MENDERES
ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş.
2011 YILI RAPORU
Bu rapor, 03.12.2010 tarih ve 6085 sayılı Sayıştay Kanunu uyarınca düzenlenmiştir.
KISALTMALAR
AB: Avrupa Birliği
AYB: Avrupa Yatırım Bankası
AYDEM: Güneybatı Anadolu Enerji Sanayi ve Ticaret A.Ş.
EEF: Elektrik Enerjisi Fonu
EPDK: Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu ETKB: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı DM: Dağıtım Merkezi
İHDS: İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi İM: İndirici Merkez
KDV: Katma Değer Vergisi
KHK: Kanun Hükmünde Kararname KİT: Kamu İktisadi Teşebbüsleri KÖK: Kesici Ölçü Kabini
kWh: Kilowatt Saat
Menderes EDAŞ: Menderes Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi ÖİB: Özelleştirme İdaresi Başkanlığı
ÖYK: Özelleştirme Yüksek Kurulu PMUM: Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi
TEAŞ: Türkiye Elektrik Üretim, İletim Anonim Şirketi TEDAŞ: Türkiye Dağıtım Anonim Şirketi
TEİAŞ: Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi TEK: Türkiye Elektrik Kurumu
TETAŞ: Türkiye Elektrik Ticaret Ve Taahhüt Anonim Şirketi TTK: Türk Ticaret Kanunu
Kuruluşun adı : Menderes Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi
Merkezi : Denizli
Bağlı olduğu kuruluş : Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ)
Sermaye Durumu
Ortaklık Hisse adedi
Taahhüt edilen Ödenen Ödenmemiş
TL % TL % TL %
-TEDAŞ - 137.440.833,0 100,0 137.440.833,0 100,0 - -
Toplam - 137.440.833,0 100,0 137.440.833,0 100,0 - -
Yönetim Kurulu (Karar Organı)
Karar organındaki unvanı
Adı ve soyadı
Temsil ettiği bakanlık
veya kuruluş
Kuruluştaki görevi veya mesleği
Görevli bulunduğu süre Başlama
tarihi
Ayrılma tarihi 1- Başkan Elmas Yaşar
BOSTANCI ÖİB TEDAŞ Genel Müdür
Yardımcısı 28.12.2009 Devam
ediyor
2- Üye Atıf KIR ÖİB ÖİB Uzman 03.08.2009 Devam
ediyor
Üye Akif Çağatay KILIÇ ÖİB Başbakanlık Müşaviri 30.12.2010 10.03.2011
3- Üye Bahattin UZUN ÖİB ÖİB Uzman 14.06.2011 Devam
ediyor D e n e t ç i l e r
Denetim organındaki unvanı
Adı ve soyadı
Temsil ettiği bakanlık
veya kuruluş
Kuruluştaki görevi veya mesleği
Görevli bulunduğu süre Başlama
tarihi
Ayrılma tarihi Denetçi
“
Metin KATAR Nevzat TUNCER
ÖİB
“
ÖİB Uzman “ “
03.08.2009 14.09.2011
14.09.2011 Devam
ediyor
İ Ç İ N D E K İ L E R
Sayfa No:
I. TOPLU BAKIŞ I
II. İDARİ BÜNYE 1
A- Mevzuat 1 B- Teşkilat 3 C- Personel durumu 5
III. MALİ BÜNYE 11
IV. İŞLETME ÇALIŞMALARI 12
A- Giderler 12
V. BİLANÇO 18
- Aktif 18
- Pasif 22
VI. GELİR TABLOSU 27
VII. EKLER 32
I I. TOPLU BAKIŞ
Ülkenin ihtiyacı olan elektriğin üretim, iletim, dağıtım ve ticaretinin entegre bir sistem içinde yapılması amacıyla 15.07.1970 tarih ve 1312 sayılı Kanunla Türkiye Elektrik Kurumu (TEK) kurulmuş ve Etibank topluluğuna bağlı “Etibank Elektrik İşletmeleri Müessesesi” tarafından yürütülmekte olan elektrik hizmetleri TEK’e devredilmiştir. 09.09.1982 tarih ve 2705 sayılı Kanunla belediyeler, köyler ve muhtelif birliklerce yürütülmekte olan elektrik hizmetlerinin de TEK’e devredilmesiyle birlikte ülke genelindeki elektrik üretim, iletim ve dağıtım faaliyetleri tek elde toplanmıştır.
Bakanlar Kurulu’nun 12.08.1993 tarih, 93/4789 sayılı Kararıyla TEK, iki ayrı iktisadi devlet teşekkülü olarak yeniden teşkilatlandırılmıştır. Böylece elektrik enerjisi dağıtım faaliyetlerini yürütmek üzere Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) oluşturularak daha önce TEK Yönetim Kurulu kararları doğrultusunda her il bazında kurulmuş olan elektrik dağıtım müesseseleri TEDAŞ’a bağlanmıştır.
TEDAŞ’ın müessese ve bağlı ortaklıklarının özelleştirilmesiyle ilgili çalışmalar başlangıçta Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından 3096 sayılı Kanun çerçevesinde yürütülmüştür.
Türkiye Elektrik Kurumu dışındaki kuruluşların elektrik üretim, iletim, dağıtım ve ticaretiyle görevlendirilmesi hakkındaki 3096 sayılı Kanun 04.12.1984 tarihinde yürürlüğe girmiş ve özel hukuk hükümlerine tabi sermaye şirketleri statüsüne sahip yerli ve yabancı şirketlerin elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı ve ticaretiyle görevlendirilmeleri yolu açılmıştır. Bu çerçevede Bakanlar Kurulu tarafından onaylanan bir yönetmelikle elektrik enerjisi dağıtım ve ticareti faaliyeti için ülke genelinde 33 adet görev bölgesi belirlenmiştir.
TEDAŞ’ın müessese ve bağlı ortaklıklarının 3096 sayılı Kanun çerçevesinde özelleştirilmesi çalışmaları, dağıtım tesisleri işletme haklarının devri şeklinde yaygın olarak 1996 yılında başlatılmış ve bu kapsamda birçok bölge için işletme hakkı verilecek firmalar Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından ihale sonucunda belirlenmiş, Bakanlar Kurulu’nun muhtelif kararları ile bu firmalara görev verilmesi, işletme haklarının bunlara devredilmesi ve bunlarla ilgili sözleşmelerin yapılması hususları hüküm altına alınmış, birçok bölgede imtiyaz ve özel hukuk hükümlerine göre hazırlanan sözleşmeler karşılıklı olarak imzalanmış ve bazılarında ise devir kurulları oluşturulmuştur. Ancak çeşitli nedenlerin etkisiyle 3096 sayılı Kanun kapsamında sürdürülen işletme hakkı devir çalışmaları hiçbir bölgede sonuçlanmamıştır.
Diğer taraftan elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreye uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, enerji piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin sağlanması amacıyla hazırlanan 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, 3.03.2001 tarih, 24335 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
4628 sayılı Kanunda, dağıtımdaki özelleştirmenin 4046 sayılı Kanun kapsamında Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yapılacağı, 3096 sayılı Kanun kapsamında yürütülmekte olan işletme hakkı devirlerinin ise sözleşmelerde yeni
II oluşturulan piyasa şartlarına uyum için gerekli tadilatların yapılması halinde mevcut sözleşmelerle sonuçlandırılabileceği hükümleri yer almıştır.
4628 sayılı Kanunla oluşturulan Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından piyasadaki elektrik enerjisi faaliyetleri için lisans alınması zorunlu hale getirilmiş ve mevcut faaliyetlerini sürdürmeleri için, 64 müessese ve İstanbul İli Anadolu Yakası Koordinatörlüğünün faaliyet alanını kapsayan bölgede TEDAŞ’a ve kendi faaliyet alanları içinde bağlı ortaklıklara, 13.03.2003 tarihinden itibaren 10 yıl geçerli olan “Dağıtım Lisansı” ve “Perakende Satış Lisansı” verilmiştir.
Yüksek Planlama Kurulu’nun 17.03.2004 tarih ve 2004/3 sayılı Kararı ile onaylanan “Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Strateji Belgesi” ile özelleştirmeye hız kazandırılması ve belirsizliklerin giderilmesi amacıyla özelleştirmenin temel ilkeleri ve bir hazırlık çalışma programı belirlenmiştir. Söz konusu programda, özelleştirmelerin 4628 sayılı Kanun gereği, 4046 sayılı Kanun kapsamında yürütülmesi, sektördeki özelleştirmelere öncelikle dağıtımdan başlanması ve dağıtımdaki özelleştirmenin 2006 yılı sonuna kadar tamamlanması öngörülmüştür.
Söz konusu Belgede, dağıtım bölgeleriyle ilgili olarak işletme ve çevresel koşullar yanında mevcut sözleşmelerin varlığı ile mevcut hukuki süreçler dikkate alınarak, Türkiye genelinde en fazla 21 dağıtım bölgesi oluşturmak üzere gerekli düzenlemelerin yapılması öngörülmüş, ayrıca elektrik dağıtımının özelleştirilmesinde uyulacak bazı kurallar ile bir eylem planı yer almıştır.
Bu çerçevede, Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 02.04.2004 tarih, 2004/22 sayılı Kararıyla müessese ve bağlı ortaklıklar dahil TEDAŞ’ın tamamı özelleştirme kapsam ve programına alınmıştır.
Dağıtım bölgelerinin şirketleştirilmesi amacıyla 15 yeni elektrik dağıtım şirketinin kurulmasına karar verilmiş ve 4046 sayılı Kanuna göre Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından 25.01.2005 tarihinde Ana Sözleşmesi onaylanan Menderes EDAŞ’ın kuruluş kararı, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın 31.01.2005 tarih, 991 sayılı yazısıyla TEDAŞ’a bildirilmiştir.
TEDAŞ Yönetim Kurulu’nun 17.02.2005 tarih, 7-92 sayılı Kararıyla 19.
bölgede, Aydın, Denizli ve Muğla Elektrik Dağıtım Müesseselerinin faaliyet alanı içerisinde 01.03.2005 tarihinden itibaren elektrik enerjisinin dağıtımı, perakende satışı ve perakende satış hizmeti faaliyetlerinde bulunmak üzere bölge merkezi Denizli olarak belirlenen, nominal sermayesinin tamamı TEDAŞ’a ait olan Menderes Elektrik Dağıtım A.Ş. kurulmuş ve bölgede faaliyet gösteren TEDAŞ elektrik dağıtım müesseseleri bu şirkete bağlanmıştır.
Şirket, 01.03.2005 tarihinde 22646 sicil numarasıyla Denizli Ticaret Sicili’nde tescil edilmiş ve bu tescilin Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde ilânıyla faaliyetlerine başlamıştır.
TEDAŞ Yönetim Kurulu’nun 07.03.2005 tarih ve 11-133 sayılı Karar ile de Menderes EDAŞ’a bağlanan müesseselerin tüzel kişilikleri korunmuş, sadece ticari unvanları yeni duruma göre (örneğin, Menderes Elektrik Dağıtım A.Ş. Denizli Müessesesi şeklinde) değiştirilmiştir.
III 2005 yılı sonunda da TEDAŞ Yönetim Kurulu’nun 30.11.2005 tarih ve 53-972 sayılı Kararıyla Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın 19.12.2005 tarih, 1735 sayılı Oluru doğrultusunda, müesseselerin tüzel kişiliklerinin sona erdirilmesi ve il müdürlükleri olarak faaliyetlerine devamı konusunda, Menderes EDAŞ Yönetim Kurulu karar almış ve alınan kararlar çerçevesinde, söz konusu müesseselerin tüzel kişiliklerinin ilgili ticaret sicillerinden terkini yaptırılarak bu hususlar Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde yayımlanmıştır.
Şirketin son 5 yıllık faaliyetleriyle ilgili toplu bilgiler aşağıdaki tabloda verilmiştir.
IV
Toplu Bilgiler Ölçü 2007 2008 2009 2010
Son iki yıl Artış veya 2011 farkı
azalış (%)
Esas sermaye Bin TL 137.441 137.441 137.441 137.441 137.441 - 0,0
Ödenmiş sermaye Bin TL 137.441 137.441 137.441 137.441 137.441 - 0,0
Öz kaynaklar Bin TL 112.652 115.214 98.729 103.662 131.172 27.510 26,5
Yabancı kaynaklar Bin TL 217.002 164.173 347.263 355.019 239.070 (115.949) (32,7)
Maddi duran varlıklar (edinme değeri) Bin TL 53.377 56.943 58.223 60.058 0 (60.058) (100,0)
Maddi duran varlıklar (birikmiş amor.) Bin TL 146.772 3 3 - - - -
Yatırımlar için yapılan nakdi ödemeler Bin TL 21.802 25.591 1.361 1.808 - - -
Yatırımların gerçekleşme oranı (nakdi) % 96 100 100 100 - - -
Tüm alım tutarı Bin TL 612.380 471.355 - - - - -
Satın alınan enerji miktarı GWh 6.081 3.982 - - - - -
Satın alınan enerji mal.tutarı Bin TL 595.481 451.650 - - - - -
Satın alınan enerji birim maliyeti Kr/KWh 9,79 11,34 - - - - -
Kayıp ve kaçakların oranı % 6,96 4,2 - - - - -
Satılan enerji miktarı GWh 5.658 3.815 - - - - -
Net satış tutarı Bin TL 689.772 574.035 - - - - -
Ortalama satış fiyatı (Net) Kr/KWh 12,19 15,05 - - - - -
Ortalama satış maliyeti Kr/KWh 11,95 12,73 - - - - -
Stoklar: -
Malzeme Bin TL 8.516 3.100 1.348 - - - -
Diğer stoklar Bin TL 316 268 7 - - - -
Memur (Ortalama) Kişi 34 28 15 8 1 (7) (87,5)
Sözleşmeli (Ortalama) Kişi 267 233 171 73 10 (63) (86,3)
İşçi (Ortalama) Kişi 637 529 - 0 1 1 100,0
Personel için yapılan tüm giderler Bin TL 38.265 37.166 8.337 3.717 1.363 (2.354) (63,3)
Cari yıla ilişkin:
-Memurlar için yapılan giderler Bin TL 1.080 925 537 313 68 (245) (78,3)
-Memur başına aylık ortalama gider TL 2.648 2.754 2.985 3.260 3.777 517 15,9
-Sözleşmeliler için yapılan giderler Bin TL 7.005 6.898 5.711 2.298 410 (1.888) (82,2) -Sözleşmeli başına aylık ortalama gider TL 2.186 2.467 2.783 2.624 3.106 482 18,4
-İşçiler için yapılan giderler Bin TL 27.665 17.239 304 - 772 772 100,0
-İşçi başına aylık ortalama gider TL 3.619 3.837 - - 4666 4.666 100,0
Dönem kârına ilişkin vergi ve diğer yük. Bin TL - - - - - - -
Tahakkuk eden vergiler (*) Bin TL 9.528 2.358 5.432 5.450 279 (5.171) (94,9)
GSYİH' ya katkı (üretici fiyatlarıyla) Bin TL 82.244 98.945 132 1.100 (1.071) (2.171) (197,4) GSYİH'ya katkı (alıcı fiyatlarıyla) Bin TL 141.037 108.473 2.490 6.550 (792) (7.342) (112,1) GSMH 'ya katkı (alıcı fiyatlarıyla) Bin TL 141.037 108.473 2.490 6.550 (792) (7.342) (112,1)
İşletme faaliyet.kârlılığı (Öz kay. yön.) % 8,5 - - - - - -
Mali kârlılık (Öz kaynaklar yönünden) % - 2,2 - - - - -
İktisadi kârlılık % - 1,2 - - - - -
Zararlılık % 29,7 - - - - - -
Faaliyet kârı veya zararı Bin TL 13.593 61.819 (19.906) (15.474) (16.346) (872) 5,6
Dönem kârı veya zararı Bin TL (47.700) 2.562 (16.485) 4.933 27.510 22.577 457,7
Bilanço kârı veya zararı Bin TL (47.700) (45.138) (61.623) (56.690) (29.181) 27.509 (48,5)
V Menderes Elektrik Dağıtım A.Ş. Yüksek Planlama Kurulu’nun 17.03.2004 tarih, 2004/3 sayılı Kararıyla kabul edilen Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Strateji Belgesi ile belirlenen 21 elektrik dağıtım bölgesinden Aydın, Denizli, Muğla illerini kapsayan 19 uncu bölgede faaliyette bulunmak üzere kurulmuştur.
Güneybatı Anadolu Enerji Sanayi ve Ticaret A.Ş (AYDEM), 3096 Sayılı Kanunun 3 üncü maddesi gereği 09.10.1991 tarih, 91/2325 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla Aydın, Denizli ve Muğla illerini kapsayan bölgede 30 yıl süreyle elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı ve ticaretini yapmakla görevlendirilmiştir.
AYDEM’in görevli şirket olarak belirlenmesine ilişkin söz konusu 91/2325 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, 13.11.1996 tarih, 96/8811 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla iptal edilmiştir. Ancak anılan Şirket mahkeme yoluna başvurmuş ve Danıştay Onuncu Dairesi 1997/194 E., 1998/1182 K. Sayılı kararıyla 96/8811 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının davacı Şirkete ilişkin kısmı iptal edilmiştir.
Adı geçen Şirket, 22.9.2000 tarihinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığıyla Uygulama Sözleşmesi, 29.03.2001 tarihinde de TEDAŞ ile İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi imzalamıştır. Daha sonra mevcut Uygulama Sözleşmesi 08.07.2007 tarihinde 1 Nolu Uygulama Tadil Sözleşmesiyle, İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi de 13.03.2008 tarihinde 1 Nolu Devir Tadil Sözleşmesiyle tadil edilmiştir. Mevcut sözleşmeler tadilinden sonra AYDEM, 08.04.2008 tarihinde bu bölgede faaliyette bulunmak üzere EPDK’ya lisans başvurusu yapmıştır.
AYDEM A. Ş.’nin lisans başvurusu EPDK tarafından uygun bulunmuş, 17.7.2008 tarih, 1678/1-2 sayılı Kurul kararları ile fiili devir tarihinden geçerli olmak üzere adı geçen Şirkete 30 yıl süreli dağıtım ve perakende satış lisansı verilmiş ve eş zamanlı olarak Menderes EDAŞ’ın dağıtım ve perakende satış lisansları iptal edilmiştir.
Bölgenin AYDEM A.Ş.’ye fiili devri gerçekleştirmek üzere oluşturulan Devir Kurulu Menderes EDAŞ faaliyet bölgesindeki devir ve tespit çalışmalarını sürdürürken 15.08.2008 tarihinde AYDEM’e fiili devir gerçekleşmiş, Devir Kurulu çalışmaları 15.08.2009 tarihinde sonuçlandırılmıştır.
Şirketin işçi kadroları ise; TEDAŞ İle AYDEM arasında 29.03.2001 tarihinde imzalanan “İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi”nin “Personel Devri usul ve Esasları”nı düzenleyen 19 uncu maddesi çerçevesinde 4857 sayılı İş Kanununa göre Menderes A.Ş.’de çalışan 650 işçiden 441 işçi AYDEM’e geçmiş, 188 işçi kendi isteğiyle emekliye ayrılmış, 21 işçide diğer sebeplerle Şirketten ayrılmıştır.
2011 yılında Menderes A.Ş.’de 2 memur, 10 sözleşmeli ve bir de kapsamdışı işçi olmak üzere toplam 13 personel çalışmıştır.
Herhangi bir ticari faaliyeti olmayan Şirket, personel ve diğer giderlerinden dolayı sürekli zarar etmektedir. 2011 yılında oluşan dönem karı 6113 sayılı Yasanın uygulaması ile ilgilidir.
VI -Öneriler:
Menderes Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin 2011 yılı çalışmaları üzerinde Sayıştay tarafından yapılan incelemeler sonucunda getirilen öneriler aşağıdadır.
1- Menderes EDAŞ tüzel kişiliğinin bir an önce sona erdirilmesi ile halihazırda Şirket mensubu olan personele Denizli, Aydın, Muğla dağıtım bölgesine ilişkin TEDAŞ Temsilciliği görevlerinin usulüne uygun surette verilmesi (Sayfa; 5),
2- Devredilen dağıtım tesislerinin mülkiyet hakkından doğan hak ve vecibelerin yerine getirilmesi ve kullanılması konusunda daha hassas davranılarak malik sıfatıyla TEDAŞ Genel Müdürlüğünce, Turkcell ile Menderes EDAŞ arasındaki baz istasyon inşa sözleşmelerinin akıbeti konusunda bir karara varmasının sağlanması için başlanmış olan girişimlerin sürdürülmesi (Sayfa; 16),
3- AYDEM’e devredilen söz konusu Şirket tarafından fiilen kullanılmakta olduğu halde halen Menderes EDAŞ bilançosunda yer alan dağıtım tesislerine ilişkin bütün muhasebe kayıtlarının yeniden değerlendirilerek mevcut duruma uygun hale getirilmek üzere fiktif mahiyet taşıyan hesapların tasfiye edilmesi (Sayfa; 18, 14, 21),
4- Raporun ilgili bölümlerinde yer alan ve Ek:9’da listelenen diğer öneri ve tavsiyelerin de yerine getirilmesi.
Sonuç:
Menderes Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin 05.07.2012 tarihindeki kendi genel kurulunda kabul edilen 2011 yılı bilânçosu ve 27.509.811,48 Türk Lirası dönem kârıyla kapanan gelir tablosu genel görüşmeye sunulur.
1 II. İDARİ BÜNYE
A-Mevzuat:
Menderes EDAŞ’ın Ana Sözleşmesinin 25.01.2005 tarihinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından onaylanması ve Denizli Ticaret Sicili kaydına 22646 sicil numarası ile tescili ve 09.03.2005 tarih ve 6256 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edilmesiyle kuruluşu tamamlanmış ve tüzel kişilik kazanan Şirket faaliyetlerine başlamıştır.
Ana Sözleşmesine göre, şirketin merkezi Denizli, sermayesi de (tamamı TEDAŞ’a ait olmak üzere) 137.440.833 liradır.
Menderes Elektrik Dağıtım A. Ş. Yüksek Planlama Kurulu’nun 17.03.2004 tarih ve 2004/3 sayılı Kararında kabul edilen Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Strateji Belgesi ile belirlenen 21 elektrik dağıtım bölgesinden birisi olarak 19. bölgede faaliyette bulunmak üzere, Denizli Elektrik Dağıtım Müessesesi, Aydın Elektrik Dağıtım Müessesesi ve Muğla Elektrik Dağıtım Müessesesinin birleştirilmesiyle teşkil edilmiştir.
Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Strateji Belgesinde, coğrafi yapı, işletme koşulları, enerji bilançosu, teknik/mali özellikler ve mevcut sözleşmelerin varlığı ile mevcut hukuki süreç dikkate alınarak, Türkiye genelinde en fazla 21 dağıtım bölgesi oluşturmak üzere gerekli düzenlemelerin yapılması yanında özelleştirme sürecine ilişkin olarak dağıtım özelleştirmesi eylem planına yer verilmiştir.
Bu plana göre, 01 Nisan 2004 tarihine kadar TEDAŞ ve bağlı ortaklıklarının özelleştirme programına alınması, 30 Nisan 2004 tarihine kadar dağıtım bölgelerinin oluşturulmasına ilişkin gerekli hukuki düzenlemelerin yapılması, 31 Mart 2005 itibarı ile dağıtım şirketleri/bölgeleri için ihale sürecinin, hazırlık çalışmalarının yerine getirilmesini takiben başlatılması ve 31 Aralık 2006 tarihine kadar da tüm dağıtım şirketlerinin/bölgelerinin özelleştirilmesi hedeflenmiştir.
Ancak, Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 27.12.2006 tarih ve 2006/107 sayılı Kararı ile özelleştirme işlemlerinin tamamlanmasına ilişkin süre 31.12.2006 tarihinden itibaren iki yıl uzatılmıştır.
YPK’nın 17.03.2004 tarih ve 2004/3 sayılı Kararı doğrultusunda Özelleştirme Yüksek Kurulunun 02.04.2004 tarih ve 2004/22 sayılı Kararı ile müessese ve bağlı ortaklıklar dahil TEDAŞ’ın tamamı özelleştirme kapsam ve programına alınmıştır.
4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve bu kanuna göre çıkarılmış Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği hükümlerine göre, şirketin dağıtım ve perakende satış faaliyetlerini yürütebilmesi için lisans alması zorunluluğu bulunduğundan Şirket 24.08.2006 tarihine kadar, TEDAŞ ve müesseseleri adına, 13.03.2003 tarihinden itibaren 10 yıl süreli olarak verilen “dağıtım lisansı” ve “perakende satış lisansı”
kapsamında faaliyetini sürdürmüştür.
2 EPDK’nın 24.08.2006 tarih 874-29, 874-30 sayılı kararları ile 01.09.2006 tarihinden itibaren 30 yıl süreyle geçerli olacak şekilde şirketlerin yeni faaliyet bölgelerini kapsayacak dağıtım ve perakende satış lisansları verilmiştir.
Şirketin 4046 sayılı Kanun hükümleri doğrultusunda %100 oranındaki hissenin blok olarak satışı amacına yönelik olarak, faaliyet alanındaki dağıtım hat ve tesisleri ile bunların işletilmesi için varlığı zorunlu diğer taşınmazların mülkiyetlerinin TEDAŞ’ta bırakılarak, işletme hakkının şirkete verilmesi kararlaştırılmış ve bu kapsamda “Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. ile Menderes Elektrik Dağıtım A.Ş.
Arasındaki 24.07.2006 tarihli İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi” imzalanmıştır.
Ancak daha önce TEDAŞ’ın özelleştirilmesiyle ilgili çalışmaların 3096 sayılı Kanun çerçevesinde ETKB tarafından yürütüldüğü dönemde Güneybatı Anadolu Enerji Sanayi ve Ticaret A.Ş. (AYDEM), 3096 Sayılı Kanunun 3 üncü maddesi gereği, 09.10.1991 tarih ve 91/2325 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Aydın, Denizli ve Muğla illerini kapsayan bölgede 30 yıl süre ile elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı ve ticaretini yapmakla görevlendirilmiştir.
AYDEM’in görevli şirket olarak belirlenmesine ilişkin söz konusu 91/2325 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, 13.11.1996 tarih ve 96/8811 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile iptal edilmiş ise de adı geçen şirket mahkeme yoluna başvurmuş ve Danıştay Onuncu Dairesi 1997/194 E. 1998/1182 K. sayılı Kararı ile 96/8811 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının davacı şirkete ilişkin kısmını iptal etmiştir.
Danıştay Onuncu Dairesinin söz konusu kararı ile ilgili olarak, Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu; 06.11.1998 tarih ve 1998/396 E. 1998/491 K. sayılı Kararı ile temyiz isteminin reddi ve kararı onama; 18.06.1999 tarih ve 1999/87 E.
1999/790 K. sayılı Kararı ile de karar düzeltme talebinin reddi kararını vermiştir.
Bu suretle AYDEM’e görev verilmesine ilişkin 91/2325 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptaline ilişkin 96/8811 sayılı Bakanlar Kurulu Kararını iptal eden Danıştay Onuncu Dairesinin 1998/1182 K. sayılı Kararı kesinleşmiştir.
Adı geçen Şirketin 22.09.2000 tarihinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Uygulama Sözleşmesi, 29.03.2001 tarihinde TEDAŞ ile İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi imzalamış olması nedeniyle bu sözleşmeler mahkeme kararının kesinleşmesiyle tekrar geçerli hale gelmiştir.
03.03.2001 tarihinde yürürlüğe giren 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun geçici 4 üncü maddesinde, kamuya ait elektrik enerjisi üretim ve dağıtım tesislerinden işletme hakları devri öngörülenlerden devir işlemlerini 31 Ekim 2001 tarihine kadar tamamlayamayan şirketlerin mevcut sözleşmelerinin hükümsüz sayılacağına ilişkin hüküm yer almıştır.
Ancak Anayasa Mahkemesi, 2001/7 sayılı Kararı ile önce bu hükmün yürütmesini durdurmuş, sonra da 2002/28 sayılı Kararı ile iptal etmiştir.
Bu aşamadan sonra mevcut uygulama ve devir sözleşmesinin, 4628 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesi hükmü doğrultusunda, bu sözleşmelerden doğan hak ve vecibeler ile 4628 sayılı Kanun hükümleri göz önünde bulundurularak, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunca belirlenecek esaslara göre tadil edilmesi gündeme gelmiştir.
3 Mevcut Uygulama Sözleşmesinin, 08.07.2007 tarihinde 1 Nolu Uygulama Tadil Sözleşmesi ile tadil edilmesi üzerine, yukarıda belirtilen ÖYK kararı gereği İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi de 13.03.2008 tarihinde 1 Nolu Devir Tadil Sözleşmesi ile tadil edilmiştir.
Mevcut sözleşmelerin tadil edilmesi ile AYDEM A.Ş. 08.04.2008 tarihinde söz konusu bölgede faaliyette bulunmak üzere EPDK’ya lisans başvurusunda bulunmuştur.
EPDK tarafından AYDEM A.Ş.’nin lisans başvurusu uygun bulunmuş ve 17.07.2008 tarih 1678/1-2 sayılı Kurul kararları ile fiili devir tarihinden geçerli olmak üzere adı geçen Şirkete 30 yıl süreli dağıtım ve perakende satış lisansı verilerek Menderes EDAŞ’ın dağıtım ve perakende satış lisansları da iptal edilmiştir.
Dağıtım bölgesinin AYDEM A.Ş’ye fiili devrini gerçekleştirmek üzere bir devir kurulu oluşturulmuş ve devir işlemleri 15.08.2008 tarihinde gerçekleştirilmiştir.
23.07.2009 tarih ve 2009/47 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararıyla MENDERES Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin yeniden özelleştirme kapsam ve programına alınmasına karar verilmiştir. Bu Kararda,
“Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın 13.07.2009 tarih ve 4763 sayılı yazısına istinaden,
1. Menderes Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin özelleştirme kapsam ve programına alınmasına,
2. Menderes Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin satış yöntemi ile özelleştirilmesine, 3. Özelleştirme işlemlerinin 31/12/2010 tarihine kadar tamamlanması”
Öngörülmüştür. Şirkette çalışan memurlar ile sözleşmeli personelin özlük ve sosyal haklarına ilişkin işlemler; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun, 527 sayılı KHK ve bunların ek ve değişiklikleri ile Bütçe Kanunu, Bakanlar Kurulu, Yüksek Planlama Kurulu ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı kararları doğrultusunda yürütülmektedir.
Menderes EDAŞ, 3346 sayılı Kanun gereği Türkiye Büyük Millet Meclisi ve 4046 sayılı Kanun gereği Sayıştay’ın denetimine tabidir.
Şirketin kendi iç mevzuatı bulunmamakta TEDAŞ Genel Müdürlüğü yönetmelik ve yönergeleri uygulanmaktadır.
B-Teşkilat:
Şirket Anasözleşmesine göre Şirketin organları genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kuruludur. Ana sözleşmenin geçici maddelerinde, şirket sermayesindeki kamu payı %50’nin altına düşünceye kadar 4046 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı hükmü yer aldığından, yönetim kurulu üyeleri ve denetçiler Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın bağlı olduğu Bakanlık tarafından atanmaktadır.
Ana Sözleşmeye göre Şirket Genel Kurulu pay sahibi ortaklardan oluşmaktadır.
Ayrıca, Şirket Ana Sözleşmesinin Genel Kurul ile ilgili olan 23-33. maddeleri TTK paralelinde düzenlenmiştir. Ancak uygulamada 4046 sayılı Kanunun 20/C
4 maddesindeki “(Ek cümle: 09.01.2002-4733/10-B md) Özelleştirme programında bulunan ve sermayesinin tamamı Devlete ait olan anonim şirket statüsündeki kuruluşlarda, Türk Ticaret Kanununun genel kurul toplantılarına ilişkin hükümleri uygulanamaz” hükmü gereğince, ÖİB tarafından bu kapsamdaki kuruluşlarda genel kurul yapılmaması şeklinde bir uygulama benimsenmiş olup, ÖİB tarafından şirketlerin tümü için yazılan bir yazı ile ilgili yıl bilanço ve gelir tabloları ile yönetim ve denetim kurullarının ibra edilmelerine karar verildiği hususu bildirilmektedir.
2011 yılı için bu husus ÖİB’nin 05.07.2012 tarih, ÖİB-K- 21 sayılı Kararıyla yerine getirilmiştir.
Menderes EDAŞ’ın 2009 yılı denetim Raporunda yer alan dağıtım ve perakende satış lisansı iptal edilen Şirketin tüzel kişiliğinin sona erdirilmesine ilişkin öneriye TEDAŞ Genel Müdürlüğü tarafından, İşletme Hakkı 1 nolu Tadil Devir Sözleşmesine göre TEDAŞ’ın sorumluluğu bulunan davaların, devam eden kamulaştırma işlemlerinin ve alacakların takibiyle ilgili işlerin Menderes EDAŞ’ın geleceği hakkında nihai karar verilinceye kadar bu Şirket tarafından yürütülmesinin kararlaştırıldığı şeklinde bir cevap verilmiştir. TEDAŞ Genel Müdürlüğünün öneri cevabının ÖİB bilgisi dahilinde verildiği dikkate alındığında, Menderes EDAŞ’ın geleceği hakkında nihai bir kararın verilmediği ya da en azından bu kararın bir hukuki ya da TEDAŞ Genel Müdürlüğü ile birleştirmek gibi fiili tasfiye şeklinde bir çözüm içermediği anlaşılmaktadır. Bu durumda, ayrı bir tüzel kişiliğe sahip olup, kendi anastatüsüne göre yapabileceği işler ya da faaliyetleri belirlenmiş olan Menderes EDAŞ ile TEDAŞ Genel Müdürlüğü bünyesinde faaliyet göstermekte olan temsilcilik şeklindeki taşra faaliyetlerinin birbirleri ile idari bağlamdaki ilişkisi önemli hale gelmektedir.
TEDAŞ Yönetim Kurulunun 05.04.2011 tarih ve 11-97 sayılı kararı ile TEDAŞ Temsilciliği (Taşra) Görev, Yetki ve Sorumluluklar Yönergesi yeniden düzenlenmiş, ÖİB’nin onayını takiben yürürlüğe gireceği belirtilmiş ve ayrıca Merkez teşkilatı organigramındaki yerinin belirlenmesi ve temsilciliklerin iş kapasitelerinin tespiti amacıyla yapılan çalışmalar sonucunda, temsilciliklerde istihdam edilmek üzere teklife ekli organigram ve listede belirtilen birimlerde ihtisas sahibi elemanların çalıştırılması için yapılan tespitler doğrultusunda gerekli iş ve işlemleri yapmak üzere Genel Müdürlük yetkilendirilmiştir. ÖİB’nin 12.04.2011 tarih ve 2482 sayılı yazısı ile söz konusu Yönergenin onaylandığı belirtilmiştir.
3 sayfadan ibaret Yönergeden “TEDAŞ Genel Müdürlüğü ihtisas birimlerinin (Daire Başkanlıkları Müşavirlikler) görev yetki ve sorumlulukları çerçevesindeki görüş ve talimatları doğrultusunda” görev yapacak olan temsilciliklerin TEDAŞ Genel Müdürlüğü personeli için düzenleyici ve bağlayıcı nitelik taşıdığı anlaşılmaktadır.
Yönerge ekindeki organigramda da TEDAŞ Temsilciliğinin hukuk, teknik, kamulaştırma-emlak ve idari-mali işler servislerinden oluştuğu görülmektedir.
TEDAŞ Genel Müdürlüğünün Şirkete gönderdiği ve “TEDAŞ Menderes Temsilciliğine” başlığını taşıyan 08.04.2011 tarih ve 949 sayılı yazı ile “Elektrik Tesislerinin Proje Onayı ve Kabul İşlemleri Usul ve Esasları”nın uygulama detaylarına yer verilerek, temsilciliklerin buna göre işlem yapması hususu belirtilmiştir. ETKB’nin bu hususları güncelleyen 10.01.2012 tarih ve 489 sayılı yazısı üzerine TEDAŞ Genel
5 Müdürlüğünün ilgili usul ve esasları değiştirerek, Şirkete bu konuda yazdığı 24.02.2012 tarih ve 899 sayılı yazının başlığı da “TEDAŞ Menderes Temsilciliği”
muhatap alınarak yazılmıştır. Uygulamada Menderes EDAŞ’ın farklı bir tüzel kişiliğinin bulunduğu, TEDAŞ Genel Müdürlüğünce temsilcilik görevi beklenen personelin Menderes EDAŞ kadrolarından oluştuğu ve sonuç olarak bu personel hakkında TEDAŞ Yönetim Kurulu’nun 07.03.2008 tarih ve 9-85 sayılı kararı ile kabul edilen “TEDAŞ Türkiye Elektrik Dağıtım A. Ş. Genel Müdürlüğü Dağıtım Şirketleri Görev, Yetki ve Sorumluluklar Yönergesi” hükümlerinin geçerli olduğu hususlarının dikkate alınmadığı görülmektedir.
Menderes EDAŞ tüzel kişiliğinin bir an önce sona erdirilmesi ile halihazırda Şirket mensubu olan personele Denizli, Aydın, Muğla dağıtım bölgesine ilişkin TEDAŞ Temsilciliği görevlerinin usulüne uygun surette verilmesi önerilir.
Faaliyetlerine raporun ilgili bölümlerinde yer verilmeyen servislerin çalışmalarına aşağıda kısaca değinilmiştir.
-Hukuk müşavirliği:
Şirket merkezinde faaliyet gösteren hukuk müşavirliğinde geçici görevlendirme suretiyle çalışan 1 Hukuk Müşaviri, biri yine geçici görevlendirme olmak kaydıyla 2 avukat ve 2 de takip memuru görev yapmaktadır.
Denetim tarihi (Nisan 2012) itibarı ile Şirkete ait 545 adet hukuk, 1.461 adet ceza davası yanında 7.849 adet de icra dosyası bulunmaktadır.
32 adet avukat da vekalet akdi ile Şirket hukuk işlerine yardımcı olmaktadır.
T. C. Denizli 2. Asliye Hukuk Mahkemesinden alınan 23.12.2010 tarih ve 2010/154 sayılı yazı üzerine muhasebe kayıtlarında yapılan incelemede, Şirket Muğla İl Müdürlüğü emrinde vekâlet akitli bir avukatın borçlu aboneden toplam 49.105,90 TL aldığına dair yazılı beyan vermesine karşılık, hesaplara 29.000 TL aktardığı, aradaki 20.105,90 TL’lık farkı hesaplara yatırmadığı tespit edilerek, TEDAŞ Genel Müdürlüğüne 03.05.2011 tarih, 1153 sayılı yazıyla intikal ettirilmiş ve TEDAŞ Genel Müdürlüğü de konuyu incelemek ve araştırmak amacıyla 15 Haziran 2011 tarih, 3718 sayılı Olurla ikisi TEDAŞ, üçü de Menderes EDAŞ personelinden oluşan 5 kişilik bir komisyon teşkil edilmesine karar vermiştir.
Kurulması öngörülen Komisyon çalışmalarını tamamlamış ve konu TEDAŞ Teftiş Kurulu Başkanlığına intikal ettirilmiştir. Denetim tarihi (Nisan 2012) itibarı ile söz konusu teftiş işlemlerinin devam ettiği görülmüştür.
C-Personel durumu:
1-Personel kadroları ve personele ilişkin işlemler:
Şirketin 2011 yılı personel kadroları ile yılsonu ve ortalama çalışan kişi sayıları, geçen yıl rakamları ile birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.
6 Personel
2010 2011
Çalışan Norm Program Çalışan
Ortalama Yılsonu kadro kadro Ortalama Yılsonu
kişi kişi kişi kişi kişi kişi
A- Memurlar:
1- Genel idare hizmetleri 8 1 - 1 1 2
2- Teknik hizmetler - - - - - -
3- Yardımcı hizmetler - - - - - -
Toplam (A) 8 1 - 1 1 2
B- Sözleşmeliler:
- 399 Sayılı KHK'ye göre
Çalışanlar 73 10 - 10 10 10
Toplam (B) 73 10 - 10 10 10
Toplam (A+B) 81 11 - 11 11 12
C– İşçiler:
- Sürekli işçiler - - - - 1 1
Toplam (C) - - - - 1 1
Genel Toplam (A+B+C) 81 11 - 11 12 13
Yüklenici işçileri - -
2011 yılı sonunda Şirkette 2 memur 10 sözleşmeli ve bir kapsamdışı işçi olmak üzere toplam 13 personel bulunmaktadır. Ayrıca kapsamdışı statüde bir avukat da geçici görevlendirme yoluyla çalıştırılmaktadır.
2- Personele yapılan harcamalar:
2011 yılında personele yapılan harcamalar, önceki yıl değerleri ile mukayeseli olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.
7
2010 2011
Harcama Harcama
Kişi
Cari
Geçmiş
Kişi
Ödeneğin yılla
Personele yapılan harcamalar Toplam başına son Esas Ek Sosyal yıl
ilgili
ödeme Toplam başına
Harcama
ayda
durumu ücretler ödemeler Giderler toplamı
ve geri
harcama
ayda
düşen alışlar düşen
Bin TL TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL TL
A- Yönetim kurulu üyeleri
ve denetçiler (kuruluş dışı) 106 - 115 113 - - 113 - 113 -
B- Memurlar 319 3.260 73 17 24 27 68 - 68 3.777
C- Sözleşmeliler 2.299 2.624 425 313 34 63 410 - 410 3.106
D- İşçiler 993 - 810 38 6 12 56 716 772 4.666
Genel toplam (A+B+C+D) 3.717 - 1.423 481 64 102 647 716 1.363
Geçen Yıl Toplamı 2.013 225 479 2.717 1.000 3.717
Fark (1.532) (161) (377) (2.070) (284) (2.354)
8 2011 yılsonu itibarı ile personel sayısında 3 kişilik bir artış görünmesine rağmen 2010 yılına göre toplam personel giderlerindeki azalma yıl içerisindeki personel hareketi ve buna uygun giderleri hesaplama aracı olan ortalama sayı ile ilişkilidir.
Özlük hakları bakımından memur ve sözleşmeli olarak nitelenen nakle tabi personelin aylık ve ücretleri 657 sayılı Kanun, yıllık bütçe kanunu, 527 sayılı KHK, Bakanlar Kurulu kararları ve Yüksek Planlama Kurulu kararları çerçevesinde belirlenmiştir.
İşçi personelin tamamı kapsamdışı istihdam edilen personel olup, haklarında 4857 sayılı İş Kanunu uygulanmaktadır.
3- Sosyal konular ve giderleri:
2011 yılı sosyal giderleri önceki yıl değerleriyle birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.
9
Memurlar Sözleşmeliler İşçiler Toplam Fark
Sosyal Giderler 2010 2011 2010 2011 2010 2011 2010 2011
Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL
A- Cari yılla ilgili:
1. Aile ve çocuk yardımı 6 13 - - - - 6 13 7
2. Evlenme ve doğum yardımı - - 2 - - 1 2 1 (1)
3. Sosyal yardım zammı - - - - - - - - -
4. Barındırma giderleri - - - - - - - - -
5. Yedirme yardımı - - - - - - - - -
6. Giydirme gideri - 4 5 - - - 5 4 (1)
7. Taşıma giderleri - - - - - - - - -
8. T.C.Emekli San.Kurum
karşılığı ve ek karşılığı 57 7 382 43 - - 439 50 (389)
9. Emekli ikr. işten ay. tazm. - - - - - - - - -
10. Sos. Sig. primi işv. payı - - - - - 10 - 10 10
11. İşsizlik sigortası işveren payı - - - - - 1 - 1 1
12. Sağlık giderleri 3 - 24 - - - 27 - (27)
13. Eğitim giderleri - - - - - - - - -
16. Per. der. ve vak. yard. - - - - - - - - -
17. Ayni ve nakdi başkç sos. gid. - 3 - 20 - - - 23 23
Toplam (A) 66 27 413 63 - 12 479 102 (377)
B- Geçmiş yıllarla ilgili:
1. Em. ikr., işten ayr. tazminatı 6 - - - 992 716 998 716 (282)
2. Diğer ödemeler - - 1 - 1 - 2 - (2)
Toplam (B) 6 - 1 - 993 716 1.000 716 (284)
Genel toplam (A+B) 72 27 414 63 993 728 1.479 818 (661)
10 Şirketin 2011 yılı sosyal giderleri 102 bin lira olup, bir önceki yıla göre %78,7 oranında azalmıştır. Toplam sosyal giderler, geçmiş yıllarla ilgili ödemelerle birlikte 818 bin liraya ulaşmaktadır.
Ayni ve nakdi başkaca sosyal giderler toplamının memurlara ait 3 bin lirası ile sözleşmelilere ait 18 bin lirası genel sağlık sigortası kurum iştirak paylarına;
sözleşmelilere ait bin lira da sendika yardımına ilişkindir.
Geçmiş yıllarla ilgili giderlerin tamamını oluşturan 716 bin lira geçmiş yıllarda emekli olan işçi personel ile ilgili olarak ödenen kıdem tazminatı tutarına aittir.
11 III. MALİ BÜNYE
İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi imzalanarak 15.08.2008 tarihinde devir işlemleri gerçekleşen Menderes EDAŞ’ın; enerji satış ve dağıtım lisansları iptal edilmek suretiyle esas faaliyetleri sona erdirilmiştir. Tüzel kişiliği devam etmesine rağmen 2011 yılında herhangi bir işletme faaliyeti bulunmayan Şirketin mali bünye incelemesi yapılamamış, sadece bilgi vermek amacıyla Şirket bilançosunda bulunan varlık ve kaynaklara ilişkin olarak düzenlenen tablolara ekler arasında yer verilmiştir.
12 IV. İŞLETME ÇALIŞMALARI
2011 yılı İşletme Bütçesi Menderes Elektrik Dağıtım A.Ş. Yönetim Kurulunun 23.12.2010 tarih ve 13-3 sayılı Kararı ile kabul edilmiştir.
5.081 bin TL giderin planlanarak ödenek ayrıldığı işletme bütçesinin %59’u oranında 3.000 lirasını amortisman giderleri oluşturmaktadır.
2011 yılı İşletme Bütçesi 26.12.2011 tarih ve 12-1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile de revize edilerek 2011 toplam giderleri 14.668 bin liraya çıkarılmıştır.
Bütçe harcama kalemlerinin dayanağı olan iş ve işlemlere ilişkin detaylı değerlendirmeler raporun ilgili bölümlerinde yapılmıştır.
A -Giderler:
Şirketin 2011 yılı giderlerinin ayrıntısı, program ve geçen yıl değerleri ile birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.
13
2010 2 0 1 1
yılı Ödenek Ödeneğin Ödeneğe göre sapma
Giderler Gerçekleşme İlk
durum
Son
durum Gerçekleşme son
durumuna
İlk duruma
Son duruma
göre fark göre göre
Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL % %
0- İlk madde ve malzeme giderleri - 1 2 1 (1) 0,0 (50,0)
1- İşçi ücret ve giderleri 1 1 42 55 13 5.400,0 31,0
2- Memur ve sözl. pers. ücr. ve gider. 2.717 1.103 625 590 (35) (46,5) (5,6)
3- Dışarıdan sağl. fayda ve hizmetler 95 54 40 33 (7) (38,9) (17,5)
4- Çeşitli giderler 862 845 1.070 885 (185) 4,7 (17,3)
5- Vergi resim ve harçlar 89 78 710 517 (193) 562,8 (27,2)
6- Amortisman ve tükenme payları 11.710 3.000 12.179 14.265 2.086 375,5 17,1
7- Finansman giderleri - - - -
Toplam 15.474 5.082 14.668 16.346 1.678 221,6 11,4
- Satın alınan enerji bedeli - - - -
-Sistem kullanım bedeli - - - -
Enerji toplamı 0 0 0 0 0 - -
Genel toplam 15.474 5.082 14.668 16.346 1.678 221,6 11,4
14 Herhangi bir ticari faaliyeti bulunmayan ve Şirketin esas itibarı ile mevcut personelinin ücret ve maaşları karşılanmaktadır. 16,3 milyon TL tutarındaki giderler toplamının %87,7 oranında 14,3 milyon TL tutarındaki kısmı amortismanlara aittir.
Amortisman dışında kalan giderlerin %31’i oranında 645 bin TL tutarındaki kısmı da memur ve sözleşmeli personel giderlerine ilişkindir.
Özelleştirme İdaresine bağlı olarak faaliyetlerini sürdürmekte olan TEDAŞ;
kendi faaliyet bölgelerinde dağıtım ve perakende lisansı almış olan diğer bağlı şirketlerinin özelleştirmeleri de 4046 sayılı Yasaya yapıldığından, hisse devri suretiyle satılmakta ya da devredilmekte olan söz konusu şirketler ile bir İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi yapmaktadır. Dolayısıyla bu devir sonrasında bağlı şirket bilançolarında kendilerine ait olmayan bu tesisler haklar ve/veya özel maliyet hesapları ile ilişkilendirilmektedir. AYDEM’in tamamlanan yargı süreci sonunda Menderes EDAŞ bölgesinde dağıtım hakkını elde etmesi ile birlikte TEDAŞ ile Menderes EDAŞ arasındaki İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi yerine 3096 sayılı Yasaya göre devirin bir sonucu olan Uygulama ve Devir Sözleşmeleri düzenlenmiştir. Bu açıklamaların doğal sonucu da söz konusu dağıtım tesisleri fiilen AYDEM’e devredilmiş ve bütün bu kıymetlerin de sözü geçen Şirket tasarrufunda olmasıdır.
Ancak fiilen böyle bir devir yapılmamış gibi söz konusu faaliyet bölgesindeki bütün dağıtım tesislerinin Menderes EDAŞ’ın bilançosunda yer almış olduğu görülmektedir. Dağıtım tesislerinin halen Menderes EDAŞ’ın tasarrufunda imiş gibi bilançosunda yer almasının sonucu olarak da bu tesisler için tefriki öngörülen amortismanlar ve/veya itfa payları ayrılmakta ve gider kaydedilmektedir. Nitekim 2011 yılı için bu giderler toplamı 14.265.339,22 TL’dir.
Yukarıda izah edildiği gibi, Denizli, Aydın ve Muğla illerinden oluşan faaliyet bölgesinde yer alan ve mülkiyeti ETKB tarafından TEDAŞ’a devredilen ve TEDAŞ’ın da bir sözleşme kapsamında kullanım hakkını devir ettiği bütün dağıtım tesisleri fiilen AYDEM tasarrufunda ve söz konusu Şirketin bilançosunda yer aldığından, bu kıymetlere ilişkin hesap ve işlemler sonucunda ister varlık, isterse gider olarak Menderes EDAŞ’ın 2011 yılı bilançosuna yansıyan değerler fiktif bir mahiyet arz etmektedir.
2011 yılı faaliyet döneminde 885 bin TL olarak gerçekleşen çeşitli giderlerin ayrıntısı, ödeneği ve sapma oranları aşağıda gösterilmiştir.
15 2011 yılına ait giderler esas itibari ile dava, icra ve noter giderlerinden oluşmaktadır.
Şirketin stokları 2010 yılında satış, devir vb. yollarla elden çıkarıldığından, 2011 yılı sonu itibarı ile stok niteliğinde herhangi varlığı bulunmamaktadır.
Ancak Şirketin elektrik enerjisi satış ve dağıtımına yetkili olduğu dönemde faaliyet bölgesinde edinmiş olduğu taşınmazlarının büyük bölümü atıl vaziyette durmaktadır. Denizli, Aydın ve Muğla il ve ilçelerinde toplam 15 adet taşınmazı bulunan Şirketin sadece 4 adet taşınmazı AYDEM’e kiralanmış olup, kalan 11 adet taşınmaz atıl durumdadır.
Şirketin Denizli, Aydın ve Muğla merkez ve ilçelerinde bulunan 11 adet taşınmazının satış, kira vb. alternatiflerden biri ile değerlendirilmesi konusunda TEDAŞ Genel Müdürlüğü ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nezdinde girişimlerde bulunulması önerilir.
Gerek AYDEM’e devir öncesinde, gerekse devir sonrasında devire konu dağıtım tesislerinin tamamının mülkiyetinin TEDAŞ’a ait olduğu bilinmektedir. ETKB ile AYDEM arasında imzalanan Uygulama Sözleşmesinin “Mülkiyete ait sorumluluklar” başlığını taşıyan 18. maddesi de “devredilecek tesislere ait mülkiyetin TEDAŞ’da kalması nedeniyle” şeklindeki ifadeyle bu hususu açıkça ifade eder. Ayrıca TEDAŞ Genel Müdürlüğü ile AYDEM arasında imzalanan Devir Sözleşmesinin 29.1 maddesinde “TEDAŞ’ın daha önce kamulaştırıp ŞİRKET’e devrettiği taşınmaz mallar tahsis amaçlarına uygun olarak kullanılacaktır” denilmiş ve 30.3 maddesinde de
“reklamlarla ilgili tasarruf hakkı ile bunların cezai ve hukuki sorumluluğu ŞİRKET’e ait olup, tahsil edilen paranın ne şekilde kullanılacağı ve/veya yatırılacağı yer Bakanlıkça belirlenecektir” hususuna yer verilmiştir. Dolayısıyla TEDAŞ’ın mülkiyet hakları, tasarruf üzerindeki gelirler bakımından da korunmuştur.
2005 yılında Denizli TEDAŞ hizmet binası, 2006 yılında Denizli Anafartalar Mahallesi ve 2008 yılında da Denizli Askeri Geçiş Yolu üzerinde Turkcell ile 5 yıl süreli “Trafo Merkezleri, İşletme Binaları ve Diğer Taşınmazlara Radyo Baz
2010 2011
Çeşitli giderler Bütçe ödeneği Ödeneğe
Gerçekleşme (son durum) Gerçekleşme
göre sapma
Bin TL Bin TL Bin TL (%)
-Yolluklar 17 13 11 (15,4)
-Sergi ve ilan giderleri - 1 1 0
-Dava, icra ve noter giderleri 811 862 858 (0,5)
-Katılma payları 2 3 3 0
-Kırtasiye ve büro malzemeleri 10 5 4 (20,0)
-PTT ve havale giderleri 17 10 8 (20,0)
-Temsil ve mis. ağırlama gider. 3 - - -
-Diğer giderler 2 - - -
Toplam 862 894 885 (1,0)
16 İstasyonlarının Kurulumuna Ait Sözleşme” imzalanmış; bunlardan 2005 ve 2006 yılında imzalanmış olanlarının süreleri bitmiş ve adı geçen Şirket, AYDEM ile bu sözleşmeleri yenilediğini 26.10.2010 tarihinde bildirmiştir. Aynı şekilde süresi bitmemiş olmakla birlikte 2008 yılında imzaladığı sözleşme için de aynı bildirimde bulunmuştur.
Turkcell tarafından hazırlanan ve Menderes EDAŞ’a gönderilen 20.10.2010 tarihli “Fesih ve İbra Sözleşmesi” her üç sözleşme için de düzenlenmiş ve kendi yetkililerince imzalanan fesih sözleşmeleri Menderes EDAŞ yetkililerince imzalanmamıştır.
Menderes EDAŞ tarafından durum 28.10 2010 tarihli bir yazı ile TEDAŞ Genel Müdürlüğüne bildirilerek;
“Bilindiği üzere Şirketimizin sorumlu olduğu bölgede 15.08.2008 tarihinden itibaren Elektrik Dağıtımı ve Perakende Satış Hizmetleri 3096 sayılı Yasa ile işletme hakkı devri yoluyla AYDEM EDAŞ’a devredilmiştir. 4046 sayılı Yasaya göre olan enerji dağıtım özelleştirmelerinde de olduğu gibi 3096 sayılı Yasa ile yapılan işletme hakkı devri sonrası da tüm taşınmazların (Trafo, İM, DM, KÖK Binası vb.) mülkiyeti TEDAŞ Genel Müdürlüğü üzerinde kalmıştır. Devir Sözleşmesinde; TEDAŞ mülkiyetindeki tesislerin AYDEM EDAŞ tarafından 3. şahıslara başka bir amaçla kiraya verilebileceği veya tahsis edilebileceğine dair bir hükme rastlanılmamıştır.
Tukcell’den gelen kira sözleşmesi fesih talebiyle birlikte, 15.08.2008 tarihinden sonra AYDEM EDAŞ tarafından Denizli, Aydın ve Muğla illerinde yapılmış olan yeni baz istasyonu yeri kiralama sözleşmelerinin uygun olup olmadığının da Başkanlığınızca değerlendirilerek, bundan sonraki uygulamalara da esas teşkil etmek üzere Şirketimizin talimatlandırılması hususunda”
Gereği istenmiş; ancak diğer (2006 tarihli) sözleşmenin de henüz süresi bitmemişken yazılan yazıya denetim tarihi (Nisan 2012) tarihi ile herhangi bir cevap verilmediği görülmüştür.
Devredilen dağıtım tesislerinin mülkiyet hakkından doğan hak ve vecibelerin yerine getirilmesi ve kullanılması konusunda daha hassas davranılarak malik sıfatıyla TEDAŞ Genel Müdürlüğünce, Turkcell ile Menderes EDAŞ arasındaki baz istasyon inşa sözleşmelerinin akıbeti konusunda bir karara varmasının sağlanması için başlanmış olan girişimlerin sürdürülmesi önerilir.
2010 yılı denetim Raporunda, “Şirketin yapacağı yenileme ve tevsiat işlerini Bakanlığa bildirmesi, mevcut hatlarda demontaja başlamadan asgari 15 gün önce mülkiyeti TEDAŞ’a ait demontaj malzemelerinin tespiti ve demonte malzeme kaydının tutulması için gerekli tedbirlerin alınması” önerisine yer verilmiştir.
Öneri ile ilgili olarak ETKB tarafından TEDAŞ Genel Müdürlüğüne yazılan 07.02.2012 tarih ve 1912 sayılı yazıda, “Sayıştay Başkanlığının önerileri doğrultusunda, İşletme Hakkı Devir Sözleşmesinin demontaj malzemeleri ile ilgili 15.4 maddesinin işlerlik kazanması için; öncelikle söz konusu işlemlerin Teşekkülünüz üzerinden düzenli olarak yürütülebilmesi ve daha sonra yürütülen işlemler sonucundan Bakanlığımıza bilgi verilmesini sağlayacak şekilde düzenleme yapılması hususunda; İşletme Hakkı Devir Sözleşmesinin konu ile ilgili 15.4 maddesinin tadil
17 edilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir” denilerek, gereği istenmiştir. Durum TEDAŞ Genel Müdürlüğünce 17.02 2012 tarih ve 4055 sayılı bir yazı ile AYDEM A.
Ş.’ye de bildirilmiş ve buna göre bir düzenleme yapılıncaya kadar ETKB önerisi doğrultusunda işlem yapılması hususu belirtilmiştir.
Menderes EDAŞ’ın 2009 yılı Raporunda da; TEDAŞ bağlı şirketlerinin özelleştirilmesindeki temel yöntemin işletme hakkının belirli bir süre ile devir edilmesi olduğu; bu sürenin de EPDK tarafından verilen perakende satış ve dağıtım lisanslarının geçerlilik süresi olarak saptanmış olup, 30 yıla tekabül ettiği; bu sürenin 4046 sayılı yasaya göre ÖİB tarafından yapılan özelleştirmeler için olduğu kadar, daha önceki tarihlerde ETKB’nin sorumlu olduğu ve 3096 sayılı yasa kapsamında yapılmış sözleşmelerin yargı kararlarıyla yürürlüğünün sağlanması üzerine yapılan fiili devirler için de geçerli olup, ister ÖİB, isterse ETKB aracılığı ile devir edilmiş olsun, dağıtım şirketleri 30 yıl sonra yeniden devir edilmek üzere tekrar bir kamu kurumuna iade edilmek zorunda olduğu; ancak gerek fiili devire konu olan mevcut dağıtım tesisleri ile bu 30 yıllık zaman zarfında yapılacak olan yatırımların nasıl izleneceği ve neye göre geri alınacağının, devir sürecinde üretilmiş olan belgelerde açık olmadığının görüldüğü ve bu nedenle de halihazırda bir takip sisteminin oluşturulmasının önem arz ettiği;
gerek mevcut tesislerin, gerekse henüz fiilen başlanmamış ve etüd safhasında olan yatırım projelerinin asıllarının devir konusu yapılarak, devir sürecinin bu suretle tamamlandığı, oysa işletme hakkı devir süresinin sonunda ilgili Şirketin devir edeceği tesislerin teslim alınmasında en önemli ölçüt sözü edilen tesis ve yatırımlara ilişkin projeler olduğu hususlarından söz edilerek, “Lisans süresi sonunda Şirketin devir edeceği tesislerin teslim alınmasındaki en önemli ölçüt olması bakımından, proje asıllarının bu tesislerin sahibi olarak görünen TEDAŞ Genel Müdürlüğü birimlerinde muhafazası ile tesis ve yatırımlar üzerinde geçici olarak tasarruf yetkisi veya bunların zilyedi olan Şirkete birer suret ya da kopyalarının teslim edilmesi” önerisine yer verilmiştir.
TEDAŞ ve AYDEM arasında imzalanmış olup, yukarıda izah edildiği gibi, 15.4. maddesinin değişmesinin gündeme geldiği İşletme Hakkı Devir Sözleşmesinde, söz konusu tadil sürecinde, denetim tarihi itibarı ile herhangi bir gelişmenin olmadığı proje asıllarının muhafazası hususunda da bir düzenleme yapılmasında yarar bulunduğu değerlendirilmektedir.
