1. Yakma Aşaması. 2. Damıtma Aşaması. 3. Titrasyon Aşaması. Bitkide Azot Tayini. Kjeldahl yöntemiyle toplam azot tayini üç aşamada gerçekleştirilir.

Bitkide Azot Tayini

Kjeldahl yöntemiyle toplam azot tayini üç aşamada gerçekleştirilir.

Bunlar; yaş yakma, damıtma ve titrasyon aşamalarıdır.

1. Yakma Aşaması

2. Damıtma Aşaması

Destilasyon cihazı

3. Titrasyon Aşaması

Hıyarda N noksanlığı

Hıyarda N noksanlığı

Armutta azot noksanlığı

Bitkilerde azot eksikliği, özellikle bitkinin vegetatif gelişimini olumsuz etkiler. Yaprak, gövde ve kök sistemi zayıf olur. Vegetatif gelişme periyodu kısalır. Bitkiler erken olgunlaşır, erken çiçek açar ve erken yaşlanır. Azot yetersizliğinde, bitkiler genellikle koyu yeşil görünümlerinin aksine soluk, açık yeşil bir görünüm kazanır. Büyük azot eksikliği durumlarında ise yapraklarda kloroz (sarılık, sarıcalık) görülür.

Bitkilerde azot fazlalığı, vegetatif gelişme periyodunu uzatır. Generatif gelişmeyi yani çiçeklenme ve meyve tutumunu geciktirir. Vegetatif aksam miktarı fazla, iri, geniş ve uzun olur. Meyvelerde geç olgunlaşma meydana gelir. Bitkilerde azot fazlalığı, dokuların gevşemesine ve su oranının artmasına

neden olacağından sürgünlerin kışa, hastalık ve zararlılara karşı dayanaklığı azalır. Ürünler bazı depo hastalıklarına karşı daha hassas olur, bu nedenle de depolanma kabiliyetleri düşer.

YAPRAKLARDA FOSFOR TAYİNİ

Spektrofotometreler, çözelti içerisindeki madde miktarını çözeltinin tuttuğu veya geçirdiği ışık miktarını ölçerek tespit etmeye yarayan cihazlardır.

Spektrofotometrelerin temel çalışma prensibi, hazırlanan çözeltiden belirli dalga boyunda ışık geçirilmesi ve bu ışının ne kadarının çözelti tarafından tutulduğunun bulunması esasına dayanır.

Çözeltinin içerisindeki madde miktarı ne kadar fazla ise çözelti tarafından tutulan ışın miktarı da o oranda fazla olur.

Spektrofotometrede ölçüm yapılırken numuneye belirli bir dalga boyundaki ışın gönderilerek numunenin absorbe ettiği ışın miktarı ölçülür. Yapılan analize göre ölçümde hangi dalga boyundaki ışının kullanılacağı analiz metodunda belirtilmektedir. Kullanılacak ışın dalga boyu bilinmiyorsa miktarı tespit edilecek maddenin 1 molar çözeltisi hazırlanıp çeşitli dalga boylarındaki absorbans değerleri ölçülür. En yüksek değerin ölçüldüğü dalga boyu belirlenerek kullanılır. Spektrofotometre bu dalga boyuna ayarlanarak çözeltilerin ölçümüne geçilir.

Okumalar tamamlandıktan sonra kalibrasyon grafiği çizilip bu grafik yardımıyla numunenin absorbans değerinden konsantrasyonu tespit edilir.

Gelişmiş spektrofotometreler, bilgisayar sistemleri ile donatıldıkları için absorbans değeri ile kantitatif hesaplamalar yapabilmektedir. Yani standartların ölçümünden sonra cihaz, kalibrasyon eğrisini kendisi hazırlayıp numunenin absorbansına göre hesaplama yaparak direkt olarak konsantrasyonu verebilmektedir.

Kullanılan Kimyasal ve Çözeltiler

Analiz çözeltisinin hazırlanışı

Analiz öncesinde, öğütülerek hazırlanmış yaprak numunesinden fosfor kapsamı dikkate alınarak 0,5-1 g kadar tartılıp yaş yakma metotlarından biri ile yakılarak 100 ml’lik numune çözeltisi hazırlanır. Elde edilen numune çözeltisinden 5 ml alınarak 50, 100 veya daha fazla bir balona aktarılarak sulandırılır.

Sulandırılmış numune çözeltisinden 5 ml alınarak 50 ml'lik balon jojeye aktarılır. Üzerine 5 ml BARTIN çözeltisi eklenip çalkalanır. Daha sonra son hacim saf su ile çizgisine tamamlanıp altüst edilir. 10 dakika bekletildikten sonra 430 nm dalga boyuna ayarlı spektrofotometrede ölçüm yapılır.

Standart çözelti serilerinin hazırlanışı

Numunenin yakıldığı metotta kullanılan çözeltiler ile blank (kör) hazırlanır. Üzerine 5 ml barıtn ilave edilip saf su ile 50 ml’ye tamamlanır. Daha sonra standart seri balonlarına 50 ppm fosfor (P) içeren

sulandırılmış fosfor çözeltisinden sırası ile 0-1-2-4-4-8-10 ve 12 ml konulur. Üzerlerine 5 ml bartın çözeltisi eklenip çalkalanır. Standart serilerin saf su ile 50 ml’ye tamamlanır ve kuvvetlice çalkalanır.

Bu çözeltiler sıra ile 0,0-1-2-4-8-10-12 ppm fosfor (P) kapsayan standart serileri meydana getirir. Son hacimleri saf su ile çizgisine tamamlanıp altüst edilir. 10 dakika bekletildikten sonra ölçüm yapılır.

Ölçümün yapılışı

15-20 dakika önceden çalıştırılarak ısınması sağlanan spektrofotometre 660 nm dalga boyuna

ayarlanır. 0,0 ppm’lik çözelti ile spektrofotometrenin sıfır ve yüz ayarı yapılır. Standart fosfor çözeltisi serilerinin ve numune çözeltisinin okuması yapılır ve ölçüm değerleri kaydedilir.

Konsantrasyonu belirleme

Milimetrik kâğıda ordinat düzlemi oluşturulup yatay eksene (x) standart çözeltilerin fosfor konsantrasyonları, dikey eksene (y) ölçüm değerleri işaretlenerek kalibrasyon eğrisi hazırlanır. Bu eğriden numune çözeltisinin ölçüm değerine karşılık gelen fosfor konsantrasyonu bulunur. Formül kullanılarak 1 gram yaprak numunesinin toplam fosfor miktarı ppm olarak hesaplanır.

Toplam P= Abs

x KFort x TSF

YAPRAKLARDA POTASYUM TAYİNİ

Şeker pancarında P noksanlığı

Bağda P noksanlığı

Mısırda P noksanlığı

Numune çözeltisinin potasyum konsantrasyonu tespit edildikten sonra formül yardımıyla toplam potasyum içeriği hesaplanır. Toplam potasyum (ppm) = A x SF A= 55 ppm SF= (100/1)x(100/10) = 1000 Toplam potasyum (ppm) = A x SF Toplam potasyum (ppm) = 55x1000 Toplam potasyum (ppm) = 55000 ppm

Klor

Klor, toprakta oldukça fazla bulunan bir elementtir. Bitkiler klora genellikle çok az miktarda ihtiyaç duyar. Klora en fazla ihtiyaç duyan bitkiler marul, domates, lahana, şeker pancarı ve yonca gibi bitkilerdir.

Bitkilerde klor eksikliğini belirlemek çok zordur. En tipik belirtileri bitkilerin solması ve bitki

yapraklarında klorozlu-nekrozlu kısımların meydana gelmesidir. Ayrıca bitkilerin kök ve gövdelerinin gelişmesini geriletir. Klor, bitkiler tarafından (Cl - ) iyonu şeklinde alınır.

BOR TAYiNi

BOR TAYiNi: Bitkide bor miktarı farklı yöntemler kullanılmaktadır. En çok uygulanan yöntem, karmin, kürkümin ve Azometin-H yöntemidir.

Azometin-H yöntemi ile spekrofotometrede okunup bor miktarının belirlenmesi yöntemin prensibini oluşturur.

YAPRAKTA MİKRO ANALİZ SONUÇLARININ HESAPLANMASI

FORMÜL: AO x OKF x TSF AO: Alet Okumasi

TSF: Toplam Sulandirma Faktörü

Formülde Ortalama Kurve Faktörü (OKF), Alet Okuması örneğin absorbans (abs) değeri şeklinde de ifade edilebilir. Bu halde formül aşağıdaki gibi olur.

Fe, Mn, Zn, Cu, B, Mo ppm= Absör. x KFort x TSF

ÖRN: OKF : 50 TSF:100 Alet okuması: 0.01

Fe, Mn, Zn, Cu ppm = 50 x 100 x 0.01 = 50 ppm Fe BULUNUR.

Atomik absorpsiyon aletinde bitki yakılması sonucu elde edilen çözeltilerde yapılan

okumalarda KFort ile Absör (OKF veAO) ikisi bir değer olarak verilir. Yani örneğe ait alet

okuması absorbans değeri (Absör) ile kurve faktörü ortalaması (KFort) çarpılmış olarak tek

değerde AO olarak verilir. Bu halde alet okuma değerini TSF ile çarparak bitkide ppm

elementi bulmuş oluruz.

SORULAR

1) Bitkide total azot tayinini belirlemek amacıyla tartılan 1 g kurutulmuş yaprak örneği, H

SO

ve tuz karışımı ile yaş yakıldıktan sonra % 40’lık NaOH ile % 4’lük H

BO

+indikatör karışımı içerisine destile edilmiştir. Daha sonra kesin normalitesi 0.0900 N olan HCl çözeltisiyle yapılan titrasyonda örneğe 8.3 ml; tanığa ise 0.3 ml asit harcanmıştır. Bitki yaprağındaki total azot kapsamı % cinsinden kaçtır?

2) 0.5 gram fındık yaprağı numunesi kuru yakma yöntemi ile yakıldıktan sonra son hacmi saf su ile 100 ml’ye tamamlanmıştır. Hazırlanan bitki çözeltisinden 5 ml alikot alınarak 50 ml’lik ölçü balonunda Barton çözeltisi ile renklendirilmiş ve son hacmi saf su ile derecesine tamamlanmıştır. Diğer yandan, istenilen konsantrasyonlarda bir dizi standart seri çözeltileri hazırlamak için 50 ml’lik ölçü balonlarında renklendirme işlemi gerçekleştirilmiştir.

0 - 1.0 - 4.0 - 6.0 - 8.0 - 10.0 ve 12 ppm P içerecek şekilde 50 ml’lik ölçü balonlarında hazırlanan standart seri çözeltilerinin absorbans değerleri spektrofotometre cihazında ölçülmüştür. Bu ölçüm sonuçları aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Standartlar (ppm, P)

Absorbans değerleri

0 0

1.0 0.045

4.0 0.18

6.0 0.27

8.0 0.36

10.0 0.45

12.0 0.54

Örnekte ise 0.060 değerinde absorbans ölçülmüştür. Buna göre;

a) Fındık yaprağındaki toplam P miktarını ppm cinsinden hesaplayınız.

b) Fındık yaprağındaki toplam P miktarını % cinsinden hesaplayınız.