T u r k i s h J o u r n a l o f H o s p i t a l I n f e c t i o n s T u r k i s h J o u r n a l o f H o s p i t a l I n f e c t i o n s
Dergisi
Y›l : 1998
Say› : 2 Cilt : 2
Nozokomiyal Pnömoni (Hastane Kökenli Pnömoni)
Bibero¤lu K, Tarhan O.
Hastane Kökenli Pnömoni (HKP)’lerde Klinik ve Tan›sal Yaklafl›m
K›l›nç O, Uçan ES.
Hastane Kökenli Pnömonide Antimikrobiyal Tedavi
Çalangu S.
Hastane Kökenli Pnömonide Empirik Tedavide Uzlafl› Raporu Tasla¤›
Bibero¤lu K.
Hastane Kökenli Pnömoni: Korunma Arman D.
Nozokomiyal Patojen Olarak
Acinetobacter’lerin Mikrobiyolojik, Klinik ve Epidemiyolojik Özellikleri
Baflustao¤lu A, Özyurt M.
SSK Ankara E¤itim Hastanesi’nde Hastane
‹nfeksiyonlar›n›n Sürveyans›
Erhan M, Tülek N, Mert A.
Cerrahi Yo¤un Bak›m Ünitesinde, Ayn› Plazmid Paternine Sahip Enterobacter cloacae
‹zolatlar›n›n Neden Oldu¤u Nozokomiyal Bakteriyemiler
Özyurt M, K›sa Ö, Kayahan C, Baflustao¤lu A, Gün H.
Genel Cerrahi Kliniklerinde Postoperatif Nozokomiyal ‹nfeksiyon Sürveyans›
Da¤ Z, Coflkun D, Göktafl P.
Hastane
İnfeksiyonları
ISSN 1301-3912
1. Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi Bilimsel T›p Yay›nevi’nin sü- reli yay›n› olarak dört ayda bir yay›mlanmaktad›r.
2. Derginin amac› Hastane ‹nfeksiyonlar›n› ilgilendiren konu- larda yap›lan deneysel çal›flmalar, klinik çal›flmalar, epi- demiyolojik çal›flmalar, derlemeler, olgu sunumlar›, k›sa ra- porlar ve editöre mektup türünden yaz›lar ile okuyucular aras› bilgi al›flveriflini sa¤lamak ve böylece ülkemizin bilim- sel geliflimine katk› sa¤lamakt›r.
3. Derginin dili Türkçe’dir ve Türkçe yaz›lm›fl makaleler kabul edilmektedir. Ancak deneysel çal›flmalar, klinik ve epi- demiyolojik çal›flmalar, olgu sunumlar› için ‹ngilizce bafll›k,
‹ngilizce özet, ‹ngilizce anahtar kelimelerin bulunmas› zo- runludur. Derleme türü makaleler için Türkçe ve ‹ngilizce özete gerek yoktur. K›saltmalar uluslararas› kabul edilen fle- kilde olmal› ve ilk kullan›ld›klar› yerde aç›k olarak yaz›lmal›
ve parentez içinde k›salt›lm›fl flekli gösterilmelidir.
4. Yaz›da mikroorganizmalar›n latince isimleri ilk geçtikleri yer- de tam ve aç›k olarak yaz›lmal›, daha sonraki kullan›mlarda cins isminin ilk harfi büyük harfle yaz›larak, nokta konulmal›
ve tür ismi küçük harflerle yaz›larak k›salt›lm›fl olarak kulla- n›lmal›d›r. Örne¤in: Streptococcus pneumoniae ... S. pne- umoniae gibi. Mikroorganizmalar›n orjinal latince isimleri ya italik olarak yaz›lmal› veya italik yaz›lmalar›n› sa¤lamak için altlar› çizilmelidir. Yaz›da mikroorganizmalar›n sadece cins ad› belirtiliyorsa türkçeye kazand›r›lm›fl flekli ile yaz›la- bilir. Örne¤in: stafilokok, streptokok gibi. Bu durumda italik yaz›l›ma gerek yoktur.
5. Antibiyotik isimleri dil bütünlü¤ünü sa¤lamak aç›s›ndan okundu¤u gibi yaz›lmal› ve cümle bafl›nda de¤ilse ilk harfi küçük olarak yaz›lmal›d›r. Örne¤in: sefotaksim, streptomisin, penisilin gibi.
6. Gönderilen yaz›lar, isimleri gizli tutulan konuyla ilgili üç da- n›flma kurulu üyesinden en az iki olumlu görüfl karfl›l›¤›nda yay›mlanmaya hak kazan›r. Yaz›lar›n gelifl tarihleri ve kabul edilifl tarihleri makalenin yay›nland›¤› say›da belirtilir.
7. Gönderilen yaz›n›n de¤erlendirmeye al›nmas› için yazarlar›n B‹L‹MSEL TIP YAYINEV‹’nin 106310 nolu posta çeki hesab›na
"yaz› de¤erlendirme posta ve k›rtasiye giderleri" için 1.000.000 TL yat›rmalar› ve posta çeki dekontunu yaz› ile bir- likte göndermeleri gerekmektedir.
8. Yaz›lar›n hemen iflleme konulabilmesi için belirtilen yaz›m esaslar›na tam olarak uygun olmas› gereklidir.
9. Yaz›lar yaz›c› ile A4 ka¤›da, ka¤›d›n sadece bir yüzüne ve çift aral›kl› olarak yaz›lmal› ve 3.5” disket ile birlikte gönderil- melidir.
10. Araflt›rma fleklindeki makaleler mutlaka afla¤›da belirtilen düzene uygun olmal›d›r;
1. sayfa: Bafll›k (Türkçe), Yazarlar, Kurum, Yaz›flma Adresi 2. sayfa: Özet (Türkçe), Anahtar Kelimeler, ‹ngilizce Bafll›k,
‹ngilizce Özet, ‹ngilizce Anahtar Kelimeler,
3.Sayfa ve sonraki sayfalar s›ras›yla Girifl, Materyal ve Metod, Sonuçlar, Tart›flma ve Kaynaklar.
11. Olgu sunumu fleklindeki makalelerde de yukar›daki ilk 2 sayfa için geçerli düzene uyulmal›, üçüncü sayfadan itibaren yaz›n›n türüne uygun flekilde kaleme al›nmal›d›r.
12 Derlemelerde kaynak say›s› mümkünse 40'›n üzerinde olma- mal›d›r. Dergide yay›nlanacak derleme türündeki yaz›lar editörler kurulu taraf›ndan önceden planland›¤› için, planla- nan›n d›fl›ndaki derleme türü makaleler ile ilgili olarak yaz›
gönderilmeden önce editörler kurulunun onay› al›nmal›d›r.
13. Tablo, fiekil ve Resimler (Numaralar› ve/veya alt yaz›lar› ile birlikte) gönderilecek olan üç örnekten yaln›zca birinde yaz›
içinde yer almas› istenilen flekilde haz›rlanmal› (eklenmeli,
yap›flt›r›lmal› vs.), di¤er iki örnekte numara, bafll›k veya alt yaz›lar› ile birlikte herbiri bir A4 ka¤›da (çizilmifl, yaz›lm›fl veya yap›flt›r›lm›fl olarak) haz›rlanarak yaz›ya eklenmelidir.
Yine bu son iki örnekte yaz› dan›flma kurulu üyelerine isim sakl› olarak gönderilece¤i için, yazar isimleri ve çal›flman›n yap›ld›¤› yer ile ilgili bilgiler bulunmamal›d›r (bofl b›rak›lma- l› veya okunamayacak flekilde silinmelidir).
14. Kaynak numaralar› metinde parantez içinde ve cümle so- nunda belirtilmeli, metin sonunda eser içindeki geçifl s›ras›- na göre numaraland›r›lmal›d›r. Kaynaklar›n yaz›l›m› afla¤›da- ki örneklere uygun olmal›d›r.
Kaynak bir dergi ise;
Yazar(lar)›n Soyad› Ad›n›n baflharf(ler)i, (6 ve daha az say›da ya- zar için yazarlar›n tümü, 6’n›n üzerinde yazar› bulunan maka- leler için ilk 3 yazar belirtilmeli türkçe kaynaklar için "ve ark.", yabanc› kaynaklar için "et al." ibaresi kullan›lmal›d›r).
Makalenin bafll›¤›. Derginin ‹ndex Medicus’a uygun k›salt›l- m›fl ismi Y›l; Cilt: ‹lk ve son sayfa numaras›.
Örnek: Fagon JY, Novara A, Stephan F, Girou E, Safar M. Morta- lity attributable to nosocomial infections in the ICU. Inf Contr Hosp Epidemiol 1994;15:428-34.
Kaynak bir kitap ise;
Yazar(lar)›n Soyad› Ad›n›n baflharf(ler)i. Kitab›n Ad›, Kaç›nc› Bas- k› oldu¤u, Bas›m Yeri, Bas›mevi, Bas›m Y›l›.
Örnek: Sherlock S. Diseases of the Liver and Biliary System.
Eighth edition, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1989.
Kaynak kitaptan bir bölüm ise;
Bölüm yazar(lar)›n›n Soyad› Ad›n›n baflharf(ler)i, Bölüm bafll›¤›, In: Editör(ler)in soyad› ad›n›n baflharf(ler)i (ed) veya (eds).
Kitab›n ad›, Kaç›nc› bask› oldu¤u, Bas›m yeri: Yay›nevi, Bas- k› y›l›: Bölümün ilk ve son sayfa numaras›.
Örnek: George DL. Nosocomial Pneumonia. In: Mayhall CG. (ed).
Hospital Epidemiology and Infection Control. Baltimore:
Williams & Wilkins, 1996:175-95.
15. Olgu sunumlar›n›n girifl ve tart›flma k›s›mlar› k›sa-öz olmal›, kaynak say›s› k›s›tl› olmal›d›r .
16. K›sa raporlar özet içermemeli, k›sa-öz olmal›, kaynaklar› s›- n›rl› olmal›, sonuna s›ras›yla yazar isimleri, ünvanlar› ve ya- z›flma adresleri eklenmelidir.
17. Editöre mektup bölümü, dergide daha önce yay›mlanm›fl yaz›lara elefltiri getirmek, katk› sa¤lamak ya da orjinal bir ça- l›flma olarak haz›rlanmam›fl ve haz›rlanamayacak bilgilerin iletilmesi amac›yla oluflturuldu¤undan k›sa-öz olmal›, özet içermemeli, kaynaklar› s›n›rl› olmal›d›r.
18. Yaz›lar, yaz›n›n daha önce bir dergide yay›mlanmam›fl veya yay›mlanmak üzere gönderilmemifl oldu¤unu bildiren, ma- kaledeki isim s›ras›na uygun biçimde yazarlarca imzalanm›fl bir üst yaz› ile gönderilmelidir.
19. Daha önce sunulmufl bildiriler yer ve tarih belirtmek koflu- luyla yay›mlanabilir.
20. Yay›mlanan yaz›lar›n bilimsel ve hukuki sorumlulu¤u yazar- lar›na aittir.
21. Dergimizde yay›mlanan yaz›lar›n yay›n hakk› B‹L‹MSEL TIP YAYINEV‹’ne aittir. Yazarlara telif ücreti ödenmemektedir.
22. Yaz›lar afla¤›daki adrese yukar›daki kurallara uygun flekilde 3.5” disket ile birlikte ve mutlaka üç nüsha olarak gönderil- melidir.
HASTANE ‹NFEKS‹YONLARI DERG‹S‹
P.K. 99 Cebeci - ANKARA
Hastane İnfeksiyonları
Dergisi Y A Z I M K U R A L L A R I
Sahibi : Bilimsel T›p Yay›nevi Ad›na Osman ÇEV‹K Yaz› ‹flleri Müdürü : Mustafa Ayd›n ÇEV‹K
İçindekiler
Nozokomiyal Pnömoni (Hastane Kökenli Pnömoni) Dr. Kadir BİBEROĞLU, Dr. Oktay TARHAN . . . 63
Hastane Kökenli Pnömoni (HKP)’lerde Klinik ve Tanısal Yaklaşım
Dr. Oğuz KILINÇ, Dr. Eyüp Sabri UÇAN . . . 71
Hastane Kökenli Pnömonide Antimikrobiyal Tedavi Dr. Semra ÇALANGU. . . 77
Hastane Kökenli Pnömonide Empirik Tedavide Uzlaşı Raporu Taslağı
Dr. Kadir BİBEROĞLU . . . 81
Hastane Kökenli Pnömoni: Korunma
Dr. Dilek ARMAN . . . 83
Nozokomiyal Patojen Olarak Acinetobacter’lerin Mikrobiyolojik, Klinik ve Epidemiyolojik Özellikleri Dr. Ahmet BAŞUSTAOĞLU, Dr. Mustafa ÖZYURT . . . 88
SSK Ankara Eğitim Hastanesi’nde Hastane İnfeksiyonlarının Sürveyansı
Dr. Murat ERHAN, Dr. Necla TÜLEK, Dr. Ali MERT . . 94
Cerrahi Yoğun Bakım Ünitesinde, Aynı Plazmid Paternine Sahip Enterobacter cloacae İzolatlarının Neden Olduğu Nozokomiyal Bakteriyemiler
Dr. Mustafa ÖZYURT, Dr. Özgül KISA, . . . Dr. Cengiz KAYAHAN, Dr. Ahmet BAŞUSTAOĞLU, Dr. Hüseyin GÜN . . . 99
Genel Cerrahi Kliniklerinde Postoperatif Nozokomiyal İnfeksiyon Sürveyansı
Dr. Zerdi DAĞ, Dr. Diler COŞKUN,
Dr. Paşa GÖKTAŞ . . . 103 Dr. Murat AKOVA
Dr. Semra ÇALANGU Dr. Mehmet DOĞANAY Dr. Volkan DÜNDAR Dr. Güler KANRA Dr. Volkan KORTEN
Dr. Hakan LEBLEBİCİOĞLU Dr. Latife MAMIKOĞLU Dr. Emin TEKELİ Dr. Kurtuluş TÖRECİ Dr. Haluk VAHABOĞLU Dr. Kemal YÜCE
Genel Yay›n Koordinatörü
Yay›n SekreterleriDr. Serhat ÜNAL
Dr. Yeşim ÇETİNKAYA Dr. Mustafa Aydın ÇEVİK
Dr. F. Şebnem ERDİNÇ
Editörler Kurulu
Dan›flma Kurulu
Hastane
İnfeksiyonları
Dergisi
Hastane İnfeksiyonları Dergisi 1998 2. Sayısı
Bayer Türk Kimya San. Ltd. Şti. ve Bristol Myers Squibb İlaçları Inc. Tarafından Desteklenmiştir.
Dr. Nilgün ACAR Dr. Halis AKALIN Dr. Ayhan AKBULUT Dr. Yıldırım AKTUĞLU Dr. Hüsnü ALTUNAY Dr. Dilek ARMAN Dr. Eralp ARIKAN Dr. Hande ASLAN
Dr. Celal AYAZ Dr. Mehmet BAKIR Dr. Mustafa BERKTAŞ Dr. Kadir BİBEROĞLU Dr. Mehmet BİTİRGEN Dr. Yavuz BOZFAKİOĞLU Dr. Metin ÇAKMAKÇI Dr. Hasan ÇOLAK Dr. Elvin DİNÇ Dr. Başak DOKUZOĞUZ Dr. Bengül DURMAZ Dr. Atilla ENGİN Dr. İsmail H. DÜNDAR Dr. Selma ERBAYDAR Dr. Oya GÖKMEN Dr. Feridun GÖKIRMAK
Dr. Paşa GÖKTAŞ Dr. Deniz GÜR
Dr. Aziz HACIBEKTAŞOĞLU Dr. Murat HAYRAN
Dr. Mehmet KARAHAN Dr. Sami KINIKLI Dr. İftihar KÖKSAL Dr. Levent KUTLUAY Dr. Özcan NAZLICAN Dr. Beril ÖZBAKKALOĞLU Dr. Oktay ÖZDEMİR Dr. Onur ÖZGENÇ Dr. Halit ÖZSÜT Dr. İskender SAYEK Dr. Engin SEBER Dr. Fatma SIRMATEL Dr. Murat TUĞRUL Dr. Rüçhan TÜRKYILMAZ Dr. Gaye USLUER Dr. Ömrüm UZUN Dr. Ayşe WILLKE Dr. A. Nevzat YALÇIN Dr. Güler YAYLI Dr. Şerafettin YILMAZ
Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi
Y›l : 1998, Cilt : 2, Say› : 2
Yay›mlayan:
Bilimsel T›p Yay›nevi
Bükrefl sokak. 3/20 Kavakl›dere - ANKARA Tel : 0 312 426 47 47 Faks : 0 312 426 93 93
Yaz›flma Adresi:
Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi P. K. 99 Cebeci - ANKARA
Bu derginin yayımını destekleyen kuruluşlar derginin bilimsel içeriğine karışmamaktadır. İleri sürülen ve savunulan görüşler destekleyen
kuruluşların görüşlerini yansıtmak zorunda değildir.
Özel Say›lar›m›z›n ‹lki; Nozokomiyal Pnömoni...
Yeni bir say›m›zla yine sizlerleyiz. Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi bu say›dan itibaren belirli aral›klarla özel say›lar yay›nlayacak. Nozokomiyal pnömoni bunla- r›n ilki. Önümüzdeki say›larda nozokomiyal sepsis, nozokomiyal üriner sistem in- feksiyonlar› ve cerrahi alan infeksiyonlar› konular›n› ayr›nt›l› bir flekilde irdeleyen özel say›lar›m›z olacak. Nozokomiyal pnömoni özel say›m›z›n misafir editörlü¤ünü üstlenen Dr. Bibero¤lu’na, bu say›n›n haz›rlanmas›nda yaz›lar› ile bizlere destek olan yazarlara teflekkür ediyorum.
Ayr›ca bu say›da. Dr. Baflustao¤lu ve Dr. Özyurt taraf›ndan kaleme al›nan Acinetobacter türü mikroorganizmalar›n mikrobiyolojik, klinik ve epidemiyolojik özelliklerini irdeleyen makaleyi ve üç ayr› merkezin orjinal çal›flmas›n› bulabilirsi- niz.
Hastane infeksiyonlar›n›n kontrolü bilincinin geliflmesinde önemli bir ifllev gör- dü¤üne inand›¤›m›z dergimizin bir sonraki say›s›nda buluflmak üzere...
Sayg›lar›m›zla.
Dr. Serhat ÜNAL
61
Misafir Editör’den
Literatürlerde belirtildi¤i gibi, bizden önceki kuflaklar›n ve bizlerin tart›flt›¤› gibi, ge- lecekte de torunlar›m›z›n nozokomiyal pnömoni yaklafl›m›ndaki tart›flmalar› devam edecektir. Hastane kökenli pnömonilerin tan›sal yaklafl›m›nda günümüzde ulafl›lan ge- liflmelere ve yeni antibiyotiklerin bulunmas›na karfl›n, tedavi yaklafl›m›nd› günümüz- de ulafl›lan geliflmelere ve yeni antibiyotiklerin bulunmas›na karfl›n, tedavi yaklafl›m›n- da birlik yoktur.
Mortalite ile direkt iliflkili en önemli infeksiyon olan hastane kökenli pnömonilerde uygulanmas› gereken uygun empirik tedavi için, ülkelerde konsensus çal›flmalar› ya- p›lm›fl ve literatüre yans›m›flt›r. Ülkemizde de bu konuda sürdürülen yo¤un çal›flmala- r›n sonuna yaklafl›lm›flt›r. Toraks Derne¤i’nin, di¤er derneklere örnek olacak giriflimi ile, konu ile ilgili disiplinlerin uzmanlar›nca, özverili ve elefltirilere aç›k organizasyonu sonucu, Solunum Sistemi Çal›flma Grubu-Hastane Kökenli Pnömoniler Alt Çal›flma Grubu’nun yaklafl›k 2 y›ll›k çabalar› sonunda; “Hastane Kökenli Pnömoni Tan› ve Te- davi Uzlafl› Raporu” oluflturulmufltur. Oluflturulan rapor tasla¤›, tedavi k›sm›n›n so- nunda, tüm meslektafllar›m›z›n katk› ve görüfllerine sunulmufltur.
Nozokomiyal pnömonide hedef uygun empirik tedavi oldu¤u kadar, yaklafl›mda ay- n› dili konuflmak ve antibiyotikleri uygun kullanmakt›r. Multidisipliner yaklafl›m ge- rektiren bu konu di¤er hastane kaynakl› infeksiyonlar ve yo¤un bak›m ünitesi infeksi- yonlar› için de gereklidir. Korunma önlemleri ile hastane kaynakl› infeksiyonlar›n yak- lafl›k 1/3 oran›nda azalt›lmas›, hasta mortalitesi ve tedavi maliyetlerine de olumlu fle- kilde yans›yacakt›r. Bu nedenle infeksiyon kontrol komitelerinin önemi tekrar vurgu- lanmal›d›r. Ülkemize ait verilerin azl›¤›, di¤er infeksiyonlar da oldu¤u gibi hastane kaynakl› pnömoniler için de geçerlidir. Bu sorunun giderilmesinde ve di¤er konulara örnek olaca¤›na inand›¤›m›z 42 merkezli “NosoLINE Projesi” sonuçlar›, ülke verileri- mizi ortaya koyaca¤›ndan daha sa¤l›kl› yaklafl›m ve önerilerin oluflmas›n› sa¤layacak- t›r.
Nozokomiyal pnömoni say›s›n›n oluflmas›nda; tan›sal yaklafl›m konusu say›n Dr.
Uçan ve Dr. K›l›nç, tedavi konusu say›n Dr. Çalangu, korunma konusu say›n Dr. Ar- man taraf›ndan yaz›lm›fl olup kendilerine teflekkürlerimi sunmay› borç bilirim. Say- g›lar›mla.
Dr. Kadir B‹BERO⁄LU
62
112
Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 1998; 2: 2KONGRE ve SİMPOZYUMLAR
• 46
thAnnual General Meeting of the Japan Society of Chemotherapy 4-5 June 1998, Wakayama, Japan
(Contact: Professor H›roshi Tanimura, School of Medicine, Wakayama Medical School 2
ndDepartment of Medicine, Wakayama, Japan. Fax: +81 734 26 83 63)
• ICHS - The International Immunocompromised Host Society’s 10
thSymposium on Infections in the Immunocompromised Host 21-24 June, 1998, Davos, Switzerland
(ICHS Secretariat: 3224 Brooksong Way Dacula, Georgia 30211 USA Tel: 770- 271 88 17 Fax: 770- 271 33 17
E-mail : wsnow@bellsouth.net)
• 12
thWorld AIDS Conference
28 June-3 July 1998, Geneva, Switzerland
(Information: Congrex (Sweden) AB, P.O. Box 5619, S-114 86 Stockholm, Sweden.
Fax: +46-8-661 91 25)
• 6
thInternational Mycological Conference 23-28 August 1998, Jerusalem, Israel
(Information: M. Galan, 6
thInternational Conference, IMC 6, P.O. Box 50006, Tel Aviv 61500, Israel. Fax: +972-3-51 75 64)
• 1
stCongress of the European Society for Emerging Infections (ESEI) 13-16 Sept. 1998, Budapest, Hungary
(Information: Convention Budapest Ltd., P.O. Box 11, H-1461 Budapest, Hungary.
Fax: +36-1-117 8773)
• 4
thInternational Conference of the Hospital Infection Society, Edinburg 13-17 Sept. 1998, Scotland, UK
(Information: Conference Secretariat, Index Communications Meeting Services Ltd., Crown House, Winchester Road,Romsey, hampshire SO51 8AA, UK. Fax: +44-1794-511 455)
• 2
ndEuropean Congress on Tropical Medicine 14-18 Sept. 1998, Liverpool, UK
(Information: European Congress Office, Liverpool School of Medicine, Pembroke Place, Liverpool L3 5QA, UK. Fax: +44 151-708 87 33)
• 38
thInternational Conference on Antimicrobial Agents & Chemotherapy 24-27 Sept. 1998, San Diego, California, USA
(Information: ASM Meetings Department, 1325 Massachusetts Avenue NW, Washington, DC 20005-4171, USA. Fax: +1-202-942 9340)
• 2
ndWorld Congress on Anaerobic Bacteria and Infections 3-6 Oct. 1998, Nice, France
(Information: International Society for Anaerobic Bacteria, 181 Longwood Avenue, Boston, massachusetts 02115, USA. Fax: +1-617-731 1541)
• XXVIII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi 4-9 Ekim 1998, Antalya
(Yaz›şma Adresi: Doç. Dr. Gülden YILMAZ, İstanbul T›p Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, 34390 Çapa-İSTANBUL,
Tel: 0 212 635 25 82, 0 212 635 11 86 Fax: 0 212 635 11 86)
113
Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 1998; 2: 2
