iplik
Makinalarindaki Son Gelismeler
aGiingor
BASER
Pyof.Dr.
Ege Un., Tekstil Miihendisligi Bd., IZMIR
iplik mnkinalarr tehnolojisinde 1990 yrlr sonrasrnda yaga- nan son geli~melerin anlat~ldljr bu mnkalede, hrsa ue n u n lif iplilzqilik tekniklerindelzi yenilikler ue teknolqjik ejilimler turtrgrlarak apklanmrg ue ITMA91 'de sunulun mahinala- r m ijnemli Bzellikleri ayrrntrlarryla uerilrnigtir.
RECENT DEVELOPMENTS IN YARN MANUFACTURING MACHINERY
~ ~ -- ~ ~ ~ ~ ~
The Lltest developments in yurn mrrnufacturing machi- nery after 1990 are reviewed in this article, om1 recent inno- untions in the short-stnple nnd lon,pstaple spinninfi techninu- cs are discussed important features of the machinery exhibi- fed at ITMA'S1 [ire nIso p r e s e n t d
l . ~ i R i $
Diinya tekstil ticaretinde 1990 sonrasl donemde ya- sanmakta olan dnrgunluktan kaynaklanan kotiimser tahminlerin tersine ITMA'91, kablan 1300'denfazla fir- mave filalin sonuna do@u artan ziyaretci sayw ile ba- sanh bir fuar oldu. Beg biiyiik salonda sergilenen iplik makinalannda ITMA'87 Paris fuar~ndaki d u ~ u m a gore saglanan geligmeler gu baql~klar altmda toplanabilir:
-
Artan ve arhk limite u1qhg.l sandan i ~ l e m h ~ z l a r ~-
Devam eden iglem birlegtirmele~i-
Daha ileri otomasyon-
Bilgisayar destekli iiretim (CIM)-
Robot sistemleri-
Yiiksek teknoloji iiriinu mazlemelerinin k n l l a n ~ m ~-
Mikrolif qalqabilen makinalar-
Degisik iplik egirme teknikleri aras~nda rekabet I$em hizlannln makina y a p ~ m ~ n d a kullanilan mal- zemelerin dayanlmla~inin ve mekanizma tasanmlnda- ki hassasiyetin izin verdigi h~zlara ulagmas~, iiriin kali- tesini ve yeni i i ~ u n tiirlerini on plana pkarm~gkr. Bn h~zlara ulasilmasin~ sairlayan en onemli etkenlerden bi-~i de $iiphekiz bilgisay&larm saglachklan i$em deneti- mi olmu$nr. Robotkullan~m~ ile saglnnan ileri otomas- yon ve iglem birlegtirmelerini geiCeldegtiren "Link" sis- temleri otomatik talum q~karma ve otomatik beslemeyi kaqn~lmaz hlmaktad~r. Paris fuarmda daha qok doku- ma ve terbiye maldnalannda son agamalarnn gordiigii- miiz bilgisayar kontrollii iiretim bu fuarda iplik ureti- minde de ger~eklegmig, hemen hemen her makina bil- gisayar aracil@yIa otomatik olarak ayarlanabilir dulu- ma gelmifir. Bunun yiin ipligi iiretimindeki ornekleri ozel ilgi ~ekmigtir.
Pamukipliginde en p r p ~ c l yenilik cer geritinden dog- rudan iplige ge~igi saglayan yeni sistemler, iplik maki- nasl ile bire-iki biikiim bobin makinas~ aras~nda sagla- nan "link olarak golulmiigtiir. Yun iplikqiliginde ve
"non-woven" vatka hazlrlamada hassas harmanlama sistemleri ile fitil haz~rlamada gerqekle@irilen iglem birleqtirmeleri dikkati ~ e k e n diger geligmelerdir.
Bn geligmelerle "Insans~z Tekstil Fabrikasl" na bir a d ~ m daha yaklag~lm~ghr. Ozellikle sentetik iplik ureti- minde bu noktaya hemen hemen vanlmq saylabilir.
Firmalar diizeyinde geligmeler ise, firmalann daha biiyiik gruplar olnqturmak iizere birlegmeleri, birleg- meyen firmalann e a n n d a olu@nrduklan igbirligi mekanizmalanchr. Ornegin Triitzschler, Schlafhomt ve Zinser firmalan araslndaki igbirligi, Saurer Allma firmas~nlnVolkmannveHamel firmalan ile olugturdu-
gu
Saurer Textil System grubu, Schlumberger, Thi- bean, Houget ve Asselin hirlegmesi, James Mackie fir- masnun Amerikan Lummns firmas~ taratindan satm a h n m a s ~ sonncu Lummns Mackie firmasin~n olugma-SI, Hollingsworth, Hergeth, Platt Saco-Lowell birleg- mesi gibi olugumlar onemli gelismeler olmn$ur. Bn birlegmeler arkas~ndaki diigiince ve zorlamalar goyle ozetlenebilir:
1. Ulusal gruplar oluqturma
2. Belirli alanlarda ve pazarlarda daha gii~lii rekabet gansl yakalama
3. Yeni yatmmlar yapamayan ya da a r a o r m a ve ge- li$rme pllqmalann~ finanse edemeyen firmalann te- sis, marka ve"'know-how"lann~ satmay segneleri.
4. Komple ya da anahtar teslimi proie teklifleri vere- . .
- -
bilme.
Diger bir geligme elektronik ve bilgisayar teknolojisi yanmda robotik teknolojisinin de kullan~lmaya basla- mas1 ile tekstil makina yapimcl firmalann bn alanlarda nzman olan firmalarla yapbklan igbirligi ve ortakllklar- dl. Bu fuarda otomasyon sistemleri ve elektronik des- tek saglayan firmalann kendi adlanna bag.lms~z k a b hmlan makina yaplm endiistrisindeki yeni yap~lanma- yl da sergiliyordu.
Satqlann genelde diigiik diizeyde oldugu soylendiy- se de, ozellikle Uzak Do@ ve Afrika'da iplik yatmmla- nnln h~zla devem ettigi satqlarla dog.luland~. En ~ o k zi- yaret~ininPakistan'dan geldigi soyleniyordu. Japonfir- malann~n genig alanl~ standlarda ortaya koydnklan govlar da bu olgm ile uyum icinde idi.
2. KIW L ~ F i P L i ~ c i L i G i
2.1. Harman-Hallaq Grnbu Makinalan
Harman-hallaq grubn makinave sistemlerinde gorii- lenyenilikler mateiyalin daha iyi temizlenmes, d a h a h - sa iiretim hatlari ve istenen kalite ya da maliyete gore esnek bir iiretimi ger$eklefirme yoniinde olmugtur.
Qiiphesiz bunda bilgisayar kontroliiniin biiyiik rolii ol- maktad~r. Temizlik derecesi, iiretim h m gibi igleme ve kalite parametrelerini istenen alqiilerde bilgisayardan girerek kontrollii bir iiretim saglayan sistemler gel$- rilmigtir. Harmanda daha iyi bir k a n g ~ m saglamalc iqin de egik diizlemde M g a n balya apc~dan, harmanlama grubn makinalarda ise iki harman makinasin~n bazen
TEKSTiL VE MUHEND~S YIL:'? OZEL S A Y I H A Z ~ R A N - A C U S T O S - E ~ ~ ; M - ~ 1993
