SAKARYA
UYGULAMALI BİLİMLER ÜNİVERSİTESİ
MESLEK YÜKSEKOKULLARI
İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ
Basınç ve insan sağlığına etkileri, Ses ve gürültü,
Gürültü ile ilgili sınır değerler,
Gürültünün insan sağlığı üzerindeki etkileri,
Gürültünün kaynağında azaltılması için alınacak önlemler, Gürültüye karşı kullanılan kişisel koruyucu donanımlar, hakkında bilgi sahibi olacaksınız.
Bu haftanın konularını öğrendikten sonra;
Bölüm 8
FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ Basınç
Basıncın İnsan Üzerindeki Etkileri
Düşük Ve Yüksek Basıncın Etkilerinden Korunma Yöntemleri Ses Nedir? Gürültü Nedir?
Gürültünün İnsan Sağlığına Etkileri Gürültüye Karşı Alınabilecek Önlemler Kişisel Koruyucuların Kullanımı Ve Etkisi Gürültü Düzeyinin Ölçülmesi
FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ
(Basınç–Gürültü)
İş Sağlığı ve Güvenliği
Bölüm
8
Basınç: Birim alana etkiyen kuvvete basınç denir. Birimi Bar veya Newton/cm2 dir.
Kuvvetin tatbik edildiği her noktada bir basınç vardır. İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda basınç ise; normal hava basıncının (atmosfer basıncı) daha fazla veya daha az olması gereken veya olan işyerlerindeki basınçtır. Normal şartlarda hava basıncı 76 cm cıva basıncına eşittir.
Atmosfer basıncından daha yüksek ya da daha düşük basınçlı yerlerde çalışan işçilerde, kalp, dolaşım, solunum rahatsızlıkları görülebilir.
Basıncın İnsan Üzerindeki Etkileri
Denizaltı personeli, dalgıçlar, gemi kurtarıcılarında ise, deniz dibine inildikçe vücut üzerindeki basınç artması olur.
Bu basıncın 4 atmosferi aşması halinde, kişi solunum ile fazla azot alacağından, azot narkozu içine düşebilir. Karar verme, düşünme ve istemli hareketler kötüleşebilir ve su üstüne çıkılmazsa, şuur çekilmesi baş gösterebilir. Kişi normal basınca döndüğü takdirde bu belirtiler hemen kaybolur.
Soluma apareyi içine verilen basınçlı havanın bileşimindeki azot yerine helyum ikame edilirse azot narkozunun ortaya çıkması önlenmiş olur. Yüksek basınç altında, vücuttaki oksijen parsiyel basıncının artması başlangıçta hafif bir rahatsızlık hissi verir. Daha sonra ciddi semptomlar izler. İleri safhada koma hali görülebilir.
Basıncın Değerlendirilmesi
Düşük ve yüksek basıncın işçiler üzerinde meydana getirdiği olumsuz
etkiler bir meslek hastalığıdır. Sosyal Sigortalar Sağlık İşlemleri Tüzüğü’ne ekli meslek hastalığı listesinde “E-4 Hava basıncındaki ani değişmelerden olan hastalıklar” başlığı ile verilmiştir.
Basınç değişikliği nedeni ile görülen akut hadiselerde yükümlülük süresi 3
gün, diğer hadiselerde ise, yükümlülük süresi 10 yıl dır.
Düşük Ve Yüksek Basıncın Etkilerinden Korunma Yöntemleri
Düşük ve yüksek basıncın gerektirdiği işlerde, çalışanlar mümkünse genç ve tecrübeli isçilerden seçilmelidir. Ayrıca, bu işlerde çalışacakların şişman, alkolik ve solunum sistemine ilişkin kronik hastalıkları olmamalıdır. Bu
işlerde çalışmanın devamı süresince periyodik muayeneler, oldukça hassas yapılmalı, ulak, burun, boğaz ve solunum sistemine ilişkin akut yakınması olanlar iyileşinceye kadar işten uzaklaştırılmalıdırlar.
İşe giriş muayenelerinde tam sistemik muayene yapılmalı, akciğer ve sinüs grafisi çekilmelidir. Büyük eklemlerde işe girişte, her yıl ki periyodik
muayenede radyolojik olarak incelenmelidir. Bu inceleme işçi işten
ayrıldıktan sonra da iki yıl tekrarlanmalıdır.
Düşük Ve Yüksek Basıncın Etkilerinden Korunma Yöntemleri
Basınç altında kazaya uğrayanlarla, hastalananlar yeniden işe döndürülmemelidirler.
Basınç altında çalışırken uyulması gereken kurallar ve alınması gereken önlemler, basıncın insan vücudundaki etkileri konusunda eğitilmelidirler.
Basıncın etkisine bağlı bulguların iki yıl sonra bile ortaya çıkabileceği düşünülerek, ilk yardımın ve acil müdahalenin yapılabilmesine olanak sağlayan bilgiler işçinin sürekli taşıyabileceği biçimde üzerinde bulundurulmalıdır. Yüksek basınç altında yürütülen çalışmaların yapıldığı işyerinde dekompresyon odası bulunmalıdır. Basınç altında yürütülen işlerde çalışma sırasında sigara ve içki içilmesi, gazlı içeceklerin içilmesi yasaklanmalıdır.
Sesleri Nasıl Duyarız?
İnsan kulağı üç bölümden oluşmaktadır. Dış kulak, orta kulak ve iç kulak.
İşitme; sesin kulak kepçesi tarafından toplanması ve kulak yolu vasıtasıyla kulak zarına doğru iletimi ile başlar. Bu yolda ses enerjisi yükseltilir. Dalgalar halinde ilerleyen ses kulak zarını titreştirir.
Titreşimler orta kulaktaki çekiç, örs ve üzengi kemikleri aracılığıyla salyangoz ve içindeki sıvıdan oluşan iç kulağa taşınır.
Kulak salyangozu içindeki titreşimlerle harekete geçen sıvının hareketi, sesi beyne ileten minik kıl hücreler (tüycükler) tarafından algılanır. Tüycükler dalgalanır ve sinirsel uyarı verirler. İşitme sinirleri bu uyarıları beyine ulaştırır. Beyin bu uyarıları ses duyusu haline dönüştürür.
Sesleri Nasıl Duyarız?
Sesin Frekansı
İnsan kulağı 20 ila 20.000 Hertz(Hz) arasındaki sesleri algılayabilir. Bu duyarlılık, yarasada 60.000 Hz., yunus balığında 140.000 Hz. dir.
Sesi meydana getiren titreşimin frekans, bir başka ifade ile sesin frekansı arttıkça ses tizleşir, frekans düştükçe ses baslaşır.
Sesi insan kulağının işittiği frekans aralıklarına göre 3 gruba ayrılır.
1) Ses altı (Subsonik): Frekansı 20 Hz'den düşük olan deniz dalgaları, deprem, rüzgar sesleri gibi kulağımızın algılayamadığı sesler.
2) İşitme sesi (Sonik): Yaklaşık olarak, frekansı 20 Hz. ile 20.000 Hz. arasında olan sesler.
3) Ses üstü (Ultrasonik): Frekansı 20.000 Hz.'den daha yüksek olan sesler. (ultrases)
Sesin Frekansı
Erkek konuşmaları ses frekans değeri 100-8.500 Hz aralığında iken, Kadın konuşmaları ses frekans değeri 150-10.000 Hz aralığındadır. Bu yüzden erkekler daha bas seslere inebilir, kadınlar ise daha tiz seslere çıkabilirler.
İnsan kulağının en hassas olduğu bölge, 1.000 ve 5.000 Hz arasındaki frekans değerleridir.
İnsan bu frekans bölgesinde oluşan sesleri, karşısında konuşan insanı görmeden de algılayabilir.
Telefon frekans bant genişliği 300–3.400 Hz. arasındadır. Bu değer, insan kulağının hassas işitme sınırları içinde olduğu için, karşıda konuşan kişinin yüzünü görmesek bile, her şahsın kendine özgü ses frekans değeri olması nedeniyle duyduğumuz sesin kime ait olduğunu
algılayabiliriz
İnsanlar tarafından tercih edilmeyen, insanlar üzerinde huzursuzluk hissi yaratan, kişiden kişiye farklılık gösteren, hoşa gitmeyen, istenmeyen, rahatsız edici ses olarak tanımlanabilir.
Genel olarak istenmeyen ve rahatsız eden ses olarak tanımlanır.
İşyerlerinde çalışanların üzerinde, fiziksel, fizyolojik ve psikolojik etkiler bırakan ve iş verimini olumsuz yönde etkileyen sesler olarak tanımlanabilir.
Gürültü bir rahatsızlık kaynağıdır ve çağımızın önemli endüstriyel ve çevre sorunlarından biridir. Buna rağmen gürültü çoğu zaman sübjektif bir algı olup, yani kişiden kişiye
değişkenlik gösterebilir. Dolayısıyla psikolojik etkilerinin de her insanda farklı olabileceğini göstermektedir.
Gürültü Düzeyi
Yukarıda ses şiddeti ile ilgili kısa bir tanım yapmıştık. Burada başka bir ifade ile şu şekilde tekrar bir tanım yapacak olursak, birim alandaki ses gücüne sesin yoğunluğu, bu yoğunluk düzeylerine de sesin şiddeti denir.
Ayrıca, kulağımız ayni şiddetteki iki sesi tiz ve bas sesler diye ayırt edebilir. Sesin bu özelliğine sesin yüksekliği denir.
Sağlıklı bir insan kulağı, ses basıncı cinsinden, 20 μPa ile 200 Pa arasında bulunan ses
şiddetlerine duyarlıdır. 20 μPa şiddetindeki sese işitme eşiği, 200 Pa şiddetindeki sese de ağrı (acı) eşiği denir.
Burada gürültü düzeyi Lp nin birimi desibeldir. Denklemde P ortamdaki ses basıncı düzeyi, P0 referans ses basıncı düzeyidir. Bu değer insanın işitebileceği en zayıf ses olan 20 μPa ya da 20x10-6 Pa dır. Bu durumda hesaplama sonucunda elde edilecek olan değer inasnon duyma yeteneği göz önüne alınarak yapıldığı için dB(A) olacaktır.
Örneğin ortamdaki ses basınç düzeyi 200 Pa ise bu denklemi kullanarak;
𝐿𝑝 = 20 ∙ log 𝑃
𝑃0 = 20 ∙ log 200
20 ∙ 10−6 = 140 𝑑𝐵(𝐴)
Değeri bulunur bu durumda acı(ağrı) eşiği olan 200 Pa ’a karşılık gelen değer 140 dB(A)’de acı ya da ağrı eşiğidir.
Benzer şekilde ses basınç düzeyi 20 μPa ise bu denklemi kullanarak;
𝐿𝑝 = 20 ∙ log 𝑃
𝑃0 = 20 ∙ log 20 ∙ 10−6
20 ∙ 10−6 = 0 𝑑𝐵(𝐴)
Değeri bulunur bu durumda duyma eşiği olan 20 μPa ‘a karşılık gelen değer 0 dB(A)’de duyma eşiği ya da duyulabilir en zayıf sestir.
Bazı Seslerin Şiddetleri
Aşağıdaki tabloda bazı seslerin dB(A) birimindeki değerleri verilmiştir.
Duyulabilir en zayıf sesler 0 Yaprak hışırtısı, fısıltı 10 Çok sessiz bir mekan 20 Alçak sesle konuşma 30
Sessiz bir ofis 40
Normal konuşma. 50
Yoğun ofis 60
Gürültülü radyo veya TV 70
Yoğun cadde 80
Yakından geçen ağır vasıta 90
Yol matkabı 100
Gürültü Düzeyleri ve Etkileri
1.Derece: 30 - 65 dB (A): Konforsuzluk, rahatsızlık, öfke, kızgınlık, uyku düzensizliği ve konsantrasyon bozukluğu.
2.Derece: 65-90 dB (A): Fizyolojik reaksiyonlar, kan basıncı artışı, kalp atışlarında ve solunumda hızlanma, beyin sıvısındaki basıncın azalması, ani refleksler.
3.Derece: 90-120 dB (A): Fizyolojik reaksiyon artışı, baş ağrıları
4.Derece: 120 dB (A): İç kulakta devamlı hasar, dengenin bozulması.
5.Derece: 140 dB (A): Ciddi beyin tahribatı (200 Pa’a karşılık)
GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİLERİ
Sürekli işitme kaybı: Kulakta yüksek düzeyde gürültüye (85 dB(A)’ dan fazla) uzun süreler (aylar ve yıllar) maruz kalma sonucu oluşabilir ve geriye dönüşü yoktur.
Geçici işitme kaybı: Kısa süre etkisinde kalınan gürültülü ortamdan uzaklaştıktan sonra (genellikle bir iki saat) ortadan kalkar (İşitsel yorgunluk).
Kulak zarının delinmesi: Çok yüksek gürültüler (patlamalar ve silah sesi gibi) kulak zarının delinmesine yol açabilir. Ancak bu göreceli olarak daha nadir görülen bir olaydır ve kulak zarı genellikle kendini iyileştirir.
GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİLERİ
Sürekli İşitme Kaybı
Sürekli işime kaybı iki şekilde kendini gösterir:
1) İletim Tipi İşitme Kaybı: Ortakulak işitme kayıpları olarak da bilinen iletim tipi kayıplar genellikle işitme gücünün düşük titreşimler için azalmasıyla ve yüksek titreşimler için
normal olmasıyla kendini belli eder. Ayrıca iletim tipi sağırlıkta yalnızca hava yoluyla gelen seslerin işitilmesi azalır.
2) Algı Tipi İşitme Kaybı: İç kulakta duyma hücrelerinde meydana gelen kayıplardır. Algılama tipi işitme kayıplarının tedavisi çok güçtür. Algı tipi işitme kaybı yüksek titreşimli seslerden başlar. Bu nedenle algılama tipi işitme zayıflığında başlangıçta konuşma sesi iyi işitilir; çünkü bu ses çok yüksek olmayan titreşim değerleri içindedir. Algılama tipi işitme kaybında kişi çok bu kaybın farkında olmayabilir. Ayrıca algılama tipi sağırlıkta kemik yoluyla gelen seslerin
GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİLERİ
İşitme Kaybı Sınırı
25 dB işitme kaybına uğrayan bir işçi konuşmayı bir kayıp olmaksızın
algılayabilir.
92 dB’de işitme tamamen kaybolur. Bu durumda sağırlık yüzdesi % 100'e ulaşmaktadır.
Ortalama işitme kaybı 26 ile 92 dB arasında olan bir kişi işitme duyusu hasarına uğrar.
GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİLERİ
Gürültünün işitme kaybı dışında, insanın yaşam kalitesini ortadan kaldıracak kadar çoktur.
Aşırı gürültü kulaklarınızda çınlamaya neden olur. Kulaktaki bu ses işçilerin düşünmesinde ve uykuya dalmalarında ciddi zorluklara neden olur.
Gürültü yorgunluk, sinirlilik ve baş ağrısı gibi hastalıkların kaynağı olabilir.
Gürültüye maruz kalan işçiler arasında sözel iletişim azalması nedeniyle rahatsızlık ve huzursuzluk duygusu oluşur.
Gürültü solunum ve kalp hızını artırır (kalp çarpıntısı), kan basıncını yükseltir (yüksek tansiyon) böylece kalbe zarar verir.
Gürültü kas gerginliğini artırır, dolayısıyla vücudun muhtelif yerlerinde nedeni anlaşılamayan ağrıların oluşmasına neden olur.
Sindirim sistemini yavaşlatır, mide bulantısına, mide ve on iki parmak bağırsağı ülserlerine neden olabilir.
Gürültü baş dönmesine ve göz küresinin istemsiz hareketlerine de neden olabilir. Berrak görmenizi ve gece görme yeteneğinizi etkiler. İnce işlemeleri görmenizi zorlaştırır.
Derinin elektriksel direncini azaltır.
Gürültü yaklaşmakta olan tehlike işaretlerinin duyulmasını engelleyerek kaza olasılığını da artırır. Bu nedenle gürültülü yerlerde çalışanların haberleşmek için ya dudak okumayı öğrenmesi ya da görsel iletişim tekniklerini
Gürültünün Psikolojik Etkileri
Tedirginlik, zihinsel yavaşlama, Stres,
Sinir bozukluğu, Korku
Konuşurken bağırma ihtiyacı doğurabilir, Karşılıklı anlaşma zorluğu yaratabilir,
Kişiler arasındaki ilişkilerde olumsuzluklar, İş kazalarının artmasında etkin rol oynayabilir.
Gürültünün Performansa Etkileri
İş veriminin düşmesi,
Yaş: Yaşla birlikte hücre yenilenme mekanizmaları zayıfladığı için, gürültüye bağlı işitme kaybı artabilir. İşitme kaybının tespitinde 40 yaşından sonra her bir yıl için 0,5 dB(A) işitme kaybı olarak dikkate alınır.
Duyarlılık: Benzer yaş ve kıdemde, aynı düzeyde gürültüye maruz kalan isçilerde, işitme kaybının derecesi farklı olabilir.
Cinsiyet: Erkekler kadınlara göre gürültüden daha fazla etkilenirler.
Vaskuler (dolaşım sistemi) etkiler: Diabet, hipertansiyon gibi hastalıklar gürültüye bağlı işitme kaybı eğilimini artırabilir.
Vitamin: Mineral ve hormon düzeylerinin azlığı işitme fonksiyonunu olumsuz etkiler.
İlaçlar ve kimyasallar: Bazı antibiyotikler tek basına işitme kaybına neden olabilir.
Sigara: Yapılan bir çalışmada, sigara içenlerde içmeyenlere oranla 5.8 kat fazla işitme kaybı geliştiği bulunmuştur.
Titreşim: Gürültüye ek olarak vibrasyona maruz kalanlarda, işitme kaybında daha fazla kayıp gözlenmiştir.
Gürültünün niteliği: Devamlı, İnişli-çıkışlı, Aralıklı, Darbeli, Patlayıcı olması gibi
Gürültünün Meslek Hastalığına Neden Olduğunu Saptamak İçin Hangi Koşullar Gereklidir?
Meslek hastalığı; işçinin, çalıştığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.
İşyerlerinde var olan gürültünün meslek hastalığı olabilmesi için
koşullar; Sosyal Sigortalar Sağlık İşlemleri Tüzüğü’nün “Fizik Etkenlerle Olan Meslek Hastalıkları”nı düzenleyen E Grubunun, “Gürültü Sonucu İşitme Kaybı” başlıklı (3)ncü bölümünde düzenleme altına alınmıştır.
Buna göre; “işçinin gürültülü işte en az 2 yıl, gürültü şiddeti sürekli
olarak 85 desibelin üstünde olan işlerde en az 30 gün çalışmış olması
Meslek
hastalığına sebep olduğu düşünülen işten fiilen ayrılan bir çalışanın, ayrıldığı tarih ile hastalığın meydana çıkabileceği en
uzun süreye
"Yükümlülük Süresi“ denir.
Gürültülü çalışma yöntemi terkedilemiyorsa, gürültüyü yok edecek ya da azaltacak mekanik değişiklikler yapılacaktır. İşyerlerinde gürültüyü yok etmek çoğu zaman mümkün olmayacağı için yapılacak mekanik değişiklikle gürültü kaynağının şiddeti azaltılabilir.
İşyerlerinde mekanik değişiklikle alınabilecek önlemlerin bazılarını şöyle sıralamak mümkündür.
İş yeri kuruluş planlarında üretim prosesine göre makine ve tezgah yerleşiminin düzenlemesi ilk adımdır.
Makine ve tezgah seçiminde daima daha az gürültü yayacak son teknolojik ürünlerin seçimine önem verilmelidir.
Çok gürültü çıkaran makine ve tezgahların çalışma ortamından ayrı yalıtılmış bölümlere alınması,
Çalışma alanındaki taban döşemesinin sesi emecek malzemeden yapılması, Sesin havada yayılmasını önlemek için duvar ve tavanlarda ses emici
malzemeler kullanılması,
Makine ve tezgâhların bakımlarının düzenli aralıklarda yapılarak çıkardıkları gürültü düzeyinin azaltılması,
Titreşen parçaların dış yüzey alanlarının azaltılması,
Gürültü çıkaran işlemi daha az gürültülü işlemle değiştirmek
Gürültünün etkisinde bulunan kişide alınması gereken önlemler
Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin kısaltılması,
Gürültü kaynağı ve ona maruz kalan kişi arasındaki uzaklığı artırmalı
Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucular kullanmak.
Gürültüye maruziyet, gürültü kaynağına yönelik uygulanacak teknik yöntemlerle önlenemiyor ise;
işçilere kulak koruyucusu verilmesini gereklidir.
Kulak koruyucuları işitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek bir biçimde seçilmelidir.
Kulak tıkacı dış kulak yoluna uyan küçük aletlerdir.
Etkili olmaları için total olarak kulak kanalını tıkamaları gerekir.
Çeşitli tip ve ebatlarda olabilirler.
Kulakta tutamayan kişiler için baş bandı ile kullanılabilirler.
Kulaklık, gürültü önleyici kulaklık kulağı
kaplayacak şekilde oturur ve kulak kanalının tüm çevresini bloke eder.
İyi tıkaçlar ve kulaklıklar sesin azaltılmasında eşittirler ancak tıkaçlar düşük; kulaklıklar yüksek frekanslarda etkilidirler.
Tıkaç ve maske birlikte kullanımı tek başlarına kullanıma nazaran 10-15 dB daha fazla koruma sağlar. 105 dB’den yüksek sesler için beraber kullanım düşünülmelidir.
Cinsi Azaltma derecesi
Pamuk 5 - 16 dB
Parafinli pamuk 20 - 35 dB Cam pamuğu 7,5 - 32 dB Kulak tıkacı 20 - 45 dB Kulaklık 12 - 48 dB
Gerek işe girişte ve gerekse çalışırken belli aralıklarla yapılacak muayeneler, işçinin gürültü nedeniyle oluşabilecek işitme kayıplarının kalıcı olmasının önüne
geçebilecektir.
İşe girerken işçilere odyogramları (Odyometre ile) alınmalı, hava ve kemik yoluyla ses iletimi bakımından işitme testi yapılmalıdır.
Daha sonra işçi ilk bir yıl içinde ilk periyodik kontrolden geçirilmeli, daha sonraki periyodik kontrolleri ise üç yıl içinde yapılmalıdır. İşitme kaybı görülenlerde gerekli tedbirler alınmalıdır
Mevzuatta, periyodik kontrol için belli bir süreden söz etmemekte, ancak en yüksek maruziyet etkin değerlerini aşan gürültüye maruz kalan bir işçi(nin), bir hekim veya hekimin sorumluluğu altındaki uzman bir başka kişi tarafından işitme testi
İşyerlerinde en düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı şartlar,
c) maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı, f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma uygulamaları,
Teknik Ölçümler
Gürültüyü ölçmek için iki tip alet vardır:
Ses düzeyini ölçme aleti (Sound
level meter): Ses düzeyini ölçme aleti;
herhangi bir andaki ses yüksekliğini ölçmek için kullanılır.
Ölçümler gürültü kaynağına göre,
işçinin bulunduğu yerden yapılmalıdır.
Ses dozimetresi (Sound dosemeter):
Normal bir vardiya boyunca toplam sese maruz kalma miktarını ölçer.
8 saatlik bir çalışma için en düşük maruziyet eylem değeri olan 80 dB(A) değerine ulaşan bir işyerinde gürültüye karşı ön tedbirleri alması gerekmektedir, örneğin işyerlerinde kulaklık bulundurmalıdır.
8 saatlik bir çalışma için en yüksek maruziyet eylem değeri olan 85 dB(A) değerine
ulaşan bir işyerinde gürültü için koruma tedbirleri devreye sokulmalıdır, örneğin işçiler kulaklık kullanmak zorundadırlar.
8 saatlik bir çalışma için maruziyet sınır değeri olan 87 dB(A) değeri kesinlikle aşılmaması gereken değerdir.
Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin tespitinde, çalışanın
kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların koruyucu etkisi de dikkate alınır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate alınmaz.
Birden Fazla Gürültü Kaynağının Aynı Anda Çalışması
Logaritmik skala kullanıldığı için her üç desibellik artış sesin şiddetinin ikiye katlanması anlamına gelir. Örneğin elinizde 90 dB’lik iki farklı gürültü
kaynağının oluşturduğu toplam gürültü değeri 180 dB olmayıp 93 dB‟dir.
Dolayısıyla yarattıkları ses basıncı
düzeyleri arasında 10 dB ya da daha fazla fark olan iki ses kaynağından düzeyi
düşük olanın susturulması toplam ses basıncı düzeyini çok az etkiler.
Ses Düzeyleri Arasındaki Fark
(dB)
Yüksek Düzeydeki Sese Eklenecek Miktar (dB)
0 3.0
2 2.6
3 1.8
4 1.5
5 1.2
6 1.0
7 0.9
8 0.8
10 0.4
12 0.3
14 0.2
Birden Fazla Gürültü Kaynağının Aynı Anda Çalışması
