• Sonuç bulunamadı

SUÇ GELĐRLERĐNĐN AKLANMASI VE. 6 Ekim 2010 ĐSTANBUL

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "SUÇ GELĐRLERĐNĐN AKLANMASI VE. 6 Ekim 2010 ĐSTANBUL"

Copied!
64
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

SUÇ GELĐRLERĐNĐN AKLANMASI VE TERÖRÜN FĐNANSMANI ĐLE MÜCADELE TERÖRÜN FĐNANSMANI ĐLE MÜCADELE

6 Ekim 2010 ĐSTANBUL

(2)

YÜKÜMLÜLÜKLER

 Şüpheli Đşlem Bildirimi

 Müşterinin Tanınması/Kimlik Tespiti

 Eğitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemlerinin oluşturulması

oluşturulması

 Uyum görevlisi atanması

 Devamlı bilgi-belge verme

 Đlgili belgelerin muhafaza ve ibraz edilmesi

(3)

Bildirimler

 Şüpheli işlem bildirimi

 Nakit işlem bildirimi

 Nakit işlem bildirimi

 Uluslararası fon transferlerinin

bildirimi

(4)

Şüpheli Đşlem Bildirimi FATF Tavsiye 13

Bir finansal kuruluşun, fonların

 Suç faaliyetinden elde edilen gelir veya

 Suç faaliyetinden elde edilen gelir veya

 Terörün finansmanı ile ilgili olduğu

konusunda bir şüphe veya şüpheyi gerektirecek geçerli

bir neden bulunması durumunda bu şüphelerini derhal

(5)

Şüpheli Đşlem Bildirimi

FATF Tavsiye 13

 Tüm şüpheli işlemler, miktar şartı aranmaksızın teşebbüs aşaması dahil bildirilmelidir.

teşebbüs aşaması dahil bildirilmelidir.

 Şüpheli işlem bildirim yükümlülüğü, işlemlerin vergi

nitelikli olup olmadığına bakılmaksızın uygulanmalıdır.

(6)

Ülkelerde ŞĐB Uygulaması Başlama Tarihleri

Ülke Adı Yıl

Avusturya 1994

Almanya 1993

Amerika 1986

Belçika 1993

Danimarka 1993

Finlandiya 1994

Fransa 1991

Hollanda 1994

Đngiltere 1987

Đrlanda 1994

Đspanya 1993

(7)

Neden Şüpheli Đşlem Bildirimi?

 Đtibar riski,

 Yasal risk,

 Aklama ve terörün finansmanı suçunun ortaya çıkarılması ve

 Aklama ve terörün finansmanı suçunun ortaya çıkarılması ve soruşturulması,

 Aklama ve terörün finansmanı yöntemlerinin tespit edilmesi

(8)

MEVZUATIMIZDA ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐMĐ

Yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılan veya yapılmaya teşebbüs edilen işleme konu malvarlığının;

 yasa dışı yollardan elde edildiğine veya

 yasa dışı amaçlarla kullanıldığına, bu kapsamda terörist eylemler için ya da terör örgütleri, teröristler veya terörü finanse edenler tarafından kullanıldığına veya bunlarla ilgili ya da bağlantılı olduğuna dair

herhangi bir bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir hususun bulunması halidir. (5549 S.K. Md.4/1, Tedbirler Yönetmeliği Md: 27/1)

(9)

ŞÜPHELĐ ĐŞLEMĐN NĐTELĐĞĐ

Şüpheli işlem;

 Subjektif niteliktedir

 Parasal sınır yoktur uç isnadı içermez

 Suç isnadı içermez

 Önleyici bir tedbirdir

 Gizlilik ve müşterinin haberdar edilmemesi esastır

(10)

• Bankalar.

• Bankalar dışında banka kartı veya kredi kartı düzenleme yetkisini haiz kuruluşlar.

• Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler.

• Ödünç para verme işleri hakkındaki mevzuat kapsamındaki ikrazatçılar, finansman ve faktoring şirketleri.

• Sermaye piyasası aracı kurumları, vadeli işlemler aracılık şirketleri ve

Yükümlüler

• Sermaye piyasası aracı kurumları, vadeli işlemler aracılık şirketleri ve portföy yönetim şirketleri.

• Yatırım fonu yöneticileri.

• Yatırım ortaklıkları.

• Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri ile sigorta ve reasürans brokerleri.

(11)

• Varlık yönetim şirketleri.

• Kıymetli maden, taş veya mücevher alım satımı yapanlar.

• Cumhuriyet altın sikkeleri ile Cumhuriyet ziynet altınlarını basma faaliyeti ile sınırlı olmak üzere Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü.

• Kıymetli madenler borsası aracı kuruluşları.

• Ticaret amacıyla taşınmaz alım satımıyla uğraşanlar ile bu işlemlere

Yükümlüler

• Ticaret amacıyla taşınmaz alım satımıyla uğraşanlar ile bu işlemlere aracılık edenler.

• Đş makineleri dâhil her türlü deniz, hava ve kara nakil vasıtalarının alım satımı ile uğraşanlar.

• Tarihi eser, antika ve sanat eseri alım satımı ile uğraşanlar veya bunların müzayedeciliğini yapanlar.

• Milli Piyango Đdaresi Genel Müdürlüğü, Türkiye Jokey Kulübü ve Spor Toto Teşkilat Başkanlığı dâhil talih ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler.

• Spor kulüpleri.

(12)

• Varlık yönetim şirketleri.

• Savunma hakkı bakımından diğer kanun hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 35 inci maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki işlerden taşınmaz alım satımı, şirket, vakıf ve

dernek kurulması, idaresi ve devredilmesi gibi işlerle sınırlı olmak üzere serbest avukatlar.

• Bir işverene bağlı olmaksızın çalışan serbest muhasebeci, serbest

Yükümlüler

• Bir işverene bağlı olmaksızın çalışan serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirler.

• Finansal piyasalarda denetim yapmakla yetkili bağımsız denetim kuruluşları.

Merkezi Türkiye’de bulunan yükümlünün yurt dışındaki şube, acente,

(13)

ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐMĐ

Şüpheli işlemler;

 Herhangi bir tutar gözetilmeksizin,

 Şüpheli Đşlem Bildirim Formu doldurulmak suretiyle,

 Đşleme ilişkin şüphenin oluştuğu tarihten itibaren en geç 10 iş günü içinde,

MASAK’a bildirilir. (Tedbirler Yönetmeliği Md: 27, 28)

(14)

ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐMĐ

Şüpheli işlem bildirimi;

 Gerçek kişi yükümlünün bizzat kendisi,

 Tüzel kişi yükümlünün kanuni temsilcileri,

 Tüzel kişi yükümlünün kanuni temsilcileri,

 Tüzel kişiliği bulunmayanların yöneticileri veya bunlar tarafından yetkili kılınanlar,

 Uyum görevlisi atanan yükümlülerde ise bu görevliler,

(15)

ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐMĐ

Uyum görevlisi atanan yükümlülerin şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimlerinin şüpheli işlem bildirim

vekilleri ile benzeri bağlı birimlerinin şüpheli işlem bildirim

yükümlülüğü, uyum görevlisi vasıtasıyla yerine getirilir.

(16)

Bankalar (T.C. Merkez Bankası ile kalkınma ve yatırım bankaları dahil),

Sermaye piyasası aracı kurumları

Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü

Sigorta ve reasürans ve emeklilik şirketleri,

Bankalar dışında banka kartı veya kredi kartı düzenleme yetkisini haiz kuruluşlar,

Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler,

Uyum görevlisi atamak zorunda olan yükümlüler

Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler,

Ödünç para verme işleri hakkındaki mevzuat kapsamındaki finansman ve faktoring şirketleri,

Finansal kiralama şirketleri,

Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde takas ve saklama hizmeti veren kuruluşlar.

Vadeli işlemler aracılık şirketleri

(17)

Uyum görevlisi atanan yükümlü gruplarında (bunların şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimlerinde) şüpheli

Bildirim Süreci - Dahili Bildirim

işlemle karşılaşılması durumunda, işlem,

yükümlünün belirleyeceği prosedür doğrultusunda

uyum görevlisine bildirilir.

(18)

 Kurum bünyesinde uyum görevlisine yapılacak bildirimlerin usulü serbestçe belirlenebilir. Ancak, sözlü bildirim bir usul olarak belirlenemez.

 Dahili bildirim kuralları yazılı olarak belirlenir ve tüm çalışanlarca Bildirim Süreci - Dahili Bildirim

 Dahili bildirim kuralları yazılı olarak belirlenir ve tüm çalışanlarca bilinmesi sağlanır.

 Bu kapsamda e-posta veya dahili bildirime imkan veren yazılımlar

kullanılabilir.

(19)

 Şüpheli işlem bildirimini gerektiren durumlarda tutar gözetmeksizin kimlik tespiti yapılır. (Tedbirler Yn. Md. 5)

 Bildirime konu şüpheli işlemin teşebbüs aşamasında kaldığı Şüpheli Đşlemlerde Kimlik Tespiti

 Bildirime konu şüpheli işlemin teşebbüs aşamasında kaldığı durumlarda kimlik tespiti yükümlülüğü, mümkün olduğu ölçüde yerine getirilir.

 Yüz yüze olmayan işlemlerde veya izleme ve kontrol faaliyetleri

sırasında şüpheli bir işlemin tespiti halinde, yükümlü bünyesinde

mevcut bilgi ve belgeler kimlik tespitinde esas alınır.

(20)

 Bildirim sürecinde, işlemin niteliği veya müşteri profiliyle ilgili daha ayrıntılı araştırma yapılması gerekebilir.

 Yetki ve imkânlar ölçüsünde yapılacak bu araştırmanın amacı, şüpheyi Şüpheli Đşlemlerde Đlave Bilgi Temini

 Yetki ve imkânlar ölçüsünde yapılacak bu araştırmanın amacı, şüpheyi destekleyecek ek bulguların olup olmadığını tespit etmektir.

 Araştırmalar yapılırken müşterinin, hakkında bildirimde

bulunulacağından şüphelenmesine neden olacak tutum ve davranışlardan

(21)

Uyum görevlisi, kendisine bildirilen veya resen öğrendiği şüpheli işlemi,

 Yükümlü bünyesinde mevcut diğer bilgi ve belgeleri

 Đlgili kanun, yönetmelik, tebliğ ve diğer mevzuatı

göz önünde bulundurmak suretiyle değerlendirir ve değerlendirme sonucuna

Şüpheli Đşlemin MASAK’a Bildirilmesi

göre işlemin, şüpheli işlem olarak MASAK’a

bildirilmesine veya bildirilmemesine karar verir.

Uyum görevlisi, bu değerlendirme sürecinde, yükümlü bünyesindeki tüm birimlerden kendi görev alanı ile ilgili her türlü bilgi ve belgeyi talep

edebilir ve kendisinden bilgi ve belge istenen birimler de istenilen bilgi ve

belgeleri vermek zorundadır.

(22)

Uyum görevlisince bildirimde bulunma kararı verildiğinde ŞĐBF düzenlenir. Düzenlenen ve uyum görevlisi tarafından imzalanan ŞĐBF

ile birlikte varsa ilave değerlendirme, bilgi ve belgeler Başkanlığa gönderilir.

ŞĐBF’nun Doldurulması ve MASAK’a Gönderilmesi

gönderilir.

 ŞĐBF’nun elektronik ortamda gönderilmesi

 ŞĐBF’nun elden veya posta ile gönderilmesi

Düzenlenen ŞĐBF, elden veya taahhütlü postayla “Mali Suçları Araştırma

(23)

X

X X X

Formun Formun MASAK’a MASAK’a gönderilmesi gönderilmesi 06.10.2010

06.10.2010 Şüphenin tespiti Şüphenin tespiti

19.10.2010 19.10.2010 2

28.8.0202.20.201010 işlemlerin yapılışı işlemlerin yapılışı

10

10 işiş günügünü

X X Bildirim Süresi

X

X X X

Yetki ve imkânlar ölçüsünde Yetki ve imkânlar ölçüsünde araştırma yapılması araştırma yapılması Şüpheli işlemin uyum görevlisine

Şüpheli işlemin uyum görevlisine bildirilmesi bildirilmesi

ŞĐBF, şüphenin tespitinden itibaren en fazla 10 iş günü içerisinde

MASAK’a gönderilir.

X X

(

(24)

Uyum Görevlisi Uyum Birimi

ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐM YÜKÜMLÜLÜĞÜ

(BĐLDĐRĐM USULÜ VE SÜRECĐ)

Şube - Acente Temsilci - Ticari Vekiller

Benzer Bağlı Birimler

(Yazılı Olarak)

BĐLDĐRĐM

MASAK

ŞĐBF S

O Bildirim ve Resen

Öğrenilen Hususlar

Yükümlü nezdindeki

- Kimlik Bilgileri - Đşleme Đlişkin Bilgiler

- Diğer Bilgiler

Yazılı gerekçesi ile birlikte muhafaza

MUHAFAZA

N U Ç

(25)



Bildirimde bulunulan işlemle ilgili olarak yeni bilgi ve bulgular elde edildiği takdirde, tekrar ŞĐBF doldurulur ve daha önce yapılan bildirime ek olduğu belirtilerek gecikilmeksizin MASAK’a gönderilir.

Ek Bildirimler / Birden Çok Đşlemin Bulunması

 Birden çok işlem bir arada ele alınarak değerlendirildiğinde şüphe arz eden işlemler için tek bir ŞĐBF düzenlenir.

 Şüpheyi destekleyen bilgi ve belgeler ŞĐBF’ye ek yapılır.

(26)

 Yükümlüler, işleme konu malvarlığının suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanıyla ilgili olduğuna dair belge veya ciddi emare bulunması halinde, MASAK şüpheli işlem bildirim formuyla bilgilendirinceye kadar, talep edilen işlemi gerçekleştirmekten imtina ederler.

Đşlemin Yapılmasından Đmtina Edilmesi

edilen işlemi gerçekleştirmekten imtina ederler.

 Şüphelenilen bu işlemi gerçekleştirmekten kaçınmanın imkânsız olduğu

ya da işlemi gerçekleştirmekten imtina etmenin işlemin faydalanıcılarını tespit

etme çabalarını engelleyebileceği durumlarda bilgilendirme, işlemden hemen

(27)

ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐM YÜKÜMLÜLÜĞÜ

(ŞĐBF’NUN DOLDURULMASI)

Adı Soyadı- Unvanı[i] :

Yükümlü Grubu[ii] :….Sigorta A.Ş.

Adresi :

ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐM FORMU Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı Maliye Bakanlığı, N Blok Dikmen Cad. 06100 Dikmen/ANKARA Tel: +90 (312) 415 37 67 Fax: +90 (312) 415 25 35 - 36

A- FORMU DÜZENLEYEN YÜKÜMLÜNÜN

Adresi :

Tel : Kimlik No[iii] :

[i]Tüzel kişi yükümlüler için ticaret unvanı belirtilir B- BĐLDĐRĐME ĐLĐŞKĐN BĐLGĐLER

Bildirim Tarihi Evrak Kayıt No

Yeni veya Ek  Yeni  Ek Ek ise Önceki Bildirimin Tarihi : .../.../….

Bildirimin Aciliyeti  Normal  Đvedi  Çok Đvedi

(28)

C- ŞÜPHELĐ ĐŞLEMĐ YAPAN GERÇEK KĐŞĐNĐN[i]

Đşlemin Kimin Adına Yapıldığı  Kendi Adına  Başkası Adına

Kimliği sahte mi?  Evet  Hayır

Adı Soyadı

Doğum Yeri ve Tarihi Anne Adı

Baba Adı

Cinsiyeti  Erkek  Kadın

Uyruğu

T.C. Kimlik No T.C. Kimlik No

Kimlik Belgesinin Türü ve Numarası  Nüfus Cüzdanı No:  Sürücü Belgesi No:

 Pasaport No:  Đkamet Tezkeresi No:

 Diğer (Adı ve Numarası):

Adresi  Ev:  Đş:

Telefon Numarası Ev Telefonu : Cep Telefonu: Đş Telefonu : Faks Numarası

(29)

D- ADINA ĐŞLEM YAPILAN GERÇEK KĐŞĐNĐN[i]

Kimliği sahte mi?  Evet  Hayır

Adı Soyadı

Doğum Yeri ve Tarihi Anne Adı

Baba Adı

Cinsiyeti  Erkek  Kadın

Uyruğu

T.C. Kimlik No

Kimlik Belgesinin Türü ve Numarası  Nüfus Cüzdanı No:  Sürücü Belgesi No:

Kimlik Belgesinin Türü ve Numarası  Nüfus Cüzdanı No:  Sürücü Belgesi No:

 Pasaport No:  Đkamet Tezkeresi No:

 Diğer (Adı ve Numarası):

Adresi  Ev:  Đş:

Telefon Numarası  Ev Telefonu :  Cep Telefonu :

 Đş Telefonu : Faks Numarası

Elektronik Posta Adresi Mesleği

Varsa Ek Bilgi

(30)

E- ADINA ĐŞLEM YAPILAN TÜZEL KĐŞĐNĐN / TÜZEL KĐŞĐLĐĞĐ OLMAYAN TEŞEKKÜLÜN[i]

Kimliğe esas belge sahte mi?  Evet  Hayır Unvanı[ii]

Varsa Đşletme Adı Vergi Kimlik Numarası Sicil Numarası[iii]

Kurulduğu Ülke Kurulduğu Yer Kuruluş Yılı Adresi

Telefon Numarası  Cep Telefonu :

 Đş Telefonu :

Faks Numarası

Elektronik Posta Adresi Web Sitesi

(31)

F- ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLGĐLERĐ

Đşlem Tarihi

 Tek işlemde : ../../….

 Bağlantılı işlemlerde : ../../…. - .../../….

Đşlemde Parasal Değer / Hareket var mı?  Evet  Hayır

Đşlemin Hesaba Bağlılığı Hesaba bağlı (Bu seçeneğin işaretlenmesi durumunda Formun G bölümünü de doldurunuz)

 Hesaba bağlı değil Đşlemin Yapıldığı Yer[i]

Đşlem Türü Đşlem Tutarı[ii]

Đşlemin Yapılma Yer veya Yöntemi  Şube  ATM  Đnternet bankacılığı

 Telefon bankacılığı  Diğer

[i]Đşlemin yapıldığı il/ilçe bilgileri ile varsa şube, acenta vb. bağlı birimlerin adı [ii] Para birimi de belirtilmek suretiyle

(32)

G- ŞÜPHELĐ ĐŞLEMĐ ĐLGĐLENDĐREN HESAP BĐLGĐLERĐ[i]

Hesap Türü

 Çek  Kiralık kasa  Vadeli döviz

 Vadesiz döviz  Vadesiz mevduat  Yatırım

 Diğer Hesabın bulunduğu mali kurum

Hesap No IBAN

Hesap Sahibi

Hesabın Açılış Tarihi …/..../..….

Hesabın Kapanış Tarihi Son Hesap Bakiyesi Hesabın Bulunduğu Şube Hesabın Döviz Cinsi

Hesap Üzerinde Yasal Kısıtlama Var mı?  Evet  Hayır

(33)

H- ŞÜPHELĐ ĐŞLEM TĐPĐ

ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ

ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ TİPTİPTİPTİP NUMARASINUMARASINUMARASINUMARASI[i][i][i][i]

GENEL MAHİYETTE ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ GENEL MAHİYETTE ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİGENEL MAHİYETTE ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ GENEL MAHİYETTE ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ

Müşteri Profiline İlişkin Tipler İşlemlere İlişkin Tipler

SEKTÖREL MAHİYETTE ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ SEKTÖREL MAHİYETTE ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİSEKTÖREL MAHİYETTE ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ SEKTÖREL MAHİYETTE ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ

Bankacılık Sektörüne İlişkin Tipler Sigorta Sektörüne İlişkin Tipler Sermaye Piyasalarına İlişkin Tipler Yetkili Müesseselere İlişkin Tipler İkrazatçılara İlişkin Tipler

Faktoring Şirketlerine İlişkin Tipler Faktoring Şirketlerine İlişkin Tipler

Finansal Kiralama Şirketlerine İlişkin Tipler Tüketici Finansman Şirketlerine İlişkin Tipler PTT ve Kargo Şirketlerine İlişkin Tipler Gayrimenkul Sektörüne İlişkin Tipler

TERÖRÜN FĐNANSMANI ĐLE BAĞLANTILI ŞÜPHELĐ ĐŞLEM TĐPLERĐ Terör Örgütleri İle Bağlantısından Şüphelenilen Kişiler veya Riskli Ülkelerle Gerçekleştirilen İşlemlere İlişkin Tipler

Kâr Amacı Gütmeyen Kuruluşlara İlişkin Tipler

(34)

AÇIKLAMA

Uyum Görevlisinin Adı, Soyadı ve Đmzası[i]

Formun (H) bölümünde şüpheli işlem tipleri başlıklar halinde gruplandırılmış olup, bildirime konu şüpheli işlem tipi bu bölümde gösterilir.

Bildirime konu şüpheli işlem, belirtilen gruplardan hangisine uygun düşüyorsa öncelikle ilgili gruba ilişkin seçeneğin önündeki boş karenin içine (X) işareti konulur.

Daha sonra söz konusu seçeneğin "Şüpheli Đşlem Tip Numarası" kısmına, Tebliğ

(35)

ŞÜPHELĐ ĐŞLEM TĐPLERĐ

 Rehber mahiyetinde olup,şüphe veya şüpheyi gerektirecek makul bir sebebin olup olmadığının değerlendirilmesinde yükümlülere yardımcı olması amaçlanmıştır.

 Đşlemin şüpheli işlem tiplerine uygunluğu değerlendirilirken; müşterinin profili ve faaliyet hacmi, işlemin niteliği ile müşterinin bilinen faaliyetleri kapsamında veya faaliyeti ile orantılı olup olmadığı veya kimlere menfaat sağladığı, sektörün özellikleri ve daha önceki tecrübeler gibi hususların da sağladığı, sektörün özellikleri ve daha önceki tecrübeler gibi hususların da dikkate alınması gerekmektedir.

 MASAK 6 NO.lo Genel Tebliğ ile 114 adet şüpheli işlem tipi belirlenmiştir.

Bu kapsamda:

 Genel Mahiyette şüpheli işlem tipleri, müşteri profili ve işlemlere ilişkin tipleri belirlenmiştir.

 Bazı yükümlü grupları için sektörel mahiyette şüpheli işlem tipleri belirlenmiştir.

 Terörün finansmanı açısından şüpheli olabilecek işlem tipleri belirlenmiştir.

(36)

ŞÜPHELĐ ĐŞLEM TĐPLERĐ (GENEL)

1. Müşteri Profiline Đlişkin Tipler

1.1. Müşterilerin yükümlülere başvurularında; ibrazı ya da tevdii gereken

belgelerin yetersiz bilgiler içermesi, verdikleri bilgilerin birbiriyle çelişkili olması veya bilgilerin verilmesinde isteksiz davranılması.

1.2. Đşlem yapılması için para veya çeşitli hediyeler teklif edilmesi ya da müşteri hakkında suç gelirlerinin aklanması veya terörün finanse edilmesiyle ilgili olarak hakkında suç gelirlerinin aklanması veya terörün finanse edilmesiyle ilgili olarak medyada menfi haberler çıkmış olması gibi şüphe duyulmasını gerektiren somut bir durumun varlığı.

1.3. Müşterinin, genel müşteri davranış modellerinin dışına çıkması örneğin hakkında şüpheli işlem bildiriminde bulunulmasını engellemek amacıyla bazen çok yakın, bazen tehditkar tavır takınmaları.

(37)

ŞÜPHELĐ ĐŞLEM TĐPLERĐ (GENEL)

2. Đşlemlere Đlişkin Tipler

2.1. Ticari faaliyet gösteren kişi veya kuruluşların faaliyetleri kapsamında olağan olarak tekrarı gereken işlemlerin münferit işlem olarak kalması ya da aksine

olağan ticari hayatta sık yapılmayan işlemlerin sürekli olarak tekrarlanması.

olağan ticari hayatta sık yapılmayan işlemlerin sürekli olarak tekrarlanması.

2.2. Mutad uygulamalarda toplu yapılması gereken mali işlemlerin, tespit ve bildirimlerden kaçınmak amacıyla, mantıklı bir gerekçesi olmaksızın bölünmesi.

2.3. Yapılan ya da yapılmak istenen işlemin mutad ve makul hukuki veya ekonomik bir gerekçesi ya da mantığının olmaması.

2.4. Müşterinin küçük küpürlerle yüksek tutarda nakit ödeme yapması veya sık kullanılmayan bir döviz ile ödeme yapmak istemesi gibi ödeme araçlarının

(38)

ŞÜPHELĐ ĐŞLEM TĐPLERĐ (GENEL)

2. Đşlemlere Đlişkin Tipler

2.1. Ticari faaliyet gösteren kişi veya kuruluşların faaliyetleri kapsamında olağan olarak tekrarı gereken işlemlerin münferit işlem olarak kalması ya da aksine

olağan ticari hayatta sık yapılmayan işlemlerin sürekli olarak tekrarlanması.

olağan ticari hayatta sık yapılmayan işlemlerin sürekli olarak tekrarlanması.

2.2. Mutad uygulamalarda toplu yapılması gereken mali işlemlerin, tespit ve bildirimlerden kaçınmak amacıyla, mantıklı bir gerekçesi olmaksızın bölünmesi.

2.3. Yapılan ya da yapılmak istenen işlemin mutad ve makul hukuki veya

(39)

SĐGORTA SEKTÖRÜNE YÖNELĐK ŞÜPHELĐ ĐŞLEM TĐPLERĐ

4.1. Müşterinin şahsı, işi veya serveti ile makul bir ilgisi bulunmayan bir riski sigorta ettirmek için başvuruda bulunması.

4.2. Müşterinin genel durumu ve mali profiliyle bağdaşmayan yüksek miktarlı ve tek primli poliçe talep etmesi.

4.3. Müşterinin başka şirketlerden de poliçeleri olduğunu söylemesi ya da bunun tespit edilmesi ve bu durumun müşterinin mali profili ile uyumsuzluk göstermesi.

4.4. Müşterinin açıkça ilgisiz olduğu anlaşılan üçüncü bir taraf adına sigorta poliçesi satın almayı 4.4. Müşterinin açıkça ilgisiz olduğu anlaşılan üçüncü bir taraf adına sigorta poliçesi satın almayı önermesi veya sigorta tazminatının söz konusu tarafın hesabına transfer edilmesinin talep edilmesi veya açıkça ilgisiz olduğu anlaşılan üçüncü taraf adına lehdar değişikliği istenilmesi.

4.5. Müşterinin hayat sigortası ya da emeklilik planı primlerini yüksek miktarda ve nakit olarak ödemesi.

4.6. Küçük miktarlı ve düzenli ödemeye dayalı poliçeye sahip olan müşterinin poliçenin kalan primlerini aniden peşin ödeme ile kapatması veya önemli miktarda yükseltme teklifinde bulunması ya da yüksek tutarlı yeni bir poliçe satın alması.

4.7. Müşterinin, makul bir nedeni olmaksızın ve önemli oranda maddi kayba uğrayacağını bilerek, poliçenin vadesinden önce geri ödenmesini istemesi ya da ödemenin üçüncü bir kişi lehine yapılmasını talep etmesi.

4.8. Sigorta sözleşmesinde prim ödemelerinin riskli ülkede yerleşik bir finans kurumundan elektronik transfer yoluyla yapılması.

(40)

FATF TAVSĐYE 14

Finansal kuruluşlar, bunların yöneticileri, yetkilileri ve çalışanları;

 Şüpheli bir işlemi iyi niyetle bildirdiklerinde, suç fiilinin ne olduğunu

tam olarak bilmeseler dahi, yasadışı faaliyetin gerçekten meydana gelip tam olarak bilmeseler dahi, yasadışı faaliyetin gerçekten meydana gelip gelmediğine bakılmaksızın, sözleşmeyle veya herhangi bir yasal yada idari düzenlemeyle getirilmiş olan yükümlülükleri ihlal ettikleri

gerekçesiyle cezai yada hukuki sorumluluğa tabi olmaktan yasal hükümler ile korunmalıdır.

(41)

Bildirimde bulunanların korunması

5549 sayılı Kanun gereğince yükümlülüklerini yerine getiren gerçek ve tüzel kişiler hiçbir şekilde hukuki ve cezai bakımdan sorumlu tutulamazlar. (5549 S.K.

Md: 10/1)

 Özel kanunlarında hüküm bulunsa dahi şüpheli işlem bildiriminde bulunanlara dair, mahkeme dışında, üçüncü kişi, kurum ve kuruluşlara bilgi verilemez. Bu kişilerin kimliklerinin saklı tutulması ve

bilgi verilemez. Bu kişilerin kimliklerinin saklı tutulması ve

güvenliklerinin sağlanması için mahkemece gerekli önlemler alınır. (5549

S.K. Md: 10/2)

 Şüpheli işlem bildirimi yükümlülüğünü yerine getiren gerçek ve tüzel kişiler, bunların uyum görevlileri, yükümlülerin kanuni temsilcisi,

yöneticisi ve çalışanları hiçbir şekilde hukuki ve cezai bakımdan sorumlu tutulamaz. (Tedbirler Yönetmeliği Md: 29/4)

(42)

Tipping off kuralı

 Yükümlüler, MASAK Başkanlığına şüpheli işlem bildiriminde bulunulduğuna veya bulunulacağına dair,

• yükümlülük denetimi ile görevlendirilen denetim elemanlarına,

• yargılama sırasında mahkemelere verilen bilgiler dışında,

işleme taraf olanlar dâhil olmak üzere hiç kimseye bilgi veremezler.

(5549 s.k.md:4-Tedbirler Yönetmeliği Md: 29/1)

(43)

Tipping off kuralı

 Bu yükümlülük,

• şüpheli işlemi MASAK Başkanlığına bildiren kişi, kurum ve kuruluşlar veya

• bu kimselerin işlemi fiilen yapan ve yöneten mensupları veya

• bunların kanuni temsilcileri ve vekillerinin yanı sıra

• şüpheli işlem bildiriminde bulunulduğuna herhangi bir şekilde vakıf olan diğer personeli de

kapsar.

 Uyum görevlisi tayin edilen yükümlülerde, uyum görevlisine yapılan dâhili bildirimler de gizlilik kapsamındadır.

 Şüpheli işlem bildirimlerini elektronik ortamda gerçekleştiren uyum görevlileri, sisteme erişimi sağlayan her türlü ortamdaki kart, şifre ve sair bilgi ve araçları hiç kimseye veremez. (Tedbirler Yönetmeliği Md: 29/2)

(44)

9.823 10.000

12.000

Yıl/Adet

Şüpheli Đşlem Bildirimlerinin Sayısal Trendi

ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐMĐ

2.946

4.924 4.000

6.000 8.000 10.000

(45)

ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐMĐ

Şüpheli Đşlem Bildirim

Kaynağı 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Bankalar 289 351 1133 2903 4889 9480

Aracı Kurumlar 1 1 7 40 9 168

Şüpheli Đşlem Bildirimi Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı

Aracı Kurumlar 1 1 7 40 9 168

Finansman, Faktoring, Finansal Kiralama ve Yatırım Şirketleri

- - - 0 15 32

Sigorta, Reasürans ve

Emeklilik Şirketleri - - - 3 10 129

Noterler - - - - 1 6

PTT Gn. Md.lüğü - - - - - 6

Döviz Bürosu

- - - - 2

TOPLAM 290 352 1.140 2.946 4.924 9.823

(46)

FATF Araştırmaları

FATF 2004-2005 tipoloji raporuna göre,

Ülkeler tarafından gönderilen sigortalama kaynaklı 66 olay ile ilgili olarak yapılan incelemede;

Bu olaylardaki aklama faaliyetinin %65 inin hayat

sigortası ürünleri vasıtasıyla gerçekleştirildiği, %30’unun diğer sigorta ürünleri, %5 inin ise reasürans ürünleri

vasıtasıyla gerçekleştirildiği tespitinde bulunulmuştur.

(47)

FATF Tipolojileri

Örnek 1-

 Bir şahıs, 2004 Ocak ayında Norveç’te evi için hırsızlık sigortası yaptırır.

 Daha sonra bu kişi sigorta şirketine 110.000 (19.000 USD) Norveç kronu değerindeki mücevherlerinin

çalındığını bildirir.

 Bu kişinin beyanına göre, kendisi 2.7 milyon Norveç

kronu (460.000 USD) değerinde bir tekne satmış ve

bunun 500.000 Kronu ile mücevher satın almıştır.

(48)

FATF Tipolojileri

Örnek 1-

 Ancak bu kişinin 2000 yılında düşük gelirli ve herhangi bir malvarlığı olmadığı tespit edilmiştir.

 2001 yılında ise bu kişinin 43.000 Norveç kronu olduğu, 2002 yılında ise gelirinin 233.000 Norveç kronuna

 2001 yılında ise bu kişinin 43.000 Norveç kronu olduğu, 2002 yılında ise gelirinin 233.000 Norveç kronuna

yükseldiği tespit edilmiştir.

 Böyle bir kişinin bu değerde bir tekneyi satın alması

imkansızdır.

(49)

FATF Tipolojileri

Örnek 2-

 Yurt dışında yaşayan 2 kişi 4 tek primli hayat

 Yurt dışında yaşayan 2 kişi 4 tek primli hayat

sigortasına oldukça yüksek tutarda nakit para yatırır.

 Yapılan incelemede izleyen primlere ilişkin ödemelerin, Latin Amerika’dan Avrupa’ya yapılan uyuşturucu

ticaretinde kullanılan ve daha önce soruşturmaya

konu olmuş banka hesapları üzerinden yapıldığı tespit

edilmiştir. (Belçika kaynaklı)

(50)

FATF Tipolojileri

Örnek 3-



Bir uyuşturucu kaçakçısı 80.000 USD değerinde hayat sigortası poliçesi satın alır.



Poliçe, büyük bir sigorta şirketinin acentesi aracılığıyla nakit



Poliçe, büyük bir sigorta şirketinin acentesi aracılığıyla nakit kullanılarak satın alınır.



Đnceleme neticesinde, sigorta acentesinin müşterinin poliçenin

finansmanında kullandığı paranın uyuşturucu parası olduğunu

anladığı ve müşteriden daha fazla komisyon talep ettiği tespit

(51)

FATF Tipolojileri

Örnek 4-

 Karı-koca yıllık primli, her biri kendi adına bir hayat sigortası yaptırırlar.

sigortası yaptırırlar.

 Biri öldüğünde diğeri sigortanın yararlanıcısı olacaktır.

 Primlerin yatırıldığı hesabın incelenmesi neticesinde, hesabın poliçe sahibi kişilere değil, yurt dışında

yerleşik bir şirkete ait olduğu anlaşılmıştır.

(52)

FATF Tipolojileri

Örnek 4-

 Bu şirketin yöneticilerinin sigorta yaptıran karı-koca olduğu tespit edilmiştir.

 Đnceleme neticesinde, sözkonusu şirketin yurtdışında

ciddi ve organize vergi kaçakçılığı suçuna iştirak ettiği

ve buradan elde edilen yasadışı gelirlerin aklanması

(53)

FATF Tipolojileri

Örnek 5-

 Bir karapara aklayıcısı, gerçekte mevcut olmayan bir gemi için denizcilik mal ve kaza sigortası yaptırmıştır.

 Bu kişi, poliçe kapsamında büyük primler ödemiş ve sigorta aracısına düzenli olarak yaptığı hasar başvurularının ödenmesi için rüşvet vermiştir.

olarak yaptığı hasar başvurularının ödenmesi için rüşvet vermiştir.

 Ancak bu kişi hasarların prim ödemelerinden daha az olmasının sağlanması

konusunda oldukça dikkatli davranmış ve böylece sigortacı da poliçeden büyük bir kar sağlayabilmiştir.

 Bu yolla karapara aklayıcısı, fonların aklanmasında kullanılmış olan hasar ödeme çeklerini alabilmiştir.

 Sonuçta fonlar itibarlı bir sigorta şirketinden yapılan ödemeler olarak

görülmektedir ve çekin ya da para havalesinin üstündeki isim görüldüğünde paranın kaynağı hakkında şüphe doğmamaktadır.

(54)

Fatf Değerlendirmesi

 FATF yaptığı değerlendirme neticesinde sigorta sektörü ile ilgili karapara aklama göstergelerini 4 alanda toplamıştır.

Bunlar:



Diğer sektörlere de uygulanabilen genel göstergeler



Poliçe sahibinin karakteristik özellikleri ve davranışlarına yönelik göstergeler



Poliçenin özelliğine yönelik göstergeler



Diğer göstergeler

(55)

Diğer sektörlere de uygulanabilen genel göstergeler

Bu kapsamda özellikle;

 Yüksek tutarlı nakit işlemlere

 Yüksek tutarlı nakit işlemlere

 Sahte adres ya da bilgi kullanımına

 Sınır ötesi yürütülen işlemlere

dikkat çekmiştir.

(56)

Poliçe sahibinin karakteristik

özellikleri ve davranışlarına yönelik göstergeler

 Poliçe sahibi ya da ilişkili olduğu kişi veya kuruluşların suç kaydı var mıdır?

 Poliçe sahibinin olağan olmayan davranışları

 Yasal gelirine göre yüksek tutarlı prim ödemeleri yapılması

 Poliçe sahibinin erken ayrılma neticesinde katlanılacak

 Poliçe sahibinin erken ayrılma neticesinde katlanılacak maliyetler konusunda endişe duymaması

 Poliçe faydalanıcısının beklenmedik bir şekilde ve sıklıkta değiştirilmesi

 Müşterinin ekonomik profili ile bağdaşmayan malvarlığına

(57)

Poliçenin özelliğine yönelik göstergeler

 Üçüncü kişiler tarafından yapılan ödemeler

 Prim ödemelerinde çeşitli kaynakların kullanılması (banka, üçüncü şahıs gibi)

 Prim tutarının önemli tutarda arttırılması

 Fonların daha kolay transferi için bankanın sigortacı olarak

 Fonların daha kolay transferi için bankanın sigortacı olarak kullanılması

 Poliçenin erken itfası

(58)

Diğer Göstergeler

 Olağandışı bir şekilde yüksek tutarlı komisyon alan acenteler.

 Backgroundu parlak olmayan sigorta şirketleri.

(59)

Bilgi ve Belge Verme

 Kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kuruluşlar

Diğer Yükümlülükler

 Başkanlık ve denetim elemanları tarafından istenilecek her türlü bilgi, belge, kayıt ve şifreleri tam ve doğru olarak vermek ve gerekli kolaylığı sağlamakla yükümlüdür.

 Yukarıdaki kişi, kurum ve kuruluşlar savunma hakkına ilişkin

hükümler saklı kalmak kaydıyla, özel kanunlarda yazılı

hükümleri ileri sürerek bilgi ve belge vermekten kaçınamazlar.

(60)

Muhafaza ve Đbraz

 Yükümlüler, bu Kanunla getirilen yükümlülüklere ve işlemlerine ilişkin her türlü ortamdaki;

 Belgeleri düzenleme tarihinden Diğer Yükümlülükler

 Belgeleri düzenleme tarihinden

 Defter ve kayıtları son kayıt tarihinden

 Kimlik tespitine ilişkin belgeleri ise son işlem tarihinden itibaren

sekiz yıl süreyle muhafaza ve istenmesi halinde yetkililere

(61)

Devamlı Bilgi Verme

 Yükümlüler taraf oldukları veya aracılık ettikleri işlemlerden, Bakanlıkça belirlenecek tutarı aşanları Başkanlığa bildirmek zorundadırlar.

Diğer Yükümlülükler

işlemlerden, Bakanlıkça belirlenecek tutarı aşanları Başkanlığa bildirmek zorundadırlar.

 Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin olarak, yükümlüler

dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu

niteliğindeki kurum ve kuruluşlardan da Başkanlığa

devamlı bilgi vermeleri istenebilir.

(62)

Đhlal Đncelemesi MASAK adına;

•Maliye Müfettişi

•Hesap Uzmanı

•Gümrük Müfettişi

MünferidenVeyaPrograma Bağ

Yükümlülük Denetimi ve Yaptırımlar

Uyum Denetimi

•Gümrük Müfettişi

•Gelirler Kontrolörü

•BDDK Murakıbı

•Hazine Kontrolörü

•BDDK Uzmanı

MünferidenVeyaPrograma Bağ

(63)

• Kimlik tespiti

• Devamlı bilgi verme

• Şüpheli işlem bildirimi

• Kimlik tespiti

• Şüpheli işlem bildirimi

• 13.226 veya 6.613 YTL para cezası

• 2,644 YTL para cezası

Yükümlülükler Yükümlülükler

Đdari yaptırımlar Đdari yaptırımlar

Yükümlülük ihlali halinde Yükümlülük ihlali halinde

Yükümlü Türüne

Göre

görevli

(5549 S.K. m.13)

Yükümlülüklere uymamanın yaptırımları

• Eğitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemleri

oluşturulması

• Uyum görevlisi atanması

• ŞĐB bildiriminde bulunulduğunun ifşa edilmesi

• Bilgi ve belge verme

Eksikliklerin giderilmesi ve gerekli tedbirlerin alınması için en az 30 gün süre verilir

• 1-3 yıl hapis cezası

• 0-5,000 gün adli para cezası

Adli yaptırımlar Adli yaptırımlar

görevli

5549 S.K. m.14)

• 13.226 YTL veya 6.613 YTL para cezası

Yükümlü Türüne

Göre

(64)

TEŞEKKÜR EDERĐM

TEŞEKKÜR EDERĐM

Referanslar

Benzer Belgeler

        Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile ilgili Türk mevzuatına göre,  müşterilerden  alınan  tüm  bilgi,  belge  ve  kayıtlar 

Yurtdışı yerleşik tüzel kişilerin kimlik tespiti için; tüzel kişinin unvanı, ticaret sicil numarası veya ilgili ülkedeki karşılığı, vergi kimlik

(7) Bu Yasanın 14’üncü maddesinde belirtilen bilgilerin gizliliği ilkesine aykırı hareket ettikleri tespit edilen yükümlüler ve/veya yöneticileri ve/veya Dairede

 Şüpheli işlem kavramında geçen işlem ifadesi, tek bir işlem ile sınırlı olmayıp, şüphe veya şüpheyi gerektiren makul bir sebebin olup olmadığı hususu,

çalışanlarının suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi konusundaki 5549 sayılı “Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun”

•Müşteri sayısı ya da işlem sayısı çok düşük olan sigorta şirketlerinde işlemler uyum görevlisi ya da iç kontrol birimi tarafından anında kontrol edilebilir..

Bu beyan müşteri sözleşmesinde belirtilebilir veya uygun formlar kullanılarak alınabilir, ifadesi ile ilgili olarak; sürekli iş ilişkisi tesisinde, başkası hesabına

Yine FATF’in 9’uncu maddesine istinaden düzenlenen “Basitleştirilmiş veya Azaltılmış CDD (Customer Due Diligence) Önlemleri” başlıklı açıklayıcı notunda;