İŞLETMELERİN SINIFLANDIRILMASI
1.
Bağımsızlık derecelerine göre
2.
Mülkiyet durumlarına göre
3.
Üretilen mal/hizmet cinsine göre
4.
Büyüklüklerine göre
BAĞIMSIZLIK
DERECELERİNE GÖRE
1.KONSORSİYUM 2. KARTEL
3. KONSERN
4.TRÖST
1.KONSORSİYUM
İki veya daha fazla işletmenin, büyük
sermaye gerektiren işleri yapabilmek için
oluşturdukları işbirliğidir. Ekonomik ve
hukuksal bağımsızlarını korurlar.
2.KARTEL
Benzer malları üreten az sayıdaki büyük işletmelerin piyasaya hakim olmak amacı ile kurdukları ortaklıklardır.Kartele katılan işletmeler ekonomik ve hukuksal bağımsızlığını kaybetmezler.Ayrıca karteller geçici anlaşmalardır.
Satın alma Karteli
Kontenjan Karteli
Fiyat Karteli
Satış Karteli
Rasyonelleştirme Karteli
3.KONSERN
İki yada daha fazla işletmenin finansal ve
teknik yönden daha güçlü olabilmek için
bir araya toplanmalarıdır. Konserne üye
olan işletmeler hukuki bağımsızlıklarını
koruyabilseler de, ekonomik bağımsız-
lıklarını kısmen yada tamamen
kaybederler.
4.TRÖST
İşletmelerin tek bir yönetim altında birleşmeleriyle oluşturulan tekelleşmenin bir türüdür. Kartellere benzetilebilir.
Ancak bu topluluklar ekonomik ve
hukuksal bağımsızlıklarını kaybet-
mişlerdir. Bu nedenle geçici değil, sürekli
bir birleşmeyi ifade ederler.
MÜLKİYET DURUMLARINA GÖRE İŞLETMELER
1. Özel İşletmeler:
2. Kamu İşletmeleri
2.1. İktisadi devlet teşekkülleri
2.2. Kamu iktisadi kuruluşları
2.3. Müesseseler
2.4. Bağlı Ortaklıklar
2.5. İştirak
3. Karma İşletmeler
4. Yabancı Sermayeli İşletmeler
İktisadi Devlet Teşekkülü
Kuruluş sermayesinin tamamı devlete ait
olan ve ekonomik anlamda özel yasalara
göre faaliyet gösteren kamu
kuruluşlarıdır.Tüzel kişiliğe sahip ve
koydukları sermaye ile sınırlı sorumluluk
taşıyan devlet kuruluşlarıdır.
Kamu İktisadi Kuruluşları
Kuruluş sermayesinin tamamı devlete ait
olan ve tekel niteliğindeki mal ve
hizmetleri üretmek ve dağıtmak üzere
kurulan ve kamu hizmeti yönü ağır
basan kamu teşekkülüdür.
Müessese
Sermayesinin tamamı bir iktisadi devlet
teşekkülü veya kamu iktisadi kuruluşu
tarafından konularak kurulan işletmeler
topluluğudur.
Bağlı Ortaklık
Sermayenin %50 den fazlası İktisadi
Devlet Teşekkülleri veya Kamu İktisadi
Kuruluşuna ait olan işletmeler
topluluğudur.
İştirak
İktisadi Devlet Teşekkülünün veya Kamu
İktisadi Kuruluşlarının veya Bağlı
ortaklıkların sermayelerinin en az % 15,
en çok % 50 ne sahip oldukları anonim
şirketlerdir.
ÜRETİLEN MAL/HİZMET CİNSİNE GÖRE
İŞLETMELER
1. Mal üreten işletmeler
1.1 Endüstri malı
1.2. Tüketim malı
2. Hizmet Üreten İşletmeler
BÜYÜKLÜKLERİNE GÖRE İŞLETMELER
1. Niceliksel Özellikler
1.1. Çalışanların sayısı
1.2. Çalışanlara verilen ücret
1.3.Hammadde, makine miktarı
1.4.Satış miktarı
2. Niteliksel Özellikler
2.1.Müteşebbüsün işletmede çalışması
2.2.İş bölümü
2.3.Uzmanlaşma
2.4.Mali yeterlilik
2.5.Yönetim teknikleri
2.6.Üretim teknikleri
KAYNAKLAR
Ömer Dinçer, Yahya. Fidan, İşletme
Yönetimine Giriş,Eramat yayıncılık,1995.
Bayteş yayıncılık,1983.
