Trakya Bölgesinde Fiğ Ve Silajlık Mısır Üretiminde Maliyet Ve Gelir Göstergelerindeki Değişim Ve Eğilimler

(1)

748

Trakya Bölgesinde Fiğ Ve Silajlık Mısır Üretiminde Maliyet Ve Gelir Göstergelerindeki Değişim Ve Eğilimler

Başak AYDIN¹ Erol ÖZKAN²

ÖZET

Bu bildiride irdelenen kışlık fiğ, yazlık fiğ, I. ürün silajlık mısır ve II. ürün silajlık mısırda üretim maliyetleri ve gelirlerin hesaplanmasında; 2003-2005 yılları arasında Trakya bölgesinin değişik yörelerindeki köylerde, toplam 229 adet işletme parselinden, kayıt ve anket yöntemi ile toplanarak saptanan işgücü ve diğer girdiler esas alınmıştır. Belirtilen ürünlerde; Trakya bölgesi için belirlenmiş olan bu temel verilerden yararlanılarak ele alınan 2005-2009 dönemi için hesaplanan üretim maliyetleri ve gelirlerindeki yıllık değişimler incelenmiştir. Üretim maliyetleri, ürün satış fiyatları, net gelir indeksleri vb. göstergeler, aynı dönemler için enflasyon indeksleri ile kıyaslanmıştır. Bu göstergelerdeki ilişkiler ile yıllık değişim ve eğilimler de incelenerek verilmiş, etkili faktörler üzerinde durulmuştur.

Anahtar kelimeler: Üretim maliyeti, gelir, enflasyon, indeks

The Changes End Tendencıes In Cost And Income On Cow Vetches And Maıze For Sılage Productıon In Thrace Regıon

ABSTRACT

On calculating the production costs and outputs for cow vetch for winter, cow vetch for summer, first crop maize for silage, second crop maize for silage considered in this study; productive power and other inputs, that were determined by collecting with registration and interview method from 229 farm parcels in different regions of Thrace region between 2003-2005 were taken as a base. In stated crops, annual changes of production costs and inputs, calculated for 2005-2009 period by utilizing the basic data stated for Thrace Region, were examined. Production costs, crop selling prices, net income indexes etc. were compared with inflation indexes for the same period. Annual changes and tendencies and relations in these indicators were given and effective factors were stated.

Key words: Production cost, input, inflation, index.

GĐRĐŞ

Dünyada giderek büyüyen açlık sorunu, ülkemizde ise hızla artan nüfusun yeterli beslenememesi ve tarımın ekonomiye olan katkısını arttırma gereği, üretim artışı konusunda tarım uzmanlarının daha çok çaba harcamaları sonucunu ortaya çıkarmaktadır.

Üretim artışı için yeni tarım alanları elde etme olanağı kalmamıştır. Bu durumda verimi yükseltmek, üretimi artırmanın tek yolu olarak görülmektedir. Tarımda girdi kullanımı, gerek bitkisel gerekse hayvansal üretimde verimin dolayısıyla üretim miktarının artmasında, kalitenin yükseltilebilmesinde en önemli unsurdur.

Tarımsal üretimin temel amacı, tarım işletmelerinin kendi koşul ve imkânlarına göre toprak, iklim, su, bitki ve insan gücü kaynaklarının en verimli ve en uyumlu bir şekilde kullanılmasını sağlamak suretiyle işletmenin üretim miktarını, verimliliğini arttırmak ve çiftçinin harcanabilir gelir düzeyini yükselterek tarım işletmelerini güçlendirmek ve ulusal gelire katkılarını arttırmaktır.

Ülke kalkınması için tarımdaki nüfusun daha aşağılara çekilmesi gerektiği doğru olmakla birlikte, bu kesimin milli gelirden aldığı payın nüfus oranıyla uyumlu bir düzeye çıkarılması zorunludur. Bunun da birinci koşulu tarımda verimliliğin arttırılmasıdır. Tek başına bitkisel üretimdeki verimliliğin arttırılması fazla bir anlam taşımamaktadır.

1 Uzman, Endüstri Yüksek Mühendisi, Atatürk Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Enstitüsü, KIRKLARELĐ

2 Dr, Ziraat Yüksek Mühendisi, Atatürk Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Enstitüsü, KIRKLARELĐ

(2)

749

Önemli olan bununla birlikte işgücü ve girdi kullanımındaki verimliliğin de arttırılarak, üretim maliyetlerinin düşürülmesi ve üretici gelirlerinin reel olarak yükseltilmesidir.

Bu bildiriye kaynak olan asıl araştırmada; öncelikle tarımsal yatırım hizmetlerinde bulunan mülga Köy Hizmetleri ve DSĐ gibi kuruluşların proje hazırlama aşamasındaki yatırım rantabilitesi ile ilgili hesaplamalarda kullanabilecekleri verileri belirlemek amaçlanmıştır. Böylece tarımsal yatırımlarla yükümlü çeşitli kuruluşlar arasında bu konuda koordinasyon sağlanacağı, yanlış uygulamalardan doğan bazı hataların önlenebileceği düşünülmektedir. Sonuçta; Trakya çiftçisinin uyguladığı tarım tekniğinde ya da ekolojik koşullarda büyük çapta değişiklikler olmadığı sürece, tarımsal yatırımları uygulayan birimlerin ve diğer ilgililerin yararlanabilecekleri; kışlık fiğ, yazlık fiğ, I. ürün silajlık mısır ve II. ürün silajlık mısır tarımındaki üretim girdi ve maliyetlerine ilişkin işgücü ve tarımsal girdi miktarına dayalı veriler belirlenmiştir. Bu bildirideki verilerde ise, sonraki yıllarda yapılan güncellemeler doğrultusunda elde edilen maliyet ve gelirlere yönelik veriler, enflasyon oranları ile kıyaslamalı verildiğinden, geçerliliğinin daha fazla olacağı düşünülmektedir.

MATERYAL ve YÖNTEM Materyal

Araştırma Trakya’da tüm bölge düzeyinde olmak üzere ağırlıklı olarak Edirne, Kırklareli, Tekirdağ illeri ile kısmen Đstanbul ilçesine bağlı köy ve kasabalarda yürütülmüştür. Araştırmanın ana materyalini bölgeden amaçlı örnekleme ile seçilen köylerden belirlenen gönüllü, önder çiftçilere tutturulan kayıt ve anketler oluşturmaktadır.

Trakya Bölgesi, Türkiye’nin kuzeybatısında yer almaktadır ve Avrupa kıtasının yarımada şeklinde bir uzantısı konumundadır. Trakya'nın toplam alanı 19044 km² olup, Türkiye toplam alanının % 2,43'ünü oluşturur (Semerci 2006).

Bölgede Istranca, Ganos ve Koru dağları yükseltilerinin arasında kalan ve Trakya peneplenini oluşturan geniş düzlük araziler büyük ölçüde tarıma elverişlidir. Araştırma bölgesinde her ne kadar çeşitli tip iklimlerin etkisi görülüyorsa da, araştırma yerlerinin büyük çoğunluğu Trakya’ya özgü karasal iklimin etkisi altındadır. Bu iklimin özelliğinden dolayı da yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise serin ve yağışlı geçer. Uzun yıllar ortalaması olarak, her üç il merkezinde de en düşük ortalama sıcaklıklar Ocak ayında, en yüksek ortalama sıcaklıklar ise Temmuz ayında gerçekleşmiştir.

Arazilerin şimdiki kullanma şekilleri incelendiğinde; Bölge topraklarının büyük bölümünü tarıma uygun araziler oluşturmaktadır. Ayrıca bu tarım arazilerinin de önemli kısmı toprak işlemeli tarıma uygundur. Edirne ilinde toplam 370.015 hektar arazide, Kırklareli ilinde toplam 268.311 hektar arazide, Tekirdağ ilinde ise toplam 388.422 hektar arazide tarım yapılmaktadır (TKB,2006).

Trakya'da mevcut arazi varlığının yarıdan fazlası tarıma uygun olup, tarımsal üretimde değerlendirilmektedir. Tarım alanlarının % 96.46'sı tarla tarımına ayrılmış durumdadır. Bölgenin tarım alanlarının Türkiye geneline oranı % 4.52'dir (Semerci 2006).

Yöntem

Örnekleme yöntemi ile amaca uygun olarak önceden seçilen işletmelerden veri sağlamak için kayıt ve anket yöntemlerinden yararlanılmıştır (Köy Hizmetleri, 1991).

Analiz ve değerlendirme aşamasında işletme giderleri tek ürün bütçe analiz yöntemi, üretim giderleri ise alternatif maliyet unsuru yöntemi ile saptanmış; verilerin

değerlendirilmesinde ağırlıklı aritmetik ortalama ve yüzdeler gibi bazı istatistiklerden yararlanılmıştır. Asıl araştırma yıllarında bulunan ve temel değerler olarak kabul edilen fiziki değerler esas alınarak; kışlık fiğ, yazlık fiğ, I. ürün silajlık mısır ve II. ürün silajlık mısır üretiminde 2005-2009 yıllarına ait birim fiyatlar ile değerlendirme yapılarak, araştırma konusu ürünler için maliyet ve gelir değişimleri ve bunlara ilişkin göstergeler

(3)

750

elde edilmiştir. Bununla birlikte, incelenen süreç için ÜFE endeksine dayalı olarak enflasyon oranları da hesaplanarak aradaki ilişkiler irdelenmiştir.

BULGULAR VE TARTIŞMA

Dekara kullanılan fiziki ve diğer tarımsal üretim girdileri

Bildiri konusu yıllık maliyetlerin hesaplanmasına dayanak oluşturan, harcanan işgüçleri ve diğer tarımsal üretim girdileri ile ortalama verimler çizelge 1’de verilmiştir.

Görüldüğü gibi insan işgücüne silajlık mısır üretiminde daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır.

Kabul göreceği üzere, bu durum doğrudan silajlık mısır üretiminde çapalama, sulama ve hasat-nakliye sırasında harcanan insan işgücü miktarı ve yoğunluğu ile ilişkilidir. Makine işgüçleri yönünden incelendiğinde ise; yine en fazla makine işgücüne I. ürün silajlık mısır üretiminde, ikinci sırada ise II. ürün silajlık mısır üretiminde ihtiyaç duyulduğu görülmektedir. Bunun nedeni de hasat ve nakliye işlemlerinde yoğun makine işgücü kullanılmasıdır.

Çizelge 1. Üretimde harcanan insan ve makine işgüçleri ile tohum ve gübre miktarları

ÜRÜNLER

Đnsa n işgü

cü (sa/

da)

Makine işgücü (sa/da)

Tohu m (kg-

da)

N (kg/d

a)

P₂O₅ (kg/d a)

Ortala ma

Veri m (kg/da)

Kışlık fiğ 2.12 1.32 12.39 11.92 3.37 480

Yazlık fiğ 3.44 1.15 15.23 7.19 2.81 390

I. ürün silajlık mısır

12.2 7

2.31 2.58 15.50 6.12 4800

II.ürün silajlık mısır

9.07 1.93 2.44 11.17 5.00 3700

Ürünlerin GSÜD/Üretim maliyeti oranları

Ürünlerin gelir/gider oranları (GSÜD/ Maliyet) yıllar itibariyle hesaplanmıştır.

Dönem ortalaması olarak her ürün için hesaplanan gelir/gider oranları kışlık fiğ için 0.71, yazlık fiğ için 0.69, I. ürün silajlık mısır için 1.12, II. ürün silajlık mısır için 1.10 olarak bulunmuştur. Görüldüğü üzere, kışlık ve yazlık fiğde tüm yıllarda ekonomik anlamda zarar, I. ve II. ürün silajlık mısırda ise 2006 yılı II. ürün üretimi haricinde belirli oranda kazanç veya başa baş durumu söz konusudur.

Çizelge 2. Đncelenen yıllara göre karlılık oranları (GSÜD/Dekara Maliyet)

Yıllar Kışlık fiğ Yazlık fiğ I. ürün silajlık mısır II. ürün silajlık mısır

2005 0.76 0.72 1.28 1.24

2006 0.74 0.71 1.02 0.98

2007 0.75 0.70 1.04 1.01

2008 0.65 0.62 1.15 1.11

2009 0.65 0.70 1.12 1.16

Ortalama 0.71 0.69 1.12 1.10

Üretim unsurlarının üretim maliyeti içerisindeki payları yıllar ortalaması olarak çizelge 3’de ve grafikler halinde şekil 1,2,3 ve 4’de verilmiştir. Đnsan işgücü, makine işgücü ve çeşitli tarımsal girdiler kullanımından kaynaklanan maliyet ile ortak giderlerden kaynaklanan maliyetlerin toplam maliyet içerisindeki payları yıllar itibari ile çok önemli değişimler göstermemekte, çizelgedeki değerlere yakın olarak sınırlı bir değişim içerisinde kalmaktadır. Üretim unsurlarının maliyetteki payları açısından, ilk iki sırayı kışlık ve yazlık fiğde makine işgücü ve ortak giderler maliyeti alırken, I. ve II. ürün silajlık mısırda makine işgücü ve çeşitli giderler maliyeti almaktadır. Bunun nedeni silajlık mısır üretiminde fiğ üretimine kıyasla daha fazla tarımsal girdi kullanılmasıdır.

(4)

751

Çizelge 3. Üretim unsurlarının üretim maliyeti içerisindeki payları (%) ÜRÜNLER

ÜRETĐM

UNSURLARI Kışlık fiğ Yazlık fiğ I.ürün silajlık mısır II. ürün silajlık mısır

Đnsan işgücü 1.31 4.25 8.16 7.48

Makine işgücü 42.67 40.90 31.70 36.49

Tarımsal girdiler 24.36 20.81 31.41 35.30

Ortak giderler 31.67 34.05 28.74 20.74

TOPLAM 100 100 100 100

Kışlık fiğde üretim faktörlerinin maliyetteki payı Đns an işgücü

1,31

Ortak giderler 31,67

Çeşitli girdiler 24,36

Makine işgücü 42,67

Şekil 1. Kışlık fiğde üretim faktörlerinin maliyetteki payı

Yazlık fiğde üretim faktörlerinin maliyetteki payı

Makine Đşgücü 40,9 Đns an Đşgücü

4,25

Şekil 2. Yazlık fiğde üretim faktörlerinin maliyetteki payı

I. ürün silajlık mısırda üretim faktörlerinin maliyetteki payı

Makine işgücü 31,7 Đns an işgücü

8,16

Şekil 3. I. ürün silajlık mısırda üretim faktörlerinin maliyetteki payı

(5)

752

II.ürün silajlık mısırda üretim faktörlerinin maliyetteki payı

Makine işgücü 36,49 Đns an işgücü

7,48

Şekil 4. II. ürün silajlık mısırda üretim faktörlerinin maliyetteki payı

Yıllara göre ürünlerin üretim maliyeti, satış fiyatındaki % değişimler ve enflasyon oranları ile ilişkilendirilmesi

Ele alınan ürünlerde üretim maliyeti, satış fiyatı için yıllık değişim indeksleri de hesaplanmıştır. Satış fiyatları, kilogram maliyetleri ve enflasyon oranlarındaki yıllık değişimler çizelge 4’de temel ve zincirleme indeksler halinde verilmiştir. Kışlık fiğ, yazlık fiğ, I. ürün silajlık mısır ve II. ürün silajlık mısır için kıyaslamaya esas enflasyon değerlerinin belirlenmesi amacıyla; 2005 yılı 100 kabul edilerek, diğer yıllar için enflasyon değerleri sırasıyla 111.2, 117.55, 127.07 ve 134.43 olarak hesaplanmıştır.

Benzer şekilde satış fiyatları ve maliyetler için de başlangıç yılları 100 kabul edilmiş ve diğer yıllar bu temel değere dayanarak indekslerle hesaplanmıştır.

Đncelenen dönemler sonunda; satış fiyatı, kışlık fiğde % 13.79, yazlık fiğde

% 31.03, I. ürün silajlık mısırda % 29.42, II. ürün silajlık mısırda % 41.18; kilogram maliyetler ise, kışlık fiğde % 31.58, yazlık fiğde % 35.5, I. ürün silajlık mısırda % 28.58, II. ürün silajlık mısırda % 42.86 artmıştır. Devlet Đstatistik Enstitüsünce açıklanan Üretici Fiyatları Đndeksine göre aynı dönemlerdeki enflasyon artışı ise beş yıllık dönem sonunda

% 34.43’tür. Bu verilere göre beş yıllık dönem sonunda, özellikle kışlık ve yazlık fiğde satış fiyatlarındaki artışın enflasyonun oldukça altında kaldığı anlaşılmaktadır. Halbuki aynı ürünlerde üretim maliyetlerindeki artışın enflasyona yakın düzeylerde gerçekleştiği görülmektedir.

Aynı zamanda, her yıl için ürünlerin satış fiyatları ve maliyetleri enflasyona göre reel olarak hesaplanmış ve enflasyon ile kıyaslanarak aradaki ilişkiler incelenmiştir. Bu ilişkiler reel değer indeksleri ve bunlara dayalı grafikler halinde verilmiştir. Elde edilen değerlere göre ürünlerin satış fiyatları ve maliyetlerindeki artışların bazı yıllarda enflasyon değerlerinin altında kaldığı, bazı yıllarda ise üzerine çıktığı şekil 5,6,7 ve 8’deki grafiklerde de görülmektedir. Satış fiyatındaki artış kışlık ve yazlık fiğde tüm yıllarda, I.ve II. ürün silajlık mısırda 2007 ve 2008 yılları hariç tüm yıllarda enflasyonun altındadır. Üretim maliyetindeki artış ise kışlık fiğde 2008 yılı haricinde, yazlık fiğde 2008 ve 2009 yılları haricinde, I.ürün silajlık mısırda 2006, 2007, 2008 yılları haricinde enflasyonun altında olup, II. ürün silajlık mısırda ise tüm yıllarda enflasyonun üzerindedir. Dolayısıyla satış fiyatları ve üretim maliyetlerinin artma veya azalmasına bağlı olarak, GSÜD yani brüt gelir cari olduğu kadar reel anlamda da artma veya azalma eğiliminde olmaktadır. Bu doğrultuda enflasyon ilişkileri ile belirlenen, yıllara göre reel değişimlerin yönü önemli bir gösterge olmaktadır.

(6)

753

Çizelge 4. Ürünlerin satış fiyatları, maliyetleri ve enflasyon oranlarına ilişkin indeksler

Ürünler Yıllar Satış Fiyatı (YTL/kg) Cari Đndeks Zincirleme Đndeks Reel indeks Maliyet (YTL/kg) Cari Đndeks Zincirleme Đndeks Reel Đndeks Yıllık ÜFE Artış Oranı (%) Temel Bazlı ÜFE

Kışlık fiğ

2005 2006 2007 2008 2009

0,29 0,29 0,32 0,32 0,33

100,00 100,00 110,35 100,00 103,13

- 100,00 110,35 100,00 103,13

100,00 89,99 93,87 86,84 84,65

0,38 0,392 0,424 0,49 0,50

100,00 103,16 111,58 128,95 131,58

- 103,16 108,17 115,57 102,04

100,00 92,84 94,93 101,48 97,88

2,66 11,12 5,79 8,10 5,79

100,00 111,12 117,55 127,07 134,43

Yazlık fiğ

2005 2006 2007 2008 2009

0,29 0,29 0,32 0,32 0,38

100,00 100,00 110,35 110,35 131,03

- 100,00 110,35 100,00 118,75

100,00 89,99 93,87 86,84 97,48

0,40 0,41 0,458 0,512 0,542

100,00 102,50 114,50 128,00 135,50

- 102,50 111,71 111,79 105,86

100,00 92,24 97,40 100,73 100,79

2,66 11,12 5,79 8,10 5,79

100,00 111,12 117,55 127,07 134,43

I.ürün silajlık mısır

2005 2006 2007 2008 2009

0,085 0,08 0,09 0,115 0,11

100,00 94,12 105,89 135,30 129,42

- 94,12 112,50 127,78 95,66

100,00 84,70 90,07 106,47 96,28

0,07 0,078 0,086 0,10 0,09

100,00 111,43 122,86 142,86 128,58

- 111,43 110,26 116,28 90,00

100,00 100,28 104,52 112,42 95,64

2,66 11,12 5,79 8,10 5,79

100,00 111,12 117,55 127,07 134,43

II. ürün silajlık mısır

2005 2006 2007 2008 2009

0,085 0,08 0,09 0,115 0,12

100,00 94,12 105,89 135,30 141,18

- 94,12 112,50 127,78 104,35

100,00 84,70 90,07 106,47 105,02

0,07 0,082 0,089 0,103 0,100

100,00 117,15 127,15 147,15 142,86

- 117,15 108,54 115,73 97,09

100,00 105,43 108,17 115,80 106,28

2,66 11,12 5,79 8,10 5,79

100,00 111,12 117,55 127,07 134,43 Kışlık fiğ

84 8586 87 8889 90 9192 93 9495 96 9798 99 100101 102

2005 2006 2007 2008 2009

Yıllar

Satış fiyatı, maliyet, enflasyon indeksi

Enflas yon Satış fiyatı Maliyet

Şekil 5. Kışlık fiğde 2005-2009 yılları için reel olarak satış fiyatı, maliyet, enflasyon indeksleri ilişkisi

Ya zlık fiğ

85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102

2005 2006 2007 2008 2009

Yıllar

(7)

754

Şekil 6. Yazlık fiğde 2005-2009 yılları için reel olarak satış fiyatı, maliyet, enflasyon indeksleri ilişkisi

I.ürün silajlık mısır

84 86 88 90 92 94 96 98 100 102 104 106 108 110 112 114

2005 2006 2007 2008 2009

Yıllar

Şekil 7. I. ürün silajlık mısırda 2005-2009 yılları için reel olarak satış fiyatı, maliyet, enflasyon indeksleri ilişkisi

II.ürün silajlık mısır

84 86 88 90 92 94 96 98 100 102 104 106 108 110 112 114 116

2005 2006 2007 2008 2009

Yıllar

Şekil 8. II. ürün silajlık mısırda 2005-2009 yılları için reel olarak satış fiyatı, maliyet, enflasyon indeksleri ilişkisi

Ürün satış fiyatı, üretim maliyeti ve enflasyon oranları arasındaki ilişkilerdeki değişimlerin, ürünlere ve yıllara bağlı olarak farklılık gösterdiği görülmektedir.

Doğrudan verilen grafiklerdeki değerlere bakılarak, üreticilerin belirtilen yıl için ekonomik anlamda kazançlı veya zararlı olduğunu söylemek yanıltıcı olabilir. Çünkü grafiklere yansıyan değerler enflasyon oranı dikkate alınarak hesaplanmış olan reel değerlere dayalı olmakla birlikte, daha ziyade enflasyona kıyasla artış veya azalışları yansıtmaktadır. Bu gerekçe ile yıllar itibariyle üretici gelirlerinin reel anlamda azalıp arttığı yönünde sonuçların çıkartılması olanaklıdır. Ancak yıllar itibariyle karlılık incelemesi için satış fiyatları ile maliyetlerin kendi arasında kıyaslanması daha doğru bir yaklaşımdır. Çizelge 2’deki veriler bu konuda yol göstericidir. Bunun yanında, satış fiyatı ve maliyetlerin enflasyon ile kıyaslanması, diğer deyişle reel değerler hakkında yorum yapılması olanaklı olabilir. Hazırlanmış olan grafiksel göstergeler, bu yöndeki amacın gerçekleşmesine olanak tanımaktadır. Aynı zamanda, çeşitli birimlerce destekleme politikalarının oluşturulmasında ve tarımsal proje planlamalarında da hesaplanarak verilen bulgulardan yararlanılabilir.

(8)

755 KAYNAKLAR

Aydın, B, Özkan, E., 2007. Trakya Bölgesinde Arpa, Fiğ, Silajlık Mısır ve Virginia Tipi Tütünün Üretim Girdileri ve Maliyetleri. TKB Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Atatürk Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Yayın No: TAGEM-BB-TOPRAKSU-2007/38.

Köy Hizmetleri. 1991. Kuru ve Sulu Koşullarda Yetiştirilen Tarım Ürünlerinin Üretim Girdileri ve Maliyetlerinin Saptanması. Köy Hizmetleri Araştırma Ana Projesi.

Proje No: 912. Ankara.

Özkan, E., Aydın, B., 2005, 2006. Trakya Bölgesinde Tarımsal Ürünlerin Üretim Maliyetleri (2005- 2006 Yılları). Köy Hizmetleri Atatürk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Çalışmaları. Kırklareli.

Özkan, E., Aydın, B., Kayhan, E. 2007, 2008. Trakya Bölgesinde Tarımsal Ürünlerin Üretim Maliyetleri (2007-2008 Yılları). Atatürk Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Enstitüsü Çalışmaları. Kırklareli.

Özkan, E., Aydın, B. 2009. Trakya Bölgesinde Tarımsal Ürünlerin Üretim Maliyetleri (2009 Yılı). Atatürk Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Çalışmaları. Kırklareli.

Semerci, A., 2006. Trakya'da Tarımsal Yapı, Verimlilik ve Gelişmişlik Düzeyi, Tarım ve Mühendislik, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayını. Sayı: 76-77.

TKB, 2006. Edirne, Kırklareli, Tekirdağ il Müdürlükleri Tarım Raporları, 2005, Ankara.

www.tuik.gov.tr. Türkiye Đstatistik Kurumu Yıllık Üretici Fiyatları Endeksleri (2005-

2009 yılları arası).