Sürdürülebilirlik,
Eko-Đnovasyon ve Barınma/ Binalar
Ferda Ulutaş
Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı
30 Eylül 2010
CNR Fuar Merkezi / Đstanbul
BUILDIST ÇEDBĐK ARENA
Sürdürülebilirlik Bağlamında
Mimarlık ve Teknoloji Paneli
TEKNOLOJĐ DEVRĐMĐ VE ÇEVRE
“……Bir sonraki teknoloji devrimini çevre ve sürdürülebilir kalkınmanın küresel oyuncuları yönlendirecek. Bu devrim, mevcut endüstriyel ve teknolojik süreçleri ‘çevreyle uyumlu’
teknoloji, proses ve ürünlere dönüştüren bir devrim olacaktır.”
Kısacası;
“Bir sonraki teknoloji devrimi eko-inovasyon öncülüğünde gerçekleşecek....”
11Timo Makela: Avrupa Komisyonu Çevre Genel Müdürü
Çevresel risklerin, kirliliğin ve kaynak tüketiminden kaynaklanan olumsuz
etkilerin önlenmesini ya da azaltılmasını sağlayan
Sürdürülebilir kalkınmayı
EKO-ĐNOVASYON
Biyo-teknoloji Nano-teknoloji
Bilişim
Sürdürülebilir kalkınmayı destekleyen
Bir pazar değeri yaratan
Maliyet düşüren
Đşlevselliği (verimliliği) artıran
ürün ve süreç yenilikleridir.
Kaynak: ECODRIVE
Measuring Eco-innovation, Brussels 3-4 September 2007
EKONOMĐK KRĐZ VE YEŞĐL BÜYÜME
Yeşil Büyüme, düşük karbona dayalı ve sosyal boyutların dahil
edildiği, çevresel açıdan sürdürülebilir bir ekonomik gelişmeyi ifade eden bir politikadır.
2009 yılında 34 OECD Ülkesi, büyüme ve çevre konularının bir arada yürütülmesi gerektiğine işaret ederek “yeşil büyüme stratejisi” geliştirme kararı aldılar.
arada yürütülmesi gerektiğine işaret ederek “yeşil büyüme stratejisi” geliştirme kararı aldılar.
OECD stratejik bir vizyonun gerekliliğini vurgulayarak devletlerin krizden çıkarken ve sonrasında uygulayacakları politikaların
ekonomik verimlilik, çevresel bütünlük ve sosyal değerler açısından uygun ve uyumlu olması gerektiğinin altını çizdi.
Yeşil Büyüme hem üretimde hem de tüketici alışkanlıklarında dönüşümü sağlayan bir dinamiktir. Politika ve yaklaşım bazında yerel düzenlemeler ve özel uygulamalar gerekse de Yeşil Büyüme tüm ülkeler içindir!
ÇEVRE TEKNOLOJĐLERĐ
Çevresel risklerin, kirliliğin ve kaynak tüketiminin önlenmesini ya da azaltılmasını sağlayan
Teknik Ürün Tasarım
Süreç Malzeme
Ekipman Ekipman Yöntem
vb.
ÜRETĐM
SÜREÇLERĐNĐN ĐYĐLEŞTĐRĐLMESĐ
Verimlilik artışı Maliyet düşüşü Çevresel etkilerin azalması PAZAR DEĞERĐ
YARATAN/ REKABET
GÜCÜNÜ ARTIRAN
ÇEVRE DOSTUÜRÜNLER
EKONOMĐ VE ÇEVRE TEKNOLOJĐLERĐ
EKO-VERĐMLĐLĐK TEMĐZ ÜRETĐM
DÜNYA ÇEVRE TEKNOLOJĐLERĐ PAZARI
10%
46%
4%
19%
18% 3%
Elektrik Üretimi Enerji Verimliliği Kaynak Verimliliği Su Yönetimi
Ulaşım 4%
Atık Yönetimi ve Geri Dönüşüm
2006: 1 Trilyon Euro 2020 tahmini: 2,8 Trilyon Euro
%3 Biyoteknoloji %10 Nanoteknoloji
Kaynak: Market studies, expert interviews, Roland Berger Strategy Consultants, 2006 OECD 2008 Çevre Raporu
Dünyada en hızlı büyüyen pazarlardan biri:
yeni sanayileşmiş ve geçiş ekonomisindeki ülkelerde yıllık %5-8 oranında büyüme
2004 yılında kabul edilen ETAP eko-inovasyonun Avrupa’da gündelik hayatın bir parçası haline
gelmesini ve Avrupa’nın bu alanda rekabetçiliğini artırarak lider konuma gelmesini hedefler.
Sürdürülebilir bir gelecek için, çevre dostu teknolojiler çevrenin korunmasına ek olarak yeni iş alanları
yaratılması açısından da avantajlar sağlar.
Öne çıkan alan ve örnekler:
AB – ETAP (Çevre Teknolojileri Aksiyon Planı)
Öne çıkan alan ve örnekler:
Yenilenebilir enerji
Çevre dostu taşıtlar
Pasif binalar ve çevre dostu yapı malzemeleri
Atık geri dönüşüm ve geri kazanımı
ETAP geleneksel teknolojiden yeni teknolojiye geçiş sürecindeki sıkıntıların bertaraf edilmesi ve
sermayeye ulaşım zorluklarının aşılmasını da amaçlar.
SÜRDÜRÜLEBĐLĐR MĐMARĐ VE TEKNOLOJĐ
- Sürdürülebilir Enerji
Isıtma, Havalandırma ve Soğutma Sistemleri Verimliliği Yenilenebilir Enerji
Güneş paneli Rüzgar türbini Güneşle su ısıtma Isı pompaları
- Sürdürülebilir yapı malzemeleri - Sürdürülebilir yapı malzemeleri
Geri dönüşümlü malzemeler
Daha düşük uçucu organik karbon, ağır metal - Atık yönetimi
- Su Yönetimi
ÖRNEK UYGULAMA
Heerhugowaard’s City of the Sun/ Hollanda: (1993-2006)
(Mimar ve şehir plancısı Ashok Bhalotra tarafından geliştirilmiş olan sürdürülebilir şehir konsepti)
• En büyük CO2-Nötr yerleşim alanı
• Rüzgar ve güneşten 4000 konuta yetecek 10 MW kapasiteli enerji üretimi
• Doğal (biyolojik) su filtrasyon sistemi
• Yeni yapılan 1500 evde güneş panelleri ve ısı pompaları
• Yağmur suyu toplama
• Yağmur suyu toplama
EKO-ĐNOVASYON VE TÜKETĐM
Teknoloji Baskısı (eko-verimlilik)
Mevzuat Baskısı
(yasal düzenleme, standartlar)
EKO-ĐNOVASYON
Pazar (Pazar payı,
rekabet, müşteri talebi, yeni pazarlar)
TÜKETĐM !
Sürdürülebilir tüketim ve üretim, toplumda üretim- tüketim sistemlerinden
kaynaklanan olumsuz çevresel etkilerin azaltılmasına yönelik bütünsel bir yaklaşımdır.
STÜ NEDĐR?
Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim (STÜ)
bütünsel bir yaklaşımdır.
STÜ toplumun ihtiyaçlarının gelecek nesillerin ihtiyaçlarının karşılanabilmesini riske atmadan karşılanması için ürünler, hizmetler ve yatırımların verimliliği ve etkinliğinin
maksimize edilmesini amaçlamaktadır (Norveç Çevre
Bakanlığı, 1994).
YAŞAM DÖNGÜSÜ ANLAYIŞI – Eko-Tasarım
Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim (STÜ)
Avrupa’daki son gelişmeler doğrultusunda ön plana
çıkmış, temiz üretim ve eko-verimlilik gibi kavramları da içeren geniş bir kavramdır.
Üretim süreçlerinin yanı sıra tüketim alışkanlıkları, tüketim modelleri ve tüketicilerin bilinçlendirilmesine yönelik
Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim (STÜ) STÜ NEDĐR?
modelleri ve tüketicilerin bilinçlendirilmesine yönelik politika, standart ve uygulamaları kapsar.
Eko-tasarım, eko-etiket gibi alanlardaki AB Mevzuatı ile
doğrudan bağlantılı olup, AB’nin eko-inovasyon alanındaki
programlarının da büyük ölçüde temelini oluşturmaktadır.
Đlk defa Rio de Janeiro’daki 1992 Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı’nda gündeme alınmıştır.
Küresel olarak, politika çerçevesi, 2002 Birleşmiş Milletler Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi (Johannesburg) ile 2003 yılında başlatılan Marakeş Sürecine dayanmaktadır.
STÜ TARĐHSEL GELĐŞĐMĐ
Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim (STÜ)
2003 yılında başlatılan Marakeş Sürecine dayanmaktadır.
2006’da gözden geçirilen AB Sürdürülebilir Kalkınma Stratejisi STÜ’yü yedi önemli sorunundan biri olarak belirlemiştir (EEA, 2007).
2008 yılında Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim ve
Sürdürülebilir Endüstriyel Politika Eylem Planı yayınlanmıştır.
1. Akılcı Tüketim ve Daha Đyi Ürünler
AB eko-tasarım direktifi
Ürün etiketlemesi
Teşvikler
Ürünler için tutarlı veri ve yöntemler
Yeşil satın alma (kamuda) Perakendeciler ve tüketiciler
AB STÜ EYLEM PLANI
Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim (STÜ)
Perakendeciler ve tüketiciler
2. Sürdürülebilir Endüstriyel Üretim
Hammadde kullanımı
Eko-inovasyon
Endüstrilerin çevre performansı
3. Sürdürülebilir Ürünler için Küresel Pazarlar
2003’de “Entegre Ürün Politikası – Integrated Product Policy (IPP)”
bildirisini yayınlanmıştır.
Bu politikayla uyumlu olarak gerçekleştirilen “Ürünlerin Çevresel Etkileri – Environmental Impacts of Products (EIPRO)” çalışması 2006 yılında tamamlanmıştır.
Bu çalışmada ürünlerin çevreye olan etkileri, tüm yaşam döngüleri AB ÜRÜNLERĐN ÇEVRESEL ETKĐLERĐ ÇALIŞMASI
(EIPRO-2006)
Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim (STÜ)
Bu çalışmada ürünlerin çevreye olan etkileri, tüm yaşam döngüleri göz önünde bulundurularak (beşikten mezara) analiz edilmiştir.
Ürünlerin tüm yaşam döngülerinin dikkate alınarak üç öncelikli alan belirlenmiştir.
Yiyecek ve Đçecek Binalar ve Barınma Ulaşım
AB’DE TEŞVĐK EDĐLEN TEKNOLOJĐLER
CIP - Rekabetçilik ve Yenilik Programı (2007-2013)
2010 Öncelikli Alanlar:
Geri-kazanım: Gelişmiş ayrıştırma üniteleri, yenilikçi geri dönüşüm ürünleri
Bina ve yapı sektörü: Kaynak tüketimini, karbon salımını ve atık oluşumunu azaltan yapı ürünleri ve prosesleri, çevre dostu yapı
Entrepreneurship
& Innovation Programme
(EIP) ürünleri ve prosesleri, çevre dostu yapı
malzemeleri ve inovatif üretim prosesleri
Yiyecek-Đçecek Sektörü: Yüksek verim
sağlayan temiz üretim süreçleri, atık azaltımı ve geri dönüşüm uygulamaları, su kullanımında verim artırımı
Temiz üretim ve yeşil satın alma
AB’DE TEŞVĐK EDĐLEN TEKNOLOJĐLER
CIP - Rekabetçilik ve Yenilik Programı (2007-2013) 2008 – 2009 Yılı Projeleri:
- Kaynak
tüketimini ve atık oluşumunu azaltan yapı malzemeleri - Eko-etiketli yapıştırma yapıştırma malzemeleri - Yeşil etiketli beton
YEDİNCİ ÇERÇEVE PROGRAMI
TTGV - AB 7. ÇP Kapsamında STÜ Projesi
ACTION TOWN PROJESĐ
Đşbirliği Özel Programı
Çevre Tematik Alanı Đşbirliği
ULUSAL ODAK NOKTALARI - TTGV, ... -
TTGV - AB 7. ÇP Kapsamında STÜ Projesi
Sivil Toplum Kuruluşlarının STÜ Alanındaki Araştırmalara
Katkılarının Artırılması için Đşbirliği Projesi
• STK’ların STÜ’deki
etkinliklerinin artırılması
• STK ile araştırma kurumları arasındaki işbirliklerinin geliştirilmesi
• STÜ araştırma gündemi için yeni yaklaşımlar
ACTION TOWN PROJESĐ – SCPTurKEY:
yeni yaklaşımlar ULUSAL ODAK NOKTASI
- TTGV -
SCPTurKEY
Türkiye’de STÜ politikalarının ilgili paydaşlar arasında geliştirilmesinin teşvik edilmesine yönelik aksiyonlar:
Sürdürülebilir Bina için Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi
Proje Ekibi:
Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) Ulusal Politika Araştırma Vakfı (UPAV)
Đngiltere – Türkiye Çevre Derneği (UTES)
TTGV - AB 7. ÇP Kapsamında STÜ Projesi SCPTurKEY:
Đngiltere – Türkiye Çevre Derneği (UTES) Türk Tesisat Mühendisleri Derneği (TTMD)
ODTÜ Mimarlık Fak. Araştırma, Tasarım, Planlama ve Uygulama Merkezi (MATPUM)
ODTÜ - Çevre Müh. Bölümü
1. Yaşam Döngüsü Çalışması (Binalar) 2. Politika Araçları Değerlendirmesi 3. Değerlendirme - Öneri Geliştirilmesi 4. Yaygınlaştırma
SCPTurKEY:
TTGV - AB 7. ÇP Kapsamında STÜ Projesi
4. Yaygınlaştırma
Yalıtım Malzemelerine ilişkin Yaşam Döngüsü Çalışmalarının Derlenmesi
