Ağ Tanımı ve Temel Kavramlar
Bilgisayar Ağı
Bilgisayar ağı, küçük bir alan içerisindeki veya uzak mesafelerdeki bilgisayarların
ve/veya iletişim cihazını iletişim hatları aracılığıyla birbirine bağlandığı, dolayısıyla bilgi ve sistem kaynaklarının farklı kullanıcılar tarafından paylaşıldığı, bir yerden başka bir yere veri aktarımının mümkün olduğu iletişim sistemi.
Ağ
Temel olarak veri paylaşımı amacıyla cihazları birbirine bağlayan teknolojiye ağ denir.
Örnek:
Ofis ortamı (küçük ağ) İnternet (en büyük ağ)
Tarihçe
İlk bilgisayar ağı Amerikan Federal Hükümeti Savunma Bakanlığı'nın araştırma ve geliştirme kolu olan "Savunma İleri Düzey Araştırma Projeleri Kurumu"na (DARPA - Defense Advanced Research Project Agency) dayanmaktadır.
1969'da bilgisayar ve askeri araştırma projelerini desteklemek için Savunma Bakanlığı ARPANET adında paket anahtarlamalı bir ağ tasarlamaya başladı.
İlk olarak 4 üniversite arasında kullanılmaya başlandı.
Kullanım Alanları
İletişim
Donanım paylaşımı Veri Paylaşımı
Yazılım Paylaşımı ...
İletişim
Ağ kullanan insanlar telefon, e-posta, sohbet uygulamaları, sosyal medya uygulamalarıyla daha kolay ve etkili iletişim kurabilirler.
Donanım Paylaşımı
Ağ üzerindeki herhangi bir bilgisayar ağda paylaşılan donanım kaynaklarına ulaşabilir ve bunları kullanabilir.
Örneğin ağdaki bir bilgisayar ağın paylaşıma açık yazıcısından kendi bilgisayarı üzerinden çıktı alabilir.
Depolama Üniteleri(NAS, Synology, QNAP)
Veri Paylaşımı
Ağdaki yetkili kullanıcı, ağ üzerindeki diğer bilgisayarlardaki verilere erişebilir.
Ağdaki bu bilgi ve verilere kolayca ulaşabilme seçeneği birçok ağın önemli bir özelliğidir.
Örnek: FTP, SCP
Yazılım Paylaşımı
Ağa bağlı kullanıcı ağdaki yazılımları uzaktaki bilgisayarlara kurabilir ve kullanabilir.
Örnek: Teamviewer, VNC
Ağ Bileşenleri
Sunucular (Server - Host)
Dosya Sunucusu (File Server)
Veri Tabanı Sunucusu (Database Server) Web Sunucusu (Web Server)
Yazıcı Sunucusu (Printer Server) Vekil Sunucu (Proxy Server)
İstemciler (Client - Node)
Ağ sistemindeki bilgisayarlar
Ağ Donanımları
Ağ Cihazları(Switch, Hub, Router) Ağ kartları(Ethernet)
Kablolar(UTP, Fiber optik, Koaksiyel)
Ağ İşletim Sistemleri
Unix Linux
Windows Server
denir.
Veri, elektrik sinyalleri şeklinde, iletişim kanalları aracılığıyla gönderilir.
+5V'luk gerilim 1, 0V'luk gerilim 0 anlamına gelir.
Veri İletim Sistemi
Veri iletim sistemi 5 elemandan oluşur:
1. Gönderici: veriyi ileten cihazdır (kişisel bilgisayar, sunucu) 2. Mesaj: iletilen veridir (ses, görüntü, metin, sayı, resim)
3. Alıcı: veriyi alan cihazdır (kişisel bilgisayar, sunucular, televizyon)
4. İletim Ortamı: verinin gönderen ve alan cihaz arasında iletilmesini sağlayan fiziksel yoldur (çift bükümlü kablo, koaksiyel kablo, fiber optik kablo, radyo dalgaları)
5. Protokol: veri iletişimini başlatır, yönetir, sonlandırır.
Veri İletim Yöntemleri
Paralel İletim: Bir veri içindeki bitlerin aynı anda gönderilmesidir. Her bit için ayrı kablo kullanılır.
Seri İletim: Bir veri içindeki bitlerin aynı hat üzerinden art arda gönderilmesidir.
Asenkron seri iletim: Herhangi bir zamanda veri gönderilebilir. Veri gönderilmediği zaman hat boşta kalır.
Senkron seri iletim: Alıcı ve vericinin eş zamanlı çalışması anlamına gelir.
Tam-çift yönlü (Full duplex): Veri almayı ve göndermeyi eş zamanlı olarak gerçekleştirebilen iletişim türüdür. Bir istasyon aynı anda veri yollayıp alabilir.
Yarı-çift yönlü (Half duplex): Bir istasyon veri yollarken diğer istasyonun sadece veri almasına izin veren iletişim türüdür. Yarı çift yönlü iletişimde cihazlar çift yönlü veri
gönderip alabilirler; fakat bunu eş zamanlı olarak yapamazlar.Örnek: Bas-Konuş cihazlar)
Veri İletim Hızı
Veri iletim hızı bir saniyede transfer edilen bit sayısı ile ifade edilir. (bps - bits per second) Örnek: 24Gbps
Bant Genişliği
Her veri iletim kanalının belirli bir veri taşıma kapasitesi vardır. Bu
kapasiteye bant genişliği denir.
İkili Sayı Sistemi
Bilgisayarda veriler ikili sayı sistemi kullanılarak ifade edilir.
İkili sayı sisteminde sadece iki sayı kullanılabilir: 0 ve 1.
Örnekler: 1110 = 14, 0111 = 7 10011 =>
(1 x 2^4) + (0 x 2^3) + (0 x 2^2) + (1 x 2^1) + (1 x 2^0) => 16 + 0 + 0 + 2 + 1 = 19 11101111 = ?
Birimler
En küçük veri bit ile ifade edilir ve sadece 0 ya da 1 değerini alır.
8 bit = 1 Byte 8 kb != 8 kB
Ad Sembol Ondalık İkilik
kilobayt KB 10^3 2^10
megabayt MB 10^6 2^20
gigabayt GB 10^9 2^30
terabayt TB 10^12 2^40
petabayt PB 10^15 2^50
eksabayt EB 10^18 2^60
Kaynaklar
https://bidb.itu.edu.tr/seyir-defteri/blog/2013/09/07/internet'in-tarihçesi https://tr.wikipedia.org/wiki/Bilgisayar_ağı
https://bidb.itu.edu.tr/seyir-defteri/blog/2013/09/07/full-duplex-(tam-çift-yönlü)-ve- half-duplex-(yarı-çift-yönlü)
Bilgisayar Ağları ve İnternet Mühendisliği / Dr. Rıfat Çölkesen / Papatya Bilim / 2019
