi
Sınıf iklimi, sınıftaki tüm çocukların ve öğretmenin birbirlerine karşı gösterdiği tavır ve davranışlardır.
Olumlu sınıf ikliminde bireyler birbirlerini kabul ederler, birbirlerini desteklerler.
Olumlu sınıf ikliminde yarışma ve rekabetten daha çok dayanışma ve işbirliği vardır.
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU 12
4. Sınıf İşleyişinin Düzenlenmesi
Çocukların sabah sınıfa gelişlerinden başlayıp, akşam sınıftan ayrılacağı zamana kadar yapılan tüm çalışmaların kısacası tüm akışın düzenlenmesidir.
Günlük planlar
BEP hedeflerinin planlanmasıdır.
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU 13
5. Öğrenci Gruplarının Oluşturulması
Sınıftaki çocuklar farklı öğrenme özelliklerine sahiptir.
Öğrenme sürecinde ortaya çıkan bireysel farklılıkları azaltmak için öğrenci grupları oluşturulur.
Öğrenci grupları,
çocukların öğrenme yeteneklerine,
öğrenme hızlarına,
öğrenme biçimlerine göre benzer ya da farklı özellikteki çocukları bir araya getirerek (homojen ya da heterojen) oluşturulacağı gibi,
sınıf içinde kullanılan öğrenme yöntemine göre de oluşturulabilir.
14
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
Büyük Grup Öğretimi
Sınıftaki çocukların tamamıyla, aynı hedefleri gerçekleştirmek için yapılan öğretimdir.
Tüm sınıf öğretmenin kontrolü altındadır.
Özel gereksinimli öğrenci grubun bir parçasıdır. Diğer çocuklardan ayrılmadan grubun bir üyesi olur.
15
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
Küçük Grup Öğretimi
Program hedeflerine akranlarıyla aynı zamanda ulaşmada güçlüğü olan çocuklar için uygundur.
Çocuk sayısı iki ile altı arasındadır.
Küçük gruplar;
aynı beceri düzeyinde olan çocuklardan
daha fazla desteğe ve tekrar gereksinim duyan çocuklar
farklı beceri düzeyinde olan çocuklardan
daha fazla desteğe gereksinim duyan çocuk ile o konuda başarılı olan çocuklar
16
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
Bireysel Öğretim
ÖG çocuk ile bireysel olarak gerçekleştirilen öğretimdir.
Sınıf öğretmeni ya da yardımcı öğretmen ile çalışılır.
Bireysel öğretimde diğer çocuklar okul öncesi programı izlerken, özel gereksinimli çocuk BEP’inde yer alan hedefleri gerçekleştirmek üzere çalışmalara katılır.
Düzenli ve sistematik yapılması önemlidir.
17
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
6. Zamanın Etkili Kullanılması
Bir okul gününde tüm öğrencilerle yapılacak çalışmaların planlanmasıdır.
ÖG çocuk için ne zaman ve nasıl zaman ayıracağım?
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU 18
2. Öğretim Yöntemlerine İlişkin Uyarlamalar
Öğretim yöntemine, çocukların gereksinimleri ve öğretilecek konunun özelliğine göre karar verilir:
Sıklıkla kullanılan öğretim yöntemleri:
1. Doğrudan öğretim yöntemi
2. İşbirliğine dayalı öğretim yöntemi 3. Keşif yoluyla öğretim
4. Gömülü öğretim
19
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
1. Doğrudan Öğretim Yöntemi
Doğrudan öğretim=açık anlatım=aktif öğretim=duyarlı öğretim=veri tabanlı öğretim....
Doğrudan öğretim;
konuları küçük basamaklarla sunan ve
çocukların sunumlardan ne kadar yararlandıklarını belirlemek için sürekli değerlendirme yapmayı gerektiren bir yöntemdir.
Öğretimde sorumluluk öğretmenden başlayarak aşamalı olarak çocuğa aktarılır.
Doğrudan öğretimin ilkeleri:
Önceki derste yapılan çalışmaların ya da konuya ilişkin önceki bilgilerinin kontrol edilmesi ve özetlenmesi
Yeni içeriğin sunumu
Rehberli uygulamaların sunulması (ele alınan konunun kavranması için çocuklara rehberlik edilmesi ve anlayıp anlamadıklarının kontrol edilmesi)
Geri bildirim verilmesi (hataların düzeltilmesi ve gerektiğinde yeniden öğretim yapılması)
Çocuğa bağımsız alıştırmalar yapma fırsatı verilmesi
Değerlendirme
20
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
Doğrudan öğretim yönteminin uygulaması
Uygulama Öncesinde Yapmanız Gerekenler:
Analiz: Konuyu analiz etme ve basitten zora doğru sıraya koyma
Performans belirleme, amaç yazma, ders planı hazırlama: Çocuğu değerlendirme, amaçları belirleme, ders planı hazırlama
Uygulama Aşamasında Yapmanız Gerekenler:
Günlük gözden geçirme: Önceki bilgileri kontrol etme
Konuların sunumu: Konuyu siz aktif olarak sunarken çocuğun pasif olarak izlemesini sağlama
Güdülenme ve dikkat: Çocuğun dikkatini çekme, ilgilenenleri pekiştirme
Rehberli alıştırmalar: Yardımı çekerek beceriyi bağımsız yapmasını hedefleme
Pekiştirme ve düzeltme: Doğru davranıştan sonra hemen pekiştirme, yanlış ve yetersiz davranışlar için geribildirim sunma
Bağımsız alıştırmalar: Çocuk aktifken, pasif olarak çocuğu izleme, yardımsız yapmasını sağlama
Uygulama Sonrası Yapmanız Gerekenler:
Öğretim sonu değerlendirme: Çocuğun öğretim amaçlarını gerçekleşip gerçekleşmediğini değerlendirme
Haftalık ve aylık gözden geçirme: Öğretilen konuyu izlemeDOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU 21
2. İşbirliğine Dayalı Öğretim Yöntemi
Çocukların yarışma ya da bireysel çalışma yerine, ortak bir amaç için birlikte çalışmaları ilkesine dayanır.
Öğretmenin görevi, çocukları grup amaçlarına ulaşmaları için yönlendirmektir.
Çocuklar bir yandan ortak bir ürün oluşturmak için çaba harcarlar, diğer yandan birbirlerinin performansını artırmaya çalışırlar.
Farklı gereksinimleri olan çocukların bilişsel becerilerini geliştirmekle
kalmayıp, arkadaşlık ilişkilerini geliştirme, birbirlerinin başarılarını takdir etme, başarılı olmak için birbirlerini teşvik etme ve grup etkinliklerine katılma gibi davranışlarını desteklemek için de etkilidir.
İşbirliği gruplarının olabildiğince farklı özellikteki çocuklardan oluşturulmasına dikkat edilmelidir.
Cinsiyet, yetenek, öğrenme stili, özel gereksinimleri ve sosyo-ekonomik statü açısından birbirinden farklı özelliklere sahip çocuklardan oluşturulmalıdır.
Aksi durumda kızlar-erkekler, çalışkanlar- tembeller, uslular-yaramazlar gibi grupları ortaya çıkacaktır.
22
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
İşbirliğine dayalı öğrenme gruplarının elemanları
Olumlu karşılıklı dayanışma (Ben yerine biz)
ortak amaçların oluşması ya da amaçlarda dayanışma
görev dağılımında dayanışma
materyallerin, bilginin ve kaynakların çocuklar arasında paylaşılması için dayanışma
çocuklara verilen farklı roller için dayanışma
grup amaçlarına ulaşılması durumunda verilen ödül için dayanışma
Bireysel sorumluluk (Her çocuğun gruba katkı sağlaması)
İşbirliği yapma becerileri (Grup içinde işbirliği yapma becerileri sergileme)
materyalleri paylaşmak
konuşurken sıra beklemek
birbirinin konuşmasını söz kesmeden dinlemek
yardım etmek
yardım istemek
uygun biçimde birbirini takdir etmek
alçak sesle konuşmak
Grup içinde eşit haklara sahip olma (Başarı için eşit haklara sahip olma)
23
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
İşbirliğine dayalı öğrenme teknikleri
Akran öğretimi
Bir konuda/beceride daha başarılı olan bir çocuğun, aynı konuda desteğe gereksinimi olan bir başka çocuk ile birlikte çalışmasıdır.
İlkeleri:
Çocukların birlikte çalışacakları amacı (kağıt kesme) belirleyin.
Öğrenme etkinliğini planlayıp, uygun araç-gereci hazırlayın.
Öğretilecek beceride yeterli performans gösteren, öğreten çocuğu seçin.
Çocuklara birbiriyle nasıl iletişim kuracaklarını, birbiriyle nasıl çalışacaklarını, birlikte çalışırken birbirinin sözünü kesmemeyi, birbirine teşekkür etmeyi öğretin.
Öğreten çocuğun, öğrenen çocuğa üstünlük taslamamasına dikkat edin.
Her iki öğrencinin de verilen görevde başarılı olması durumunda ödüllendirileceklerini belirtin.
Her iki çocuğun da akran öğretim sürecine istekle katılmasına özen gösterin.
Her iki çocuğun da birlikte çalışma süresinin haftada üç gün 30’ar dakikayı aşmamasına dikkat edin.
Öğretim sürecini düzenli olarak izleyip, uygun şekilde yürümesi için çocuklara sürekli geri bildirim verin.
Her çocuğun yeterlikleri doğrultusunda öğreten olmasını sağlayın.
24
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
Sınıf genelinde akran öğretimi
Amaçları belirleyin.
Sınıftaki çocukları 4-5’er kişilik gruplara ayırın.
Oluşturulan işbirliği gruplarında gruptaki her bir çocuğun sırayla öğreten rolünü üstlenmesi için görev dağılımı yapın.
Çocuklara birlikte çalışırken nasıl davranacaklarını açıklayın.
Grupları izleyip, sürece uygun davranan grubu ödüllendirin.
Grupları oluştururken yüksek, orta ve düşük performansa sahip çocukları dengeli bir biçimde gruplara dağıtın.
25
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
Parçadan bütüne (yap-boz/puzzle) öğretim tekniği
Sınıfın gruplara ayrılması esasına dayanır.
Amaca yönelik konu ya da temayı belirleyin.
Gruptaki çocukların kendi yeterliklerine göre konunun bir parçasını seçmelerini sağlayın.
Her çocuğun kendi seçtiği konuya ilişkin çalışmayı tamamlayınca parçaları bir araya getirerek bütünü oluşturmalarını sağlayın.
26
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
İşbirliğine dayalı öğretimin uygulaması
Amaçların belirleyin (Hem akademik hem de işbirliği becerileri için)
“1' den 10'a kadar olan nesne grupları ile rakamlar arasında ilişki kurar.”
“Çocuklar, birbirlerinin öğrenmelerine yardım ederek birlikte çalışma becerisi kazanır.”
Çocukları gruplara ayırın (Farklı özellikteki çocuklardan)
Hangi gelişim alanı ve hedefi için işbirliği grupları oluşturacağınıza karar verin (Amaç gerçekleşince başka gruplar)
Sınıfı ve materyalleri düzenleyin (Yardım)
Bireysel sorumluluk vererek ve katılımı sağlayın (Her çocuğun katılımı için bireysel sorumluluk, ödev, rol)
İşbirliği yapma becerisini öğretin (Sosyal ve iletişim becerileri)
İşbirliği yapma becerisini izleyin ve değerlendirin (Sürece uygun davranışları izleme ve pekiştirme)
27
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
3. Keşif Yoluyla Öğrenme Yöntemi
Keşif yoluyla öğrenme=keşfedici öğrenme;
çocukların aktif bir öğrenen olduklarını,
uygun öğretimsel çevre sağlandığında doğal olarak öğreneceklerini ve
karşılaştıkları problemleri kendi gelişim düzeyine uygun yollarla çözeceklerini ifade eder.
Öğretmenin görevi;
çocuğa kendi keşfini yapması için yol gösterici,
öğrenmeyi kolaylaştırıcı
rehberlik edici olmaktır.
28
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
Keşif yoluyla öğrenme yönteminin varsayımları
Her çocuğun;
düşünme yeteneği olduğu,
ipuçlarını kullanabildiği,
daha önceki bilgisini değerlendirebildiği,
daha önce öğrendiği konular arasında bağlantı kurabildiği ve
çözümleri genelleyebildiği varsayımlarını benimser.
ÖG çocukların bu becerilerde farklı düzeylerde sınırlılıkları olabilmesine karşın, düşünme ve problem çözme becerilerini kazandırmada etkili bir yöntemdir.
Uygun uyarlamalar yapıldığında, ÖG çocuklarda keşfedici öğretimden yararlanabilir.
29
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
4. Gömülü Öğretim Yöntemi
Gömülü öğretim yönteminde, çocuk için BEP’te belirlenen hedefler, devam etmekte olan günlük etkinlikler ve rutinler içine gömülür.
Gömülü öğretim yöntemi ile pek çok hedef davranış,
yapılandırılmış bir biçimde çalışılmaksızın doğal akış içinde kazandırılabilir (örneğin, teşekkür etme, lütfen, vb.).
Çocuklar için eğlenceli, doğalarına uygundur; öğretmen için de zamandan tasarruf sağlar.
30
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
Gömülü öğretimin yerleştirebileceği etkinlikler
Günlük rutin etkinlikler: Günlük yaşamda her gün karşı karşıya olunan etkinliklerdir.
Beslenme saati, temizlik, giyinme, öğlen yemeği, okula geliş ve gidiş etkinlikleri.
Planlanmış etkinlikler: Bir yetişkinin yönlendirmesi olmaksızın kendiliğinden ortaya çıkmayacak olan etkinliklerdir.
Top oyunları, müzik ve şarkı, kurallı oyun, vb.
Çocuk tarafından başlatılan etkinlikler: Eğer çocuk bir etkinliğe yönelir ve bu etkinlikte ısrar ederse; hedefler çocuk tarafından başlatılan bu etkinliklerin içine yerleştirilir.
Evcilik oyunu, kitaba bakma, vb.
31
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
Gömülü öğretim yönteminin
uygulamasında dikkat edilecek noktalar
Seçilen etkinlikler çocuk için anlamlı olmalıdır.
Etkinlikler çocuk için ilgi çekici olmalıdır.
Seçilen etkinlikler çocuğun gelişim düzeyine uygun, BEP’te yer alan bir sonraki hedefi kazandırmak için destekleyici olmalıdır.
32
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
2. KISIM: Okul Öncesi Etkinliklerde Öğretimin Bireyselleştirilmesi
Bir okul gününde yer alan etkinlikler;
1. Okula geliş ve okuldan ayrılış 2. Serbest oyun etkinlikleri
3. Grup etkinlikleri
4. Masa başı ve sanat etkinlikleri 5. Beslenme saati
6. Müzik ve ritm etkinlikleri
33
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
1. Okula Geliş ve Okuldan Ayrılış
Okula yeni başlayan çocuklar için öğretmen olarak sizlerin,
Çocuğu sınıfın/okulun kapısında karşılamanız,
Aile ile selamlaşmanız,
Çocuk ile selamlaşmanız,
Çocuğun anne-babasından vedalaşarak ayrılması ve tüm bu davranışlarda tutarlı davranmanız uyum süresinin kısalmasına yardım edecektir.
Okula/Sınıfa Gelişteki Öğrenme Fırsatları
Aile ile selamlaşın
Çocuk ile selamlaşın
Çocuğa giyinme, soyunma becerileri için yardım edin ve eşyalarını koyması gereken askı ve dolabı gösterin.
Çocuğu serbest oyun alanına geçmesi için teşvik edin.
34
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
Okuldan/Sınıftan Ayrılıştaki Öğrenme Fırsatları
Eğer çocuk sınıftan diğer çocuklarla birlikte ayrılmıyorsa, anne- yada baba tarafından alınıyorsa...
Çocuğa anne-babasının geliş saati olduğunu hatırlatın.
Materyalleri toplaması için yardım edin.
Eve götüreceği etkinlikleri hatırlatın.
Arkadaşları ile vedalaşması için teşvik edin.
Bir sonraki gün yapacağı etkinlikle ilgili ipucu verin ya da bir sonraki gün sevdiği bir yiyecek yenilecekse hatırların. “Yarın çikolatalı puding yiyeceğiz.” gibi.
Eğer çocuklar sınıftan hep birlikte ayrılıyorlarsa...
İçinde ÖG çocuğunda bulunduğu vedalaşma grubu düzenleyin.
O gün yapılan çalışmaları özetleyin ve çocuklara yaptıkları olumlu davranışları hatırlatın. Örneğin “Ece bugün çok güzel boyama yaptı.” gibi.
Çocuklara çalışmalarını tamamlamalarını, materyalleri toplamalarını ve eve götürecekleri etkinlikleri hatırlatın.
Çocuklardan birbirleriyle vedalaşmalarını isteyin.
Bütün bunları yaparken ÖG çocuğun daha çok zamana gereksinimi olacağını göz önünde bulundurun ve acele etmeyin.
35
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
2. Serbest Oyun Etkinlikleri
Serbest oyun etkinlikleri ÖG çocukların arkadaşlık, yardımlaşma
gibi sosyal becerilerini ve yetersiz olduğu alanlarda akademikbecerilerini geliştirmede en etkili etkinlik türlerinden biri olmasına
karşın aynı zamanda güçlük yaşadıkları etkinlikler arasındadır.
Sorunların nedenleri:
Oyun oynama becerilerine sahip olmama
Oyuncaklarla nasıl oynayacağını bilememe
Kısa dikkat süresine sahip olma
Oyunu başlatmada güçlüğe sahip olma
Serbest etkinlik saatinin daha gürültülü olması nedeniyle, gürültüye karşı aşırı duyarlılığa sahip olma
Arkadaş edinememe
Arkadaşlarıyla ilişkiyi sürdürememe
36
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
Bu sorunlarla başa çıkmak için;
Çocuğa oyuncaklarla nasıl oynayacağını öğretin.
Başlangıçta çocukla bire-bir oyun oynayın.
Çocuğun serbest oyun etkinliğindeki gürültüye duyarlılığıyla baş etmesi için aşamalı bir yol izleyin.
Materyal seçimine özen gösterin.
Seçtiğiniz oyun ve oyuncakların çocuğun gelişim düzeyine uygun olmasına özen gösterin.
Serbest oyun etkinliklerini çocuğun BEP’inde yer alan hedefleri gerçekleştirmek için değerli eğitsel fırsatlar olarak görün.
37
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU
Grup Etkinlikleri
İyi planlanmış grup etkinliklerinde ÖG çocukların BEP hedefleri doğrultusunda yönlendirilmeleri yapılmalıdır.
Grup etkinliklerine çocuğu;
daha kolay yönlendirebileceğiniz,
gerektiğinde etkinliği izlemesi için destek olabileceğiniz,
olası davranış sorunlarını önleyebileceğiniz bir yere oturtmanız işinizi daha kolaylaştıracaktır.
Grup etkinlikleri kavram, sosyal beceri, öğrenmeye hazırlık becerilerinin öğretimi için idealdir.
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU 38
3. Masa Başı ve Sanat Etkinlikleri
Masa başı etkinlikler:
ince motor,
bir işe başlama sürdürme sonlandırma,
neden-sonuç ilişkisi kurma,
dil ve kavram becerileri gibi becerilerin desteklenmesinde oldukça etkili olan etkinliklerdir.
ÖG çocuğun eğitiminde masa başı etkinliklerini etkili bir biçimde kullanabilmeniz için:
Öncelikle çocuğun BEP hedefleri doğrultusunda gereksinimlerinin neler olduğunu belirlemelisiniz.
Ardından bu hedefleri gerçekleştirebilmek için çocuğun ne tür materyal ve fiziksel çevre uyarlamalarına gereksinim duyduğunu belirlemelisiniz.
Ele aldığınız becerinin çocuk tarafından nasıl gerçekleştirileceğini gösteren beceri basamaklarını oluşturmalısınız.
Etkinlikleri çocuğu bir sonraki aşamaya geçirecek biçimde seçmeli ve
etkinlik seçiminde belli bir sıra izlemelisiniz.DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU 39
4. Beslenme Saati
Kendi başına yemek yeme becerileri
Günlük yaşam becerileri:
Beslenme saati, çatal-kaşık–bıçak- bardak kullanma
Masa hazırlama
Sürahi, şişe ya da karton kutudan su/meyve suyu doldurma
Şişe yada karton kutu açma
Peçete kullanma
Masa toplama ve temizleme
Tabakları ve diğer çöpleri temizleme
Sosyal beceriler
Yemek sırasını bekleme
Teşekkür etme
Tuz, su peçete gibi masada bulunan nesneleri isteme
Yemek yeme kurallarına uyma
İletişim becerileri
Çocukları yemek seçimi, çatal- kaşık- tuz isteme, ekmek- peçete gibi diğer yemeğe ilişkin nesneleri isimlendirme, yediği yemeğin lezzeti/özellikleri (sıcak-soğuk- tatlı-ek)
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU 40
5. Müzik Etkinlikleri
Müzik ve ritm etkinlikleri, daha çok eğlenmek için
kullanılan etkinlikler olarak düşünülse de öğrenme için doğal fırsatlar sağlayan etkinlikleridir.
Bu öğrenme fırsatları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Akranları ile birlikte oyun oynama becerisini geliştirme
Çok hareketli çocukların hareketlerini kabul edilir yollarla ifade etme
Çok yavaş hareket eden çocukları daha aktif hale getirme
Dikkati belli hareketler ve ritm ile sürdürme
Müzik eşliğinde dil gelişimini destekleme
Müzik ve ritm ile beden farkındalığını geliştirme
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU 41
ÖRNEK
OLAY NE DİYOR?
42
DOÇ. DR. HATICE BAKKALOĞLU