AKTÜERYAL DENETİM ÇALIŞTAYI

(1)

AKTÜERYAL DENETİM ÇALIŞTAYI

Sabah Oturumu

T.C. BAŞBAKANLIK

HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI

SİGORTACILIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 08.05.2015

(2)

Gündem

08.05.2015 T.C. BAŞBAKANLIK HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI 2

Sabah Oturumu

Açılış

Bölüm 1 Aktüeryal Dengeyi Etkileyen Risk Unsurları - Gelen Görüşler

Bölüm 2 Aktüerya Raporları - Varsayımlar

• Teknik Faiz Oranı

• Mortalite Tablosu

- Raporlarda Sıkça Karşılaşılan Hatalar Bölüm 3 Aktüeryal Denetime Yönelik Diğer Hususlar

- Raporların Elektronik Ortamda Kabulü

- Aktüeryal Denetim (Genel Değerlendirmeler)

(3)

Çalıştayın Amacı

Aktüeryal denetimin etkinliğinin artırılması

 Gönderilen bilgilerin (Veri Seti & Aktüerya Raporları vb.) kalitesinin artırılması

 Veri/Bilgi aktarımında uygulama kolaylığının sağlanması

 Paydaşlardan beklentilerin ortaya konulması

 Aktüeryal denetimde uluslararası kabul görmüş uygulamaların değerlendirilmesi

 Kamu, Aktüerler ve VASA yönetimlerine fayda sağlayacak çıktılar elde edilmesi

(4)

Aktüeryal Dengeyi Etkileyen Risk Unsurları

- Gelen Görüşler

BÖLÜM 1

(5)

Aktüeryal Dengeyi Etkileyen Risk Unsurları (Gelen Görüşler)

1) Yönetimin, üye grupları bazındaki (Genç/Yaşlı/Emekli), aktüeryal dengeyi gözetmeksizin kendi menfaatleri yönünde karar alması 2) Emeklilik taahhüdünün yanı sıra pek çok ek faydanın bulunması ve

hesapların ayrıştırılmaması

3) Varlıkların etkin şekilde yönetilmemesi

a) Birçok gayrimenkulün ekonomik ömrünü tamamlamış olması, b) İştiraklerin istenen düzeyde performans gösterememesi, zarar

etmesi,

c) Gayrimenkul ve iştiraklerin değerlenmemesi, defter değerinin gerçeği yansıtmaması,

d) Pasif portföy yönetiminin geçmişte verilen taahhütlerin karşılaması için gerekli getiriyi üretememesi.

(6)

4) Muhasebe standardı bulunmaması, «Matematik Rezerv» kalemi bulunmaması

5) Vakıfların iç mevzuat değişikliklerinin Mahkeme ayağının uzun sürmesi

6) Yatırımlara ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmaması

a) Vakıf yönetimlerinin varlık yönetimi konusunda muğlaklıklarla karşılaşması

b) Yatırım stratejisi bulunmaması c) Risk yönetimi yapılmaması

Aktüeryal Dengeyi Etkileyen Risk

Unsurları (Gelen Görüşler)

(7)

7) VASA yönetimlerinin finansal ve aktüeryal bilgi eksikliği 8) Aktüeryal denetim konusunda yetkin insan kaynağının

yetersiz olması

9) Demografik varsayımların göz önünde bulundurulmaması:

a) Erken emeklilik b) Ayrılma oranları

c) Evli olma olasılıkları ve yaş farkı

d) Eş ve çocuk için gelirlerin devamı (survivor benefits) ile ilgili varsayımlar

Aktüeryal Dengeyi Etkileyen Risk

Unsurları (Gelen Görüşler)

(8)

Tartışma noktaları

1. Önemli bulduğunuz başkaca risk unsuru bulunmakta mıdır?

2. Belirtilen risk unsurları hususunda görüş, öneri ve/veya yönetmeye yönelik tedbirler nelerdir?

Aktüeryal Dengeyi Etkileyen Risk

Unsurları (Gelen Görüşler)

(9)

Aktüeryal Dengeyi Etkileyen Risk Unsurları (Müsteşarlığımız)

10) Aktüerya raporlarının aktüeryal dengeyi yansıtmakta yetersiz kalması:

a) Varsayımların seçimi i. Teknik Faiz Oranı ii. Mortalite Tablosu

b) Yetersiz raporlar (içerik ve/veya analizlerin yetersizliği)

Gelecek bölümlerde tartışılacaktır…

(10)

Aktüerya Raporları

- Varsayımlar

- Teknik Faiz Oranı - Mortalite Tablosu

- Raporlarda Sıkça Karşılaşılan Hatalar BÖLÜM 2

(11)

Teknik Faiz Oranı

EMEKLİLİĞE YÖNELİK TAAHHÜTTE BULUNAN KURULUŞLAR İÇİN AKTÜERYA RAPORU REHBERİ

5.6.3 Yatırım Getiri Oranının ve Teknik Faiz Oranının Seçilmesi:

Yatırım getiri oranı, hizmet sunucusunun sahip olduğu varlıkların geçmişte oluşmuş veya gelecekte beklenen yatırım getiri oranını; teknik faiz oranı ise nakit akışlarının bugünkü değerini bulmak için kullanılan ıskonto oranını ifade eder. Genel olarak, teknik faiz oranı uygun seçilmiş yatırım getiri oranı ile aynıdır. Bununla birlikte, gerekli durumlarda teknik faiz oranı yatırım getiri oranından bağımsız olarak seçilebilir. Aktüer, farklı dönemler için farklı teknik faiz ve yatırım getiri oranları belirleyebilir.

Yatırım getiri oranı ve teknik faiz oranına ilişkin varsayımların seçilmesinde aşağıdaki hususlar göz önüne alınır.

a) Sabit getirili devlet iç borçlanma senetlerinin getiri oranı, b) Tahmini enflasyon ve her bir varlık grubu için beklenen getiri,

c) Tarihsel yatırım getiri serileri, risksiz getiri oranı, her varlık grubu için reel getiri ve risk primi,

ç) Planın geçmiş yatırım performansı.

(12)

 Teknik Faiz Oranı,

• Nominal Teknik Faiz Oranı veya

• Reel Teknik Faiz Oranı olarak belirtilmektedir.

 Aktüerya raporlarında bu oranın %0 - %5 arasında tercih edildiği görülmektedir.

 Raporlarda, teknik faiz oranlarının 3 farklı şekilde belirtildiği görülmektedir:

• Nominal teknik faiz oranı ile enflasyon varsayımının birlikte belirtildiği raporlar

• Doğrudan reel teknik faiz oranına yer verilen raporlar

• Kullanılan teknik faiz oranına ilişkin herhangi bir açıklama yapılmayan raporlar

Teknik Faiz Oranı

(1 + 𝑁𝑜𝑚𝑖𝑛𝑎𝑙 𝑇. 𝐹. 𝑂)

(1 + 𝐸𝑛𝑓𝑙𝑎𝑠𝑦𝑜𝑛 𝑂𝑟𝑎𝑛𝚤) − 1 = 𝑅𝑒𝑒𝑙 𝑇. 𝐹. 𝑂.

(13)

Teknik Faiz Oranı (Gelen Görüşler)

Görüş 1:

 Her VASAnın taahhüt tipi ve yatırım stratejisi farklıdır

 Geçmiş performansı/ Yatırım Stratejisi/ Yatırım vadeleri göz önüne alınarak Aktüer tarafından belirlenebilir.

Görüş 2:

 Değişken orana kıyasla, sabit oran daha uygundur.

 Raporlarda başabaş noktası hesap edilmeli ve bu nokta her denetimde takip edilerek eğilimi izlenmeli.

(14)

Teknik Faiz Oranı (Gelen Görüşler)

Görüş 3:

 Aynı oranın kullanılması VASA’lar arası mukayese imkanı verecektir.

Görüş 4:

 Nominal iskonto oranı, yükümlülüklerin durasyonu ve varlıkların beklenen getirisine uygun olmalıdır, bu yüzden VASA’ya özgü olmalıdır.

 TL getiri eğrisi belirlenebilir ve sektörde tutarlılık oluşturabilir.

 Sabit oran kullanılması daha doğru olacaktır.

(15)

Teknik Faiz Oranı

Tartışma Noktaları:

1. Teknik Faiz Oranı, VASA’ya özgü mü, genel mi olmalıdır?

2. Teknik Faiz Oranı, yıllara göre değişken (curve) mi, sabit mi olmalıdır?

3. Teknik Faiz Oranının başabaş noktasını almak anlamlı mıdır?

4. Teknik Faiz Oranı, reel mi nominal mi olmalıdır?

(16)

Mortalite Tablosu

EMEKLİLİĞE YÖNELİK TAAHHÜTTE BULUNAN KURULUŞLAR İÇİN AKTÜERYA RAPORU REHBERİ

5.4.3 Mortalite ve Maluliyet:

Mortalite oranları seçilirken; emeklilik öncesi dönem ve emeklilik sonrası dönem için farklı tabloların kullanılmasına özen gösterilir ve mortalitedeki iyileşmeye yönelik beklentiler dikkate alınır.

Plandaki tanımlara göre maluliyet ve maluliyetten iyileşme varsayımları için üye, hak sahipleri veya üye gruplarına yönelik ayrı tablolar kullanılabilir.

(17)

Raporlarda en çok kullanılan tabloları (2013)

Mortalite Tablosu

(18)

Mortalite Tablosu (Gelen Görüşler)

Görüş 1:

 VASAlar üye profilleri açısından farklıdır. (mavi yaka/ metal işçileri veya beyaz yaka/ ofis işçileri vb.)

 Aktif ve pasif dönem için farklı tablo kullanılması gerekmektedir.

 VASA’nın geçmiş verileri varsa, kullanılan tabloya uyumluluğunun denetlenmesi faydalı olabilir

Görüş 2:

 Birbirine yakın VASAların aynı tabloyu kullanması uygun olacaktır.

 CSO 1980 tablosunun VASAları en iyi yansıtan tablodur.

(19)

Mortalite Tablosu (Gelen Görüşler)

Görüş 3:

 Belli bir tablo olsa dahi yıllar itibarıyla güncelliğini kaybetmektedir.

 Türkiye’de çalışan yabancılara aynı tablonun uygulanması doğru değildir.

 Tek tablo yerine tablolar kümesi olması uygun olabilir.

 SGK 2008 tablosunun çalışan ve emekliler için periyodik olarak güncellenmesi etkin olabilir.

(20)

Mortalite Tablosu

Tartışma Noktalar:

1. VASA’ya özgü mü, genel mi olmalıdır?

2. Hangi mortalite tablosu VASAlar için uygundur?

3. Aktif ve pasif dönem için farklı mı olmalıdır?

4. Tabloların güncelliği nasıl sağlanabilir?

(21)

Aktüerya Raporlarındaki Hatalar

Genel:

1. Rapor 2011/11 sayılı Genelge ekinde yer alan şablon formatında belirtilen üst başlık ve içerik sıralamasına uygun olarak

hazırlanmaması, eksik olması

2. Rapor özetinin/ sonucunun yetersiz olması: Temel yöntem, temel bulgular, aktüer görüşü/ önerisi bulunmaması

VASA Bilgileri:

1. Hizmet sunucusunun personel sayısı, iş ve işlemlerini yürütme şekli ile ilgili bilgi verilmemesi

2. Emeklilik maaşı taahhüdünde bulunmayan hizmet sunucusunun, pasif üyeleri hangi kategoride bulundurduğu hususunda bilgi

verilmemesi

(22)

Aktüerya Raporlarındaki Hatalar

VASA Bilgileri:

3. Üyelerin yaş ve cinsiyet dağılımlarının yapılmaması

4. VASAnın takip ettiği veriler, bunların kayıt yöntemleri ve

saklanma şekli (dijital/ defter vb.) hakkında bilgi verilmemesi 5. Veri kalitesi hakkında bilgi verilmemesi

6. VASA tarafından sağlanan faydalar ile katkıların, taahhüt/ hizmet bazında ayrı ayrı izlenebilmesine olanak sağlayan altyapının olup olmadığı hususunda bilgi verilmemesi

(23)

Metot:

1. Kullanılan metot ve temel yaklaşımlar ile kullanılan metodun neden seçildiğine ilişkin açıklama bulunmaması

2. Kullanılan teknik faiz oranının enflasyonu içerip içermediği hususunda bilgi olmaması

3. Yüksek teknik faiz oranı kullanılması

4. Taahhüt tipi DB/H olmasına karşın aktüeryal açık/ fazla analizinin yapılmaması

Emeklilik Taahhüt Yapısı:

1. Taahhüt tipi hakkında bilgi/ görüş verilmemesi

2. Raporun taahhüt tipine uygun şablonda hazırlanmaması 3. Faydaların hesaplanış şekli, önemlilik derecesi, koşulları ve

sunulan açık/ örtülü garantiler gibi hususlarda bilgi verilmemesi

Aktüerya Raporlarındaki

Hatalar

(24)

Varlık:

1. Duran varlıklara ilişkin değerlemenin en son ne zaman yapıldığı hakkında bilgi verilmemesi

2. Varlık/fon yönetimi, hizmet alımı vs. giderlerin hesaplamalara dahil edilmemesi

Analizler:

1. Duyarlılık analizinin hiç yapılmamış veya sadece bir değişken için yapılmış olması

2. 10 yıllık nakit akış analizinin eksik/ yanlış/ hiç yapılmaması (Dönem başı mevcut, dönem içi girişler, dönem içi çıkışlar [sevk ve idare giderleri dahil], dönem sonu mevcut ve

diğer döneme devri kapsayacak şekilde)

Aktüerya Raporlarındaki

Hatalar

(25)

Aktüeryal Denetime Yönelik Diğer Hususlar

- Raporlarının Elektronik Ortamda Kabulü - Aktüeryal Denetim Genel

BÖLÜM 3

(26)

Aktüerya Raporlarının

Elektronik Ortamda Kabulü

Aşağıda belirtilen hususların önlenmesi amacıyla, aktüerya raporların kurulacak portal elektronik ortamda kabul edilmesi planlanmaktadır:

 Raporda yer verilmeyen başlıkların önüne geçilebilmesi

 Rapordaki önemli bulguların veri olarak alınabilmesi

 Erişim ve saklama kolaylığı

(27)

Aktüerya Raporlarının

Elektronik Ortamda Kabulü

(28)

Aktüerya Raporlarının

Elektronik Ortamda Kabulü

(29)

Aktüeryal Denetim

(Genel Değerlendirmeler)

Gelen Görüşler:

1. Denetim standartları oluşturulmalı, şablonlar daha yön gösterici olmalıdır.

2. Türkiye istatistiklerine ulaşmada sıkıntılar bulunmaktadır.

3. Hizmet sunucularının denetiminde çok başlılık bulunmaktadır.

4. Emekliliğe yönelik taahhütte bulunan Vakıflar, klasik

“Vakıf” kimliğinden farklı bir yapı arz etmektedir.

(30)

Aktüeryal Denetim

(Genel Değerlendirmeler)

Gelen Görüşler:

5. Aktüeryal dengenin sadece anlık değil, gelecekteki gelişimi hususunda da bilgi verilebilir.

6. Kalitesiz hazırlanan raporlar denetimi olumsuz

etkilemektedir. Rapor kalitesi takdir edilmemektedir.

7. VASAların olumsuz aktüerya raporu alması durumda, aktüer değiştirmesi önemli bir sorundur.

8. Varsayımlara ilişkin VASA talepleri aktüeri baskı altına almaktadır.