Katarakt cerrahisinin, korneaya verdigi zaran ve bu etkinin ne kadar stirdtigunti, ultrasonik pakimetri ile degerlendirmek.

T. Oft. Gaz. 30, 620-625, 2000

Arka Kamara Goz ^I~i Lensi Uygulanan Olgularda Postoperatif Korneal Kahnl~k Degi§iminin Ultrasonik

Pakimetri He Incelenmesi

ibrahim Erbagcz (* ), Necdet A. Bekir (** ), Kzvanr; Gungor(***)

OZET

Ama~:

Katarakt cerrahisinin, korneaya verdigi zaran ve bu etkinin ne kadar stirdtigunti, ultrasonik pakimetri ile degerlendirmek.

Yontem: Planlanmi§ ekstrakapstiler katarakt ekstraksiyonu ve arka kamara goz ic;i lens uygulanan 51 olgunun 53 goztinde, prospektif olarak planlanan bu c;ah§mada; olgulann preope- ratif, postoperatif

hafta , Lay ve 3. ayda ultrasonik pakimetri ile kornea kahnhklan Olc;tildti.

Bulgular: Korneanm santral ve para santral4 kadrandaki kalmhklarmda postoperatif l.haf- tada artl§,l. aydan itibaren preoperatif degerlere donme tespit edildi (p<0.05). Parasantral kad- ranlar arasmda fark bulunmad1 (p>0.05) .

Sonu~:

Ultrasonik pakimetri ile yapt1g1m1z olc;timlere gore katarakt cerrahisinin korneaya verdigi zarann 1 ay stirdtigtinti , preoperatif degerlere

ayda dondtigtinti ve bu degerlerin 3.

ayda degi§medigini tespit ettik.

Anahtar Kelimeler: Arka kamara goz ic;i lens, ultrasonik pakimetri, kornea kalmhg1 SUMMARY

The Search Of Corneal Thickness With Ultrasonic Pachymetry After Posterior Chamber IOL Implantation

Purpose: In this study , our aim was to search the corneal damage caused by the catarct surgery using the ultrasonic pachymetry and how long this damage has lasted ; after the extra- capsular cataract extraction and posterior chamber IOL implantation .

Methods: In 51 patients to whom standart extracapsular cataract extraction and posterior chamber IOL implantation was performed , we evaluated the corneal thickness by the ultrasonic pachymetry preoperatively and the first week and the first and the third months postoperatively.

Results: In the measurements performed in 53 eyes of 51 cases, we found that the central and paracentral corneal thickness increased in the first week and returned to its pre-operative values on the first month( p<0.05).There are no differencess between values of the first month and third months (p>0.05 ).

Conclusion: Corneal damage caused by the cataract surgery lasted about one month. Ultra- sonic pachymetric values returned preoperative ranges at the first month and remained at third month also.

Key Words: Posterior chamber IOL, ultrasonic pachimetry, corneal thickness

(*) Gaziantep Dniversitesi T1p Fakiiltesi Goz Has., A.B.D. Uz. Dr.

(**) Gaziantep Dniversitesi Tip Faki.iltesi Goz Has., A.B.D. Do<;:. Dr.

(***) Gaziantep Dniversitesi Tip Faki.iltesi Goz Has., A.B.D. Y. Do<;:. Dr .

Mecmuaya Geli§ Tarihi: 06.11.1998 Diizeltmeden Geli§ Tarihi: 17.04.2000 Kabul Tarihi: 09.05.2000

Arka Kamara Goz i9i Lensi Uygulanan Olgularda Postoperatif Korneal Kahnhk Degi§iminin Ultrasonik 621 Pakimetri ile incelenmesi

GiRi~

On kamaraya olan her mtidahalede komea endoteli- ni etkilenir. Bu etkilenme operasyon stiresiyle ve manip- lasyon teknikleriyle dogrudan ili§kilidir. Komea kahnh- gmi ditirinal varyasyonlar, Irk faktorti, goz ic;:i basmc1, gibi c;:e§itli faktorler etkiler. Operasyon Sirasmdq endotel baglantllan hasarlamp pompa ve bariyer fonksiyonlan bozulur. Hasann derecesine gore odem olU§Ur ve kome- al kahnla§ma ortaya 91kar. Stroma hidrasyonunun endo- tel tarafmdan regtile edilmesi sebebiyle arka ytiz orijinli Odem, endotel fonksiyonunun da iyi bir gostergesidir.

Viskoelastik maddelerin kullamma girmesiyle ve geli§en cerrahi tekniklerle odem oranlar1 stirekli azalmaktad1r (1-3).

<;ah§manm "amac1m; planlanmi§ ekstrakapstiler ka- tarakt ekstraksiyonu ve arka kamara goz ic;:i lensi uygu- lanan olgulanm1zda ultrasonik pakimetri ile cerrahinin komeaya verdigi zaran ve bu etkinin ne kadar stirdtigti- nti ara§tlrmak olarak belirledik.

OLGULARveYONTEM

Gaziantep Dniversitesi T1p Faktiltesi , Goz Hasta- hklan Anabilim Dah'nda Ocak-Haziran 1997 arasmda planlanmi§ ekstrakapstiler katarakt ekstraksiyonu (PEK- KE) ve arka kamara (AK) goz ic;:i lens (GiL) uygulanan, herhangi bir komplikasyon geli§meyen 51 olgunun 53 gozti dahil edildi. <;ah§maya dahil edilen toplam 51 ol- gunun 25'i kadm, 26's! erkek, kadmlann ya§ ortalamas1 63,6±13,3 (41-80) yll, erkeklerin ya§ ortalamas1 71.4±13,7 (47-81) yll idi. iki erkek olgunun c;:ift gozti c;:ah§maya almd1.

Olgulann ttimtine ameliyat oncesi rutin biomikros- kopik, direkt-indirekt oftalmoskopik muayeneler yam SI- ra Perkins applanasyon tonometresi ile goz ic;:i basmc1 (GiB) olc;:timti yap1ld1.

Ciddi on tiveit sekeli bulunanlar, komeasmda ytizey dtizensizligi olanlar, goz ic;:i basmc;:lan herhangi bir ne- denden dolay1 ytiksek olanlar c;:ah§maya ahnmad1. Degi-

§ik evredeki senil kataraktlar, sistemik ilac;: kullamlma- yan patolojik kataraktlar, on segmenti etkilenmemi§

travmatik ve komplike kataraktlar c;:ah§maya ahnd1.

Pakimetrik olc;:timler, Sonomed Sonoscan 4000 Ap.

ultrasonik pakimetri cihaz1 ile, birkac;: kez oxibuprokain

% 0.4 damla damlatllarak, oturur durumda, ogleden son- ra saat 2.00 ila 4.00 arasmda ve aym ki§i tarafmdan sabit bir yere baktmlarak, komeamn merkezinden itibaren 1 mm arahklarla her gozden santral ve parasantral list, alt,

~azal 've temporal bolgelerden tic;:er olc;:tim almarak ya- plldl.

Parasantral olc;:timlerin ortalamaSI almarak bolgelere gore kaydedildi. Periferik kalmhklar degerlendirmeye ahnmad1. Santral ve parasantral dort kadrandaki degerler preoperatif, postoperatif l.haftada, 1. ayda ve 3. ayda kaydedildi.

Ttim olgulara kullamlan GiL aym olup, I§Ik trans- mitansi %90, ozgtil ag1rhg1 1.19, refraktif indeksi 1.492, haptikleri PMMA monoflaman yap1daki, etilen oksitle sterilize edilmi§ ve parlatllmi§ standart GiL'lerdir. A sa- bitesi 118.3 ve tahmini postoperatuar on kamara derinli- gi 5.1 mm idi.

Sonuc;:lar istatiksel olarak tekrarlayan olc;:timlerde varyans analizi ile CANOVA) degerlendirildi, onemlilik- ler (p<0.05) tespit edildi, TUCKEY TESTi ile yorum- landl. Postoperatif elde edilen sonuc;:lar irdelenerek kli- nik ac;:1dan tartl§Ild1.

BULGULAR

Operasyon oncesi santral korneal kalmhk degerleri- nin ortalamas1 545.05±40.38( olarak tespit edildi. Yapi- lan katarakt cerrahisinden sonra 1.Hafta olc;:timlerinin or- talamasi 574.97±54.14).1, l.Aym ortalamalan 550.20+46.13).1 3.aymki ise 552±45.79).1 idi. Postoperatif l.haftada saptanan kornea kalmhgmdaki 29.92).l'luk (%5.49) artl§ (574.97±54.14).1-545.05±40.38).1=29.92).1) preoperatif degerlere gore istatistiki olarak anlamh bu- lunmu§tur(p<0.05). Aym §ekilde 1.Ay ile 1.Hafta ara- smdaki 24.77).l'luk (%4.55) azalma da (574.97±54.14).1- 550.20±46.13).1=24.77).1) anlamh bulunmu§tur(p<0.05) (Tablo-1 ve Grafik-1).

Ancak preoperatif pakimetrik degerlerin ortalamas1 ile, postoperatif l.Ay degerlerinin ortalamalan arasmda- ki 5.15('luk (%0.94) fark istatistiki ac;:1dan anlams1z bu- lunmu§tur (550.20±46.13).1- 545.05±40.38).1= 5.15).1) (p>0.05). Benzer bir §ekilde preoperatif degerlerin orta- lamasi ile, postoperatif 3.Ay degerlerinin ortalamalan arasmdaki 4.95).l'luk fark (550.00±45. 79).1- 545.05±40.38).1=4.95).1) ve postoperatif 3.Ay ile l.Ay degerlerinin aralarmdaki kahnhk farklarmdaki 1.80).l'luk (%0.33) degi§im (552.00±45,79-550.20±46.13=1.80).1) istatistiki ac;:1dan anlamsiZ bulunmu§tur (p>0.05) (Tablo- 1 ve Grafik-1).

Parasantral list , alt , nazal ve temporal pakimetrik degerlerin ortalamalan da santral korneal kahnhk ortala- malannm sergiledigi aym seyri gostermi§lerdir (Tablo-1 ve Grafik 2).

TARTI~MA

Y a§ a bagh komeal kahnhktalci degi§imlerin istatis- tiki olarak anlams1z oldugu ancak, ileri ya§larda bir mik-

622 ibrahim Erbagc1, Necdet A. Bekir, Ktvan<;: Giingor

Tablo 1. Preoperatifve postoperatif ortalama pakimetrik santral ve parasantral deger degi§iklikleri PAKiMETRi PREOPERATiF POST-OP l.HAFTA POST -OP l.A Y POST-OP 3.AY

n:53

SANTRAL 545.05).1 ±40.38 574.97).1 ±54.14 550.20).1 ±46.13 552.00).1 ±45.79

t:5.40 p>0.05 p<0.05 p<0.05

UST 546.26).1 ±42.79 571.07).1 ±54.27 551.33).1 ±46.08 552.21).1 ±45.30

t:4.78 p>0.05 p<0.05 p<0.05

ALT 549.33).1 ±42.40 571.76).1 ±52.22 551.50).1 ±46.07 552.97).1 ±42.49

t:4.04 p>0.05 p<0.05 p<0.05

NAZAL 545.81).1 ±42.20 572.90).1 ±52.22 554.66).1 ±45.90 555.77).1 ±40.43

t:4.98 p>0.05 p<0.05 p<0.05

TEMPORAL 546.10).1 ±41.79 571.31).1 ±63.33 551.27).1 ±45.21 551.66).1 ±42.62

t:3.93 p>0.05 p<0.05 p<0.05

Grafik 1. Ortalama santral pakimetrik deger degi§iklikleri

575 570 565

ioSANTRALI

OPERATiF SURE<;:

tar artmanm oldugu tespit edilmi§tir (4). Korneanm hid- rasyonu uykuda iken fazla olmakta, i:igleden sonra saat 2 ila 4 arasmda en ince ve i:ilc;:tim ic;:in en uygun oldugu saptanmi§tlr (5).

Ameliyat sonras1 erken donemde cerrahi travmaya bagh olarak kornea hidrasyonu bozulur ve haliyle kahn- hgi artar. Aynca bu kahnhk degi§imleri endotel hticre kayb1 hakkmda bize en saghkh bilgiyi verir. Yap1lan c;:a- h§malarda korneal kalmla§manm endotel kaybmm en onemli gostergesi oldugunu ve pakimetrinin en az spe-

KORNEAL KALIN UK

MiKRON

POSTOPERATiF 3.AY

ktiler mikroskopi kadar degerli oldugu saptanmi§tlr (6,7).

Santral ve parasantral ttim korneal zonlardaki posto- peratif l.Haftadaki arb§ ve l.Ay ve 3.Ay ortalamalanna dogru tekrar azah§ istatistiki yonden anlamhd1r (p<0.05). Ancak preoperatif degerlerle, postoperatif l.Ay ve 3.Ay degerleri arasmda ve postoperatif l.Ay ile 3.Ay degerlerinin kendi aralanndaki kalmhk farklann- daki degi§im istatistiki ac;:1dan anlams1z bulunmu§tur (p>0.05). Kornea kalmhg1 her bOlgede operasyonun ver-

Arka Kamara Goz i9i Lensi Uygulanan Olgularda Postoperatif Komeal Kalmhk Degi§iminin Ultrasonik 623 Pakimetri ile incelenmesi

Grafik 2. Ortalama pakimetrik deger degi§iklikleri

~

::i z

::i z

<

~ 0 ..J a:

< ·~ ~

w z a: 0

~

575 570 565 560 555 550 545

·540 535 530

DSANTRAL - - - 1 0 PARASANTRAL 0ST

IIi!! PARASANTRALALT

PREOPERATiF POSTOPERATiF 1.HAFTA POSTOPERATiF 1.AY POSTOPERATiF 3.AY OPERATiF SURE<;:

digi hasarla birlikte anlamlr bir bic;:imde l.Haftada art- ill!§, ancak eski degerlerini l.Ayda yakalam1§; 3.Ayda bu degerlere yakm degerler elde edilmi§tir (Tablo -1 ve Grafik-1,2).

Ulkemizde optik metotla on segment biometrisi 1970'lerden beri incelenmektedir (8). Optik pakimetri ile yapllan c;:ah§malarda entrakapstiler katarakt ekstraksiyo- nu yapllan olgularda postoperatif 1 ile 3. Glinlerde ileri derecede komea kalmlrgmda arh§, ilerleyen glinlerde tedricen artl§ta azalma ve, preoperatif degerlere 1. Ayda yakla§ma, ancak 2. veya 3. Ayda preoperatif degerlere donti§ kaydedilmi§; ekstrakapstiler katarakt ekstraksiyo- nu sonras1 endotel kaybmm daha az o1dugu ve arka ka- mara lensi uygulanan olgularda degi§imin durdugu, on kamara lensi uygulanan olgularda ise endotel degi§imi- nin uzun slireler devam ettigi tespit edilmi§tir (9-13).

Ultrasonik pakimetri ile yaptlg1m1z c;:alr§mamlZda da preoperatif degerlere 1. Ayda ula§lld1gm1 tespit ettik.

Schultz ve arkada§lannm (5) c;:alr§malarmda komea kalmhgmm katarakt cerrahisinden sonra l.Ayda ameli- yat oncesi degerlerine c;:ok yakla§tlgl ultrasonik pakimet- ri ile tespit edilmi§, spektiler mikroskopide ise endotel morfolojisinin ancak 3.Ayda normale dondligli belirtil- mi§tir.

Toka ve arkada§lanmn (14) fakoemtilsifikasyon ve/veya PEKKE ve AK GiL uygulad1klar1, iki cerrahi teknigi klyaslad1klar1 c;:alr§malannda, preoperatif ve pos- toperatif l.Glin ve 6.Hafta degerlerini degerlendirmi§ler- dir. Olgularda ultrasonik pakimetri ile tespit ettikleri

preoperatif degerlere gore postoperatif 1. Olinde %15.5 artl§ ve 6.Hafta degerlerinde her iki gurupta da preope- ratif degerlere c;:ok yakm degerler tespit etmi§lerdir. Fa- koemtilsifikasyon tekniginde de komeal kalmhgm erken donemde istatistiki olarak anlamh bir bic;:imde (postope- ratif l.Giinde %15.5-%26.8) artt1g1, ancak preoperatif degerlere 6.Haftada ula§lld1g1 bildirilmektedir (14,15).

Parasantral ortalama degerler kendi aralannda tek- rar irdelendiginde santral degerler ic;:in 5.40 olan t dege- ri; parasantral degerler ic;:inde nazal ic;:in 4.98 , list deger- ler ic;:in 4.78 , alt ic;:in 4.04 ve temporal degerler ic;:in ise 3.93 olarak tespit edilmi§tir. Bunun istatistiki ac;:1dan yo- rumu ozelikle preoperatuar ve postoperatuar 1.hafta ara- smdaki komeal kahnhktaki artl§ en c;:ok santral bolgede olmakta daha sonra, anlamlr bir bic;:imde suas1yla para- santral nazal, list, alt ve temporal bOlgelerde gozlenmek- tedir (Tablo -1).

Nazal tarafta dikkat c;:ekici §ekilde , daha fazla ka- lrnla§ma kaydedilmi§tir. Buna benzer sonuc;:lar deneysel c;:alr§malarda da elde edilmi§tir. Bu etkile§im komeanm beslenmesiyle ac;:1klanmaya c;:alr§llml§tlr (16, 17). Kome- amn en ince klsmmdaki en fazla travmadan zarar gorme beklenen bir neticedir. Parasantral alanlardan en fazla list bOlgenin etkilenmesinin beklenen bir olgu olmasma ragmen santral degerlere en yakm degerler nazal bOlge- de saptanmi§tir (Grafik-3).

Nazal taraftaki etkilenmeler komeanm bu bolgede daha az beslenmesi ile veya maniplasyonlarm bu bOlge-

624 ibrahim Erbagct, Necdet A. Bekir, Ktvan<;: GUngor

Grafik 3. Santral-Parasantral nazal ortalama pakimetrik deger degi§iklikleri

575 570 565 560

550

I

PREOPERATiF

POSTOPERATiF

1.HAFTA POSTOPERATiF 1.AY OPERATiF SURE<;

de yogunla§masi ile ac;:1klanabilir. Parasantral temporal ve alt alanlarda az gortilen travma zaran ise cerrahi alan- dan daha uzakta bulunulmas1d1r

Petroll ve arkada§lan (18) ameliyata bagh korneal deformasyonu ultrasonik pakimetreyle birlikte tic;: boyut- lu konfokal mikroskopi (TCSM) teknigini kullanarak gostermi§lerdir.

Aynca psodofaklarda korneal endotelyal deformas- yonu degerlendirmede kullamlan yontemlerden fluoro- fotometrinin, spektiler mikroskopinin, optik ve ultraso- nik pakimetrinin birbirine c;:ok yakm veriler verdigi bil- dirilmi§tir (19).

Sonuc;: olarak ultrasonik pakimetri ile yaphgimiz 61- c;:iimlere gore planlanmi§ ekstrakapstiler katarakt eks- traksiyonu ve arka kamara goz ic;:i lens uygulamasmm korneaya verdigi zarann 1 ay siirdiigiinii, korneal paki- metrik degerlerin preoperatif degerlere l.Ayda dondii- giinii ve bu degerlerin 3.Ayda degi§medigini soyleyebi- liriz. Aynca en s1k etkilenmenin santral korneada oldu- gunu, bunu siraSI ile nazal, list, temporal ve alt parasant- ral alanlann izledigini de vurgulamakta fayda gortiyo- ruz.

KAYNAKLAR

1. Tuft SJ, Coster DJ: The Corneal Endotelium. Eye. 1990;

4:89-424.

POSTOPERATiF 3.AY

li!lSANTRAL

0 PARASANTRAL NAZAL

PARASANTRAL NAZAL

SANTRAL KORNEALZONLAR

2. Azen SP, Burg KA, Smith RE, Maguen EA: Comparison of three methods for measurement of corneal thickness.

Ass.fo Res in Vis and Ophthal. 1979; 18:535-37.

3. Harper CL, Boulton ME, Bennett D, Marcyniuk B, Jarvis JH: Corneal thickness. Br J Ophthalmol. 1996; 80:1068- 72.

4. Kozer L, Tiirker G, Sezen F, Urgancwg1u M: Ya§a bagh kornea kaJmhk degi§imleri. TOft Gaz 1984; 14:193-95.

5. Schultz R, Glasser D, Matsuuda M: Long-term corneal endothelial cell loss after cararact surgery. Results a ran- domized controlled trials. Arch Ophthalmol. 1986;

104:1171-75.

6. Cheng H, Bates AK, Wood L, Pherson Me: Positive cor- relation of corneal thickness and endothelial cell loss. Se- rial measurements after cataract surgery. Arch Ophthal- mol. 1990; 106:920-22.

7. Schultz R, Glasser D, Matsuuda M, Yee RW: Response of the corneal endothelium to cataract surgery. Arch Oph- thalmol. 1986; 104:1164-70.

8. <;mg1l G: Optik metodla on segment biometrisi, normal degerler ve fizyolojik stmrlan. XII. Ulusal Oftalmoloji Kongresi Biilteni 1989;471-73.

9. Kozer L, Sezen F, Urgancwglu M, Tiirker G, Tuncer Z, Giiciikoglu T: Katarakt ameliyat1 sonras1 kornea kalmhk degi§imi. TOft Gaz 1984; 14:45-49.

10. izgi B, Kozer L, Giiciikoglu A: Fleksibl on kamara lensli olgularda kornea endotelinin degerlendirilmesi. TOD XIX. Ulusal Kongresi 1985;268-270.

Arka Kamara Goz i<;i Lensi Uygulanan Olgularda Postoperatif Korneal Kahnlik Degi§iminin Ultrasonik Pakimetri ile incelenmesi

625

11. Sansoy N, Bilgin L, Giiciikoglu A, Dokuyucu M: Peksa- yar G: On kamara ve arka kamaralenslerde endotel degi-

§imi. TOft Gaz 1990; 20:328-32.

12. Engin G, Y1lmazh C, Kiirk<;iioglu AR, Konyahlar i: No- gay A: PECCE+iOL Ameliyat1 sonrasmda kornea kalmh- gl ve on kamara derinligi degi§imi. TOD XXV. Ulusal Kongresi Biilteni Cilt II 1991;38-40

13. Okutan S, Durmaz H, Ozkan F: Katarakth hastalarda ameliyat oncesi ve sonras1 kornea kalmhg1 ~l<;iimii. TOD.

XXIII. Ulusal Kongre Biilteni , Cilt 1. <;ukurova Univer- sitesi Bas1mevi. Adana; 1989:433-36.

14. Toka HY, San§m E, Toka U, Talu H, Kaya V, Kevser MA, Yllmaz OF: Fakoemiilsifikasyon uygulanan vakalar- da komea kalmliklan. TOD.XXVII. Ulusal Kongre Biilte- ni., Cilt 1. Ege Universitesi Bas1mevi. izmir. 1996. Say- fa:667-71.

15. San§m E, ~encan S, Kevser MA, Acar B, Y1lmaz OF: Fa-

koemiilsifikasyon ve PEKKE ameliyat1 yontemiyle arka kamara lens implantasyonunun kornea kalmhgma etkisi.

Karadeniz T1p Dergisi, 1992 Sayl:407

16. Stevens SX, Fouraker BD, Jensen HG: Intraocular safety of ciprofloxasin. Arch. Ophthalmol.l991; 109:1737-43.

17. Breebart AC, Nuyts MN, Bels HF: Toxic endotelial cell destruction of the cornea after routine extracapsular cata- ract surgery. Arch. Ophthalmol. 1990;·108:1121-25.

18. Petroll WM, Roy P, Choung CH: Measurements of surgi- cally induced corneal deformations using three-dimensio- nal confocal microscopy. Cornea 1996; 15:154-64.

19. Beneyto P, Gutierrez R, Perez TM: Comperative study of three methods of evaluation of the corneal endothelium in pseudophakic patients , flurophotometry , specuJar mic- roscopy and pachymetry. Graefes. Arch. Clin Exp Oph- thalmol. 1996; 234:623-7.