KARAYOLU TAŞIMACILIĞINDA YEŞİL LOJİSTİK UYGULAMALARININ VERİMLİLİK ARTIŞINA ETKİLERİ

(1)

İ ş l e t m e l e r d e V e r i m l i l i k A r t ı r ı c ı İ y i U y g u l a m a Ö r n e k l e r i

KARAYOLU TAŞIMACILIĞINDA YEŞİL LOJİSTİK UYGULAMALARININ VERİMLİLİK ARTIŞINA

ETKİLERİ

Melike SAĞOĞULLARI

Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bölümü melikesagogullari@gmail.com

Yrd. Doç. Dr. A. Murat KÖSEOĞLU

Okan Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası Lojistik Bölümü

(2)

Sunum Plânı

► Giriş

► Karayolu Taşımacılığı

► Yeşil Lojistik

► Verimlilik

► Karayolu Taşımacılığında Verimlilik

► Karayolu Taşımacılığında Yeşil Lojistik Uygulamalarının Verimlilik Artışına Etkileri

► Sonuç

(3)

Giriş

► Küresel ticaretin hız kazanmasıyla, üretim ve tüketim merkezlerinin dünyanın farklı lokasyonlarında konuşlanması, lojistik sektörünün gelişiminde önemli bir rol oynamakla birlikte ürünün kaynağı ve nihai tüketici arasındaki mesafeyi de açmıştır.

► Bu durum, daha fazla ürünün taşınmasını gerektirirken, lojistik faaliyetler için gerekli olan enerji ihtiyacının fosil yakıtlardan karşılanması sera gazı yayılımını önemli ölçüde arttırmıştır.

► Sera gazı salınımındaki artış, başta iklim değişikliği olmak üzere, canlı yaşamını ve çevreyi olumsuz yönde etkilemenin dışında,

ekonomik yönden birçok kayıp ve zararı beraberinde getirmiştir.

(4)

Giriş

► Karayolu taşımacılığı, küresel petrol talebindeki artışın yaklaşık

%40’ını oluşturmaktadır.

► Bu durum karayolu taşımacılığından kaynaklanan emisyonların hızlı bir artış trendinde olduğunu göstermektedir.

► Bu nedenle dünya genelinde sera gazı salınımına en fazla etkisi olan sektörlerin başında gelen karayolu taşımacılık sektörü ve sektörde var olmak isteyen işletmeler, çevre duyarlılıklarını ön planda

tutarak ekosistemi tehdit eden ve ekonomik anlamda negatif

etkilerini minimize edecek ve hizmet kalitelerini artırabilecekleri stratejiler uygulamaya yönelmiştir.

(5)

Karayolu Taşımacılığı

Güçlü Yönler

► Aktarmasız taşıma özelliği ile yük üzerinde daha az işlem yapılmakta, mallarda fire ve kayıplar azalmaktadır.

► Aktarmasız taşıma yapılabilmesine bağlı olarak malların ambalajlanması sırasında da maliyetler düşmektedir.

► Diğer taşımacılık türlerine göre esnektir.

► Hava şartlarından daha az etkilenir.

► Hemen bütün yük biçimlerinin taşınmasına imkan verir.

► İlk yatırım maliyetleri diğer modlara göre daha düşüktür.

(6)

Karayolu Taşımacılığı

Zayıf Yönler

► Gürültü ve çevre kirliliği, trafik sıkışıklığı, kapasite darlığı, büyük ölçeklerde maliyetin ve yakıt tüketiminin artması gibi

dezavantajları bulunmaktadır.

► Ağır ve yüksek hacimli yüklerin taşınmasında yasal engellerle karşılaşılabilmektedir.

► Ağırlıklı olarak karayolu taşımacılığının kullanılması, karayollarının hızlı aşınmasına bağlı bir ek maliyet yarattığı gibi, araçların bakım, onarım giderlerinin de artmasına neden olmaktadır.

► Bazı ülkelerde karayolu alt yapısının yetersizliğine bağlı olarak, büyük ağırlıklı taşıma araçlarının trafikte seyrinde sorunlara yol

(7)

Yeşil Lojistik ve Verimlilk

► ‘‘Yeşil lojistik, çevreye en az zarar verecek şekilde lojistik

faaliyetlerin gerçekleştirilmesi amacı ile tüm lojistik faaliyetlerin çevre üzerindeki olumsuz etkisini ölçmek ve en aza indirmeye

çalışan faaliyeti ifade etmektedir.’’

► Verimlilik, kaliteli mal ve hizmet üretimi ve dağıtımı için, araştırma ve geliştirme, yaratıcı düşünce ve olanaklı olan tüm iyileştirme

teknikleri, yöntemleri ve yaklaşımları kullanılarak, elde edilebilir tüm kaynakların optimum kullanımı, bilinen en iyi kaynakların

araştırılması ve yenilerinin üretilmesidir.

(8)

► ‘‘Yeşillenme girişimi, şirketlerin sadece çevresel negatif etkilerini azaltmalarına değil, verimliliklerini artırarak onlara yenilik ve

süreçlerde büyük bir rekabet avantajı yaratmalarına da olanak tanımaktadır.’’

► Bilimsel çalışmalar, finansal anlamda pahalı olduğu düşünülen

çevresel yönetime geçiş maliyetlerinin, işletmelere uzun dönemde kârlılık, operasyonel verimlilik ve maliyet minimizasyonu olarak geri dönüş sağladığını göstermektedir.

Yeşil Lojistik ve Verimlilk

(9)

Yeşil Lojistik ve Verimlilik

Bu işbirliği, 95.000 litre yakıt ve 250 ton karbondioksit tasarrufu (300.000 pound ile eşdeğer bir malî tasarruf) sağlarken,

endüstride en iyi uygulama örneği olarak, 2009 yılı ‘’Motor

Transport Partnership Award’’

Nestle, taşıma faaliyetlerinden

kaynaklanan emisyonların azaltılması ve dağıtım ağında verimlilik yaratmak için United Biscuits ile

gerçekleştirdiği işbirliği sayesinde 2007 yılından bu yana yılda 270.000 km boş araç kullanımını azaltmıştır.

(10)

Karayolu Taşımacılığında Verimlilik

► Ulaşım sektöründe en büyük paya sahip olan karayolu taşımacılığının neden olduğu trafik sıkışıklığı, kazalar, gürültü ve hava kirliliği,

ekolojik dengeyi tehdit etmekte dolayısıyla enerji kaynaklarının tükenmesine, çevre koruma giderlerinin, sağlık harcamalarının ve işletme maliyetlerinin artmasına sebep olmaktadır.

► Bu nedenle, sera gazı salınımına en fazla etkisi olan sektörlerin başında gelen karayolu taşımacılığı sektörüne daha az karbon salınımını ortaya çıkaracak stratejiler geliştirmesi ve uygulaması anlamında büyük sorumluluklar düşmektedir.

► Bu bağlamda, işletmeler lojistik faaliyetlerini yerine getirirken, süreçlerine ‘çevre’ faktörünü dahil ederek, çevresel etkilerinin giderilmesi kapsamında yeşil uygulamalara yönelmiştir.

(11)

► ‘Yeşil Lojistik’ olarak adlandırılan bu uygulamaların lojistik hizmet üretenlerce operasyonlarına entegre edilmesi, çevresel etkilerini azaltma yükümlülüklerini yerine getirmelerinin yanı sıra

verimliliklerini artırmalarına da olanak sağlamaktadır.

► Dolayısıyla, yeşil lojistik uygulamaları, verimlilik kazançları elde etmede etkili bir inovasyondur.

Karayolu Taşımacılığında Verimlilik

(12)

Karayolu Taşımacılığında Verimlilik

► Taşıma faaliyeti için gerekli ana unsur olan yakıttan tasarruf

sağlamalarının dışında, taşıma faaliyeti sırasında katlanılan diğer maliyet kalemlerinde de önemli oranda kazanç elde edebilmektedir.

► Emisyon normuna bağlı ücretlendirme yapılan otoyollarda ya da

tıkanıklık fiyatlandırması uygulaması yapılan metropollerde daha az miktarda geçiş ücreti ödemekte ya da vergiden tamamen muaf

olabilmektedir.

Örneğin, Milano’da çevre kirliliği ve trafik yoğunluğunun

azaltılmasının hedeflendiği ‘ecopass ‘ adı verilen bir sistem ile,

uygulama yapılan bölgede LPG, hibrid ya da elektrik ile çalışan çevre dostu araçlar herhangi bir ücrete tabi olmamaktadır.

Karayolu Taşımacılığında

Verimlilik Artırma Tekniklerini İyi Kullanabilen İşletmeler;

(13)

Karayolu Taşımacılığında Verimlilik

► Söz konusu tekniklerin taşımacılık hizmeti veren kuruluşlarca tercih edilmesi, ürünlerin zamanında teslim edilememesi, gecikmeden

kaynaklanan tazminat giderleri ve müşteri memnuniyetsizliğinden doğan iş kayıplarının önlenmesinde etkili bir rol oynamaktadır.

► İşletmelerin hizmet kalitelerini iyileştirmeleri, piyasa bilinirliklerini artırarak daha çok tercih edilen firma olma avantajı sunarken,

‘çevreye duyarlı hizmet veren kuruluş’ imajı, marka değerleri ve kurumsal itibarlarını yükseltmelerine yardımcı olmaktadır.

► Uluslararası standartların hayata geçirilmesi ise, küresel ölçekte rekabet edilebilir konuma ulaşmalarını kolaylaştırmaktadır.

► Bu durum pazardan daha fazla pay almaları dolayısıyla kâr marjlarını artırmaları anlamına gelmektedir.

Karayolu Taşımacılığında

Verimlilik Artırma Tekniklerini İyi Kullanabilen İşletmeler;

(14)

Karayolu Taşımacılığında Yeşil Lojistik Uygulamaları

► Biyodizel

► Biyoetanol

► Hidrojen

► Likit Petrol Gazı (LPG, Liquefied Petroleum Gas)

► Sıvılaştırılmış Petrol Gazı (LNG, Liquefied Naturel Gas)

► Sıkıştırılmış Petrol Gazı (CNG, Compressed Natural Gas)

Alternatif Yakıtlar

(15)

Karayolu Taşımacılığında Yeşil Lojistik Uygulamaları

► Yük Konsolidasyonu

► Aerodinamik Tasarımlar

► Düşük Dönme Direncine Sahip Lastikler

► Akıllı Ulaşım Sistemleri

► Ekonomik Sürüş Eğitimleri

► Karbon Ayak İzi Hesaplayıcı Göstergeler

Araç Teknolojisindeki Gelişmeler

(16)

Karayolu Taşımacılığında Yeşil Lojistik Uygulamaları

► AB Ağır Hizmet Dizel Motorlar İçin Emisyon Standartları,

► Taşıt Ağırlığına Bağlı Vergi Politikası ve Finansal Teşvikler,

► Tıkanıklık Fiyatlandırması

Vergiler ve Finansal Teşvikler

(17)

Karayolu Taşımacılığında Yeşil Lojistik Uygulamaları ve Verimlilik Artışına Etkileri

Petrol, kömür gibi fosil yakıtların kullanımı sonucu açığa çıkan

karbondioksit sera gazı salınımını artırmakta ve küresel ısınmaya yol açmaktadır.

Bu yakıtların çevre üzerindeki olumsuz etkisini gidermek için fosil yakıtlara kıyasla sera gazı emisyonlarında azalma sağlayan pirinç, buğday, mısır, şeker kamışı, şeker pancarı gibi tarımsal ürünler ve mikroorganizmalardan elde edilen biyodizel ve biyoetanol gibi

alternatif yakıtlar kullanılmaktadır.

Biyoyakıtlar, yenilenebilir ve sürdürülebilir olduğu gibi, fosil yakıtlarla karşılaştırıldığında daha az maliyetlidir.

Alternatif Yakıtlar

(18)

Atmosfere salınımı yalnızca su ve su buharı olan hidrojen de çevre için en temiz alternatif yakıtlar arasında yer almaktadır. Örneğin, Avrupa’da CUTE (Clean Urban Transport for Europe) adı verilen bir temiz toplu taşıma ağında hidrojen enerjisi kullanılmaktadır.

Sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış doğal gaz, likit petrol gazı da düşük emisyon değerleri ile çevre dostu diğer yakıt türlerindendir.

Alternatif Yakıtlar

(19)

► Araç kapasitesinden en iyi şekilde yararlanmak, kullanılan araç

sayısını azaltmak ve bir seferde daha çok ürünün sevk edilmesi için işletmeler, lojistik operasyonlarında mevcut yüklerini birleştirerek yük taşımacılığının çevresel etkilerini azaltığı gibi, maliyetler

üzerinde de önemli avantajlar elde etmektedirler.

► Örneğin, Unilever ve Kimberly - Clark firmaları, ürünlerini konsolide ederek, lojistik maliyetlerini % 12 – 15 oranında düşürmeyi

başarmıştır.

Yük Konsolidasyonu

(20)

Karayolu Taşımacılığında Yeşil Lojistik Uygulamaları ve Verimlilik Artışına Etkileri

► Hava direncini düşürerek daha dengeli bir sürüş ve kaza risklerini en aza indirmeye olanak veren aerodinamik tasarımlar da, araçların

% 7 - 10 oranında daha az yakıt tüketmesini sağlamaktadır.

Aerodinamik Tasarımlar

(21)

Aerodinamik Tasarımlar

► Tırsan firması, yılda 150 bin kilometre yol kat eden bir uzun yol çekici treyler kombinasyonu için, yıllık en az 2 bin litrelik bir yakıt tasarrufu sağladıklarını duyurmuştur.

(22)

► Daha düşük yakıt tüketimi ve daha uzun kilometre performansı özelliğine sahiptir.

► Türk Pirelli firması, bu teknolojiyi kullanarak, binek araç

lastiklerinde yakıt tüketimi ve karbondioksit gibi zehirli gazların çevreye yayılmasında % 4 azalma, dönme direncinde % 20 düşüş ve

% 30 oranında kilometre performansında artış yakaladıklarını, ağır vasıta araç lastiklerinde ise % 15 daha az karbondioksit salınımı ve

% 15 daha fazla kilometre performansı gerçekleştirdiklerini belirtmiştir.

Düşük Dönme Direncine Sahip Lastikler

(23)

Düşük Dönme Direncine Sahip Lastikler

► Firma, 2014 yılında sadece Türkiye’de satışını gerçekleştirdiği çevre dostu lastikleriyle 20 milyon litre yakıt tasarrufu elde etmiştir.

(24)

► Karayolu güvenliğinin sağlanması, karayollarındaki trafik sıkışıklığı ve kaza oranlarının azaltılması, enerji verimliliğinin artırılarak, alt yapı ve araç kapasitesinin daha etkin kullanılmasını ve belirli bir güzergah için daha verimli bir taşımacılık modunun seçilmesine

olanak tanıyan bir teknoloji olup, ölümcül olaylarda yılda % 10 düşüş (3.500 hayat), trafik sıkışıklığı ile ilgili maliyetlerde % 10 düşüş (12.3 milyar Euro) avantajı sunmaktadır.

Akıllı Ulaşım Sistemleri (ITS, Intelligent Transport Systems)

(25)

Akıllı Ulaşım Sistemleri (ITS, Intelligent Transport Systems)

► Karayolu ağında hareket eden filoların etkin bir şekilde

yönetilmesini sağlayan akıllı ulaşım sistemleri, ulaşılması hedeflenen noktaya en uygun rotayı belirleyerek, daha az yol almaları ve daha az zaman geçirmelerinden dolayı karayolu araçlarının zaman, yakıt ve araç yıpranma maliyetlerinden tasarruf sağlamalarına, kaza

oranlarının azalmasıyla iş gücü kayıplarının önlenmesine dolayısıyla işletmelerin hizmet kalitelerini artırıp, rekabet avantajı

yakalamalarına imkân vermektedir.

(26)

► Sürücülerin mümkün olan en düşük seviyelerde akaryakıt

tüketmelerini, kaynakların verimli kullanımını ve işletme giderlerinin azaltılmasına olanak sağlayan bir uygulamadır.

► Örneğin TEB Arval, Türkiye’nin ilk Sürüş Teknikleri Eğitim Kompleksi Autodrom ile yaptığı anlaşma çerçevesinde verdiği

ekonomik sürüş eğitimleri ile yaklaşık % 15 oranında yakıt tasarrufu sağlamaktadır.

► Her bir aracın yılda ortalama 50 bin km yol aldığı ve 3.500 litre

yakıt tükettiği düşünüldüğünde, 100 araçlık bir filoya sahip şirketin eğitimler sonrası sadece yakıttan yıllık tasarruf miktarı 224 bin liraya ulaşabilmektedir.

Ekonomik Sürüş Eğitimleri

(27)

► Ayrıca söz konusu eğitimler, kaza oranlarını azaltarak, maddi -

manevi kayıpların en aza indirilmesini ve kasko prim maliyetlerinin düşürülmesine katkı sağlamaktadır.

(28)

TNT Express Global Şirketi

karbondioksit emisyonlarını azaltmaya yönelik ‘Gezegen Benim’ projesi

kapsamında, karayolu taşımacılığında meydana gelen kazaların ve açığa çıkan karbondioksit miktarının azaltılmasına yönelik çevreci ve güvenli sürüş

teknikleri ile gerçekleştirdiği eğitimler sonrasında kaza sayısını ve açığa çıkan karbondioksit miktarını azaltmayı

başarmıştır.

Söz konusu eğitimler sonrasında meydana gelen kusurlu ve kusursuz kaza oranları tablo 1’de, karbondioksit

Kusurlu TNT Olmayan Kaza

Kusurlu Kaza TNT Gerçekleşen (Tüm Araçlar)2011 139 Kaza 48 Kaza (Tüm Araçlar)2012 109 Kaza 39 Kaza

2011 Gerçekleşen

2012 Hedef

2012 Gerçekleşen 7,5 Ton

Altı Araçlar Hedef 2011 2012 2012

Tablo 1 Çevreci ve güvenli sürüş teknikleri eğitimi sonrasında meydana gelen kaza oranları

Tablo 2 Çevreci ve güvenli sürüş teknikleri eğitimi sonrasında 7,5 ton altı araçlar için CO2 azaltım miktarı

% 50 ve üzeri orandaki kusurlu trafik kazaları dikkate alınmıştır.

(29)

Karayolu Taşımacılığında Yeşil Lojistik Uygulamaları ve Verimlilik Artışına Etkileri

► Çevresel açıdan daha az zarar verici taşımacılık hizmetlerini temin etmeyi hedefleyen şirketler tarafından, taşıma sırasında üretilen karbondioksit salınım miktarını ölçme ve dengeleme işlevini yerine getiren yeşil teknoloji araçları arasında yer almaktadır.

► Karbon ayak izi hesabı ile işletmeler, faaliyetlerinin atmosferde yarattığı küresel ısınma etkisini uygun metodolojiler altında ölçerek tek bir birim üzerinden takip etme ve yönetme imkânı bulabilmekte, enerji tüketimlerini ve dolayısıyla emisyonlarını

azaltabilmektedirler.

Karbon Ayak İzi Hesaplayıcı Göstergeler

(30)

Karbon Ayak İzi Hesaplayıcı Göstergeler

► Örneğin, sürücü performans etkinliğinin izlenerek, yakıt tüketimini minimize edecek stratejilerin uygulanmasıyla (doğru rot balans

ayarı ve lastik basıncının sağlanması vb.) % 10 oranında yakıt tasarrufu elde edilebilmektedir.

► Ayrıca sera gazı emisyonlarının azaltılmasına yönelik stratejilerin hayata geçirilmesi işletmelerin marka değerlerini ve tercih

edilirliklerini arttırarak, daha fazla kâr elde etmelerini sağlamaktadır.

(31)

Standart Uygulama

Tarihi CO

Karbondioksit HC Metan

Nitrojen NOX Oksit

PartikülPM

Euro I 1992 (>85kw) 4,5 1,1 8,0 0,36

Euro II 1998 4,0 1,1 7,0 0,15

Euro III 2000 2,1 0,66 5,0 0,10

Euro IV 2005 1,5 0,46 3,5 0,02

Euro V 2008 1,5 0,46 2,0 0,02

Euro VI 2013 1,5 0,13 0,4 0,01

Tablo 3 Ağır hizmet dizel motorlar için emisyon standarları

Kaynak : www.nao.org.uk, 2010

Motorlu araçların neden olduğu zehirli gaz ve partiküllerin yayılmasını önlemek ve kademeli olarak azaltılması hususunda Avrupa Birliği

tarafından bir dizi standartlar (Tablo 3’de bu standartlar ve yıllara göre emisyon oranları gösterilmektedir) belirlenmiştir. Bu standartlar

doğrultusunda üretilen yeni nesil motorlar sayesinde zehirli gaz ve

Ağır Hizmet Dizel Motorlar İçin Emisyon Standartları

(32)

Karayolu Taşımacılığında Yeşil Lojistik Uygulamaları ve Verimlilik Artışına Etkileri

► Euro serisi motorların lojistik hizmet veren kuruluşlarca tercih edilmesi, lojistik hizmet alan işletmelerin aklında çevreye duyarlı hizmet veren firma imajı yaratarak, daha çok tercih edilmelerine, dolayısıyla iş hacimlerini

genişleterek, kârlarını artırmaları anlamına gelmektedir.

Ağır Hizmet Dizel Motorlar İçin Emisyon Standartları

► Ayrıca, emisyon normuna bağlı olarak ücretlendirme yapılan

otoyollarda ise, geçiş ücretlerinin daha az miktarda ödenmesi ile taşıma maliyetlerini düşürme fırsatı sunmaktadır.

Örneğin, Avrupa’da, başta Almanya ve Avusturya olmak üzere Euro 5 normlarına uygun araç kullanımını teşvik etmek için, otoyol geçiş

(33)

Bir iç yanmalı motor (ya da başka bir yakıtlı güç kaynağı) ile bir elektrik motoru ve bataryasından (ya da ultrakapasitör gibi başka bir elektrik depolama düzeneğinden) oluşan hibrit elektrikli araçlar da şehir içi kullanımında, uzun süreli düşük hızlarda yüksek yakıt ekonomisi

sağlamaktadır. Örneğin, yaklaşık 40 km/saat ortalama hızda, % 70 - 90 arasında bir verimlilik elde edilmektedir.

Hibrit Araçlar

(34)

Yük taşımacılığının çevresel etkilerini azaltmak için gelişmiş ülkeler tarafından vergilendirme ve finansal teşvik politikaları uygulanmaktadır. Örneğin, İsviçre’de 1978 yılında gerçekleştirilen bir düzenleme ile belli bir ağırlığın üzerindeki

taşıtlardan, ağırlığa göre 800 ile 1.300 İsviçre Frangı arasında değişen değerlerde vergi alınması yoluna gidilmiştir.

Lojistik hizmet üreten işletmeler, taşıma faaliyetlerinden doğan vergi yükü

miktarının azaltılması kapsamında araç ağırlığını minimize edecek yeşil teknolojiler kullanmaya yönelmiştir. Örneğin, alüminyum jantlar kullanılarak, araç ağırlığı 200 kg’a kadar azaltılabilmektedir. Araç yakıt ve hava depolarının çelik tank yerine alüminyum malzemeden dizayn edilmesi, ağırlığı % 50 oranında düşürebilmektedir. Araç

ağırlığının hafifletilmesi, vergi yükünün azaltılması dışında taşıma kapasitelerini arttırarak daha fazla ürün taşımalarına, dolayısıyla daha fazla gelir elde etmeleri anlamına gelmektedir.

Vergiler ve Finansal Teşvikler

(35)

► Trafiğin yoğun olduğu saatlerde meydana gelen tıkanıklıkla birlikte artan akaryakıt tüketiminin, kirlenmenin, kazaların, zaman

kayıplarının, karayolu bozulmalarının, işletme ve denetim

masraflarının bedelinin karayolu kullanıcılarından temin edilmesinde kullanılan uygulamalardan bir diğeri ise tıkanıklık fiyatlandırmasıdır.

Tıkanıklık Fiyatlandırması

(36)

► Bu uygulama ile Londra’da trafik tıkanıklığı % 30, havaya salınan azotdioksit gazı % 12, fosil yakıt kullanımı ve karbondioksit salınımı

% 20 oranında azalırken, trafik akışkanlık hızı % 37 oranında artmıştır.

► Benzer şekilde Singapur’da trafikteki ortalama hızda saatte

ortalama 10 mil artış sağlandığı, trafik yoğunluğunun % 45, trafik kazalarının % 25 azaldığı, toplu taşıma araçları kullanımının % 20 arttığı görülmüştür. Stockholm’de de trafik yoğunluğunun % 15, karbondioksit salınımının % 10 - 14 oranında azaldığı tespit

edilmiştir.

► Ayrıca tıkanıklık fiyatlandırması uygulamasının yapıldığı

(37)

Karayolunun belirli bir alanına girişinin veya belirli zaman dilimlerinde

kullanılmasının fiyatlandırmaya tabi tutulması, seyir hızının azalması, seyahat sayısının artması, karayolu araçlarının aşınmasının hızlanması ve seyahat

güzergâhlarının değişimi gibi ekonomik maliyetlerin önlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Örneğin, tıkanıklık artışıyla araç seyir hızının azalması sonucunda yükün, taşıma hizmeti veren kuruluşlarca zamanında teslim edilememesi, gecikmeden kaynaklanan tazminat giderleri ve müşteri

Şehir Değişim % Dönem

Londra (-) 16 2002 - 2006

Stockholm (-) 22 2005 - 2006

Durham (-) 85 2003 - 2004

Roma (-) 10 2005 - 2008

Bologna (-) 23 2004 – 2006

Milan (-) 52 Ocak - Ekim 2008

Tablo 4 Tıkanıklık fiyatlandırması ve taşıt kullanımında azalma

Kaynak : CRE, 2009:12

(38)

Sonuç

► Karayolu taşımacılık sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin operasyonlarında farklı yeşil lojistik uygulamaları kullandıkları tespit edilmiştir.

► Bu uygulamaların karayolu yük taşımacılığı operasyonlarına entegre edilmesi, olumsuz çevresel etkilerin azaltması ile verimliliğin

arttırılmasına olanak sağlamıştır.

► Söz konusu uygulamaların verimlilik artırma teknikleri olarak sektöre birçok açıdan katkı sağladığı görülmüştür.

► Sonuçları ortaya konan bu iyi uygulama örneklerinin sektörde yaygınlaştırılmasının genel olarak işletmelerin maliyetlerini düşüreceği, rekabetçi avantajlarını artıracağı ve söz konusu işletmeleri özellikle uluslararası alanda daha iyi bir konuma taşıyacağı değerlendirilmektedir.

(39)

Sonuç

Aşağıda yeşil lojistik uygulama yerleri, yeşil lojistik uygulamaları ve sağladığı maliyet avantajları özet olarak verilmiştir.

Sonuç olarak yeşil lojistik uygulamaları, işletmelerin çevresel

risklerini ve olumsuz etkilerini azaltacak şekilde ekolojik etkililiği sağlamaktadır. Aynı zamanda maliyetleri azaltarak, verimliliği

Yeşil Lojistik Uygulama Yeri Yeşil Lojistik Uygulaması Sağladığı Maliyet Avantajı

Karayolu Taşımacılığı

Alternatif Yakıtlar Yakıt Tasarrufu

Yük Konsolidasyonu Yakıt Tasarrufu, Kapasite Artışına Bağlı Gelirlerde Artış

Aerodinamik Tasarım Yakıt Tasarrufu, Sigorta Masraflarında Tasarruf Düşük Dönme Direncine Sahip Lastik Yakıt Tasarrufu

Akıllı ulaşım sistemleri

(ITS, Intelligent Transport Systems) Yakıt ve Araç Yıpranma Maliyetlerinde Tasarruf, Rekabet Gücü Ekonomik Sürüş Eğitimleri Yakıt Tasarrufu, Kasko Prim Maliyetlerinde Tasarruf

Karbon Ayak İzi Hesaplayıcı Göstergeler Yakıt Tasarrufu, Rekabet Gücü AB Ağır Hizmet

Dizel Motorlar İçin Emisyon Standartları Yakıt Tasarrufu, Rekabet Gücü, Otoyol Geçiş Ücretlerinde Tasarruf Taşıt Ağırlığına Bağlı

Vergi Politikası ve Finansal Teşvikler Vergi Oranlarında Azalma,Yakıt Tasarrufu, Kapasite Artışına Bağlı Gelirlerde Artış

Tıkanıklık Fiyatlandırması Yakıt Tasarrufu, Tazminat Giderlerinde Tasarruf, İş Kayıplarının Önlenmesi

(40)

KARAYOLU TAŞIMACILIĞINDA YEŞİL LOJİSTİK UYGULAMALARININ VERİMLİLİK ARTIŞINA

ETKİLERİ Sorular…

Yorumlar…

Katkılar…

Melike SAĞOĞULLARI

Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme melikesagogullari@gmail.com