F

orum

G

ü

l

g

û

n

A

k

b

a

b

a

Nüvit Osmay’›n

De¤erli An›s›na

B

Biilliimm vvee TTeekknniikk ddeerrggiissiinniinn 114400 ssaayy››ss››nnaa eeddiittö örr--llüükk yyaappaann NNüüvviitt OOssmmaayy’’››,, 1122 TTeemmmmuuzz 11999977’’ddee k

kaayybbeettmmiiﬂﬂttiikk.. OOnnuu sseevvggiiyyllee aann››yyoorruuzz.. TT››ppkk›› bbiizzlleerr g

giibbii NNüüvviitt OOssmmaayy’’›› BBiilliimm vvee TTeekknniikk ookkuuyyuuccuullaarr›› ddaa sseevvggiiyyllee aann››yyoorr.. AAﬂﬂaa¤¤››ddaakkii mmeekkttuupp,, ookkuuyyuuccu ullaarr››--m

m››zzddaann bbiirriinniinn,, oonnuunn hhaakkkk››nnddaa dduuyygguullaarr››nn›› aannllaattaann ssaatt››rrllaarr›› iiççeerriiyyoorr..

Sevgili Hocam, sizi her geçen gün daha çok öz-leyen biri olarak bu sat›rlar› kaleme al›yorum. Sizi, 1965 y›l›nda, halkevlerinin kültür faaliyetleri için-de yer alan “toplum önüniçin-de konuflma sanat›” (Dü-flün Konufl Dinle- DKD) ile ilgili kurslar›n yönetici-siyken tan›d›m. Beni ve bütün sizi tan›ma f›rsat› bulan ö¤rencileri ve dostlar›n›z› çok etkilemifltiniz. Güzel insan olman›n bütün özelliklerini tafl›yan bi-riydiniz. Uzun y›llar devam eden bu kurslardan bin-lerce ö¤renci yetiflti. Bize kazand›rd›¤›n›z yetenek-ler için hepimiz size minettar›z.

Bu güzel ülkemize yapt›¤›n›z en büyük katk›lar-dan biri de TÜB‹TAK Bilim ve Teknik dergisinin editörlü¤ünü üstlenmenizdi. Y›llar›n bilgi birikimini ve yurtd›ﬂ›nda yay›mlanan bilim mecmualar›ndan yapt›¤›n›z tercümeler inan›lmaz güzellikteydi. Bi-lim ve Teknik dergisinin bügün Türkiye’nin en po-püler tek mecmuas› olmas›nda sizin çok önemli katk›lar›n›z var kan›mca. Hele Bilim ve Çocuk der-gisini görseydiniz ne kadar mutlu olurdunuz. Sizi daha iyi tan›yabilmeleri için genç kardeﬂlerime önerim, “‹nsan Mühendisli¤i” adl› eseri okumalar›-d›r.

Sizi sevgiyle ve özlemle hep anaca¤›z sevgili Hocam.

Dr. Ahmet Çak›r - ‹stanbul

Evcilleﬂtirilen Hayvanlar

Biyolojiye büyük ilgi duyuyorum. Asl›nda bütün hayvanlar›n insanlar için var oldu¤unu düflünüyo-rum. Aylar önce bir televizyon kanal›nda, bir bilgi yar›flmas›nda ilk evcillefltirilen hayvan› sordular. fi›klar da, “at, kedi, köpek, kufl ve yunus”tan olu-fluyordu. Yar›flmac›da ve ço¤u kiflide oldu¤u gibi, benim de akl›ma önce “at” geldi.

Tarihöncesi avc›lar atlar›, yemek için, önce öl-dürdüler. Daha sonralar› insanlar atlara binmeyi ve onlar› tar›msal çal›flmalar›nda kullanmay› ö¤rendi-ler. Günümüz atlar›, milyonlarca y›l önce yaflam›fl küçücük ve ürkek yap›l› orman hayvanlar›n›n to-runlar›. Günümüzde vahfli atlar›n soyu neredeyse tükenmek üzere.

Ancak sözünü etti¤im yar›flma sorusunun yan›-t› “köpek” olarak aç›kland›. O günlerde çekindi¤im hayvanlar aras›nda olan köpe¤in, ilk evcillefltirilen hayvan olmas› beni oldukça flafl›rtm›flt›. Merak edip, ansiklopediden bakt›m. Atlar ilk kez 6000 y›l önce, Orta Asya’da tarihöncesi dönemde yaflayan-lar taraf›ndan evcillefltirilmifl. Köpeklerse, Tafl Dev-ri’nin sonuna do¤ru evcillefltirilmeye bafllanm›fl.

Ma¤ara insanlar›, geyik ve di¤er hayvanlar› avla-malar›na yard›mc› olmas› için vahfli köpekleri evcil-lefltirmifller.

Hayvanlar›n insanlara ba¤l›l›¤› hakk›nda ne de çok film yap›lm›flt›r. Bu filmlerin hemen ço¤unda da baflrol oyuncular› köpeklerdir. Yani köpekler bizlerin en eski ve en sevgili dostlar›. Bunlardan baflka, evimizde besledi¤imiz ve çevremizde gördü-¤ümüz hayvanlar›n ço¤u evcil. En gösteriflli evcil hayvansa deve. Filler, insan koflullar›na pek uyum sa¤layamad›klar› için evcil say›lm›yorlar. Bu neden-le onlar›n da soylar› tehlike alt›nda. En son evcil-lefltirilen hayvansa alageyik.

Bütün evcil hayvanlar yabani soylardan elde edilmifl. Ancak onlar›n atalar› yabani olmas›na kar-fl›n, kendileri art›k yaban yaflama uyum sa¤layam›-yorlar. Onlar, insanlar›n de¤iflik gereksinimlerini yerine getiriyorlar; örne¤in kedi birtak›m kemirici-leri evlerden uzak tutuyor; deve eti için beslendi¤i gibi yük hayvan› olarak da kullan›l›yor; kaz, ördek, tavuk gibi kanatl›lar, eti, yumurtas› için beslenme amaçl› yetifltiriliyor. Baz› kufllar› da haberleflme amaçl› kullan›yor insan. 21 yüzy›lda, evcil hayvan-lar bilimsel çal›flmahayvan-lara da dahil edildiler. Genetik mühendisli¤i, büyük olas›l›kla gelecekte evcil hay-vanlar›n yap›s›n› ve görünümünü de¤ifltirecek. Bu de¤iflimin “canl› yaflama ne gibi olumlu ya da olumsuz etkileri olacak?” sorusunu tart›flal›m de-rim; bir de flunu belirtmek istiyorum: K›sa bir süre önce çok çekindi¤im köpeklerden art›k çekinmiyo-rum. Hatta bir gün belki ben de onlarla dostluk ku-rabilecek seviyeye gelebilece¤im.

Seval Ünver - Ankara

Sosyal Bilimler Üzerine

Günümüzde sosyal bilimlerin giderek artan önemine karﬂ›l›k, sosyal bilimlere gösterilen ilginin buna koﬂut olarak artmad›¤›n› aksine azald›¤›n›

görmekteyiz. Bunun sonucu olarak da üniversite-lerde sosyal bilimler araﬂt›rmalar›na ayr›lan öde-nekler azalmakta, baz› bölümlerin lisans düzeyin-deki e¤itim bölümleri kapat›lmakta. Bu durum adeta sosyal bilimlerin tasfiyesi biçiminde iﬂlemek-te.

Sosyal bilimlerin geriletilmesine karfl›l›k, do¤a bilimleri ve teknoloji üzerine bir ilgi art›fl› söz ko-nusu. Halbuki sosyal bilimler, bizim yaflant›m›z› çö-zümlememize, kendi tarihsel sürecimize bakmam›-za yard›mc› olurlar. Sosyal bilimlerle kendimizi an-lar›z. Yaflama dair elefltirel ve sistematik düflünme-nin yolunu açar›z.

Günümüzde oldu¤u gibi, sosyal bilimleri daha fazla kâr etmek u¤runa feda etmemeliyiz. Aksi tak-tirde kendimize bakmam›z› sa¤layan pencereyi ka-patm›fl olaca¤›z. ‹flte tam da bu noktada sosyal bi-limlere ilginin yeniden canland›r›lmas› gerekmek-te. Bilim ve Teknik dergisine de bu noktada önem-li görevler düflmekte. Biönem-lim ve Teknik dergisi, sos-yoloji, felsefe, psikoloji ve siyaset bilimi gibi alan-lara daha fazla yer ay›rmal›. Sosyal bilimlere gere-ken ilginin gösterilmesiyle ancak sosyal bilimler la-y›k oldu¤u yere gelebilecek.

Nevzat Samet Baykal AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü Ö¤rencisi e-posta: samet_baykal@hotmail.com

Kirli Bir Sona Hay›r

Biz çevremizi böylesi kirletmeyi sürdürürsek, acaba sonumuz ne olacak? Bu soru, baz›lar›n›n umurunda olmasa da, beni ve çevresini korumak isteyen tüm insanlar› çok üzüyor. E¤er,

Ku-tuplarda buzullar erimeye devam ederse, mevsim de¤iflimleri bu denli h›zla sürerse ve ormanlar›m›z insanlar yüzünden gün geçtikçe azal›rsa, sonumu-zun bir felaket olaca¤›n› söylemek hiç de zor de¤il. Bu son fazla uzamayaca¤a da benziyor. Belki 20, belki 60 y›l sonra, dünya bu felaketle karfl›laflabi-lir. fiunu hiç anlayam›yorum: “Neden do¤ay› bu denli tahrip edip, kendi sonumuzu kendimiz getiri-yoruz?” Buzullar›n erimesi sonucunda k›talar sular alt›nda kalacak. O zaman, yaln›zca kendini düflü-nen, “do¤ada her fley insan›n hizmetine sunulmufl-tur” diyenler, “nereye kaç›flacaks›n›z?” bilmiyo-rum.

Böyle bir sonu görmemek için çevremize dö-nüp bir bakal›m diyorum. Bu kirlili¤i tan›d›ktan sonra, kirlilikteki pay›m›z› düflünelim ve temizle-mek için “ne yapabilirizi? birlikte tart›fl›p, çözümle-ri yaflama geçirelim.

P›nar Karabacak – Samsun

De¤erli Okurlar, görüﬂlerinizi

400 kelimeyi geçmeyecek biçimde ve foto¤raf›n›zla birlikte "TÜB‹TAK Bilim ve Teknik Dergisi, Forum Köflesi, Atatürk Bul. No:221 Kavakl›dere- Ankara" adresine gönderebilirsiniz. Görüfller aktar›l›rken 3. flah›slar› suçlay›c› ifadelerden kaç›n›lmas›n› rica ederiz. Forum’da yay›mlanan okuyucu görüflleri Bilim ve Teknik dergisini ba¤lamaz. Forum köflesine afla¤›daki telefon ve faks numaralar›yla da eriflebilirsiniz:

Tel: (312) 468 53 00 / 1067 (Gülgûn Akbaba) Faks: (312) 427 66 77