ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASI – I – Geçici Mahiyetteki İşyerlerindeki Uygulama
B.Kerem GÖKTAŞ 1 GİRİŞ
Kayıt dışı istidamın önüne geçmek ve Sosyal Güvenlik Kurum’unun gelir kaybını en az indirmek amacıyla Kurum’un 2 uygulamış olduğu önemli uygulamalardan birisi de asgari işçilik uygulamasıdır.
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’un 85. maddesinde asgari işçilik uygulaması şu şekilde hüküm altına alınmıştır ; “ İşverenin, işin emsaline, niteliğine, kapsam ve kapasitesine göre işin yürütümü açısından gerekli olan sigortalı sayısının, çalışma süresinin veya prime esas kazanç tutarının altında bildirimde bulunduğunun tespiti halinde, işin yürütümü açısından gerekli olan asgarî işçilik tutarı; yapılan işin niteliği, kullanılan teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalıştırılan sigortalı sayısı, ilgili meslek veya kamu kuruluşlarının görüşü gibi unsurlar dikkate alınarak tespit edilir.” . Maddeden de anlaşılacağı üzere Kurum bir işin yapılabilmesi için işverenlerden, ifa ettikleri işlerle ilgili işin niteliğine göre en az (asgari) çalıştırılması gereken işçi sayısı ve bunların prime esas kazanç kazançlarını (brüt ücretleri) dikkate alarak bildirimde bulunmasını talep etmektedir. Aksi bir durumda, yani yeterli işçi çalıştırılmadığının ve yeteri kadar prime esas kazanç bildirilmediğinin Kurumca araştırılıp tespiti halinde, Kurum, eksik bildirimi re’sen tahakkuk ettirerek işverene tebliğ eder.
Asgari işçilik uygulaması geçici mahiyetteki işyerleri ve devamlı mahiyetteki işyerleri 3olmak üzere iki alanda uygulamada yer bulur. Yazımızda geçici işyerlerinde özel bina inşaatı ve ihaleli işler için yapılan asgari işçilik araştırması incelemiştir.
ÖZEL BİNA İNŞAATLARINDA ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASI
Gerçek veya tüzel kişi veya kurumlar, belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili makamların vermiş olduğu inşaat ruhsatı ile özel nitelikteki inşaat konusu işlerinin yapımı sırasında istihdam ettikleri işçiler için bildirilmesi gereken prime esas kazanç tutarı (işçilerin brüt ücretlerinin toplamı) Kurumca yapılacak araştırma (hesaplama) sonucundaki tutardan az olmaması gerekmektedir. Şöyle ki, işverenler özel nitelikteki inşaatlarını ikmal etmesine müteakip, inşaat ruhsatını almış olduğu kurumdan (örneğin;
belediyelerden) yapı kullanım izni alabilmesi için yukarıda açıklanan hususlar çerçevesinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na ilgili inşaat için gerekli prime esas kazanç tutarının bildirilmiş olması gereklidir.
Aksi halde yeterli bildirim yapılmadan ve Kurum’dan ilişiksizlik belgesi alınmadan yapı kullanım belgesi alınamaz. Bu sebeple özel bina inşaatlarının yapımında asgari işçilik uygulaması önem kazanmaktadır.
Örnek bir uygulama ile asgari işçilik uygulamasının aşamaları şu şekilde olacaktır:
Örnek -I- Prime Esas Kazanç Toplamları İle Asgari İşçilik Bildirimi
Belediye’den ruhsat alınarak, yapımına 01.05.2009 yılında başlanan apartman tipi konutun, fiilen ikmal tarihi 31.03.2010’dur. İşveren en geç işçi çalıştırmaya başlayacağı tarihte 4 (01.05.2009) Sosyal Güvenlik
1 Mali Müşavir, info@keremgoktas.com
2 Sosyal Güvenlik Kurumu
3 12.05.2010/27579 Re.Ga., Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği, “ İşyeri Sicil Numarası 28/a.md.; Mahiyet kodu;
yapılan işin özel veya kamu sektörüne ait daimi veya geçici olduğunu belirtmeye yönelik olup tek hane rakamdan ibarettir. ‘1’ rakamı kamu sektörüne ait devamlı işyerlerini, ‘2’ rakamı özel sektöre ait devamlı işyerlerini, ‘3’
rakamı kamu sektörüne ait geçici işyerlerini, ‘4’ rakamı özel sektöre ait geçici işyerlerini ifade eder. “ Örnek : 2.4120.07.07.xxxxxx.xxx sicil nolu dosyanın başındaki “ 2 ” kodu; özel sektöre ait devamlı işyeri numarası olarak tanımlanmaktadır. Eğer , 4.4120.07.07.xxxxxxx.xxx sicil nosu olmuş olsaydı; dosyanın başındaki “4” kodu; özel sektöre ait geçici işyeri numarası olarak ifade edilmiş olacaktı. “
4 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’u 11.maddesi “İşveren, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte, Kuruma vermekle yükümlüdür.”
Kurumu’na inşaat işyeri için başvuruda bulunmuş ve inşaat işyeri kanun kapsamına alınmıştır, diğer bir ifadeyle Sosyal Güvenlik Kurumunda inşaat işyeri için dosya tescil 5 edilmiştir. İşveren 31.03.2010 (inşaatın fiilen bitiş tarihi) tarihinde Sosyal Güvenlik Kurum’una kapanış dilekçesi ile başvuruda bulunarak, işyerinin kanun kapsamından çıkarılması ve ilgili Belediye’ye verilmek üzere ilişiksizlik belgesi talebinde bulunmuştur. İşverenin talebi üzerine Kurum, bu iş için yeterli işçilik bildiriminde (asgari işçilik) bulunulup bulunmadığını araştırarak, durumu işverene bildirecektir. İlk öncelikle asgari işçilik için araştırma yapılabilmesi için aşağıda sıralanan bilgilere ihtiyaç duyulur :
Yapıya ait ruhsat bilgileri şu şekildedir;
Yapının sınıfı : 4
Yapının grubu : A
Toplam Yapı İnşaat Alanı : 4.500 m2
İşverenin faaliyet dönemindeki bildirim bilgileri şu şekildedir;
Dönem Prime Esas Kazanç6 İşçi Sayısı Gün Sayısı
Mayıs/2009 18.500,00 TL 10 300
Haziran/2009 20.250,00 TL 12 320
Temmuz/2009 20.000,00 TL 11 310
Ağustos/2009 20.000,00 TL 11 330
Eylül/2009 21.000,00 TL 12 340
Ekim/2009 21.750,00 TL 12 360
Kasım/2009 19.000,00 TL 11 310
Aralık/2009 18.500,00TL 10 300
Ocak/2010 12.000,00 TL 8 220
Şubat/2010 4.000,00 TL 4 100
Mart/2010 1.000,00 TL 1 30
Toplam 176.000,00 TL
Bildirilmesi gereken Asgari İşçilik tutarı :
Bina Maliyeti = Yapının Yüzölçümü x Birim Maliyet 7
Birim maliyet dikkate alınırken binanın başladığı ve bittiği tarihler önem kazanmaktadır. Şöyle ki;
Başladığı yıl içinde bitirilmiş olan inşaatın maliyetinin hesaplanmasında, o yıl için tespit edilen birim maliyet bedeli esas alınacaktır. Bununla birlikte, başladığı yıldan sonraki yıllarda bitirilmiş inşaatın maliyetinin hesabında ise bitirildiği yıldan önceki yıla ait birim maliyet bedeli esas alınır8. Buna göre örnekteki inşaat 31.03.2010 tarihinde bitmesi sebebiyle birim maliyet olarak “2009 yılı yapı yaklaşık birim maliyetleri hakkında tebliğ9” de yer alan 4.sınıf A grubu birim maliyeti (561,00TL) hesaplamada dikkate alınacaktır.
Bina Maliyet => 4.500 x 561 = 2.524.500,00 TL
Bu maliyetli yapı için bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarı ise bina maliyetine asgari işçilik oranının uygulanması ile hesaplanmaktadır. Asgari işçilik oranı, ihale mevzuatına göre yaptırılan işlerde istihkak tutarı, özel nitelikteki inşaat işyerlerinde ise maliyet bedeli içerisindeki asgari işçilik miktarının yüzdesini
5 Geçici mahiyetteki inşaat işyerleri genellikle tescil edilen dosyanın mahiyet kodu 4.4120.xxxx , detaylı bilgi için bkz. Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesi, Re.Ga.29.09.2008/27012
6 Prime Esas Aylık Kazanç altı sınırı ile üst sınırı arasında, işçilere ödenen brüt ücret
7 Birim Maliyet : Bayındırlık ve İskan Bakan Bakanlığınca her yıl Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri, yapının mimarlık hizmetlerine esas olan sınıfı dikkate alınarak inşaat genel giderleri ile yüklenici kârı dahil belirlenir.
8 Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Genelge 2011/13, 04.02.2011
9 Bkz. 2009 yılı yapı yaklaşık birim maliyetleri hakkında tebliğ, Re.Ga.19.03.2009
ifade eder10. Bu oran Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı tarafından yayınlanan Çeşitli İş Kollarına Ait Asgari İşçilik Oranlarını Gösterir Tebliğ’in 39.sırasında (bina-betonarme karkas inşaat –komple) %9 olarak karşımıza çıkmaktadır. Kurum’un ilgili Sosyal Güvenlik Merkezi11 tarafından yapılan araştırma, inşaat maliyetine Kurumca yayımlanan tebliğ ile belirlenen asgari işçilik oranının %25 eksiği uygulanmak suretiyle yapılır.
Şöyle ki; asgari işçilik oranı : 9 – (9 x %25) = 6,75’dir.
Bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarı = bina maliyeti x asgari işçilik oranı Bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarı => 2.524.500,00 x %6,75 = 170.403,75 TL
Hesaplanan bu tutar, 4/A grubu ve 4.500 m2 bir yapı için en az bildirilmesi gereken prime esas kazanç toplamlarıdır. Diğer bir ifadeyle; bu vasıflardaki bir yapı için bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarı 170.403,75 TL’dir.
İşverenin inşaatın faaliyet dönemi içinde bildirilmiş olduğu prime esas kazanç tutarı 176.000,00TL , bildirilmesi gereken tutardan (170.403,75 TL ) fazla olması sebebiyle Kurum inşaat işiyle ilgili olarak ilgili Belediye’ye verilmek ilişiksizlik belgesi düzenleyebilecektir.
Yukarıda açıklanan hususlar tablo halinde gösterimi şu şekilde olacaktır :
Bina Maliyeti (4/A grubu bina için 2009 yılı maliyeti) : 4.500 x 561 = 2.524.500,00
Bildirilmesi Gereken Asgari İşçilik(Prime Esas Kazanç) : 2.524.500,00 x %6,75 = 170.403,75 Bildirilen İşçilik Tutarı (Prime Esas Kazanç) : 176.000,00
Bildirilen İşçilik > Bildirilmesi Gereken İşçilik : 176.000,00 > 170.403,75
Asgari İşçilik için yeterli işçilik bildiriminde bulunulmuştur. Şunu da hatırlatmakta fayda vardır;
bildirilmesi gereken işçilik tutarından yukarıda görüldüğü gibi fazla bildirimde bulunması durumunda, fazla bildirilen kısım Kurum’dan geri talep edilememektedir. Çünkü ödenen primler istihdam edilen işçinin sosyal güvenlik hakkıdır.
Örneğimizde işverenin inşaat işi ile ilgili işçilik (prime esas kazanç) bildirim toplamlarının 160.000,00 TL olduğu varsayıldığında, bu sefer bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarına (170.403,75) ulaşılamaması sebebiyle, arada fark matrah 12 oluşacaktır. Kurum aradaki fark tutarı üzerinden (170.403,75-160.000,00 = 10.403.75 ) sigorta prim tahakkuk ettirip işverene tebliğ edecektir. İşveren kendisine tebliğ edilen sigorta primini ödemesi durumunda, Kurumundan ilişiksizlik belgesini alabilecektir.
Örnek -II- Malzemeli İşçilik Faturaları ve Prime Esas Kazanç Toplamları İle Asgari İşçilik Bildirimi (Faturalı İnceleme)
Belediye’den ruhsat alınarak, yapımına 01.05.2009 yılında başlanan apartman tipi konutun, fiilen ikmal tarihi 31.03.2010 olup, işveren kapanış dilekçesi ile Kurum’a başvuruda bulunarak, işyerinin kanun kapsamından çıkarılmasını ve ilgili Belediye’ye verilmek üzere ilişiksizlik belgesi talebinde bulunmuştur.
İşverenin talebi üzerine Kurum, bu iş için yeterli işçilik bildiriminde (asgari işçilik) bulunulup bulunmadığını araştırarak, durumu işverene bildirecektir.
Yapıya ait ruhsat bilgileri şu şekildedir;
Yapının sınıfı : 4
Yapının grubu : A
Toplam Yapı İnşaat Alanı : 5.000 m2
10 Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Çeşitli İş Kollarına Ait Asgari İşçilik Oranlarını Gösterir Tebliğ, Re.Ga.12.05.2010/ 27579
11 İşverenin inşaat işyeri dosyasının tescil edilmiş olduğu Sosyal Güvenlik Merkezi (Ünite)
12 Fark Matrah : Bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarı ile bildirilen işçilik tutarı arasında oluşan prime esas kazançların fark tutarı
İşverenin faaliyet dönemindeki bildirim bilgileri şu şekildedir;
Dönem Prime Esas Kazanç İşçi Sayısı Gün Sayısı
Mayıs/2009 14.000,00 TL 7 200
Haziran/2009 15.250,00 TL 8 220
Temmuz/2009 18.000,00 TL 10 300
Ağustos/2009 19.000,00 TL 11 330
Eylül/2009 20.000,00 TL 12 340
Ekim/2009 20.750,00 TL 12 345
Kasım/2009 16.000,00 TL 8 230
Aralık/2009 16.500,00TL 9 260
Ocak/2010 7.000,00 TL 5 130
Şubat/2010 5.000,00 TL 4 97
Mart/2010 1.500,00 TL 1 30
Toplam 153.000,00 TL
Bina Maliyet: 5.000 x 561 = 2.805.000,00 TL
Bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarı: 2.805.000,00 x %6,75 = 189.337,50 TL Bildirilen İşçilik Tutarı: 153.000,00 TL
Bildirilesi Gereken 189.337,50 TL > Bildirilen İşçilik Tutarı 153.000,00 TL Fark Matrah : 189.337,50 – 153.000,00 = 36.337,50 TL (eksik bildirim)
İşveren bu durumunda aradaki fark işçilik (36.337,50 TL) üzerinden hesaplanacak sigorta primini ödeme yoluna giderek, asgari işçilikten doğan eksiğini tamamlayabilir. Diğer bir yöntem ise fark işçilik tutarına itiraz edilerek, işçilik içeren faturalarının bulunduğundan dolayı inceleme talep edilmesidir. Bu durumda işverenin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezince konunun incelenmesi amacıyla Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı ilgili Grup Başkanlığına gönderilir. Diğer bir ifadeyle işveren yapmış olduğu inşaat işi ile ilgili olarak işyeri sicil dosyası altında bildirimde bulunmayan diğer işverenlerin (yüklenici, müteahhit) yapmış olduğu işlerle ilgili malzemeli işçilik ve/veya salt işçilik faturaları ile fark matrahı (işçiliği) kapatmayı talep edebilir. Bu durumda dikkat edilmesi gereken iki önemli husus mevcuttur:
1 – Faturalı inceleme 13 talep edildiğinde asgari işçilik oranına uygulanan %25 indirim hakkından vazgeçilmektedir. Şöyle ki, yukarıdaki örnekte işçilik oranı artık %6,75 değil %9 olarak uygulanacaktır.
2 – İncelemeye konu olacak faturaların alındığı işverenlerin (yüklenici, müteahhit) yapmış oldukları işlere uygun olan Kurumda tescil edilmiş devamlı işyeri dosyasının olması, düzenlemiş olduğu faturaların malzemeli işçilik ve/veya salt işçilik olması yanında vergi usul kanununa uygun olarak düzenlenmiş olması gerekmektedir. Bu bilgiler ışığında örnek II’deki işverenin yeterli ve uygun faturası olduğunu ve fark matrahı faturalı inceleme ile kapatmak talebinde bulunduğunu varsaydığımızda asgari işçilik hesaplaması şu şekilde olacaktır:
İşveren, inşaatın yapımı sırasında XYZ Beton Ltd. Şti’inden 950.000,00 TL tutarında hazır beton hizmeti ve ABC Zemin Kaplama Ltd. Şti.’den 175.000,00 TL tutarında parke ve döşeme işi ile ilgili hizmet satın almıştır. Her iki yüklenici (müteahhit) firmanın da sigorta işyeri sicil nosu 14 yapmış oldukları işlere uygun olduğu ve ilgili yasalara uygun olarak malzemeli işçilik faturaları düzenlediği tespit olunmuştur.
13 Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına bağlı Müfettişler marifetince yapılan inceleme
14 XYZ Beton Ltd. Şti. sigorta işyeri sicil nosu : 2.2361.xxxx (inşaat amaçlı beton ürünlerinin imalatı), ABC Zemin Kaplama Ltd. Şti. sigorta işyeri sicil nosu : 2.1622.xxxx (birleştirilmiş parke döşeme imalatı)
Bina Maliyet : 5.000 x 561 = 2.805.000,00 TL XYZ Beton Ltd. Şti. Fatura Toplamı : - 950.000,00 TL ABC Zemin Kaplama Ltd. Fat. Top. : -175.000,00 TL Hesaplamada Dikkate Alınacak Maliyet : 1.680.000,00TL Bildirilmesi Gereken Asgari İşçilik Tutarı : 1.680.000,00 x %9 = 151.200,00 TL
Bildirilen İşçilik Tutarı : 153.000,00 TL
Bildirilen işçilik tutarının (153.000,00), bildirilmesi gereken (151.200,00) asgari işçilik tutarından büyük olması sebebiyle, fark matrah (işçilik) çıkmamaktadır.
İHALELİ İŞLERDE ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASI
Kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluşlar ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar, ihale yoluyla yaptırdıkları her türlü işlerle ilgili asgari işçilik araştırması, işlerin kesin kabulünün veya geçici kabulünün noksansız yapıldığı tarihten sonra ve işverene ödenmesi gereken katma değer vergisi hariç, malzeme fiyat farkı ve varsa akreditif bedeli dahil, toplam istihkak tutarına, işin asgari işçilik oranının %25 eksiği uygulanmak suretiyle yapılır.
Örnek – III – İhaleli İşlerde Asgari İşçilik Araştırması
YZX Kamu kurumunun “ asma yaya geçidi köprüsü “ işini üstlenen müteahhit, kesin kabulün noksansız yapılmasından sonra, ilgili kurumundan KDV hariç 650.000,00 TL istihkak almıştır. Müteahhit YZX Kamu Kurumu nezdinde bulunan teminatını alabilmek için bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezine ilişiksizlik belgesi için başvuruda bulunmuştur. SGK, ilgili Kamu Kurumundan ihaleli işle ilgili bilgileri maktu form ile yazılı olarak sormuştur (İşin başlama bitiş ve tarihleri, çalıştırılan işçiler ile ilgili puantaj kaydının olup olmadığı, istihkak tutarı, yapılan işin mahiyeti, malzemenin kim tarafından verildiği, taşeron çalıştırılıp çalıştırılmadığı vs.) . Gerekli bilgiler temin edildikten sonra araştırma şu şekilde yapılacaktır:
Müteahhit’in faaliyet dönemi süresince bu işle ilgili olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na tescil ettirmiş olduğu geçici işyeri dosyasına toplam 49.150,00 TL işçilik (prime esas kazanç toplamları) bildirimde bulunmuştur. İşin konusu asma yaya geçidi köprüsü olması sebebiyle, Çeşitli İş Kollarına Ait Asgari İşçilik Oranlarını Gösterir Tebliğ’de asgari işçilik oranı % 10 olduğu gözükmektedir.
Diğer örneklerden farklı olarak yapı ruhsatı olmaması nedeniyle, metrekare üzerinden maliyet hesaplanması yerine, maliyet olarak toplam istihkak tutarı dikkate alınacaktır 15.
Toplam İstihkak Tutarı(KDV Hariç) : 650.000,00 TL
Asgari İşçilik Oranı (%10 ) : 10 – (10 x %25) = %7,5
Bildirilmesi Gereken Asgari İşçilik Tutarı : 650.000,00 x % 7,5 = 48.750,00 TL Bildirilen İşçilik Tutarı (P.E.K.) 16 : 49.150,00 TL
Bildirilen işçilik tutarının, bildirilmesi gerekenden fazla olması sebebiyle, asgari işçilik araştırmasında yeterli işçiliğin bildirildiği tespit edilmiştir.
Şunu da belirtmek gerekir ki; bildirilen işçiliğin yeterli olmaması halinde, özel bina inşaat işlerinde olduğu gibi geçerli malzemeli işçilik ve/veya salt işçilik faturalarının olması durumunda müteahhit faturalı inceleme ile asgari işçilik araştırmasında baraja ulaşma yolunu seçebilir. Böyle bir durumda asgari işçilik oranı, toplam istihkak tutarından malzemeli işçilik faturaları düşüldükten sonra kalan kısma uygulanır.
15 Hem ruhsat maliyeti, hem de istihkak mevcutsa, asgari işçilik araştırmasında yüksek olan maliyet bedeli dikkate alınır.
16 P.E.K. : Prime Esas Kazanç
ASGARİ İŞÇİLİK ARAŞTIRMASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
1. Bildirilen sigortalıların mevzuata uygun olmalıdır. Örneğin, kadın veya çocuk sigortalıların inşaat işlerinde bildirmesi uygun olmayacağı örnek gösterilebilir. Kadın sigortalıların teknik personel olması (inşaat mühendisi, mimar vs.) ve fiilen inşaat işyerinde istihdam edilmesi bildirimde uygun olarak değerlendirilir.
2. İhale makamı bilgileri ile işveren bildirimlerinin tutarlı olmalıdır.
3. Yapılan işin Asgari İşçilik Oranlarını Gösterir Tebliğde yer almaması veya tebliğ edilen tutara dayanak işçilik oranına itiraz edilmesi durumlarında, işin asgari işçilik oranının Asgari İşçilik Tespit Komisyonunca (AİTK) tespit edilmesi amacıyla işle ilgili tüm bilgi ve belgeler (ihale makamınca onaylanmış hakediş raporlarının asılları) Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Prim Tahsilat Dairesi Başkanlığına gönderilerek işçilik oranı bu birimden sorulur.
4. İhaleli işin birden fazla konuyu kapsıyor olması ve bünyesindeki her bir işin asgari işçilik oranının daha önce belirlenmiş olması kaydıyla, ihale makamı tarafından her bir işe ait istihkak tutarlarının ayrı ayrı bildirilmesi hâlinde, araştırma işlemi, her bir işe ait asgari işçilik oranları dikkate alınarak yapılır. Her bir işe ait istihkak tutarının ayrı ayrı bildirilmemesi hâlinde ise, işverenin yazılı isteği üzerine araştırmada, bu işlerin en yükseğine ilişkin asgari işçilik oranı dikkate alınır. İşveren tarafından yapılan işlere ilişkin en yüksek asgari işçilik oranının uygulanmasının kabul edilmemesi durumunda işin asgari işçilik oranı Asgari İşçilik Tespit Komisyonu tarafından belirlenmesi için ünite tarafından konu Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Prim Tahsilat Daire Başkanlığına yazı ile gönderilir.
5. İhale yoluyla yapılan işlerin konsorsiyum şeklinde üstlenilmesi hâlinde, konsorsiyumu oluşturan üstlenicilerin her birine müstakilen istihkak ödenmesi ve bu üstleniciler tarafından idareye ayrı ayrı teminat verilmiş olması kaydıyla üstlenicilerin her birine, verecekleri işyeri bildirgelerine istinaden Kurumca ayrı ayrı sicil numarası verilebilir. İhale konusu işin iş ortaklığı şeklinde üstlenilmesi durumunda ise, işyeri, iş ortaklığı adına ve tek işyeri sicil numarası verilerek tescil edilir.
6. Kurumca 25.04.2009 tarihinde yayınlanan yönetmelikle, asgari işçilik incelemesinde uzlaşma müessesesi getirilmiştir. Ancak uzlaşma, devamlı mahiyetteki işyerlerinde yapılan asgarî işçilik incelemesi için söz konusu olup, geçici mahiyetteki işyerlerinde yapılan asgari işçilik araştırması için söz konusu değildir.
SONUÇ
Kayıt dışı istidamın, Kurum’a hiç bildirilmeden sigortasız işçi istidam edilmesi veya bildirimi yapılsa bile işçi ücretlerinin (prime esas kazançlarının) ve/veya sigorta gün sayılarının eksik bildirilmesi olarak karşımıza çıktığı düşünüldüğünde, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun kayıt dışı istihdamın engellemesinde, asgari işçilik uygulaması önemli bir rol oynamaktadır.
Yararlanılan Kaynaklar
-5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’u -Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği(12.05.2010)
-Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Genelge 2011/13, 04.02.2011 -Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Genelge 16-318, 13.05.2004
-Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Çeşitli İş Kollarına Ait Asgari İşçilik Oranlarını Gösterir Tebliğ, Re.Ga.12.05.2010/27579
-2009 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ, Re.Ga.19.03.2009
-Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Asgari İşçilik İncelemelerinde Uzlaşma Yönetmeliği, Re.Ga.25.04.2009/27210
