ğ ü

20 AU. Bayburı Eğitim Fakülıesi Dergisi,Cilı 1' Sayı 1(2006) 20-36

M. E. B. TARAFINDAN ORTAOGRETIM KURUMLARINDA OKUTULAN DERS

riupı,ARININ niçİıvısrl AÇIDAN DEGERLENDIRILMESI

M. Sezai TURK

Gazi Üniversitesi msturk@gazi.edu.tr

Bülent

DURSUN Milli

Eğitim Bakanlığı

özgr

Bu

araştırma; ortaöğretim kurumlannda yardımcr kaynak olarak kullanılan ve araştırma sırasında okutulan ders kitaplarının

biçimsel niteliklerini

değerlendirmek amacıyla hazırlanmıştır.

Araştırmada aranan özelliklerin belirlenmesi için bu alanla

ilgili

olan normlann 'neler olduğu literatür taraması ve uzman görüşleri esas alınarak belirlenmiştir. Bu norm-

lar tipografi, grafik, baskı ve eğitsel nitelikler olmak üzere dört ana

başlıkta hazırlanmıştır

Araştırmada belirlenen normlara göre bir ölçek oluşturulmuştur. Bu ölçek;

fizik, biyoloji, coğrafya, tarih kitaplarından oluşan toplam 33 adet kitap

üzerinde uygulanmıştır.

Elde edilen veriler SPSS programına girilmiş frekans tabloları oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimekr:

Yardımcı kaynak kitap, biçimsel değerlendirme, tipografi, grafik, baskı, eğitsel nitelikler

AU. Bayburt Eğitim FaküIıesi Dergisi,Cilt 1, Sayı 1(2006) 20-36

THE FORMALIST EVALUATION OF THE BOOKS USED AS SUBORDINATE SOURCES WHICH ARE

LECTURED IN SECONDARY EDUCATION INSTITUTIONS BY THE TURKISH MINISTRY

OF EDUCATION

ABSTRACT

This research was made to evaluate the formal qualities of the books used as sub- ordinate sources and taught during the research in Secondary Education Institutions.

The norms relevant to this

field

were determined through searching literature and receiving expert advice

for

deciding

on

the specifications

to

be sought

in

^the research. These norms were prepared under four main titles; typography, graphics, print and educational qualities.

A

scale was established on the basis of the norms determined in the research.

Information on totally 33 books consisting ofphysics, biology, geography and history books were observed by the researcher with this scale.

Derived data were entered into SPSS program and relevant charts were formed by means of frequency.

Key Words: The Books Used

As

Subordinate Sources, The Formalist Evaluation, typography, graphic, press, educational qualitative.

2t

t1

AÜ. Bayhurt Eğitim Fakültesi Dergisi'Citt 1, Sayı 1(2006) 20-36

1.

Giriş

Kitaplar bugünkü duruma tarihi bir süreç içerisinden geçerek gelmiştir. Bugünkü anlayışımrza oldukça yakın

ilk

kitap örneklerinin Eski

Mısır'da

yapıldığı bilinmektedir.

M.Ö. 1300 yılında yapılmış olan "Ö|üler Kitabl'' adı verilen bir grup papirüs rulosu buna bir örnektir. Papirüs yüzeyi enlemesine hazırlanır; üst kenarına resimlerden ve yazı|ar-

dan

oluşturulan

ince bir şerit yerleştirilir, onun

^altına.

da metin yazılırdı. Yazılar

yukandan aşağıya doğru sıralanır, çizgilerle aynlmış kolonların içine alınır, sağdan sola doğru okunması sağlanırdı (içmeli, l996,l30).

Çizimin ders kitaplarında ilk kullanılışı Asur ve Babillilerin M.Ö.

³⁰⁰⁰

yıllarından kalma

kil

tabletler halindeki matematik kitaplarında görülmektedir. Daha sonra

Mısır'da

papirüs üzerine yazılmış bazl matematik, tıp ve cerrahi ders kitaplannda renkli çizgi-resimlerin kullanılmış olduğu bilinmektedir (Çilenti, |997 '|26).

Doğu

Akdeniz'de

gelişen

Mısır,

Mezopotamya, Anadolu, Yunan, Pers, Roma Uygarlıklarınm birbirleriyle ticari ilişkilerin yanında, kültürel ilişkilerde bulunmaktaydı;

başlangıçta,

Eski Mıslr'da kullanılan

papirüs

rulo

^(tomar) sistemi

kolaylıkla

bölge ülkelerine dağıldı. I. yüzyılda yapılan birçok papirüs rulosu için, parşömen kullanıml önem kazandı.

Çıkış

yeri Bergama olan adını da ondan alan parşömen, geyik, ceylan ve

keçi

derisinden hazırlanırdı. Parşömen

kullanımı kolaydı. Taşınabilir ve

dayanıklı olmasr, üzerine daha rahat yazıyazı|ması, kitabın biçimlenmesine yeni imkanlar getirdi.

II. yüzyılda kitabın biçimlenmesinde büyük bir yenilik yapıldı. Bu kodeks denilen kat- lanarak sayfa yapma yöntemiydi. Kodeks

ile

günümüz kitap sisteminin

ilk

temelleri atılmış oldu.

Dik

olarak tutulan bu kitaplarla metinler, bazen tek, bazen iki, bazen de üç kolon yerleştirildi. illtıstrasyonlar ya metin kenanna ya da metnin içine çizilirdi ' Bazen de tek sayfa olarak kitapta yerini alırdı (içmeli, 1996,l30).

VII. yüzyıldan başlayarak Batı kültürü Doğu kiıltürü ile karşılaşma olanağı buldu.

Roma

Kilisesi'nin

Doğu ve Batı olarak ikiye aynlmasından Sonra, Doğu Roma

Kilisesi

misyonerleri,

Çin'e

kadar gitme olanağı buldular.

orada

kitap üretme teknikleriyle karşılaştılar. Çin'de

MS

105 yılında, o devirdeki tanm bakanının tavsiyesiyle dut ağacı,

bambu lifleri ve ıSırgan

otundan

kağt imalatına

başlanmış

ve kağıt

atölyeleri kurulmuştu.

Çin'de kiğıdın icat

edilmesi,

yaA

yazma

ve resim

yapma tekniğine

kolaylıklar getirdi. Ayrıca, en eski örnekleri Hindistan'da

bulunan

ağaç

kalıplar kullanılarak,

bezizenne

basma tekniği k0ğıt üzerinde uygulanmıştır (İçmeli, l996,130).

Kitap

_çoğaltma

işlemi, kağıdın

bulunmasıyla

büyük bir ivme

kazandl. VII.

yüzyılda

Bağdat

ve

Şam'da kağıt atölyeleri

açıldı.

Rönesans dönemine kadar kitap basımı sadece

din

adamları

ve

zenginlerin elindeydi.

Elle

yazılan kitaplar matbaanın bulunmasıyla yaygınlaştı. Matbaalarda önce dini kitaplar basıldı. Daha sonra eğitim için kitaplar da hazırlandı. Eğitim tarihimizde resimli ilk Türk okuma kitabı, Hafiz Refi isim-

li

bir öğretmen tarafından 1874'de istanbul'da yayınlanan Resimli

"Elifba-yı

osmani''

isimli

kitaptır (Akyüz, 2000'4).

AÜ. Bayburı Eğitim Faküttesi Dergisi,Cilt ¹ , Sayı l (2006) 20-36

Günümüzde halen eğitimde

ve

bireysel öğrenmede kullanllan

en

etkin araç, kitaptır.

Kitapların

daha

faydalı

kullanılabilmesi

için kitap

hazırlanmaslnda eğitsel unsurları, görünüm unsurlannr ve baskı kalitesini dikkate alınması gereklidir.

Ders kitabının

öğretimde

en önemli görevi,

öğretmenin

temel

yardımcısı olmasıdır. Öğretmenin dersini sistematik olarak anlatmasına imkhn sağlar. Öğretmenin yant Stra öğrenciler için de yararlr bir materyaldir. Kitap sayesinde öğrenci, öğretmenin anlattıklarını istediği ^Zaman, istediği yerde ve istediği tempoda tekrar etme imkffnı bul- maktadır.

Özellikle

öğrenme güçlüğü olan öğrenciler

için

ders kitabı, sözel öğretimin yarattığı boşluğu doldurma bakımından önemli bir gereç durumundadır. Bu kadar önem-

li olan kitaplarla ilgili olarak biçimsel yönden yapılması

gerekenler

şu

şekilde sıralnabilir: (a)

ilgi

çekici, etkili olmasına dikkat edilmeli, ^(b) uygun resimlerle kitaplar hazırlanmalıdır (Küçükahmet' 1995'109).

Yanpar ve

Yılürım

(1999:4) öğretim materyallerinden ya da araç - gereçlerinden eğitimde daha ektin biçimde yararlanılabilmesi için, materyal ve araç-gereç yapımında temel alınacak

ilkeleri

_şu şekilde belirtmişlerdir:

l-

Öğretim materyali basit, sade ve anlaşılabilir olmalı,

2-

Gereksiz süsten kaçlnllmalı, 3-

Kullanılacak

görsel özellikler

(resim, grafik, renk vb.) materyalin önemli noktalarını vurgulamak

amacıyla kullanılmalı ve bunda aşlnya kaçllmamalı, 4- Öğrenciye alıştırma ve uygulama imk6nı vermeli, 5- Materyal dayanıklı olmalı, uzun süren kullanımlarda zarar görmemelidir.

Bunlara ek olarak,

öğrenciye

rehberlik

etmesi

ve

öğrencinin

etkili

olarak çalışmasını ^sağlamak

için

hazırlanan (Doğan, 1991 '305) kitaplardan beklenenleri _şu şekilde sıralayabiliriz:

- Bilgileri kolayl*la

anlatması,

-

^Grafiksel gereçIerle süreci zenginleştirmesi,

-

Derslere karşı

ilgi

uyandırması,

-

^Anlamayı kolaylaştlrması,

-

Ders programlnln amaçlarını taşıması,

-

Öğrencilere kendini değerlendirme imkAnı vermesi,

-

oğretme-öğrenme sürecini AV desteklemesi gereklidir.

Bunların yanrnda biçimsel yapısı için;

- ^okunaklı

^olması,

-

^{Bütünlük taşımasl,}

-

^Baskı hataları olmaması,

-

^{Eğitsel unsurlar taşıması,}

-

Görsel unsurlann renkli ve

ilgi

_çekici hazırlanması, beklenmektedir.

23

24 AÜ. Bayburı Eğitim Fakillıesi Dergisi,CiIt 1, Sayı ](2006) 20-36

Yalın'a

(1999,|17) göre ise;Metinlerin içeriği kelimelerin anlamı için okunmak- tadır.

Bu

metinler

anlaşılırlığı

ölçüsünde öğrenmeye yardrmcl olur. oğrencinin ^kitabı okumadan önce kitabın biçimini görmektedir.

Amold (|972,2'71) kitapların hazrrlanmasında dikkat edilecek unsurların başında

sayfa tasanmının geldiğini

söylemektedir.

Arnold'a göre, sayfanın

görünüşünün hazrrlanmasr

yani

düzenlemesi

bir

önemli

bir

konudur.

Yazı,

resim

gibi

elemanlan gürültü yaratmadan düzenlemenin bir mantığı vardır. Tasanmcı sayfa düzenlemesinde öncelikle taslak çabası içerisine ^girer. Başlıklarr not alır. Karalamalar yaparak taslak hazırlar

ve bu

elemanlan gözünde canlandırır.

Kitap gibi

tasarımlarda önemli olan taslağın hazırlanmasıdır. Tipografiler (yazı, resim, grafik

vb')

temiz

canlı

olmahdır.

Başlıkların karakteri farklı olmalıdır. Başlıklar sayfanın üzerinde olmalı altına

çizgiveya

boşluk düşünülmelidir.

Bir

başka uzmana göre tasanmda sayfa numarasl

iç

tarafa konmamalıdır. Eğer metinde rakamlar varsa, sayfa numarasl metinden uzağa konmah ayrıca

faıklı

boyut

veya yapıda kullanılmalıdır. Sayfa

numarasl metne

ddhil değildir ve bu

nedenle metinden ayn tutulmalıdır (Mclean,

i980' l41)'

Wilson (1967,89) başlıklann normal ^metnin yazısından farklı karakter ve büyük- lükte olmasınln okunmada

ve ilgi

çekmede daha

iyi

sonuçları verdiğini belirtmiştir.

Başl*ların ve

görsel unsurlann metinle karıştrnlmaması gerektiğini,

bu

unsurlann metinden uygun uzaklıkta bulunmaslnın tasanm açısından önemli bir nokta olduğunu vurgulamrştır.

2. Problem cümlesi

Milli

Eğitim Bakanlığı tarafindan ortaöğretim kurumlannda okutulan ^ders kita-

plan

biçimsel açıdan istenilen niteliklere sahip midir ve bunu etkileyen faktörler nel- erdir? Bu problemle

ilgili

^alt problemler aşağıda verilmiştir.

2.1. Alt problemler

Basıh Materyaller biçimsel açıdan istenilen niteliklere sahip midir?

1- Kitaplar tipografik bakımdan istenilen niteliklere ^sahip

midiı?

2- Kitaplar grafiksel bakrmdan istenilen niteliklere sahip midir?

3- Kitaplar baskı bakımından istenilen niteliklere sahip midir?

4- Kitaplar eğitsel nitelikler bakımından istenilen niteliklere sahip midir?

3.

Varsayımlar

Bu araştırmada şu varsayımlardan hareket edilmiştir.

l- Ötçekte yer alan özellikler biçimsel özellikleri kapsayacak

_şekilde

AU. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi,Cilt

l,

Sayı l(2006) 20-36

hazırlanmrştrr.

2- Araştrmacılar kitaplann ölçekteki niteliklere sahip olma durumuna karar vere- bilecek uzmanlığa sahiptir.

4.

SınırlıIıklar

1- Araştırma ölçekteki özellikler ile sınırlıdır.

2- Araştrma ortaöğretim fizik, biyoloji, coğrafya ve tarih kitaplanyla sınrrhdır.

3-

Araştırma

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı'nın onayladığı

kitaplarla srnırlıdrr.

5.

Tanımlar

Ders Kitabı: Öğretimde en çok kullanılan sınıfta her öğrencide bulunan gereçtir.

Ders kitabı ve içindeki

resimler öğretme durumlannda

en çok

yararlanılan hazır araçlardır.

Punto: Matbaa ölçü

birimi

1 punto ₌ 0.376 mm

Sayfa Düzeni: Metin, resim, fotoğraf gibi nesnelerin uygun bir biçimde bir yüzey üzerinde yerleştirilmesi olarak ifade edilmektedir (Canbek ve Akçayol; 2006,343)'

ortaöğretim: Zorunlu ilköğTetim sonunda genel eğitimin verildiği 3

yıllık

eğitim süreci'

Tipografi: Yazı, çizgi, boşluk vb. özellikleri ifade eden unsurlar bütünü.

6. Yöntem

Bu bölümde, araştırma yöntemi, araştırma üzerinde çalışılan ^{evren, veri toplama} yollan, araçlan ve verilerin analizi açıklanmaktadır.

6.l. Araştırma yöntemi

Bu

araştırmada betimsel yöntem kullarulmıştır. Burada gruplann (kitapların) belirlenen normlara uygunluğu ya da

yakınlığı

araştınlmaktadır. Hazırlanan ölçek ve

bilgi

formu bir noım (Standart ve mevcut durumu bilme) olarak kabul edilmiş ve nor_

matif betimleme yöntemi kullanılmıştır. Burada normlar üst düzeyde sanatsal nitelikler değil, uzmanlarca kabul edilmiş ortalama değerlerle hazırlarımıştır.

6.2. Evren

..Araştırmanın evreninde 9 Fizik, 7 Biyoloji, 9 Tarih, 8 Coğrafya kitabı bulunmak- tadır. Örneklem alınmamış, ulaşılan tüm kitaplar incelenmiştir.

6.3. Veri toplama araclnın hazırlanması

2S

26 ^{AU. Bayburt Eğiıim Fakültesi} Dergisi,Cilt ^} _' Sayı l (2006) 20'36 Verilerin toplanmasında izlenen yollar Ve kullanılan araçlar aşağıda açıklanmıştır.

6.3.1. Ölçeğin hazırlanması

Araştırmada önce çalışmanın geçerliliğini sağlamak amacıyla alan uzmanlanyla görüşülmüş ve literatür taraması yapılmıştır. Elde edilen

bilgi

ve bulgulara dayanarak çalışmanın kuramsal çerçevesi belirlenmiştir.

MEB. Bağlı

ortaöğretim kurumlarında okutulan kitaplarınln

biçimsel

açıdan değerlendirmesinin yapılabilmesi için, öncelikle bir form hazırlanmıştrr. Bu form, alan uzmanlannın -eğitimciler, grafik ve matbaa uzmanları-

fikirleri

ve literatür taramaslyla elde edilen verilerle düzenlenmiştir..

6.3.2. Verilerin toplanması

Araştırmayla ilgili verilerin toplanmasında dört bölümden oluşan bir

değerlendirme formundan yararlanılmıştır. Bu form, Talim ve Terbiye Kurulu'nun onay- ladığı toplam 33 kitap üzerinde uygulanmlştır. Her kitap için bir ölçek doldurulmuştur.

6.3.3. Verilerin analizi

incelemek istediğimiz veriler,

M.E.

B. Talim ve Terbiye Kurulu'nun onayladığı

ve

ortaöğretim kurumlarında okutulan toplam 33 adet ders kitabının biçimsel açıdan değerlendirmesinin yapılması için hazırlanmış bir form uygulanarak elde edilmiştir.

Verilerin analizi SPSS

sürüm 11 kullanılarak yapılmıştır.

Elde

edilen veriler frekans dağılım tablolan yardımıyla değerlendirilmiştir.

7.

Bulgular

ve

Yorum

Bu bölümde, verilerin yöntem bölümünde belirtilen tekniklerle analizi Sonucun- da verilen bulgular, denenceler doğrultusunda ele alınmaktadır.

Araştırma problemlerine ilişkin bulgular hazlrlanan ölçekteki sıra ile verilmekte- dir. Ölçekte hazrrlanan unsurlardan Evet seçeneğine (1), Hayır seçeneğine (2) değeri ver-

ilmiştir. Böylelikle yüzde

değerleri belirlenmiştir.

Ölçekteki tüm kitaplann

^yüzde değerleri tipografik, grafik, baskı ve eğitsel niteliklerinden elde edilen bulgulara veril- miştir.

7.1. Basılı

Materyallerin

Biçimsel Açıdan

istenilen

Niteliklere Sahip olma

Durumu:

Basılı

materyallerin

belirlenen biçimsel

normlara uygunluğu gözlenmiştir.

Biçimsel açıdan ölçülebilecek dört ana başlık belirlenmiştir. Bunlar tipografik özellikler, grafiksel özellikler, baskıya

ilişkin

özellikler ve eğitsel özelliklerdir.

7.l.1. Basıh

materyallerin tipografik bakımdan istenilen niteliklere sahip olma durumu:

Bu alt bölümde tipografik bakımdan istenilen özelliğin genel dağıhmı verilmiştir.

AU. Bayburt Eğitim FaküItesi Dergisi,Cilı 1 ' Sayı 1(2006) 20-36

Dağılımda kitap sayısını (n) ve bunlann yüZde (7o) değerleri ortaya konmuş ve Sonuçlar Tablo 1'de gösterilmiştir.

Tablo l'e

^göre: boşluk kullanımında "Satır arası boşluğu

yazl

puntosundan 4 punto daha büyük mü?'' özelliği incelenmiş, kitapların 7o 24,2'sinde bu özelliğin bulun- duğu, vo 75,8 'inde bulunmadığl görülmüştür. Değerler punto cetveli ile ölçülmüş ^{ve yaz|}

puntosu

ile satır arası ilişki

aranmıştlr.

Bu özelliğe büyük bir kısmının

uymadığı

Tablo 1:

Basılı

materyallerin tipografik niteliklere sahip olma durumu

görülmüştür.

Kitaplarda paragraf arası boşluğun Satlr arası boşluğundan daha fazla verilip ver- ilmediğine bakılmış, tespitinde vo 66,]'sinde daha fazla boşluk verildiği, 7o

33,3'inde

ise satır arasıyla aynı boşluk kullanıldığı gözlenmiştir.

Grafik unsurlarının

metne

uzaklığını tespit etmek için "grafik

unsurların metinden 5 mm uzakta olup olmadığına'' bakılmış grafik unsurlannvo 24,2'si metinden

5

mm

veya

daha faz|a uzakta olduğu vo 75,8'sinin ise 5mm'den daha yakın olduğu 27

l''

EVET

HAYIR

n Vo n 7o

l- Boşluk kullanımı

a- Satır arası boşIuğu yazı puntosundan 4 pıınto daha biiyiik mü? 8 ^{1/ 1} 25 75.8 b- Paragraflar arası belirgin boşluk var mı? 22 66.7 I1 JJ.J c- Grafikle metin arası boşluk 5 mm'denfazla mı? 8 242 25 75.8 d- Kenar boşlukları öğreııciye nat tutma imkanı veriyor nıu? 5 15.2 28 84.8

7,- okumaya uygunluğu

a- Yazı karakteri Helvetica, Fuıura vb. düz bir yazı mı? ^{9 27.3 24 72.7}

b- Yazı I0 punto mu? 28 84.8 5 15.2

c- Yazının Kontrastlığı (siyah - beyaz vb.) net mi? _{28 84.8 5} t s.2 3- Başlık kullaııımı

a- 2. ve j _{. derece} başlıklar sol hizada mı? 3I 93.9 2 6.1

h- 2. ve 3. derece başlıklar 12 ve 13 puntoda mı? 11 33.3 22 66.7 c- Başlık ilgili metne mesğe olarakyakuı mı? 20 66.6 13 39.4 L Saur uzunlu ğu (yaklaşık 65 karakıer _{) uy} gun mu? 14 42.4 I9 57.6

Sayfa nuınarası meıinden ayrı tııulmuş mu? 23 69.7 10 30.3

5- Yardımcı ıipografi unsurlar kullanılmış mı? 26 485 I7 51.5

7 - M et inle rde hiyar ar ş i k. düzenl eme yap ^ı lmı ş mı? 30 90.9 3 9.t

28 AU. Bayburt Eğitim FdkiıItesi Dergisi,CiIı ] ' Sayı 1(2006) 20-36

görülmüştür.

Kitabın

beyaz alanının genişliği

için

incelenen "kenar boşlukları öğrenciye not tutma imkanı Veriyor mu?" özelliğine vo 15,2'si not tutma imkanı Veriyor, 7o 84,8'i not tutma imkanı vermiyor olarak gözlenmiştir.

okumaya uygunluğu tespiti için bakılan "Yazı karakteri Helvetica, Futura vb. düz

biryazı

olup olmadığınabakılmış

vo273'ndizyazıtipi

vo72,7'si isetımaklı ve değişik türde yazılar kullanıldığı görülmüştür.

Yazı

büyüklüğü

için

Sorulan,

10

punto büyüklüğüne

uyulup

uyulmadığına bakılmış vo 84,8'i 10 punto' 7o 15,2'si hayır 10 punto değil olarak görülmüştür.

okuma sırasında net bir görünüm için aranan Yazının Kontrastlığı ^(siyah - beyaz vb.) netliğine bakılmıştır. Bundan vo

84,8'i

siyah mürekkep net, kağıdın İam beyaz

olduğu

vo l1,2'sinde siyah mürekkebin net olmadığı ve kağıdın tam beyaz olmadlğl belirlenmiştir.

Başlık kullanımı için bakılan "2' ve 3. derece başlıklar sol hizada mr?'' sorusuna 7o 93,9'ıı evet sol hizada vo 6,|'hayır sol hizada değil sonucu çıkmıştır.

Başlıklann büyüklüğünün tespiti amacıyla bakılan

"2'

ve 3. derece başhklar 12 ve

l3

puntoda mı'' özelliğinde

ise

vo 33,3'.j evet, verilen punto büyüklüğünde vo 66,'7'si hayır değişik puntolarda olduğu belirlenmiştir.

Başlıkların

ilgili

metne fiziksel yakınlığı için "Başlığın

ilgili

metne mesafe olarak yakınlığı var mr?'' SoIusuna bakılmıştır. vo 66.6'sı evet yakın, 7o 39,4'ld hayır yakın değil şeklinde ^tespit edilmiştir.

okumada gözün yorulmaması için bakılan "Satır uzunluğu (yaklaşık 65 karakter) uygun mu?'' SoruSuna ise vo

42,4'ü

evet uygun' vo 57 '6'sı hayır uygun değil, 70 karak- terden fazla sayıda harf olduğu tespit edilmiştir. Ömek SatıIlar seçilerek sayılmıştrr.

Metinle diğer unsurların birbirinden öğrencinin rahat ayırması için aranan "Sayfa numarasl metinden

ayn

tutulmuş

mu?''

sorusuna vo 69,7'si evet

ayrl tutulmuş,

vo

30,3'hayır metinden ayrı tutulmamış olarak gözlenmiştir.

Metinlerde belirli bir bütünlüğün kurulmasında önemli olan ve öğrencinin anla- masında

yardımcı olan "Yardımcı tipografi

unsurlar

kullanılmış mı?''

özelliğine bakılmıştır. Sonucunda vo 48,5'i evet kısmen de olsa

kullanıldığı,

vo 5l,S'inde ise kul- lanılmadığı tespit edilmiştir.

Öğrencilerin

konuları

birbirinden aynlması, düzenlemenin sağlanması hangi konunun hangisine ait olduğunun zorlanmadan bulunması için gerekli olan "Metinlerde

hiyararşik

düzenleme

yapılrnış mr''

unsuruna

bakılmış, kitapların vo 9o,9'u

evel metinlerde hiyerarşik bir düzenleme yapılmış, vo

9,1'i

hayır bir hiyerarşik düzenleme yapılmamış olarak tespit edilmiştir.

Bu

sonuçlara göre kitapların büyük hazırlanmadrğı görülmüştür.

Sonuç

olarak

bir

bölümünün aranan

özelliklere

göre

tipografik

bölümünde

kitaplann

yeterli

AU _' Bayburı Eğiıim FaküIıesi Dergisi,Cİlt I ' ^{Sayı 1} (2006) 20-36

olmadığı tespiti yapılmıştır.

7.1.2.

Basılı

materyallerin grafiksel bakımdan istenilen niteliklere Sahip olma durumu:

Bu alt bölümde grafiksel bakımdan istenilen özelliğin genel dağıIımı verilmiştir.

Dağılımda kitap sayısını (n) ve bunlann yüzde (7o) değerleri ortaya konmuş ve sonuçlar Tablo 2'de gösterilmiştir.

Tablo 2:

Basılı

matery(ıllerin grafiksel niteliklere sahip olma durumu

Tablo

2'ye

göre: görsel unsurların kullanımı için aranan "Görsel unsur referans

ile

aynı sayfada

mı

bulunuyor?" sorusuna kitapların vo 66,7'sinde aynı sayfada bulun- duğu _{, vo} 33,3'ü bulunmadığı tespit edilmiştir. Görsel unsurlar metinleri tamamlayan ve destekleyen unsurlardır' Öğrenciler görsel unsurlar yoluyla metni daha iyi pekiştirebilir- ler.

Metinle unsurun birbirinden

ayn

olması ve izlemenin

rüat

olması

için

aranan

"Görsel unsurun açıklama yazısı metinden ayn mı?'' sorusuna kitaplann vo 93,9'ungn uyduğu, vo

6,l'ininbu

özelliğe uymadığı görülmüştür.

Öğrencinin metinden görsel unsurun yazıstnl rahat ayırmak ve unsurla

ilişkisini

çabuk kurması için bakılan "Görsel unsunın açıklama yazısl unsura yakın mı?" Sorusuna vo 57,6 'Sı evet yeterli yakınlıkta hazır]andığı, vo 42,4'inün yeterli yakınhkta olmadığı tespit edilmiştir.

29

EVET

^.HAYIR

n 7o n Vo

l - Görsel unsurların kullanımı

a- Görsel unsur referans ile aynı sa1fada mı bulunuyor? 22 66.7 II 33.3 b- Görsel unsurun açıHama yazısı metinden ayrı mı? 31 9i.9 2 6.1 c- Görsel unsurun açıHamayazısı unsura yakın mı? I9 _57.6 t4 42.4 d- Görsel unsurlarda belirli bir bütünlük var mı? I2 _36.4 2I 63.6 )- Ta b lo l a r ı n haz ı r l anmnsı

a- Tablolarda zor okurıan yazılar _{var mı7} ^{6 19.4 25 80.6}

b- Tablcıların çizgilerinin kalınlığı yazıyla aynı kalınlıkta mı? 21 67.7 IO 32.3 c- Tablolar, anlamayı kolaylaştırmak için renkli hazırlanmış mı? 28 903 3 9.7

|-Tasarımda bir bütünlük|ar mı? t0 303 23 697

J- Gerel<siz siis kullanılmış mı? I3 39.4 20 60.6

30 ^{AÜ. Bayburt Eğitim} Fakülıesi Dergisi,Cilı 1, Sayı ](2006) 20-36

Tüm

görsel unsurlara bakılarak aralannda ortak özelliklere bakılmış "Görsel unsurlarda

belirli bir

bütünlük var mr?" sorusu kitaplarda aranmlştır ve 7o 36,4'ünde bütünlük

için

ortak renk, doku gibi unsurlarla hazrrlanmış,7o 63,6'sında ise bir bütün- lük oluşturulmadan hazırlanmış olduğu tespit edilmiştir.

Tablolar öğrencilerin konuyu rahat algılaması ve verileri daha

iyi

^görmesi için hazırlanan önemli bir materyaldir. Bu amaçla aranan "Tablolarda zor okunan yazilıar var

mı?"

sorusuna kitaplann vo

19' 'inin

küçük puntolardayazılar olduğu, % 80,6'sında tablolardaki y azıların okunabi lir o lduğu tespit edi lm iştir.

Tablolarda aranan diğer bir özellik "Tabloların çizgilerinin

kalınlığı

yazıy|aaynı kalınlıkta mr?"dır. Kitaplar da bunun vo 6'7 ,'l'si ^{evet aynl} kalınlıkta, vo

32,3'inde

aynı kalınhkta olmadığı ve

kalınlığ

fazla olan çizgilerin bulunduğu tespit edilmiştir.

"Tablolar anlamayı

kolaylaştırması

için renkli hazırlanmış mı?''

^Sorusuna

bakılmlş ve kitapların

vo

90,3'i

evet

renkli hazırlanıldığı,

vo

9'7'si ise tek

^renk hazırlanıldlğı tespit edilmiştir.

Kitapta grafiksel olarak tümüne bakılmış ve "Tasarımda bir bütünlük var mı?"

Sorusu araştırılmıştır.7o 30.3'niJln bölümde, şekillerde, yazı|arda, sayfa düzenlerinde bir bütünlük içinde hazırlandığı gözlenmiştir' vo 69.7'sinde ise bir bütünlük düşünülmeden

hazırlanmadığı gözlenmiştir. Burada

bütünlükten

kasıt grafiksel ögelerin

sayfa tasarrmında birbiriyle uyumlu ve birbirini tamamlayan bir biçimde olup olmadığıdır.

Kitaplarda

öğretim materyallerinde

gerekli olan, mümkün

olduğunca sade hazırlanması

ilkesi için

bakılan "Gereksiz süs kullanılmış

mı?''

Sorusuna kitapların vo

39.4'ü evet kullanılmış, vo 60.6'si hayır kullanılmamlş olarak tespit edilmiştir. Öğretim materyalleri tasarımlannda okuyucu veya kullanıcının dikkatini ve odaklanmasını başka yöne çekecek ve iletişimi engelleyici gürültünün oluşmamasr için konuyu destekleyici ya da tamamlaycı gereğinden fazla resim, süsleme, canlı renkler kullanılmamalıdlr.

Genel olarak başarıh bir tasarımda üç konuda uyum aranlr: şekil ^uyumu, yazı uyumu Ve ton uyumu. Şekil uyumu, kullanılan öğelerin temel yapıSının aynl olmasıdır.

Yazı ve görsel öğe arasında şekil olarak uyum demektir.Yazı uyumu seçilen fontun ve sitilin görsel uyumsuzluğa neden olmamasıdır. Bu tüm metinlerin aynı fontla ve puntoy- la yazılması değil, fakat seçilen font ailesi serisinin kullanılmasıdır.

Bir

başka deyişle çok fazla farklı fontların Ve punto büyüklüklerinin kullanılmamasıdır (Seçim;,1996,16)'

Elde edilen

sonuçlara

göre kitaplann grafiksel açıdan yeterli

olmadıkları, aranrlan çoğu unsurlan taşımadıkları tespit edilmiştir.

7.1.3.

Basllı

materyallerin

baskı

bakımından istenilen niteliklere sahip olma durumu:

Bu

alt bölümde baskı bakımından istenilen özelliğin genel dağllımı verilmiştir.

Dağllımda kitap sayısını (n) ve bunların yüzde (vo) değerleri ortaya konmuş ve sonuçlar Tablo 3'de göSterilmiştir.

AU. Bayburt Eğitim Fakiiltesi Dergisi,Cilt ¹ , Sayı ^{] (2006)} 20-36 31

EVET

HAYIR

n Vo n Vo

l - Kağıtta buruşukluklar yırtıklıklar var mı? 4 12.1 29 87.9 - Kitabın köşeleri 90 derecede kesilmiş mi? JJ t00

- Kitabın cildi uygun mu? 19 57.6 14 42.4

Renkli bir baskı mı? -r-, 100

1- Renkli resimler kaliteli mi? 12 36.4 2I 63.6

5- Kapak kağıdı için l80grlnı2 ve daha yiiksek, beyaz kağıt

kullanılmış mı? ^{JI 93.9 2 6.1}

- Iç kağıdı tam beyazlatılmış kaliteli bir kağıt mı? _{JJ r00}

- Ebatlar l6.5X24.5 mı? ₂

6t

1I 91

I

?. Kitap, kullanım kolaylığı bakımından destek sağlanmadan

Iam olarak aÇılabiliyor mu? ^{7 21.2 26 78.8}

Tablo

3: Basılı

nıateryallerin baskı niteliklerine sahip olma durumu

Tablo

3'e

^göre: kitaplarda bakılan "Kağıtta buruşukluklar

yırtıkhklar

var m1?"

özelliğine vo

|2.1'i

evet buruşukluk veya yırtıkhklar var,7o 87.9'u hayır

yırbklık

veya buruşuklukların olmadlğı tespit edilmiştir.

Bir

görünüm kusurunun olup olmadığı için "Kitabın köşeleri 900 derecede kesil- miş

mi?''

Sorusuna bakılmıştır. Sonucunda 7o l00'ünün bu özelliği taşıdığı tespit edil- miştir.

Görünüm kusuru

için

bakılan diğer

bir özellik

ise

"Kitabln

kapak

cildi

uygun mu?'' sorusudur.

Bu

özelliğe kitapların 7o 5'7,6'sı uygun, vo

42,4'i

hayır uygun değil olarak tespit edilmiştir.

Kitaplar "Renkli bir baskı ml?" sorusuna kitapların vo

1o0'i

evet renkli bir baskı olarak hazırland'ğı tespit edilmiştir.

Renkli

basılan kitaplarda bakılan diğer

bir özellik

ise

"Renkli

resimler kaliteli mi?'' sorusudur. Bu özelliğe

kitaplann

vo 36,4'n evet

kaliteli,

vo 63,6'sında ise kaliteli olmayan resimlerin

kullanıldığı

görülmüştür.

Resim

kaliteleri

baskıyı kötü

^gösteren önemli özelliklerdendir. Baskıya uygun olmayan resim, fotoğraf gibi unsurlar basılmış materyalde puslu, silik, anlaşılmaz olarak ortaya çıkabilmektedir.

Kapak için

kullanılan malzemenin minimum gramaj durumu tespit edilmiş ve

"Kapak kağıdı

için

l80grlm2 ve daha yüksek, beyaz kağıt kullanılmış mı?''ya Sorusuna bakılmış Ve Sonuç o|arak vo 93,9'u uygun kağldı veya daha fazla gramajlı kağıt kul- landlğı vo 6,|'inde ise kullanılmasl uygun olmayan kağltların kullandığı gözlenmiştir.

Bir diğer malzeme kullanımı için bakılan

"iç

kağıdı tam beyazlahlmış kaliteli bir kağıt mı?'' sorusuna' kitaplarda 7o 100'ünün uyulduğu tespit edilmiştir.

32 AU. Bayburt Eğiıim FaküIıesi Dergisi,Cilı 1' Sayı 1(2006) 20-36

Kitaplann rafta kolay kullanımı

için

ve ortak Standart ebat durumuna bakılmış

"Ebatlar 16,5

x

24,5 mr?

"

sorusuna vo

6,1'i

bu ebatlarda, vo 93,9'u

farklı

ebatlarda olduğu tespit edilmiştir.

"Kitap kullanım kolaylığı için, destek sağlanmadan tam olarak açılabiliyor mu?'' SoruSuna bakılmış ve vo 21,2'si açılıyor, vo 18,8'i tam olarak açılmadığı tespit edilmiştir.

Araştırma Sonuçlanna göre kitapların baskı kalitesi yönünden uygun fakat kolay Ve rahat kullanım açlslndan çok uygun olmadığı ^tespit edilmiştir.

7.1.4.

Basılı

materyallerin eğitsel nitelikler bakımdan istenilen niteliklere Sahip olma durumu:

Bu alt bölümde tipografik bakımdan istenilen özelliğin genel dağılımı verilmiştir.

Dağıhmda kitap sayısını (n) ve bunların yüzde (7o) değerleri ortaya konmuş ve sonuçlar Tablo 4'de gösterilmiştir.

Tablo 4'e göre: " içindekiler var mı?''

Sorusuna

bakıldığnda

kitaplann tamamında bu kısmın var olduğu belirlenmiştir.

"Giriş kısml var mı? " sorusunda ise ömek alınan kitaplardavo 27.3''inde olduğu vo 72,7'sinde olmadığı tespit edilmiştir.

EVET

HAYIR

n 7o n Vo

I- Içiııdekiler var mı? -r-, 100

2- Giriş kısmı var mı7 ₉ 27.3 24 72.7

3- ozet kısmı var mı? _{33 100}

4- Amaçlar konu işlemeden belirıilmiş mi? _{2 6.1 3T 93.9} 5- Konulardan _önce öğrencilere ön bilgi verilmiş mi? _{8 24.2 25 75.8} 6- oğrenciler için çalışma önerisi var mı? ²⁹ 87.9 4 t2.l

7- Vurgulamalar (bold, italik, aln çizili ^vb.) yapılmış mı? 30 90.9 3 9.1

8- Bölümlerin sonunda sonuç kısmı var mı? I 3.0 32 97.0

9- Tablo ve şekillerin yerini bildiren çizelge var mı? 33 100

I0- Deneme soruları var mı? ₃₃ t00

I]- Deneme sorularının cevap anahtarı yar mı? 20

fl.6

13 39.4 I2- Ek bilgi için öğrenciye kaynak gösterilmiş mi? _{33 1U)}

l3- Kaynakçavar mı7 _{33 100}

14- Indeks var mı? 9 27.3 24 72.7

15- Kitabın bir bölümünde öğretmen]ere yö,Elik _işleniş bilgisi var mı? 33 100 I6- Bölümler arası düzenlemelerde fark ^{var mı?} 32 97.0 I 3.0

Tqblo

4: Basılı

materyallerin eğitsel niteliklere sahip olma durumu

AU . Baybu.rı Eğitinı Fakülıesi Dergisi 'Cilt ¹ ' Sayı 1(2006) 20-36

Öğrencilere konular hakkında öz bilgi için sunulan "Özet kısmı var ml" Sorusuna kitapların % 100'ünde olmadığı belirlenmiştir.

Öğrenciye ne kazanacağım hakkında bilgi veren "Amaçlar konu işlemeden belir- tilmiş mi?'' Sorusuna vo 6,|'inde olduğu, vo 93,9'unda olmadığı belirlenmiştir.

"Konulardan önce öğrencilere

ön bilgi verilmiş mi?"

^sorusuna kitaplarda vo

24,2'sinde verilmiş olduğu, 7o 15,8'inde verilmediği göze çarpmaktadır.

Bölümlerden önce öğrencilerin nasıl

çahşacağını anlatan

"Öğrenciler

için

çalışma önerisi var mı?''

^Sorusuna

vo

8'7,9'unda evet çalışma

önerisi verilmiş,

%

l2,l'inde

verilmediği tespit edilmiştir.

Önemli kısımların öğrenciye belli edilip edilmediğinin tespiti için "Vurgulamalar (bold, italik, altı

çizili

^{vb.) yapılmış}

mı?"

sorusuna bakılmış ve vo 90,9'u yapılmış, vo

9,1'inde bunun yapılmamış olduğu göze çarpmaktadır.

Bölüm sonlarında konulann bir bütün olarak değerlendirildiği sonuç bölümü için aranan

"

Bölümlerin sonunda sonuç kısmı var ml?" özelliği için kitaplarda vo

3,0'inde

olduğu, vo 97 ,0'sinde olmadığı belirlenmiştir.

Öğrencilere çalışma

hızı

kazandıran diğer

bir özellik

olan "Tablo ve şekillerin yerini bildiren çizelge ^var mı?'' Sorusuna kitaplarda bakılmış

ve

^7o 100'ünde olmadığı belirlenmiştir.

Öğrencilere

konular

hakkında

kendi

kendine deneme

imkdnının

sağlandığl

"Deneme soruları var mı?''ya bakılmış ve kitaplann 7o l00'ünde olduğu belirlenmiştir.

Sorulan Sorularda cevabın karşılaştlnlması

için

aranan "Deneme sorularınrn cevap anahtarı var mr?" Sorusuna kitaplarda vo 60,6'sında olduğu, vo 39,4'inde deneme sorulannın cevaplannın olmadığı belirlenmiştir

Öğrencinin konular hakkında daha faz|a bilgi istediğinde

nereden yararlanacağının gösteren kısmın olup olmadığına bakılmış ve

"Ek bilgi

için öğrenciye kaynak gösterilmiş

mi?''

sorusuna bakılmış ve kitapların 7o 100'ünde bu özelliğe rast- lanılmamrştır.

Yine yazarın hangi kaynaklardan yararlandığına bakılması için

^aranan

"Kaynakça var mı?''

soruŞuna

bakıldığında kitaplann 7o

100'ünde

olduğu

tespit edilmiştir.

Öğrencinin ilgilendiği konuların nerelerde geçtiğini çabuk bulması

için

gerekli

olan "indeks var mı?''

Sorusuna

bakılmış ve

kitapların vo 21

,3

^'ünde

olduğu,

%

7 2,7'sinde olmadığı tespit edilmiştir.

Öğretmenler için "Kitabın bir bölümünde öğretmenlere yönelik işleniş bilgisi var mı?'' sorusuna bakılmış ve 7o l00'ünde olmadığı tespit edilmiştir. "Bölümlerin girişleri farklı bir düzenleme ile hazırlanmış mı?'' sorusunda ise kitaplarda vo 97 ,}'sinde ayn bir düzen yapıld ığı, vo 3,0' inde yapı lmadı ğı ^{bel i rlenm i} ştir.

Genel

anlamda bakıldığında örnek

seçilmiş

kitaplann eğitsel yönden güçlü 33

34 ^{AÜ. Bayburt} Eğiıinı Fakiilıesi Dergisi,Cilı ¹ , Sayı ] (2006) 20-36

olmadığı çalışma ^Sonucunda görülmektedir' Özet, sonuç, ek

bilgi

gibi kısımların _çok büyük oranlarda kitaplarda yer almaması öğrencilerin kitaplardan bekledikleri yararlı Sonuçlarl almasını engellemektedir.

8. Sonuç ve

Öneriler

Araştırmanın bu bölümünde elde edilen bulgular doğrultusunda Sonuçlar Ve öner- iler yer almaktadır.

Sonuçlar

l)

Kitapların Satır arası büyüklüğü vo 75,8'inde Talim ve Terbiye Kurulu'nun nor- muna uyulmamakta, paragraf arası boşluk vo 66,7'sinde belirgin olmadığı, grafik unsu-

ların vo 75,8'i

metinden

ayrı

tutulduğu,

vo 84,8'i öğrenciye not tutma

imkanı verilmediği, vo 72,7'si tırnaklı

yazı

karakteri , ^7o 5,2'sinin yazı büyüklüğünün uygun

olmadığı, vo l5,2'sinde

kontrastlığının

olmadığı, vo 6,7'inde başlıklar sola

hizalı olmadığl, vo 66,7'sinde başlıklar verilen büyüklüklere ^göre hazırlanmadığı, vo

39'4'inde

başlık

ilgili

metne mesafe olarak yakın bulunmadığı, vo 57 ,6'sında satır uzunluğu uygun

olmadığı, vo 30,3'inde sayfa

numarası metinden

ayrı

tutulduğu, 7o

51,5'inde

de yardımcı tipografik unsurun kullanılmamış olduğu, kalanında ise istenilen ölçüye yakın klsmen

kullanıldığı,

^o/o 9,7

kitap

metinlerinde hiyerarşik düzenlemenin yapılmamış olduğu araştlrma sonucunda görülmüştür.

Bu sonuçlarla kitaplar tipografik unsurlar açısından yeterli olmadığı ve tipografik bütünlük taşımadığı Sonucuna varılmıştır.

2) Kitapların görsel unsurların kullanımındai vo 33,3'ü görsel unsurla

ilgili

yazısı aynı sayfada olmadığı vo6,1'inde görsel unsurlartn yazıSl metin yazıSından aynlmadığı,

o/o

42,4'inde görsel

unsurun

yazlsl

unsura

yakın olmadığı, vo

63,6'sında görsel unsurlarında bütünlük oluşturulmadığl, va 19,4'inde tablolarında zor okunan yazılann

yer aldığı,

vo

32,3'inde

tabloların

çizgilerinin

^{yaziardan daha}

fazla

göze batmakta olduğu, 7o 9,'7'sinde tabloların renkli olmadığı,vo 69,7'sinde bütünlük aranmadan düzen- leme yapılmış olduğu, vo 39,4'unde gereksiz süs kullanıldığı tespit edilmiştir.

Bu elde edilen bilgilerle kitapların grafik

açısından

da

istenilen ölçülerde hazırlanmadığı sonucuna varılmıştır.

3)

Kitapların baskı

açısından; vo

12,l'inde ylrtık

veya buruşukluk ^{görülmüş,} tamamı istenilen ölçülere göre

kesilmiş,

7o 42,4'unde

yeterli ciltleme

yapılmamış, tamamr

renkli

hazırlanmış, vo 6,1'inde kapağında uygun olmayan kağıt kullanılmış, tamamında içsayfalar

için

istenilen ölçülerde ve kalitede kağıt kullarulmış, vo 78,9'u pratik kullanım kolaylığı sağlayan etkenlere dikkat edilmeden hazırlanmıştır.

Bu

sonuçlar

ile

kitaplann baskı açısından incelendiğinde istenilen standartlar yönünden zaafların olduğu fakat diğer açılardan bakıldığında kağıt kalitesi ve kapak konusunda belirtilen şartlara uygun olduğu tespit edilmiştir.

AÜ . Bayburt Eğiıim Fakültesi Dergisi,CiIt ] , Saıı ] (2006) 20-36

4.) Kitapların eğitsel unsurlarlyla ilgili şuntar söylenebilir; orneklemin

tamamında

içindekilerin var olduğu, vo 72,7'sinde giriş kısmınrn

bulunmadığı tamamında özet olmadığı, vo 93,9'anda amaçlann olmadığı, 7o ]5,8'inde ön

bilgi

^ver- ilmediği, 7o

l2,|'inde

çalışma önerisi verilmediği, vo 9,|'inde vurgulama yapılmadığı, tamamrnda sonuç kısmının olmadığı, tamamında tablo ve şekillerin ^{yerini gösteren liste} olmadığı, tamamında deneme sorularının olduğu, vo

39,4'inde

deneme sorularının

cevapları olmadığı,

tamamında

öğrenciye ek bilgi için kaynak

gösterilmediği, tamamında kaynakça olduğu, vo 72,7'sinde indeks olmadığı, tamamında öğretmene

yönelik bilgi verilmediği,

vo

3,0'ında bölüm giıişlerinde farklı bir

düzenleme ile yapılmadığı görülmüştür.

Bu sonuçlara göre kitapların eğitsel unsurların Sunumu açısından diğer normlara göre daha yetersiz olduğu Sonucuna varılmıştır.

Öneriler

Bu araştırmada elde edilen bulgulara dayanarak kitapların hazırlamasında biçim- sel açıdan dikkat edilecek hususlarla ve bu konuyla

ilgili

yapılacak araştırmalarla

ilgili

bazı öneriler sunulabilir. Bunlar _şöyledir:

1. Ders

kitabının hazırlanma

süreciyle

ilgili

öneriler;

a) Ders gereci olan kitapların

hazırlanmasında grafiker,

baskı

uzmanlarına danışılmalıdır.

b) Kitaplar hazırlanlrken Eğitim Teknolojisi uzmanlarrnrn görüşleri alınmalıdır.

2. Ders

kitaplarının

denetimi ite

ilgili

öneriler;

a) Denetim yapan kurumlarda denetim ölçeği geliştirilmeli ve standartlan yüksek tutulmalı.

b) Denetim yapan kurum bir ekip ile çalışmalı ve standartlara uymayanları kurul- dan geçirmemeli.

Kaynaklar

Akyüz, Y. (2000), Resimli İık Tırkçe Alfabe ve okuma Kitabımız ve Türk Eğitim Tarihindeki Önemi,

Milli

Eğitim Dergisi: 147,4., Ankara

Arnold, E.C., (1972), Ink on paper, Harper ve Row Print, Newyork

Canbek,

G., Akcayol, A.

(2006) İnternet Gazetesi

Sayfa Düzeninin

Gerçek Zam.anlı Eniyilemesinin Benzetilmiş Tavlama Algoritmasıyla Gerçekleştirilmesi,

Gazi

Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. J. Fac. Eng. Arch.

Gazi

tJniv.,Cilt 2], No 2, Ankara 35

36 ^{AÜ .} Bayburı Eğitim Fakülıesi Dergİsi,Cilı 1 , ^{Sayı I} (2006) 20-36

Çilenti, K. ^{( 1997),} Eğitim Teknolojisi ve Öğretim, Yorgıcı Matbaası, Ankara Doğan, H. (I997)' Eğitimde Programve

öğretimTasarımı'

Önder Matbaacılık, Ankara

.

^İçmeli,

^M.

(I996),Türkiye'de ilkagretım trıtaplarında

Fiziksel

Yapı,Tasarımve Illüstrasyon Sorunları Türkiye ve Almanya'da İlk;gretım Ders

Kitapları:

Türk-Alman

KüIfir

İşbirliği Kurulu Yayınları No: 1I , Ankara

Küçükahmet,

L.

^(1995), Öğretim İıke ve Yöntemleri, Gazi Büro Kitabevi Ankara Mclean, R. (1980),Typography, Bas Printed Ltd., London

Seçim, F. (tgg6), Sayfa Tasarımı, Anadolu Üni. Yayınları, Eskişehir

Yalın,

H. İ, u999),

^öğretim Teknolojisi ve Materyal

Gelişıirme,

Nobel Yayın Dağıtım. Ankara

Wilson, A. ⁽ 1967), The Design of Books, Reinhold Publishing, Newyork