1st INTERNATIONAL SYMPOSIUM ON ACCOUNTANCY
and
7th NATIONAL SYMPOSIUM ON ACCOUNTANCY OF TURKEY
I.ULUSLARARASI MUHASEBE DENET‹M‹
SEMPOZYUMU VE
VII.TÜRK‹YE MUHASEBE DENET‹M‹
SEMPOZYUMU
Challenges and Emerging Issues in International Accountancy Muhasebe Mesle¤i ‹le ‹lgili Uluslararas› Sorunlar
ve Son Geliflmeler
Accountancy and the Knowledge for Economical Development Ekonomik Kalk›nma ‹çin Bilgi ve Muhasebe Mesle¤i
Editör
Prof. Dr. Recep Pekdemir
‹stanbul Üniversitesi ‹flletme Fakültesi
‹stanbul, Mart 2006
ii
‹SMMMO Yay›nlar› 55
Bask› ve Cilt
TOR OFSET SANAY‹ VE T‹CARET L‹M‹TED fi‹RKET‹
Matbaa: ‹mam Çeflme Caddesi No: 26/2 Ayaza¤a/fiiflli/‹STANBUL Telefon: 0212 332 08 38 (pbx) Faks: 0212 332 08 39
tor@ofset.com.tr
(Yay›nda Kataloglama Bilgisi)
5458 Say›l› Sosyal Güvenlik Prim Alacaklar›n›n Yeniden Yap›land›r›lmas› ve Baz› Kanunlarda De¤ifliklik Yap›lmas›
Hakk›nda Kanun Yorum ve Aç›klamas›
5458 Say›l› Sosyal Güvenlik Prim Alacaklar›n›n Yeniden Yap›land›r›lmas› ve Baz› Kanunlarda De¤ifliklik Yap›lmas›
Hakk›nda Kanun Yorum ve Aç›klamas›
-Ali Tezel, Resul Kurt.-‹stanbul: ‹stanbul Serbest Muhasebeci Mali Müflavirler Odas›, Mart 2006.
450 s., 24 cm
Beni üniversiteye kazand›ran, mümtaz insan ve muhterem hocam Prof. Dr. Çetin fiANLI’ya En derin sayg›lar›mla, Recep Pekdemir
iv
SUNUfi
‹stanbul Serbest Muhasebeci Mali Müflavirler Odas› olarak Türkiye Muhasebe De- netimi Sempozyumlar›ndan alt›nc›s›n› 2005 y›l›n›n Nisan ay› ortalar›nda baflar› ile tamamlamaktan memnunluk duymaktay›z. Bu defa bir ilki daha gerçeklefltirdik:
Bu sempozyumu, 1. Uluslararas› Muhasebe Denetim Sempozyumu ile birlefltire- rek gerçeklefltirdik. Bunu yaparken temel hedefimiz, söz konusu sempozyumlar›
uluslar aras› boyutlara tafl›mak, uluslar aras› bütünleflmeye önem vermek fleklin- deydi.
Bafllang›çta y›lda bir ve daha sonra iki y›lda bir düzenlenmekte olan Sempozyum- lar›m›z›n alt›nc›s›n›n konusu, “Ekonomik Kalk›nmada Bilgi ve Muhasebe Mesle-
¤inin Rölü”, Birincisini düzenledi¤imiz uluslararas› sempozyumun konusu ise
“Muhasebe Denetim Mesle¤inde Uluslar aras› Geliflmeler” fleklinde belirlenmifltir.
Her iki sempozyumun bir arada gerçekleflmesi nedeniyle bu çal›flmada her iki ko- nudaki bildirilere ve tart›flmalara yer verilmifltir. Bundan önceki sempozyumlar›n konular›n›n seçiminde oldu¤u gibi, bu sempozyumda da muhasebe mesle¤i ile ilgi- li en güncel olaylar üzerinde durulmufltur.
Profesyonel muhasebe mesle¤i, dünyan›n her yerinde, kamusal bir meslek olarak kabul edilip, ülkelerin ekonomik kalk›nmalar›nda önemli bir yer tutmaktad›r. Do- lay›s›yla, gerek ulusal gerekse uluslar aras› geliflmelerin yak›ndan izlenmesi ve bu geliflmelerin ekonomik kalk›nma üzerindeki f›rsat ve tehditlerinin ortaya konmas›, profesyonel muhasebe mesle¤inin görevleri aras›ndad›r. ‹flte bu çal›flmaya konu olan sempozyumlar bu do¤rultuda önemli bir yer tutmaktad›r. Çeflitli kesimlerden pek çok de¤erli kiflinin, gerek bildiri sunma, gerek oturum yönetme ve gerekse sempozyumu izleme fleklindeki kat›l›mlar› bu sempozyuma özel bir önem katm›flt›r.
Önceki sempozyumlar›m›zda oldu¤u gibi, bu sempozyum ile ilgili olarak haz›rla- nan bu kitap, hem sempozyumda sunulan bildiri metinlerini, hem de sempozyum s›ras›nda, oturumu izleyenler taraf›ndan ortaya at›lan fikir ve düflünceleri, yap›lan tart›flmalar› kapsamaktad›r. Böylece, sadece bildiri metinlerindeki de¤il, kiflilerde yaz›l› olmayan, ancak sempozyum s›ras›nda ortaya at›lan fikir ve düflüncelerin ya- z›l› hale getirilmesi de sa¤lanmaktad›r.
Bu sempozyumun baflar›l› olarak gerçeklefltirilmesinde ve bu kitab›n sa¤l›kl› bir flekilde bask›ya haz›rlanmas›nda ve bas›lmas›nda eme¤i geçen herkese teflekkürle- rimizi sunar›z.
Yahya Ar›kan
‹SMMMO Baflkan›
vi
Sunufl
ÖNSÖZ
Her insan›n yaflam›nda unutamad›¤› anlar mutlaka vard›r. Benim de unuta- mad›¤›m anlardan biri kuflkusuz üniversiteye intisap etti¤im anlard›r. Bu konu- da, bana büyük iyilikleri olan ve üzerimdeki haklar›n› hiçbir zaman ödeye- meyece¤im, de¤erli hocam ve mümtaz insan Prof.Dr. Çetin fianl›’y› unutmam mümkün de¤ildir. Üzerimdeki hak ve emeklerini, bu çal›flma sayesinde topluma aktarmam benim için bir onurdur. Bu nedenle, bu çal›flma çok de¤erli hocam Prof. Dr. Çetin fianl›’ya ithaf edilmifltir.
Bu çal›flma, geride kalan iki sempozyumun bir arada gerçeklefltirilmesinin bir sonucunu içerir. Söz konusu sempozyumlarda, sunulan bildiriler, yap›lan tart›flmalar, sempozyumun sonunda gerçeklefltirilen panel, bu çal›flmada yer alan unsurlard›r.
Sempozyumlar›n her ikisinde de profesyonel muhasebe mesle¤imiz ile ilgili en güncel ve en önemli konular›n yakalanmas›na çal›fl›lm›flt›r. Her oturumda, ayr›
konular ele al›nm›flt›r.
Gerek sempozyumlar›n gerçeklefltirilmesinde, gerekse sempozyumlardaki çal›flmalar›n kal›c› olmas›n› sa¤lamak amac›yla haz›rlanan bu çal›flman›n tamamlanmas›ndaki hatalar için herkesin hoflgörüsüne s›¤›n›yoruz.
Bu çal›flman›n da di¤erlerinde oldu¤u gibi baflar›l› olmas› ümidiyle, sayg›lar›m›z› sunar›m.
Recep Pekdemir
‹stanbul, fiubat 2006
viii
Önsöz
‹Ç‹NDEK‹LER
Yahya ARIKAN, ‹SMMMO Baflkan›
Sempozyumlar Aç›fl Konuflmas› 1
Mehmet T‹MUR, TÜRMOB Genel Baflkan›
Sempozyumlar Aç›l›fl Protokol Konuflmas› 5
Dr. Do¤an CANSIZLAR, Sermaye Piyasas› Kurulu Baflkan›
Sempozyumlar Aç›l›fl Protokol Konuflmas› 9
Sempozyumlar Sunufl Bildirisi-1:
15Graham N. WARD. BCE, IFAC Genel Baflkan›
International Challenges and Recent Developments in Accounting Profession for Economic Growth and Stability Worldwide
Dünyan›n Her Yerinde Ekonomik Büyüme ve ‹stikrar ‹çin
Muhasebe Mesle¤i ‹le ‹lgili Uluslararas› Sorunlar ve Son Geliflmeler
Sempozyumlar Sunufl Bildirisi-2:
27Prof. Dr. Mustafa A. AYSAN, Ulaflt›rma Eski Bakan› ve
‹stanbul Üniversitesi Emekli Ö¤retim Üyesi Role of Accountancy on Economical Development Ekonomik Kalk›nmada Muhasebe Denetiminin Rolü
CORPORATE GOVERNANCE / KURUMSAL YÖNETIM
Chair / Oturum Baflkan›:Dr. Veysi SEV‹⁄, Chairman of Board, Denizbank, Inc. / Denizbank Yönetim Kurulu Baflkan›
Prof. Dr. Osman GÜRBÜZ, University of Marmara / Marmara Üniversitesi Corporate Governance; Position Statement in Turkey and Suggestions for Improvements
Kurumsal Yönetim: Ülkemizdeki Durumu ve Gelifltirilmesine Yönelik Öneriler 45
Doç. Dr. Banu DURUKAN, Doç. Dr. Serdar ÖZKAN, A. Fatih DALKILIÇ, Dokuz Eylul University / Dokuz Eylül Üniversitesi
Measuring The Effectiveness of The Corporate Governance System In Turkey Ülkemizdeki Kurumsal Yönetim Sisteminin Etkinli¤inin Ölçülmesi 55 Osman D‹NÇBAfi, Güney Auditing, Inc./Güney SMMM A.fi.
x
Yrd. Doç. Dr. Murat KIYILAR, Muhammed BELEN, Istanbul University / ‹stanbul Üniversitesi
Evaluation of Structure of Holdings as a Type of Corporate Governance Formats in Turkey
Bir Kurumsal Yönetim Formu Olarak Türkiye’de Holding Yap›lanma Biçimlerinin De¤erlendirilmesi 89
PUBLIC INTEREST AND FINANCIAL REPORTING / FINANSAL RAPORLAMA VE KAMU ÇIKARLARININ KORUNMASI
Chair / Oturum Baflkan›:
Prof. Dr. Ahmet YÜKSEL, Dean, School of Business, Golden Horn University of ‹stanbul / Haliç Üniversitesi ‹flletme Fakültesi Dekan›
Doç. Dr. Cemal ‹B‹fi, University of Marmara / Marmara Üniversitesi Meeting the Expectations of Financial Statement Users and Rebuilding Public Trust and Reliability of Financial Statements
Finansal Raporlamaya Kullan›c›lar›n Beklentileri ve Uygulamada Bunlar›n Karfl›lanma Düzeyi Konusunda Yeniden Yap›lanma 125
Doç. Dr. Serdar ÖZKAN, Doç.Dr. M. Banu DURUKAN, A. Fatih DALKILIÇ, Dokuz Eylul University /
Dokuz Eylül Üniversitesi
Approaches to Measuring Quality of Earnings and Discussion of the Applicability of These Approaches to ISE Companies
Finansal Raporlamada Ölçme Yaklafl›mlar› ve Bu Yaklafl›mlar›n ‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas›na Tabi fiirketlerde Uygulanabilirli¤inin Tart›fl›lmas› 131
Cansen Baflaran Symes, Baflaran Nas Auditing, Inc./Baflaran Nas SMMM A.fi Financial Reporting in Turkey and A Need of Harmonization
Türkiye’de Finansal Raporlama ve Harmanizasyon Gereksinimi 185 Doç. Dr. Mine AKSU, Arman KÖSEDA⁄, Sabanci University / Sabanc› Üniversitesi The Relationship Between Transparency And Disclosure Scores And Firm Performance: Evidence From The Istanbul Stock Exchange
‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas› fiirketlerinin fieffafl›k ve Kamuyu Bilgilendirme Bak›m›ndan Derecelendirilmesi 217
RISK MANAGEMENT / R‹SK YÖNET‹M‹
Chair / Oturum Baflkan›:
Fatih DURAL, President, Independent Auditors’ Association in Turkey/Ba¤›ms›z Denetim Derne¤i Baflkan›
I. Uluslararas› Muhasebe Denetimi Sempozyumu ve VII. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu ‹stanbul smmmo 1 st International Symposium on Accountancy of Turkey and 7 th National Symposium on Accountancy of Turkey
‹çindekiler
Bülent GÜNCELER, Bank Europa, Risk Yönetimi, Teftifl ve ‹ç Denetim Grubu Baflkan›
Internal Auditing and Internal Control as a Tool of Risk Management in the Turkish Banking System
‹flletmelerde Bir Risk Yönetim Arac›: Türk Bankac›l›k Sisteminde ‹ç Kontrol Sistemi ve ‹ç Denetim 245
Hasibe ÜNVER, Risk Manager of Unilever in Turkey / Unilever Risk Yöneticisi Multinational Corporations’ Point of View to Risk Management
Risk Yönetimine Çok Uluslu fiirketlerin Bak›fl Aç›s› 253 David FISHER, Grant Thornton, LLP, London.
Audit Committees in Risk Management Risk Yönetiminde Denetim Komiteleri 259
OUTCOMES OF INFORMATION TECHNOLOGY / B‹LG‹
TEKNOLOJ‹S‹N‹N GET‹RD‹KLER‹
Chair / Oturum Baflkan›:
Prof. Dr. Rüstem HACIRÜSTEMO⁄LU, Universite de Galatasaray / Galatasaray Üniversitesi
Doç. Dr. Seval Kardefl SEL‹MO⁄LU, Anatolian University of Eskiflehir / Anadolu Üniversitesi
Integration of Auditing Concept with Enterprise Resource Planning Systems Denetim Olgusunun Kurumsal Kaynak Planlamas› Sistemleri ‹le
Bütünleflmesi 277
Kaya KAZM‹RC‹, VP of Strategic Sourcing, CISA, CISSP, CISM Ericsson / CISM Ericsson Genel Müdür Yard›mc›s›
Internal Control and E - Commerce E-Ticaret ve ‹ç Kontrol 295
Doç. Dr. Yakup SELV‹, Ahmet TÜREL ve Bora fiENY‹⁄‹T, ‹stanbul University /‹stanbul Üniversitesi
Auditing in EDP Environment
Elektronik Bilgi Ortamlar›nda Muhasebe Denetimi 301
ETHICS AND AUDITING / MUHASEBE DENET‹M‹ VE ET‹K
Chair / Oturum Baflkan› :Rifat NALBANTO⁄LU, Board Member of TURMOB / TÜRMOB Yönetim Kurulu Üyesi
Aslan COfiKUN, Deputy Chairman of The Turkish Auditing Standards Board
xii
I. Uluslararas› Muhasebe Denetimi Sempozyumu ve VII. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu ‹stanbul smmmo 1 st International Symposium on Accountancy of Turkey and 7 th National Symposium on Accountancy of Turkey
Ethics in International Auditing Standards
Uluslararas› Denetim Standartlar›nda Etik 325
Muhlis SELÇ‹K, Former President of the Disciplinary Board of TURMOB / TÜRMOB Disiplin Kurulu Eski Baflkan›
Circumstances of Non-Independency in Auditing Profession
Denetim Mesle¤inde Ba¤›ms›zl›¤› Ortadan Kald›ran Durumlar 341 Murat KAYACAN, Chair, Ethics Committee of Chamber of CPAs, Istanbul /
‹SMMMO Mesleki Etik Kurallar› Komitesi Baflkan›
Ethics and Education Etik ve E¤itim 353
PANEL SESSION / PANEL OTURUMU
Panel Keynote Speaker / Panel Sunufl Bildirisi:Doç.Dr.Adem fiAH‹N, Undersecretary, Ministry of Industry and Commerce of Turkey / Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤› Müsteflar›
Professional Accountancy and Commercial Law Practicings
Ticaret Hukuku Uygulamalar› ve Profesyonel Muhasebe Mesle¤i 381
PANEL
Accounting Profession in Economical Development
Ekonomik Kalk›nma ‹çin Muhasebe Denetimi Mesle¤i 391 Chair / Baflkan:
Yrd. Doç. Dr. Masum TÜRKER, Former Economy Minister of Turkey, Ekonomiden Sorumlu Devlet Eski Bakan› 391
