SUÇ GELĐRLERĐNĐN AKLANMASI VE TERÖRÜN FĐNANSMANI ĐLE MÜCADELE TERÖRÜN FĐNANSMANI ĐLE MÜCADELE
6 Ekim 2010 ĐSTANBUL
YÜKÜMLÜLÜKLER
Şüpheli Đşlem Bildirimi
Müşterinin Tanınması/Kimlik Tespiti
Eğitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemlerinin oluşturulması
oluşturulması
Uyum görevlisi atanması
Devamlı bilgi-belge verme
Đlgili belgelerin muhafaza ve ibraz edilmesi
Bildirimler
Şüpheli işlem bildirimi
Nakit işlem bildirimi
Nakit işlem bildirimi
Uluslararası fon transferlerinin
bildirimi
Şüpheli Đşlem Bildirimi FATF Tavsiye 13
Bir finansal kuruluşun, fonların
Suç faaliyetinden elde edilen gelir veya
Suç faaliyetinden elde edilen gelir veya
Terörün finansmanı ile ilgili olduğu
konusunda bir şüphe veya şüpheyi gerektirecek geçerli
bir neden bulunması durumunda bu şüphelerini derhal
Şüpheli Đşlem Bildirimi
FATF Tavsiye 13
Tüm şüpheli işlemler, miktar şartı aranmaksızın teşebbüs aşaması dahil bildirilmelidir.
teşebbüs aşaması dahil bildirilmelidir.
Şüpheli işlem bildirim yükümlülüğü, işlemlerin vergi
nitelikli olup olmadığına bakılmaksızın uygulanmalıdır.
Ülkelerde ŞĐB Uygulaması Başlama Tarihleri
Ülke Adı Yıl
Avusturya 1994
Almanya 1993
Amerika 1986
Belçika 1993
Danimarka 1993
Finlandiya 1994
Fransa 1991
Hollanda 1994
Đngiltere 1987
Đrlanda 1994
Đspanya 1993
Neden Şüpheli Đşlem Bildirimi?
Đtibar riski,
Yasal risk,
Aklama ve terörün finansmanı suçunun ortaya çıkarılması ve
Aklama ve terörün finansmanı suçunun ortaya çıkarılması ve soruşturulması,
Aklama ve terörün finansmanı yöntemlerinin tespit edilmesi
MEVZUATIMIZDA ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐMĐ
Yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılan veya yapılmaya teşebbüs edilen işleme konu malvarlığının;
yasa dışı yollardan elde edildiğine veya
yasa dışı amaçlarla kullanıldığına, bu kapsamda terörist eylemler için ya da terör örgütleri, teröristler veya terörü finanse edenler tarafından kullanıldığına veya bunlarla ilgili ya da bağlantılı olduğuna dair
herhangi bir bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir hususun bulunması halidir. (5549 S.K. Md.4/1, Tedbirler Yönetmeliği Md: 27/1)
ŞÜPHELĐ ĐŞLEMĐN NĐTELĐĞĐ
Şüpheli işlem;
Subjektif niteliktedir
Parasal sınır yoktur uç isnadı içermez
Suç isnadı içermez
Önleyici bir tedbirdir
Gizlilik ve müşterinin haberdar edilmemesi esastır
• Bankalar.
• Bankalar dışında banka kartı veya kredi kartı düzenleme yetkisini haiz kuruluşlar.
• Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler.
• Ödünç para verme işleri hakkındaki mevzuat kapsamındaki ikrazatçılar, finansman ve faktoring şirketleri.
• Sermaye piyasası aracı kurumları, vadeli işlemler aracılık şirketleri ve
Yükümlüler
• Sermaye piyasası aracı kurumları, vadeli işlemler aracılık şirketleri ve portföy yönetim şirketleri.
• Yatırım fonu yöneticileri.
• Yatırım ortaklıkları.
• Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri ile sigorta ve reasürans brokerleri.
• Varlık yönetim şirketleri.
• Kıymetli maden, taş veya mücevher alım satımı yapanlar.
• Cumhuriyet altın sikkeleri ile Cumhuriyet ziynet altınlarını basma faaliyeti ile sınırlı olmak üzere Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü.
• Kıymetli madenler borsası aracı kuruluşları.
• Ticaret amacıyla taşınmaz alım satımıyla uğraşanlar ile bu işlemlere
Yükümlüler
• Ticaret amacıyla taşınmaz alım satımıyla uğraşanlar ile bu işlemlere aracılık edenler.
• Đş makineleri dâhil her türlü deniz, hava ve kara nakil vasıtalarının alım satımı ile uğraşanlar.
• Tarihi eser, antika ve sanat eseri alım satımı ile uğraşanlar veya bunların müzayedeciliğini yapanlar.
• Milli Piyango Đdaresi Genel Müdürlüğü, Türkiye Jokey Kulübü ve Spor Toto Teşkilat Başkanlığı dâhil talih ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler.
• Spor kulüpleri.
• Varlık yönetim şirketleri.
• Savunma hakkı bakımından diğer kanun hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 35 inci maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki işlerden taşınmaz alım satımı, şirket, vakıf ve
dernek kurulması, idaresi ve devredilmesi gibi işlerle sınırlı olmak üzere serbest avukatlar.
• Bir işverene bağlı olmaksızın çalışan serbest muhasebeci, serbest
Yükümlüler
• Bir işverene bağlı olmaksızın çalışan serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirler.
• Finansal piyasalarda denetim yapmakla yetkili bağımsız denetim kuruluşları.
Merkezi Türkiye’de bulunan yükümlünün yurt dışındaki şube, acente,
ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐMĐ
Şüpheli işlemler;
Herhangi bir tutar gözetilmeksizin,
Şüpheli Đşlem Bildirim Formu doldurulmak suretiyle,
Đşleme ilişkin şüphenin oluştuğu tarihten itibaren en geç 10 iş günü içinde,
MASAK’a bildirilir. (Tedbirler Yönetmeliği Md: 27, 28)
ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐMĐ
Şüpheli işlem bildirimi;
Gerçek kişi yükümlünün bizzat kendisi,
Tüzel kişi yükümlünün kanuni temsilcileri,
Tüzel kişi yükümlünün kanuni temsilcileri,
Tüzel kişiliği bulunmayanların yöneticileri veya bunlar tarafından yetkili kılınanlar,
Uyum görevlisi atanan yükümlülerde ise bu görevliler,
ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐMĐ
Uyum görevlisi atanan yükümlülerin şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimlerinin şüpheli işlem bildirim
vekilleri ile benzeri bağlı birimlerinin şüpheli işlem bildirim
yükümlülüğü, uyum görevlisi vasıtasıyla yerine getirilir.
Bankalar (T.C. Merkez Bankası ile kalkınma ve yatırım bankaları dahil),
Sermaye piyasası aracı kurumları
Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü
Sigorta ve reasürans ve emeklilik şirketleri,
Bankalar dışında banka kartı veya kredi kartı düzenleme yetkisini haiz kuruluşlar,
Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler,
Uyum görevlisi atamak zorunda olan yükümlüler
Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler,
Ödünç para verme işleri hakkındaki mevzuat kapsamındaki finansman ve faktoring şirketleri,
Finansal kiralama şirketleri,
Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde takas ve saklama hizmeti veren kuruluşlar.
Vadeli işlemler aracılık şirketleri
Uyum görevlisi atanan yükümlü gruplarında (bunların şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimlerinde) şüpheli
Bildirim Süreci - Dahili Bildirim
işlemle karşılaşılması durumunda, işlem,
yükümlünün belirleyeceği prosedür doğrultusunda
uyum görevlisine bildirilir.
Kurum bünyesinde uyum görevlisine yapılacak bildirimlerin usulü serbestçe belirlenebilir. Ancak, sözlü bildirim bir usul olarak belirlenemez.
Dahili bildirim kuralları yazılı olarak belirlenir ve tüm çalışanlarca Bildirim Süreci - Dahili Bildirim
Dahili bildirim kuralları yazılı olarak belirlenir ve tüm çalışanlarca bilinmesi sağlanır.
Bu kapsamda e-posta veya dahili bildirime imkan veren yazılımlar
kullanılabilir.
Şüpheli işlem bildirimini gerektiren durumlarda tutar gözetmeksizin kimlik tespiti yapılır. (Tedbirler Yn. Md. 5)
Bildirime konu şüpheli işlemin teşebbüs aşamasında kaldığı Şüpheli Đşlemlerde Kimlik Tespiti
Bildirime konu şüpheli işlemin teşebbüs aşamasında kaldığı durumlarda kimlik tespiti yükümlülüğü, mümkün olduğu ölçüde yerine getirilir.
Yüz yüze olmayan işlemlerde veya izleme ve kontrol faaliyetleri
sırasında şüpheli bir işlemin tespiti halinde, yükümlü bünyesinde
mevcut bilgi ve belgeler kimlik tespitinde esas alınır.
Bildirim sürecinde, işlemin niteliği veya müşteri profiliyle ilgili daha ayrıntılı araştırma yapılması gerekebilir.
Yetki ve imkânlar ölçüsünde yapılacak bu araştırmanın amacı, şüpheyi Şüpheli Đşlemlerde Đlave Bilgi Temini
Yetki ve imkânlar ölçüsünde yapılacak bu araştırmanın amacı, şüpheyi destekleyecek ek bulguların olup olmadığını tespit etmektir.
Araştırmalar yapılırken müşterinin, hakkında bildirimde
bulunulacağından şüphelenmesine neden olacak tutum ve davranışlardan
Uyum görevlisi, kendisine bildirilen veya resen öğrendiği şüpheli işlemi,
Yükümlü bünyesinde mevcut diğer bilgi ve belgeleri
Đlgili kanun, yönetmelik, tebliğ ve diğer mevzuatı
göz önünde bulundurmak suretiyle değerlendirir ve değerlendirme sonucuna
Şüpheli Đşlemin MASAK’a Bildirilmesi
göre işlemin, şüpheli işlem olarak MASAK’a
bildirilmesine veya bildirilmemesine karar verir.Uyum görevlisi, bu değerlendirme sürecinde, yükümlü bünyesindeki tüm birimlerden kendi görev alanı ile ilgili her türlü bilgi ve belgeyi talep
edebilir ve kendisinden bilgi ve belge istenen birimler de istenilen bilgi vebelgeleri vermek zorundadır.
Uyum görevlisince bildirimde bulunma kararı verildiğinde ŞĐBF düzenlenir. Düzenlenen ve uyum görevlisi tarafından imzalanan ŞĐBF
ile birlikte varsa ilave değerlendirme, bilgi ve belgeler Başkanlığa gönderilir.
ŞĐBF’nun Doldurulması ve MASAK’a Gönderilmesi
gönderilir.
ŞĐBF’nun elektronik ortamda gönderilmesi
ŞĐBF’nun elden veya posta ile gönderilmesi
Düzenlenen ŞĐBF, elden veya taahhütlü postayla “Mali Suçları Araştırma
X
X X X
Formun Formun MASAK’a MASAK’a gönderilmesi gönderilmesi 06.10.2010
06.10.2010 Şüphenin tespiti Şüphenin tespiti
19.10.2010 19.10.2010 2
28.8.0202.20.201010 işlemlerin yapılışı işlemlerin yapılışı
10
10 işiş günügünü
X X Bildirim Süresi
X
X X X
Yetki ve imkânlar ölçüsünde Yetki ve imkânlar ölçüsünde araştırma yapılması araştırma yapılması Şüpheli işlemin uyum görevlisine
Şüpheli işlemin uyum görevlisine bildirilmesi bildirilmesi
ŞĐBF, şüphenin tespitinden itibaren en fazla 10 iş günü içerisinde
MASAK’a gönderilir.
X X
(
Uyum Görevlisi Uyum Birimi
ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐM YÜKÜMLÜLÜĞÜ
(BĐLDĐRĐM USULÜ VE SÜRECĐ)
Şube - Acente Temsilci - Ticari Vekiller
Benzer Bağlı Birimler
(Yazılı Olarak)
BĐLDĐRĐM
MASAK
ŞĐBF S
O Bildirim ve Resen
Öğrenilen Hususlar
Yükümlü nezdindeki
- Kimlik Bilgileri - Đşleme Đlişkin Bilgiler
- Diğer Bilgiler
Yazılı gerekçesi ile birlikte muhafaza
MUHAFAZA
N U Ç
Bildirimde bulunulan işlemle ilgili olarak yeni bilgi ve bulgular elde edildiği takdirde, tekrar ŞĐBF doldurulur ve daha önce yapılan bildirime ek olduğu belirtilerek gecikilmeksizin MASAK’a gönderilir.
Ek Bildirimler / Birden Çok Đşlemin Bulunması
Birden çok işlem bir arada ele alınarak değerlendirildiğinde şüphe arz eden işlemler için tek bir ŞĐBF düzenlenir.
Şüpheyi destekleyen bilgi ve belgeler ŞĐBF’ye ek yapılır.
Yükümlüler, işleme konu malvarlığının suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanıyla ilgili olduğuna dair belge veya ciddi emare bulunması halinde, MASAK şüpheli işlem bildirim formuyla bilgilendirinceye kadar, talep edilen işlemi gerçekleştirmekten imtina ederler.
Đşlemin Yapılmasından Đmtina Edilmesi
edilen işlemi gerçekleştirmekten imtina ederler.
Şüphelenilen bu işlemi gerçekleştirmekten kaçınmanın imkânsız olduğu
ya da işlemi gerçekleştirmekten imtina etmenin işlemin faydalanıcılarını tespit
etme çabalarını engelleyebileceği durumlarda bilgilendirme, işlemden hemen
ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐM YÜKÜMLÜLÜĞÜ
(ŞĐBF’NUN DOLDURULMASI)
Adı Soyadı- Unvanı[i] :
Yükümlü Grubu[ii] :….Sigorta A.Ş.
Adresi :
ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐM FORMU Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı Maliye Bakanlığı, N Blok Dikmen Cad. 06100 Dikmen/ANKARA Tel: +90 (312) 415 37 67 Fax: +90 (312) 415 25 35 - 36
A- FORMU DÜZENLEYEN YÜKÜMLÜNÜN
Adresi :
Tel : Kimlik No[iii] :
[i]Tüzel kişi yükümlüler için ticaret unvanı belirtilir B- BĐLDĐRĐME ĐLĐŞKĐN BĐLGĐLER
Bildirim Tarihi Evrak Kayıt No
Yeni veya Ek Yeni Ek Ek ise Önceki Bildirimin Tarihi : .../.../….
Bildirimin Aciliyeti Normal Đvedi Çok Đvedi
C- ŞÜPHELĐ ĐŞLEMĐ YAPAN GERÇEK KĐŞĐNĐN[i]
Đşlemin Kimin Adına Yapıldığı Kendi Adına Başkası Adına
Kimliği sahte mi? Evet Hayır
Adı Soyadı
Doğum Yeri ve Tarihi Anne Adı
Baba Adı
Cinsiyeti Erkek Kadın
Uyruğu
T.C. Kimlik No T.C. Kimlik No
Kimlik Belgesinin Türü ve Numarası Nüfus Cüzdanı No: Sürücü Belgesi No:
Pasaport No: Đkamet Tezkeresi No:
Diğer (Adı ve Numarası):
Adresi Ev: Đş:
Telefon Numarası Ev Telefonu : Cep Telefonu: Đş Telefonu : Faks Numarası
D- ADINA ĐŞLEM YAPILAN GERÇEK KĐŞĐNĐN[i]
Kimliği sahte mi? Evet Hayır
Adı Soyadı
Doğum Yeri ve Tarihi Anne Adı
Baba Adı
Cinsiyeti Erkek Kadın
Uyruğu
T.C. Kimlik No
Kimlik Belgesinin Türü ve Numarası Nüfus Cüzdanı No: Sürücü Belgesi No:
Kimlik Belgesinin Türü ve Numarası Nüfus Cüzdanı No: Sürücü Belgesi No:
Pasaport No: Đkamet Tezkeresi No:
Diğer (Adı ve Numarası):
Adresi Ev: Đş:
Telefon Numarası Ev Telefonu : Cep Telefonu :
Đş Telefonu : Faks Numarası
Elektronik Posta Adresi Mesleği
Varsa Ek Bilgi
E- ADINA ĐŞLEM YAPILAN TÜZEL KĐŞĐNĐN / TÜZEL KĐŞĐLĐĞĐ OLMAYAN TEŞEKKÜLÜN[i]
Kimliğe esas belge sahte mi? Evet Hayır Unvanı[ii]
Varsa Đşletme Adı Vergi Kimlik Numarası Sicil Numarası[iii]
Kurulduğu Ülke Kurulduğu Yer Kuruluş Yılı Adresi
Telefon Numarası Cep Telefonu :
Đş Telefonu :
Faks Numarası
Elektronik Posta Adresi Web Sitesi
F- ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLGĐLERĐ
Đşlem Tarihi
Tek işlemde : ../../….
Bağlantılı işlemlerde : ../../…. - .../../….
Đşlemde Parasal Değer / Hareket var mı? Evet Hayır
Đşlemin Hesaba Bağlılığı Hesaba bağlı (Bu seçeneğin işaretlenmesi durumunda Formun G bölümünü de doldurunuz)
Hesaba bağlı değil Đşlemin Yapıldığı Yer[i]
Đşlem Türü Đşlem Tutarı[ii]
Đşlemin Yapılma Yer veya Yöntemi Şube ATM Đnternet bankacılığı
Telefon bankacılığı Diğer
[i]Đşlemin yapıldığı il/ilçe bilgileri ile varsa şube, acenta vb. bağlı birimlerin adı [ii] Para birimi de belirtilmek suretiyle
G- ŞÜPHELĐ ĐŞLEMĐ ĐLGĐLENDĐREN HESAP BĐLGĐLERĐ[i]
Hesap Türü
Çek Kiralık kasa Vadeli döviz
Vadesiz döviz Vadesiz mevduat Yatırım
Diğer Hesabın bulunduğu mali kurum
Hesap No IBAN
Hesap Sahibi
Hesabın Açılış Tarihi …/..../..….
Hesabın Kapanış Tarihi Son Hesap Bakiyesi Hesabın Bulunduğu Şube Hesabın Döviz Cinsi
Hesap Üzerinde Yasal Kısıtlama Var mı? Evet Hayır
H- ŞÜPHELĐ ĐŞLEM TĐPĐ
ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ
ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ TİPTİPTİPTİP NUMARASINUMARASINUMARASINUMARASI[i][i][i][i]
GENEL MAHİYETTE ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ GENEL MAHİYETTE ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİGENEL MAHİYETTE ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ GENEL MAHİYETTE ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ
Müşteri Profiline İlişkin Tipler İşlemlere İlişkin Tipler
SEKTÖREL MAHİYETTE ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ SEKTÖREL MAHİYETTE ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİSEKTÖREL MAHİYETTE ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ SEKTÖREL MAHİYETTE ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ
Bankacılık Sektörüne İlişkin Tipler Sigorta Sektörüne İlişkin Tipler Sermaye Piyasalarına İlişkin Tipler Yetkili Müesseselere İlişkin Tipler İkrazatçılara İlişkin Tipler
Faktoring Şirketlerine İlişkin Tipler Faktoring Şirketlerine İlişkin Tipler
Finansal Kiralama Şirketlerine İlişkin Tipler Tüketici Finansman Şirketlerine İlişkin Tipler PTT ve Kargo Şirketlerine İlişkin Tipler Gayrimenkul Sektörüne İlişkin Tipler
TERÖRÜN FĐNANSMANI ĐLE BAĞLANTILI ŞÜPHELĐ ĐŞLEM TĐPLERĐ Terör Örgütleri İle Bağlantısından Şüphelenilen Kişiler veya Riskli Ülkelerle Gerçekleştirilen İşlemlere İlişkin Tipler
Kâr Amacı Gütmeyen Kuruluşlara İlişkin Tipler
AÇIKLAMA
Uyum Görevlisinin Adı, Soyadı ve Đmzası[i]
Formun (H) bölümünde şüpheli işlem tipleri başlıklar halinde gruplandırılmış olup, bildirime konu şüpheli işlem tipi bu bölümde gösterilir.
Bildirime konu şüpheli işlem, belirtilen gruplardan hangisine uygun düşüyorsa öncelikle ilgili gruba ilişkin seçeneğin önündeki boş karenin içine (X) işareti konulur.
Daha sonra söz konusu seçeneğin "Şüpheli Đşlem Tip Numarası" kısmına, Tebliğ
ŞÜPHELĐ ĐŞLEM TĐPLERĐ
Rehber mahiyetinde olup,şüphe veya şüpheyi gerektirecek makul bir sebebin olup olmadığının değerlendirilmesinde yükümlülere yardımcı olması amaçlanmıştır.
Đşlemin şüpheli işlem tiplerine uygunluğu değerlendirilirken; müşterinin profili ve faaliyet hacmi, işlemin niteliği ile müşterinin bilinen faaliyetleri kapsamında veya faaliyeti ile orantılı olup olmadığı veya kimlere menfaat sağladığı, sektörün özellikleri ve daha önceki tecrübeler gibi hususların da sağladığı, sektörün özellikleri ve daha önceki tecrübeler gibi hususların da dikkate alınması gerekmektedir.
MASAK 6 NO.lo Genel Tebliğ ile 114 adet şüpheli işlem tipi belirlenmiştir.
Bu kapsamda:
Genel Mahiyette şüpheli işlem tipleri, müşteri profili ve işlemlere ilişkin tipleri belirlenmiştir.
Bazı yükümlü grupları için sektörel mahiyette şüpheli işlem tipleri belirlenmiştir.
Terörün finansmanı açısından şüpheli olabilecek işlem tipleri belirlenmiştir.
ŞÜPHELĐ ĐŞLEM TĐPLERĐ (GENEL)
1. Müşteri Profiline Đlişkin Tipler
1.1. Müşterilerin yükümlülere başvurularında; ibrazı ya da tevdii gereken
belgelerin yetersiz bilgiler içermesi, verdikleri bilgilerin birbiriyle çelişkili olması veya bilgilerin verilmesinde isteksiz davranılması.
1.2. Đşlem yapılması için para veya çeşitli hediyeler teklif edilmesi ya da müşteri hakkında suç gelirlerinin aklanması veya terörün finanse edilmesiyle ilgili olarak hakkında suç gelirlerinin aklanması veya terörün finanse edilmesiyle ilgili olarak medyada menfi haberler çıkmış olması gibi şüphe duyulmasını gerektiren somut bir durumun varlığı.
1.3. Müşterinin, genel müşteri davranış modellerinin dışına çıkması örneğin hakkında şüpheli işlem bildiriminde bulunulmasını engellemek amacıyla bazen çok yakın, bazen tehditkar tavır takınmaları.
ŞÜPHELĐ ĐŞLEM TĐPLERĐ (GENEL)
2. Đşlemlere Đlişkin Tipler
2.1. Ticari faaliyet gösteren kişi veya kuruluşların faaliyetleri kapsamında olağan olarak tekrarı gereken işlemlerin münferit işlem olarak kalması ya da aksine
olağan ticari hayatta sık yapılmayan işlemlerin sürekli olarak tekrarlanması.
olağan ticari hayatta sık yapılmayan işlemlerin sürekli olarak tekrarlanması.
2.2. Mutad uygulamalarda toplu yapılması gereken mali işlemlerin, tespit ve bildirimlerden kaçınmak amacıyla, mantıklı bir gerekçesi olmaksızın bölünmesi.
2.3. Yapılan ya da yapılmak istenen işlemin mutad ve makul hukuki veya ekonomik bir gerekçesi ya da mantığının olmaması.
2.4. Müşterinin küçük küpürlerle yüksek tutarda nakit ödeme yapması veya sık kullanılmayan bir döviz ile ödeme yapmak istemesi gibi ödeme araçlarının
ŞÜPHELĐ ĐŞLEM TĐPLERĐ (GENEL)
2. Đşlemlere Đlişkin Tipler
2.1. Ticari faaliyet gösteren kişi veya kuruluşların faaliyetleri kapsamında olağan olarak tekrarı gereken işlemlerin münferit işlem olarak kalması ya da aksine
olağan ticari hayatta sık yapılmayan işlemlerin sürekli olarak tekrarlanması.
olağan ticari hayatta sık yapılmayan işlemlerin sürekli olarak tekrarlanması.
2.2. Mutad uygulamalarda toplu yapılması gereken mali işlemlerin, tespit ve bildirimlerden kaçınmak amacıyla, mantıklı bir gerekçesi olmaksızın bölünmesi.
2.3. Yapılan ya da yapılmak istenen işlemin mutad ve makul hukuki veya
SĐGORTA SEKTÖRÜNE YÖNELĐK ŞÜPHELĐ ĐŞLEM TĐPLERĐ
4.1. Müşterinin şahsı, işi veya serveti ile makul bir ilgisi bulunmayan bir riski sigorta ettirmek için başvuruda bulunması.
4.2. Müşterinin genel durumu ve mali profiliyle bağdaşmayan yüksek miktarlı ve tek primli poliçe talep etmesi.
4.3. Müşterinin başka şirketlerden de poliçeleri olduğunu söylemesi ya da bunun tespit edilmesi ve bu durumun müşterinin mali profili ile uyumsuzluk göstermesi.
4.4. Müşterinin açıkça ilgisiz olduğu anlaşılan üçüncü bir taraf adına sigorta poliçesi satın almayı 4.4. Müşterinin açıkça ilgisiz olduğu anlaşılan üçüncü bir taraf adına sigorta poliçesi satın almayı önermesi veya sigorta tazminatının söz konusu tarafın hesabına transfer edilmesinin talep edilmesi veya açıkça ilgisiz olduğu anlaşılan üçüncü taraf adına lehdar değişikliği istenilmesi.
4.5. Müşterinin hayat sigortası ya da emeklilik planı primlerini yüksek miktarda ve nakit olarak ödemesi.
4.6. Küçük miktarlı ve düzenli ödemeye dayalı poliçeye sahip olan müşterinin poliçenin kalan primlerini aniden peşin ödeme ile kapatması veya önemli miktarda yükseltme teklifinde bulunması ya da yüksek tutarlı yeni bir poliçe satın alması.
4.7. Müşterinin, makul bir nedeni olmaksızın ve önemli oranda maddi kayba uğrayacağını bilerek, poliçenin vadesinden önce geri ödenmesini istemesi ya da ödemenin üçüncü bir kişi lehine yapılmasını talep etmesi.
4.8. Sigorta sözleşmesinde prim ödemelerinin riskli ülkede yerleşik bir finans kurumundan elektronik transfer yoluyla yapılması.
FATF TAVSĐYE 14
Finansal kuruluşlar, bunların yöneticileri, yetkilileri ve çalışanları;
Şüpheli bir işlemi iyi niyetle bildirdiklerinde, suç fiilinin ne olduğunu
tam olarak bilmeseler dahi, yasadışı faaliyetin gerçekten meydana gelip tam olarak bilmeseler dahi, yasadışı faaliyetin gerçekten meydana gelip gelmediğine bakılmaksızın, sözleşmeyle veya herhangi bir yasal yada idari düzenlemeyle getirilmiş olan yükümlülükleri ihlal ettikleri
gerekçesiyle cezai yada hukuki sorumluluğa tabi olmaktan yasal hükümler ile korunmalıdır.
Bildirimde bulunanların korunması
5549 sayılı Kanun gereğince yükümlülüklerini yerine getiren gerçek ve tüzel kişiler hiçbir şekilde hukuki ve cezai bakımdan sorumlu tutulamazlar. (5549 S.K.
Md: 10/1)
Özel kanunlarında hüküm bulunsa dahi şüpheli işlem bildiriminde bulunanlara dair, mahkeme dışında, üçüncü kişi, kurum ve kuruluşlara bilgi verilemez. Bu kişilerin kimliklerinin saklı tutulması ve
bilgi verilemez. Bu kişilerin kimliklerinin saklı tutulması ve
güvenliklerinin sağlanması için mahkemece gerekli önlemler alınır. (5549
S.K. Md: 10/2)
Şüpheli işlem bildirimi yükümlülüğünü yerine getiren gerçek ve tüzel kişiler, bunların uyum görevlileri, yükümlülerin kanuni temsilcisi,
yöneticisi ve çalışanları hiçbir şekilde hukuki ve cezai bakımdan sorumlu tutulamaz. (Tedbirler Yönetmeliği Md: 29/4)
Tipping off kuralı
Yükümlüler, MASAK Başkanlığına şüpheli işlem bildiriminde bulunulduğuna veya bulunulacağına dair,
• yükümlülük denetimi ile görevlendirilen denetim elemanlarına,
• yargılama sırasında mahkemelere verilen bilgiler dışında,
işleme taraf olanlar dâhil olmak üzere hiç kimseye bilgi veremezler.
(5549 s.k.md:4-Tedbirler Yönetmeliği Md: 29/1)
Tipping off kuralı
Bu yükümlülük,
• şüpheli işlemi MASAK Başkanlığına bildiren kişi, kurum ve kuruluşlar veya
• bu kimselerin işlemi fiilen yapan ve yöneten mensupları veya
• bunların kanuni temsilcileri ve vekillerinin yanı sıra
• şüpheli işlem bildiriminde bulunulduğuna herhangi bir şekilde vakıf olan diğer personeli de
kapsar.
Uyum görevlisi tayin edilen yükümlülerde, uyum görevlisine yapılan dâhili bildirimler de gizlilik kapsamındadır.
Şüpheli işlem bildirimlerini elektronik ortamda gerçekleştiren uyum görevlileri, sisteme erişimi sağlayan her türlü ortamdaki kart, şifre ve sair bilgi ve araçları hiç kimseye veremez. (Tedbirler Yönetmeliği Md: 29/2)
9.823 10.000
12.000
Yıl/Adet
Şüpheli Đşlem Bildirimlerinin Sayısal Trendi
ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐMĐ
2.946
4.924 4.000
6.000 8.000 10.000
ŞÜPHELĐ ĐŞLEM BĐLDĐRĐMĐ
Şüpheli Đşlem Bildirim
Kaynağı 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Bankalar 289 351 1133 2903 4889 9480
Aracı Kurumlar 1 1 7 40 9 168
Şüpheli Đşlem Bildirimi Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı
Aracı Kurumlar 1 1 7 40 9 168
Finansman, Faktoring, Finansal Kiralama ve Yatırım Şirketleri
- - - 0 15 32
Sigorta, Reasürans ve
Emeklilik Şirketleri - - - 3 10 129
Noterler - - - - 1 6
PTT Gn. Md.lüğü - - - - - 6
Döviz Bürosu
- - - - 2
TOPLAM 290 352 1.140 2.946 4.924 9.823
FATF Araştırmaları
FATF 2004-2005 tipoloji raporuna göre,
Ülkeler tarafından gönderilen sigortalama kaynaklı 66 olay ile ilgili olarak yapılan incelemede;
Bu olaylardaki aklama faaliyetinin %65 inin hayat
sigortası ürünleri vasıtasıyla gerçekleştirildiği, %30’unun diğer sigorta ürünleri, %5 inin ise reasürans ürünleri
vasıtasıyla gerçekleştirildiği tespitinde bulunulmuştur.
FATF Tipolojileri
Örnek 1-
Bir şahıs, 2004 Ocak ayında Norveç’te evi için hırsızlık sigortası yaptırır.
Daha sonra bu kişi sigorta şirketine 110.000 (19.000 USD) Norveç kronu değerindeki mücevherlerinin
çalındığını bildirir.
Bu kişinin beyanına göre, kendisi 2.7 milyon Norveç
kronu (460.000 USD) değerinde bir tekne satmış ve
bunun 500.000 Kronu ile mücevher satın almıştır.
FATF Tipolojileri
Örnek 1-
Ancak bu kişinin 2000 yılında düşük gelirli ve herhangi bir malvarlığı olmadığı tespit edilmiştir.
2001 yılında ise bu kişinin 43.000 Norveç kronu olduğu, 2002 yılında ise gelirinin 233.000 Norveç kronuna
2001 yılında ise bu kişinin 43.000 Norveç kronu olduğu, 2002 yılında ise gelirinin 233.000 Norveç kronuna
yükseldiği tespit edilmiştir.
Böyle bir kişinin bu değerde bir tekneyi satın alması
imkansızdır.
FATF Tipolojileri
Örnek 2-
Yurt dışında yaşayan 2 kişi 4 tek primli hayat
Yurt dışında yaşayan 2 kişi 4 tek primli hayat
sigortasına oldukça yüksek tutarda nakit para yatırır.
Yapılan incelemede izleyen primlere ilişkin ödemelerin, Latin Amerika’dan Avrupa’ya yapılan uyuşturucu
ticaretinde kullanılan ve daha önce soruşturmaya
konu olmuş banka hesapları üzerinden yapıldığı tespit
edilmiştir. (Belçika kaynaklı)
FATF Tipolojileri
Örnek 3-
Bir uyuşturucu kaçakçısı 80.000 USD değerinde hayat sigortası poliçesi satın alır.
Poliçe, büyük bir sigorta şirketinin acentesi aracılığıyla nakit
Poliçe, büyük bir sigorta şirketinin acentesi aracılığıyla nakit kullanılarak satın alınır.
Đnceleme neticesinde, sigorta acentesinin müşterinin poliçenin
finansmanında kullandığı paranın uyuşturucu parası olduğunu
anladığı ve müşteriden daha fazla komisyon talep ettiği tespit
FATF Tipolojileri
Örnek 4-
Karı-koca yıllık primli, her biri kendi adına bir hayat sigortası yaptırırlar.
sigortası yaptırırlar.
Biri öldüğünde diğeri sigortanın yararlanıcısı olacaktır.
Primlerin yatırıldığı hesabın incelenmesi neticesinde, hesabın poliçe sahibi kişilere değil, yurt dışında
yerleşik bir şirkete ait olduğu anlaşılmıştır.
FATF Tipolojileri
Örnek 4-
Bu şirketin yöneticilerinin sigorta yaptıran karı-koca olduğu tespit edilmiştir.
Đnceleme neticesinde, sözkonusu şirketin yurtdışında
ciddi ve organize vergi kaçakçılığı suçuna iştirak ettiği
ve buradan elde edilen yasadışı gelirlerin aklanması
FATF Tipolojileri
Örnek 5-
Bir karapara aklayıcısı, gerçekte mevcut olmayan bir gemi için denizcilik mal ve kaza sigortası yaptırmıştır.
Bu kişi, poliçe kapsamında büyük primler ödemiş ve sigorta aracısına düzenli olarak yaptığı hasar başvurularının ödenmesi için rüşvet vermiştir.
olarak yaptığı hasar başvurularının ödenmesi için rüşvet vermiştir.
Ancak bu kişi hasarların prim ödemelerinden daha az olmasının sağlanması
konusunda oldukça dikkatli davranmış ve böylece sigortacı da poliçeden büyük bir kar sağlayabilmiştir.
Bu yolla karapara aklayıcısı, fonların aklanmasında kullanılmış olan hasar ödeme çeklerini alabilmiştir.
Sonuçta fonlar itibarlı bir sigorta şirketinden yapılan ödemeler olarak
görülmektedir ve çekin ya da para havalesinin üstündeki isim görüldüğünde paranın kaynağı hakkında şüphe doğmamaktadır.
Fatf Değerlendirmesi
FATF yaptığı değerlendirme neticesinde sigorta sektörü ile ilgili karapara aklama göstergelerini 4 alanda toplamıştır.
Bunlar:
Diğer sektörlere de uygulanabilen genel göstergeler
Poliçe sahibinin karakteristik özellikleri ve davranışlarına yönelik göstergeler
Poliçenin özelliğine yönelik göstergeler
Diğer göstergeler
Diğer sektörlere de uygulanabilen genel göstergeler
Bu kapsamda özellikle;
Yüksek tutarlı nakit işlemlere
Yüksek tutarlı nakit işlemlere
Sahte adres ya da bilgi kullanımına
Sınır ötesi yürütülen işlemlere
dikkat çekmiştir.
Poliçe sahibinin karakteristik
özellikleri ve davranışlarına yönelik göstergeler
Poliçe sahibi ya da ilişkili olduğu kişi veya kuruluşların suç kaydı var mıdır?
Poliçe sahibinin olağan olmayan davranışları
Yasal gelirine göre yüksek tutarlı prim ödemeleri yapılması
Poliçe sahibinin erken ayrılma neticesinde katlanılacak
Poliçe sahibinin erken ayrılma neticesinde katlanılacak maliyetler konusunda endişe duymaması
Poliçe faydalanıcısının beklenmedik bir şekilde ve sıklıkta değiştirilmesi
Müşterinin ekonomik profili ile bağdaşmayan malvarlığına
Poliçenin özelliğine yönelik göstergeler
Üçüncü kişiler tarafından yapılan ödemeler
Prim ödemelerinde çeşitli kaynakların kullanılması (banka, üçüncü şahıs gibi)
Prim tutarının önemli tutarda arttırılması
Fonların daha kolay transferi için bankanın sigortacı olarak
Fonların daha kolay transferi için bankanın sigortacı olarak kullanılması
Poliçenin erken itfası
Diğer Göstergeler
Olağandışı bir şekilde yüksek tutarlı komisyon alan acenteler.
Backgroundu parlak olmayan sigorta şirketleri.
Bilgi ve Belge Verme
Kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kuruluşlar
Diğer Yükümlülükler
Başkanlık ve denetim elemanları tarafından istenilecek her türlü bilgi, belge, kayıt ve şifreleri tam ve doğru olarak vermek ve gerekli kolaylığı sağlamakla yükümlüdür.
Yukarıdaki kişi, kurum ve kuruluşlar savunma hakkına ilişkin
hükümler saklı kalmak kaydıyla, özel kanunlarda yazılı
hükümleri ileri sürerek bilgi ve belge vermekten kaçınamazlar.
Muhafaza ve Đbraz
Yükümlüler, bu Kanunla getirilen yükümlülüklere ve işlemlerine ilişkin her türlü ortamdaki;
Belgeleri düzenleme tarihinden Diğer Yükümlülükler
Belgeleri düzenleme tarihinden
Defter ve kayıtları son kayıt tarihinden
Kimlik tespitine ilişkin belgeleri ise son işlem tarihinden itibaren
sekiz yıl süreyle muhafaza ve istenmesi halinde yetkililere
Devamlı Bilgi Verme
Yükümlüler taraf oldukları veya aracılık ettikleri işlemlerden, Bakanlıkça belirlenecek tutarı aşanları Başkanlığa bildirmek zorundadırlar.
Diğer Yükümlülükler
işlemlerden, Bakanlıkça belirlenecek tutarı aşanları Başkanlığa bildirmek zorundadırlar.
Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin olarak, yükümlüler
dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu
niteliğindeki kurum ve kuruluşlardan da Başkanlığa
devamlı bilgi vermeleri istenebilir.
Đhlal Đncelemesi MASAK adına;
•Maliye Müfettişi
•Hesap Uzmanı
•Gümrük Müfettişi
MünferidenVeyaPrograma Bağlı
Yükümlülük Denetimi ve Yaptırımlar
Uyum Denetimi
•Gümrük Müfettişi
•Gelirler Kontrolörü
•BDDK Murakıbı
•Hazine Kontrolörü
•BDDK Uzmanı
MünferidenVeyaPrograma Bağlı
• Kimlik tespiti
• Devamlı bilgi verme
• Şüpheli işlem bildirimi
• Kimlik tespiti
• Şüpheli işlem bildirimi
• 13.226 veya 6.613 YTL para cezası
• 2,644 YTL para cezası
Yükümlülükler Yükümlülükler
Đdari yaptırımlar Đdari yaptırımlar
Yükümlülük ihlali halinde Yükümlülük ihlali halinde
Yükümlü Türüne
Göre
görevli
(5549 S.K. m.13)
Yükümlülüklere uymamanın yaptırımları
• Eğitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemleri
oluşturulması
• Uyum görevlisi atanması
• ŞĐB bildiriminde bulunulduğunun ifşa edilmesi
• Bilgi ve belge verme
Eksikliklerin giderilmesi ve gerekli tedbirlerin alınması için en az 30 gün süre verilir
• 1-3 yıl hapis cezası
• 0-5,000 gün adli para cezası
Adli yaptırımlar Adli yaptırımlar
görevli
5549 S.K. m.14)
• 13.226 YTL veya 6.613 YTL para cezası
Yükümlü Türüne
Göre