BİTKİLERDE BÜYÜME , BİTKİLERDE BÜYÜME ,
FARKLILAŞMA VE GELİŞME FARKLILAŞMA VE GELİŞME
FİZYOLOJİSİ FİZYOLOJİSİ
Bitkisel organların yapılarına yeni Bitkisel organların yapılarına yeni sentezledikleri maddeleri alarak geri sentezledikleri maddeleri alarak geri dönüşümü mümkün olmayacak şekilde dönüşümü mümkün olmayacak şekilde hacimlerini arttırarak yeni şekiller kazanması hacimlerini arttırarak yeni şekiller kazanması sürecine
sürecine Büyüme Büyüme denir. denir.
Büyümede genel olarak
Büyümede genel olarak morfogenesiz morfogenesiz ( hücrelerin ayrı tabakalar halinde ya da ( hücrelerin ayrı tabakalar halinde ya da kitleler halinde organize olması) ve kitleler halinde organize olması) ve farklılaşmayı
farklılaşmayı içine alır içine alır
..
. Bu olayların yürütülmesinde etkili olan düzeni . Bu olayların yürütülmesinde etkili olan düzeni kontrol eden faktörleri iki grup altında toplamak kontrol eden faktörleri iki grup altında toplamak
mümkündür.
mümkündür.
1. 1. Birincisi, organizmanın gelişmesini kontrol eden Birincisi, organizmanın gelişmesini kontrol eden bitki büyüme düzenleyicileri gibi
bitki büyüme düzenleyicileri gibi içsel faktörlerdir içsel faktörlerdir . .
2. 2. İkincisi ise sıcaklık, ışık , su vs gibi İkincisi ise sıcaklık, ışık , su vs gibi dış dış faktörlerdir
faktörlerdir . .
Bitkilerde büyüme olayı beş temel evrede gerçekleşmektedirBitkilerde büyüme olayı beş temel evrede gerçekleşmektedir
1. Hücre çoğalması: 1. Hücre çoğalması: Bitki büyümesinde ilk basamak olan hücre Bitki büyümesinde ilk basamak olan hücre çoğalması, somatik bitki hücrelerinin mitoz bölünmeler ile sayıca
çoğalması, somatik bitki hücrelerinin mitoz bölünmeler ile sayıca çoğalmasını ifade eder
çoğalmasını ifade eder
2. Hücre büyümesi: 2. Hücre büyümesi: Her bir hücrenin bir organizma gibi büyüyüp Her bir hücrenin bir organizma gibi büyüyüp farklılaşmasıdır. Hücrenin temel maddesi olan plazma ve zara aynı türden farklılaşmasıdır. Hücrenin temel maddesi olan plazma ve zara aynı türden yeni maddelerin katılması ile olur. Bu evre alt bölümlerde incelenebilir.
yeni maddelerin katılması ile olur. Bu evre alt bölümlerde incelenebilir.
Sırasıyla, hücrenin uzama evresi( hücre uzar), İçsel tamamlanma evresi Sırasıyla, hücrenin uzama evresi( hücre uzar), İçsel tamamlanma evresi
( hücre genişlemesi) ve olgunluk evresi( hücrenin farklılaşma evresidir)( hücre genişlemesi) ve olgunluk evresi( hücrenin farklılaşma evresidir)
3.Hücre farklılaşması(Diferansiyasyon): 3.Hücre farklılaşması(Diferansiyasyon): Bir hücrenin belli görev Bir hücrenin belli görev için belirli ve işlevsel yetenekleri sağlayıcı karakteristikleri kazanmasıdır.
için belirli ve işlevsel yetenekleri sağlayıcı karakteristikleri kazanmasıdır.
4. Dokuların Şekillenmesi: 4. Dokuların Şekillenmesi: Belli iş görevler için özelleşmiş hücreler Belli iş görevler için özelleşmiş hücreler morfogenez süreci için doku şekillenmesini sağlar.
morfogenez süreci için doku şekillenmesini sağlar.
5.Organların Şekillenmesi: 5.Organların Şekillenmesi: Birçok çevre faktörünün kontrolünde Birçok çevre faktörünün kontrolünde gerçekleşen ve morfogenezin son evresini oluşturan gelişim peryodudur.
gerçekleşen ve morfogenezin son evresini oluşturan gelişim peryodudur.
Bitkiler çiçeklenme durumlarına göre farklı gruplara ayrılırlar Bitkiler çiçeklenme durumlarına göre farklı gruplara ayrılırlar
Eger bir bitki, bir kez çiçeklendikten sonra ölüyorsa bu bitki Eger bir bitki, bir kez çiçeklendikten sonra ölüyorsa bu bitki
monokarpik
monokarpik olarak adlandırılır. Bunun yanında olarak adlandırılır. Bunun yanında polikarpikpolikarpik olarak isimlendirilen bitkiler birçok kez çiçeklenirler.
olarak isimlendirilen bitkiler birçok kez çiçeklenirler.
Monokarpik çiçeklerin çoğu tek yıllık( Monokarpik çiçeklerin çoğu tek yıllık( annual) olmasına annual) olmasına rağmen, çok yıllık olanlarına da rastlamak mümkündür. Bu rağmen, çok yıllık olanlarına da rastlamak mümkündür. Bu durumda bitki çiçekleninceye kadar vejetatif durumda kalır, durumda bitki çiçekleninceye kadar vejetatif durumda kalır, sonunda çiçeklenir ve ölür. Buna en iyi örnek, tipik iki
sonunda çiçeklenir ve ölür. Buna en iyi örnek, tipik iki yıllık
yıllık( ( biennialbiennial) bitkilerdir ) bitkilerdir
Genellikle çok yıllık bitkileri kapsayan Genellikle çok yıllık bitkileri kapsayan polikarpikpolikarpik bitkiler bütün vejetatifbitkiler bütün vejetatif meristemlerini çiçek meristemlerine dönüştürmezler. Odunsu çok yıllık meristemlerini çiçek meristemlerine dönüştürmezler. Odunsu çok yıllık bitkiler çiçeklenmeye birkaç yıl sonra başlarlar. Bu bitkilerin
bitkiler çiçeklenmeye birkaç yıl sonra başlarlar. Bu bitkilerin çiçekleninceye kadar geçen süreleri
çiçekleninceye kadar geçen süreleri juvenil faz(juvenil faz( gençlik faz) gençlik faz) olarak bilinirolarak bilinir
. .
Hücre büyümesi ve farklılaşması Hücre büyümesi ve farklılaşması
Birçok bitkide hücre büyüme ve gelişmesi üç temel basamakta Birçok bitkide hücre büyüme ve gelişmesi üç temel basamakta gerçekleşir.
gerçekleşir.
Bunlardan ilki Bunlardan ilki hücre bölünmesi hücre bölünmesi dir dir , ,
ikincisi yavru hücrelerin her birinin hacminin arttığı ikincisi yavru hücrelerin her birinin hacminin arttığı hücre hücre genişlemesi
genişlemesi dir. dir.
Üçüncü olay ise; Üçüncü olay ise; hücre farklılaşması hücre farklılaşması dır dır . .
Farklı hücre yapılarının oluşmasında sadece hücre Farklı hücre yapılarının oluşmasında sadece hücre bölünmesinin yönü değil aynı zamanda hücre genişlemesinin bölünmesinin yönü değil aynı zamanda hücre genişlemesinin
yönü de oldukça önemlidir yönü de oldukça önemlidir
Çeper büyüme mekanizmasında iki farklı büyüme Çeper büyüme mekanizmasında iki farklı büyüme
gerçekleşir.
gerçekleşir.
1. 1. İntüssusepsiyon: İntüssusepsiyon: Yeni Yeni mikrofibrillerin mikrofibrillerin genellikle mevcut alanların arasına girmesi ile genellikle mevcut alanların arasına girmesi ile 2. 2. Apozisyon: Apozisyon: ise birbirinin ardışık üst üste ise birbirinin ardışık üst üste
gelerek çeper büyümesi gerçekleşir
gelerek çeper büyümesi gerçekleşir
Hücre genişlemesi genel olarak iki olaydan etkilenir.
Hücre genişlemesi genel olarak iki olaydan etkilenir. Hücre Hücre çeperinin gevşemesi
çeperinin gevşemesi ve ve pozitif pozitif turgor basıncı turgor basıncı
Hücre çeperinin gevşemesi sırasında sitozolden hücre çeperi bölgesine Hücre çeperinin gevşemesi sırasında sitozolden hücre çeperi bölgesine (H ) iyonları pompalanarak ortamın asitleşmesi sağlanır.
(H ) iyonları pompalanarak ortamın asitleşmesi sağlanır.
Oluşan asidik ortam, selüloz mikrofibriller arasındaki polisakkarit Oluşan asidik ortam, selüloz mikrofibriller arasındaki polisakkarit köprülerinin kırılmasını sağlayan enzimlerin sentezini uyarır
köprülerinin kırılmasını sağlayan enzimlerin sentezini uyarır
Hücrede içsel büyüme maddelerin artması ve suyu aldıkça artan Hücrede içsel büyüme maddelerin artması ve suyu aldıkça artan
turgor basıncı ile birlikte oluşan yeni çeper materyalide kırılarak açılan turgor basıncı ile birlikte oluşan yeni çeper materyalide kırılarak açılan
liflerin arasına girerek genişlemeyi sağlar liflerin arasına girerek genişlemeyi sağlar
Hücre çeperi bitkiye mekanik dayanıklılık kazandıran, hücreleri Hücre çeperi bitkiye mekanik dayanıklılık kazandıran, hücreleri birbirine bağlayan, hücrenin şeklini belirleyen bir yapıdır. Hücre birbirine bağlayan, hücrenin şeklini belirleyen bir yapıdır. Hücre çeperinin
çeperinin selüloz mikrofibrilleri selüloz mikrofibrilleri sıvı bir matriks içerisine sıvı bir matriks içerisine
gömülüdür. Matriks, hemisellüloz ve pektin polisakkaritlerden gömülüdür. Matriks, hemisellüloz ve pektin polisakkaritlerden oluşur
oluşur
Matriksde Matriksde bulunan polisakkaritler içerdikleri şeker bulunan polisakkaritler içerdikleri şeker
monomerlere göre tanımlanırlar. Örnegin, glukozdan oluşanlar monomerlere göre tanımlanırlar. Örnegin, glukozdan oluşanlar glukan
glukan, ksilozdan oluşan , ksilozdan oluşan ksilan ksilan ve galaktozdan oluşanlar ve galaktozdan oluşanlar galaktan
galaktan olarak adlandırılmıştır olarak adlandırılmıştır
Hemisellüloz Hemisellüloz lar lar selüloz mikrofibrillere baglanabilen esnek yapılı selüloz mikrofibrillere baglanabilen esnek yapılı polisakkaritlerdir. En fazla bulunan
polisakkaritlerdir. En fazla bulunan ksiloglukan ksiloglukan sonra da sonra da sırasıyla
sırasıyla glukuronarabinoksilan glukuronarabinoksilan lar lar ve ve glukomannan glukomannan lar lar
Pektinler, Pektinler , selüloz-hemiselüloz ağı içerisinde yeralan sulu bir jel selüloz-hemiselüloz ağı içerisinde yeralan sulu bir jel faz yapısındadır. Genel olarak şekerlerden
faz yapısındadır. Genel olarak şekerlerden galaktronik galaktronik asit asit ( asidik), ( asidik), ramnoz ramnoz , , galaktoz galaktoz ve ve arabinoz arabinoz (nötr) içerirler (nötr) içerirler
. .
ORGANLARIN
ORGANLARIN BÜYÜMESİ BÜYÜMESİ
Organları meydana getiren hücrelerin Organları meydana getiren hücrelerin
büyümeleri bölünerek sayıca çoğalmaları büyümeleri bölünerek sayıca çoğalmaları
sonunda olur.
sonunda olur.
Buna göre bir organın büyümesi iki Buna göre bir organın büyümesi iki faktörün etkisi altındadır.
faktörün etkisi altındadır.
1. 1. Organı oluşturan hücrelerin bölünerek Organı oluşturan hücrelerin bölünerek sayıca artması,
sayıca artması,
2. 2. bölünen her hücre hacminin artması bölünen her hücre hacminin artması sonunda da organ hacminin artması.
sonunda da organ hacminin artması.
KÖK KÖK
Embriyonun Embriyonun radikula radikula hücreleri sürekli bölünerek kökçüğü hücreleri sürekli bölünerek kökçüğü oluşturur. Kökçük uzarken kökün yapısına katılan
oluşturur. Kökçük uzarken kökün yapısına katılan dokularla, esas kök ve emici tüyler gelişir
dokularla, esas kök ve emici tüyler gelişir . .
GÖVDE GÖVDE
Embriyonun Embriyonun plumula plumula adı verilen kısmının bölünmesi ile adı verilen kısmının bölünmesi ile gövde ekseni ve bunu da farklılaşması ile çeşitli bölgeler gövde ekseni ve bunu da farklılaşması ile çeşitli bölgeler
oluşur. Uzunlamasına büyüme devam ederken, lateral oluşur. Uzunlamasına büyüme devam ederken, lateral
kalınlaşmalarda meydana gelerek iletim sistemi gelişir.
kalınlaşmalarda meydana gelerek iletim sistemi gelişir.
Yapısal özellikler nedeni ile gövdenin primer büyümesi Yapısal özellikler nedeni ile gövdenin primer büyümesi
köke göre daha karmaşıktır.
köke göre daha karmaşıktır.
YAPRAK YAPRAK
Vejetasyon bölgesinden küçük çıkıntılar halinde beliren Vejetasyon bölgesinden küçük çıkıntılar halinde beliren primordiyum hücreleri daha sonra bölünmeler sonucu yanal primordiyum hücreleri daha sonra bölünmeler sonucu yanal
uzantıları oluştururlar. Sonradan bu uzantıların farklı kısımları uzantıları oluştururlar. Sonradan bu uzantıların farklı kısımları
genişleyip uzayarak yaprağın tipik kısımlarını meydana genişleyip uzayarak yaprağın tipik kısımlarını meydana
getirebilir getirebilir
ÇİÇEK ÇİÇEK
Bitkinin bir veya daha fazla vejetatif ucu sonunda yaprak ve Bitkinin bir veya daha fazla vejetatif ucu sonunda yaprak ve tomurcukları verir. Tomurcuklarda daha sonra çiçekleri
tomurcukları verir. Tomurcuklarda daha sonra çiçekleri oluşturur. Bu değişimin esası gövde ucundaki yapısal oluşturur. Bu değişimin esası gövde ucundaki yapısal
farklılaşmaya dayanır
farklılaşmaya dayanır
BİTKİ BÜYÜME VE GELİŞME BİTKİ BÜYÜME VE GELİŞME
DÖNGÜSÜ DÖNGÜSÜ
Bu döngü Bu döngü iki evreden iki evreden oluşur. Ergin bir tohum uygun oluşur. Ergin bir tohum uygun koşullarda çimlenir ve fideyi verir. Sonra da bu fide koşullarda çimlenir ve fideyi verir. Sonra da bu fide
büyüyüp gelişerek normal bitkiye meydana getirir büyüyüp gelişerek normal bitkiye meydana getirir
1. Bu döngü iki evreden oluşur. Ergin bir tohum uygun 1. Bu döngü iki evreden oluşur. Ergin bir tohum uygun koşullarda çimlenir ve fideyi verir. Sonra da bu fide koşullarda çimlenir ve fideyi verir. Sonra da bu fide
büyüyüp gelişerek normal bitkiye meydana getirir büyüyüp gelişerek normal bitkiye meydana getirir
2. . İşte tohumun çimlenmesi ile başlayan, genç fidenin 2. . İşte tohumun çimlenmesi ile başlayan, genç fidenin
büyüyüp gelişmesi ile devam eden ve çiçeklenme periyoduna büyüyüp gelişmesi ile devam eden ve çiçeklenme periyoduna
kadar süren bu evre
kadar süren bu evre vejetatif vejetatif ( bünyesel) ( bünyesel) büyüme ve gelişme büyüme ve gelişme evresi
evresi adı verilir. Bu evreyi izleyen üreme organları, çiçek, adı verilir. Bu evreyi izleyen üreme organları, çiçek, meyve ve tohumların oluşumunu içine alan evreye de
meyve ve tohumların oluşumunu içine alan evreye de reprodüktif
reprodüktif ( ( üretken) büyüme ve gelişme evresi üretken) büyüme ve gelişme evresi denir. denir.
Bitki Bitki vejetatif büyüme vejetatif büyüme ve gelişme ve gelişme evresinde evresinde üç önemli değişim geçirir
üç önemli değişim geçirir
1. 1. Bitkinin belli bölgelerinde hücreler bölünür Bitkinin belli bölgelerinde hücreler bölünür
2. 2. Bölünen hücreler uzar ve genişler Bölünen hücreler uzar ve genişler
3. 3. Uzayıp genişleyen hücreler farklılaşmaya Uzayıp genişleyen hücreler farklılaşmaya başlar.
başlar.
Vejetatif büyümeye etki eden faktörler Vejetatif büyümeye etki eden faktörler
1. Sıcaklık 1. Sıcaklık : : Büyüme için esas olan fotosentez ve solunum Büyüme için esas olan fotosentez ve solunum
olayları sıcaklığa karşı çok duyarlıdırlar. Bu neden ile büyüme olayları sıcaklığa karşı çok duyarlıdırlar. Bu neden ile büyüme sıcaklık ile çok yakından ilgilidir. Genellikle her bitkinin en iyi sıcaklık ile çok yakından ilgilidir. Genellikle her bitkinin en iyi büyüyüp gelişim gösterdiği optimum sıcaklık derecesi ile en en büyüyüp gelişim gösterdiği optimum sıcaklık derecesi ile en en
fazla ve en az tahammül edebildiği sıcaklıklar farklıdır.
fazla ve en az tahammül edebildiği sıcaklıklar farklıdır.
Bitkilerin bu davranışı için
Bitkilerin bu davranışı için termoperyodisite termoperyodisite terimi kullanılır. terimi kullanılır.
2. Işık 2. Işık : : Işık, fotosentez yönünden bitkilerin büyüme ve Işık, fotosentez yönünden bitkilerin büyüme ve gelişmeleri için mutlak gereklidir. Klorofil sentezi, stoma gelişmeleri için mutlak gereklidir. Klorofil sentezi, stoma
açılması, transpirasyon ve permeabilite gibi fizyolojik olaylara açılması, transpirasyon ve permeabilite gibi fizyolojik olaylara
etkinliği de bitki büyümesinde gerekliliğini ortaya etkinliği de bitki büyümesinde gerekliliğini ortaya
koymaktadır. Bitkilerin vejetatif büyümesi üzerine ışık etkisi koymaktadır. Bitkilerin vejetatif büyümesi üzerine ışık etkisi
üç ayrı özelliğine bağlı olarak açıklanabilir. Bitkilerin bu üç ayrı özelliğine bağlı olarak açıklanabilir. Bitkilerin bu
davranışı için
davranışı için fotoperyodisite fotoperyodisite terimi kullanılır terimi kullanılır
3. 3. Su ve nemlilik Su ve nemlilik : : Su, bitki yaşamında önemli bir maddedir. Su, bitki yaşamında önemli bir maddedir.
Büyüme ve gelişme olaylarının düzenlenmesinde etkin rol Büyüme ve gelişme olaylarının düzenlenmesinde etkin rol
oynar. Su fazlalığı genel olarak büyümeyi hızlandırır. Kurak oynar. Su fazlalığı genel olarak büyümeyi hızlandırır. Kurak ortamlarda yetişen bitkilerde büyüme gerilemesi ve bodurluk ortamlarda yetişen bitkilerde büyüme gerilemesi ve bodurluk
göze çarpar. Su kıtlığında büyütülen bitkilerde terlemeyi göze çarpar. Su kıtlığında büyütülen bitkilerde terlemeyi
azaltan farklılaşmaların meydana gelmesine neden olurken, azaltan farklılaşmaların meydana gelmesine neden olurken,
yapraklar küçülür, yüzeyi sık tüyler ile örtülür, birim yüzeye yapraklar küçülür, yüzeyi sık tüyler ile örtülür, birim yüzeye düşen stoma sayısı azalır. Stomalar epiderm tabakasının daha düşen stoma sayısı azalır. Stomalar epiderm tabakasının daha
altında ve çukurda bulunur altında ve çukurda bulunur
4. Yer çekimi etkisi: 4. Yer çekimi etkisi: Yer Yer çekimi bitki büyümesini olumsuz çekimi bitki büyümesini olumsuz etkiler. Yer çekimi etkisinden bir süre kurtulan bitkilerde etkiler. Yer çekimi etkisinden bir süre kurtulan bitkilerde
vejetatif büyümede bir hızlanma görülür. Bu etkinin vejetatif büyümede bir hızlanma görülür. Bu etkinin
hormonal bir yol ile olduğu ve dolaylı olarak büyümeyi hormonal bir yol ile olduğu ve dolaylı olarak büyümeyi
azalttığı düşünülmektedir
azalttığı düşünülmektedir
Bitkinin Reprodüktif Büyüme ve Bitkinin Reprodüktif Büyüme ve
Gelişmesine etki eden faktörler Gelişmesine etki eden faktörler
1.Işık: 1.Işık: Işıgın şiddeti, kalitesi ve aydınlanma süresinin Işıgın şiddeti, kalitesi ve aydınlanma süresinin reprodüktif gelişmede de ayrı ayrı etki etmektedir.
reprodüktif gelişmede de ayrı ayrı etki etmektedir.
Çiçeklenme kuvvetli ışıkta daha hızlı olurken zayıf ışık Çiçeklenme kuvvetli ışıkta daha hızlı olurken zayıf ışık
çiçeklenmeyi yavaşlatır.
çiçeklenmeyi yavaşlatır.
Gün uzunluguna bağlı olarak çiçeklenebilen bitkiler farklı Gün uzunluguna bağlı olarak çiçeklenebilen bitkiler farklı gruplandırılır( fotoperyodizma)
gruplandırılır( fotoperyodizma) 1. Kısa gün bitkileri 1. Kısa gün bitkileri 2. Uzun gün bitkileri 2. Uzun gün bitkileri
3. Nötr gün bitkileri 3. Nötr gün bitkileri
2.Sıcaklık: 2.Sıcaklık: Bitkilerde çiçeklenme bakımından sıcaklık Bitkilerde çiçeklenme bakımından sıcaklık periyotlarına da bağlıdırlar. Buna
periyotlarına da bağlıdırlar. Buna termoperyodizm termoperyodizm adı verilir. adı verilir.
Buna göre bitkiler iki gruba ayrılırlar.
Buna göre bitkiler iki gruba ayrılırlar.
a.Kış tipi bitkiler: a.Kış tipi bitkiler: Bazı bitkiler çiçeklenme dönemi öncesinde Bazı bitkiler çiçeklenme dönemi öncesinde soğuk bir periyoda gereksinim duyarlar. Örneğin, buğday
soğuk bir periyoda gereksinim duyarlar. Örneğin, buğday
sonbaharda ekildikten sonra, kışı tarlada geçirirken ilkbaharda sonbaharda ekildikten sonra, kışı tarlada geçirirken ilkbaharda
çiçeklenerek yaz başlarında meyvelerini verir. Buğday, arpa gibi çiçeklenerek yaz başlarında meyvelerini verir. Buğday, arpa gibi
bazı tohumların soğuk periyodu gereksinimi
bazı tohumların soğuk periyodu gereksinimi vernalizasyon vernalizasyon
(soğuklama) yöntemi ile giderilebilir. Bu etki anaerobik ortamda (soğuklama) yöntemi ile giderilebilir. Bu etki anaerobik ortamda
ve yüksek sıcaklık uygulaması ile ortadan kaldırılabilir, buna ve yüksek sıcaklık uygulaması ile ortadan kaldırılabilir, buna
devernalizasyon
devernalizasyon denir denir
b.Yaz tipi bitkiler. b.Yaz tipi bitkiler. Çiçeklenebilmeleri için toprağa ekildikten Çiçeklenebilmeleri için toprağa ekildikten sonra bir soğuk periyodu geçirmelerine gerek yoktur
sonra bir soğuk periyodu geçirmelerine gerek yoktur
3.Su: 3.Su: Reprodüktif büyüme devresinde suyun önemli etkisi Reprodüktif büyüme devresinde suyun önemli etkisi vardır. Özellikle bazı bitkilerin polinasyonu ve tohum
vardır. Özellikle bazı bitkilerin polinasyonu ve tohum
dağılımı su ile gerçekleşir. Hatta bazı bitkilerin döllenmesi dağılımı su ile gerçekleşir. Hatta bazı bitkilerin döllenmesi
için su mutlaka gereklidir için su mutlaka gereklidir
4. Yer çekimi: 4. Yer çekimi: Yatay büyütülen elma ağaçlarının Yatay büyütülen elma ağaçlarının çiçeklenmesinin dikey büyüyen elma ağaçlarının çiçeklenmesinin dikey büyüyen elma ağaçlarının çiçeklenmesinden daha hızlı olduğu yer çekiminin çiçeklenmesinden daha hızlı olduğu yer çekiminin
çiçeklenmede etkili olabileceğini göstermektedir çiçeklenmede etkili olabileceğini göstermektedir
5. Karbonhidrat ve azot miktarı: 5. Karbonhidrat ve azot miktarı: Çiçeklenme devresi daha Çiçeklenme devresi daha çok hormonal mekanizmalar ile kontrol edilirken meyve
çok hormonal mekanizmalar ile kontrol edilirken meyve devresi hem hormonal mekanizma hem de beslenme
devresi hem hormonal mekanizma hem de beslenme mekanizmaları ile kontrol edilmektedir
mekanizmaları ile kontrol edilmektedir
