7. Şeffaf Güvenlik...72

(1)

7. Şeffaf Güvenlik

...72

7.1 Temperli Cam ...74

7.1.1 Üretim ...74

7.1.2 Yapı Fiziksel Özellikler...76

7.1.3 Darbe ve Basinç Dayanımı ...76

7.1.4 Bükme - Çekme Dayanımı...76

7.1.5 Top Çarpma Dayanıklılığı ...76

7.1.6 Isı Etkileri ...76

7.1.7 Anizotropi ...77

7.1.8 Optik Kalite ...77

7.1.9 Temperli Camda Nem Filmi ...77

7.1.10 Tanımlama ...77

7.2 Temperli Cam ve Isi Banyolu temperli Cam ...77

7.3 Kismi Temperli Cam (KTC) ...79

7.3.1 Üretim ...79

7.3.2 Bükme - Çekme Dayanımı...80

7.3.3 Isi Etkileri ...80

7.4 Lamine Cam ...80

7.4.1 Üretim ...81

7.4.2 Yapı Fiziği Özellikleri ...82

7.4.3 Darbe Dayanımı ...82

7.5 Kullanimda ve Geçirimde Güvenlik Cami ...82

7.5.1 Aktif Güvenlik ...82

356’ya Göre çarpma direnci (top düsme testi) | EN 356’ya Göre Dar- belere Direni (Çekiç testi) | EN 1063’e Göre Kursuna Karsi Direnç | EN 13541’e Göre Patlamaya karsi direnç 7.5.2 Pasif Güvenlik ...85

Yaralanmaya karsi Koruma | Insanlarin Düsmesine Karsi Cam Korumasi | Basüstü Camlari | Kırık Yükü Taşıma Kapasitesi 7.6 Belli Cam Uygulamalari Için Tavsiyeler ...88

7.6.1 Düsme Korumasız Dik Camlar ...88

7.6.2 Yatay/Basüstü Camları ...90

7.6.3 Düsme Korumali Camlar ...91

7.6.4 Özel Korumalı Binalardaki Camlar ...93

7.6.5 Yapı Içinde Düsme Korumasız Camlar ...95

7.6.6 Özel Güvenlik Camları ...96

7.6.7 Mimari Cam Yapı ...97

International House of Music, Moskova SunGuard^® HP Light Blue 62/52

Architects Yuriy P. Gnedovski + Vladlen D. Krasilnikov

7

(2)

> 600 °C

Bir yapı parçasının güvenliği, kul- lanımı için temel koşuldur. Cam alanında bu gerçek 100 yıldan fazladır kabul görmektedir ve ilk olarak otomotiv camlarında uy- gulamaya konmuştur. Günümüz- de talebe göre bina dışında ve

içinde tekli veya kombine olarak kullanılabilen

geniş bir güvenlik camları yelpa- zesi mevcuttur. Üç temel güven- lik camı türü temperli cam, kısmi temperli cam ve lamine camdır.

7.1 Temperli Cam

Bu cam türü float veya düz yapılı dekoratif veya buzlu camlar gibi hemen hemen tüm camlardan üretilebilmektedir. Temel cam

“ön gerilim” adı verilen termik bir işleme tabi tutulmaktadır. Böyle- likle üç üstün özellik kazanmakta- dır: Temel malzeme olarak dört ila beş kat daha fazla bükme - çek- me gerilimine sahip olmaktadır ve böylece çekme veya vurmaya daha dayanıklı hale gelmektedir.

Bunun dışında sıcaklık değişim direnci artmaktadır ve bir levha- daki hem kısa süreli büyük sıcaklık değişimine hem de daha yüksek sıcaklık farklılıklarına karşı daha di- rençli hale gelmektedir. Aşırı yük-

lenmeye dayanamaması halinde küt kenarlı ve bitişik parçalara ayrılmakta ve kırılma durumunda sivri kenarlı parçalara ayrılan alışı- lagelmiş camlardan daha az tehli- ke teşkil etmektedir.

Temperli camın kırılması

7.1.1 Üretim

Temper ünitesine tam ölçümleri, kenar düzenlemeleri ve delme ve kenar kesimi gibi gerekli işlemlere tabi tutulan temel cam parçaları gelmektedir. Kontrol edilen uygun

ısıtmayla bu levhalar 600 °C sıcak- lığa erişip akabinde hızla soğutula- rak “şoklanıp” tekrar oda sıcaklığı- na getirilmektedir.

Yükleme Isıtma Şoklama Soğutma Boşaltma/İstifleme

Temperli cam üretim süreci (görsel tanıtım)

Teknik dilde havalandırma denen bu “şoklama” cam yüzeyinin cam çekirdeğinden daha hızlı soğu- masını ve camda uzun ömürlü gerilim yapısı oluşmasını sağla- maktadır. Basınç gerilimine tabi tutulan cam yüzeyi nedeniyle cam kesitinin ortasına doğru çekme gerilimi artmaktadır.

Çekme

Çekme Basınç

Basınç1

Basınç2

Basınç Zorlamasız

Sıkışma dayanımı Gerilme dayanımı

Hafif eğme

Şiddetli eğme Gerilim dağılımı Gerilim yapısı

Gerilim yapısı – görselleştirilmiş hali

Bu gerilim yapısı sayesinde cam üstün özellikler kazanmaktadır ve ayrıca cam ile ilgili tüm işlemlerin peşin olarak yapılması gerektiği- ni de açıklamaktadır. Bu gerilim yapısına delme gibi mekanik bir darbeyle müdahale edilirse tüm cam patlar. Gerilim bölgeleri polarize ışıkla görülebilir ve belli bakış açısında renkli optik efekt olarak fark edilebilir.

7

(3)

100 mm

7.1.2 Yapı F iziksel Özellikler Isı iletimi, ışık ve enerji geçirgen- liği, termik yayılma, basınca karşı dayanıklılık ve esneklik modülü- nün yanı sıra yüzey ağırlığı, ses ya-

lıtımı ve kimyasal özellikler temel cama kıyasla aynı kalmaktadır.

Ancak diğer parametreler önemli ölçüde değişmektedir.

7.1.3 Darbe ve Basınç Dayanımı İnsan vücudu gibi yumuşak ve form değiştirebilen yapılara karşı temperli cam EN 12600’e göre (yapı camlarında sarkaçlı darbe deneyi) ekstra dayanıklıdır.

Kullanılan camın kalınlığı ilgili kullanım alanlarına göre belirlen- mektedir.

7.1.4 Bükme - Çekme Dayanımı Temperli cam çeşitli temel camlardan yapılabilir ve seramik bo- yalarla boyanmaktadır. Bu nedenle bükme çekme dayanımı her zaman somut kullanıma uygun olmalıdır:

• Düz temperli cam s = 120 MPa

• Buzlu temperli cam s = 90 MPa

• Emayelenmiş yüzeyi çekme gerilimine tabi tutulan ema- yelenmiş düz temperli cam s = 75 MPa

7.1.5 Top Çarpma Dayanıklılığı Almanya’ya özgü olarak DIN 18032’ye dair “top çarpma daya- nıklılığı testi” ile 6 mm kalınlıktan itibaren spor salonlarında büyük yüzeyli cam kullanımları için temperli cam kullanımı uygundur.

7.1.6 Isı Etkileri

Temperli cam, kısa vadede +300

°C, uzun vadede +250 °C sıcaklı- ğa dayanıklıdır. Bir cam yüzeyinin bünyesinde, örneğin levhanın

ortası ve kenarı arasındaki sıcak- lık farkına direnme gücü 200 K (kelvin)dir ve 40 K olan düz cama kıyasla oldukça yüksektir.

7.1.7 Anizotropi (Hava İzleri) Burada söz konusu olan camda- ki iç gerilim dağılımı nedeniyle temper yapılan camda oluşan ve engellenmesi mümkün olmayan hava izleri görüntüleridir.

Polarize ışıkta görülen bakış açı- sına bağlı olarak algılanan koyu renkli halkalar veya çizgiler oluşa- bilmekte ve engellenmesi müm- kün olmamaktadır.

7.1.8 Optik Kalite

Üretim aşamasında temperli cam yoğun olarak seramik rulolar üze- rinde yol aldığı için bazen yüzey farklılıkları ortaya çıkabilmektedir.

“Roller waves” denen bu dalgalanmalar üretim tekniğine bağlı fiziksel sonuçlardır ve önlenmesi mümkün değildir.

Yine aynı sebepten ötürü istisnai olarak cam yüzeyinde “roller pick up” denen ve ters ışıkta görüne- bilen noktacıklar (batmalar) oluşa- bilmektedir.

7.1.9 Temperli Camda Nem F ilmi Temperli cam yüzeyinin ıslanabi- lirliği seramik ruloların, vakumla- yıcıların, düzleştirici ve kaygan- laştırıcıların izlerine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Cam yüzeyindeki nem filmleri cam bünyesindeki ıslanma farkla- rını ortaya koyabilir, ancak bu bir kusur teşkil etmemektedir.

7.1.10 Tanımlama

Her temperli cam, EN 12150’ye göre açık ve sürekli görülecek şe- kilde işaretlenmiş olmalıdır.

Temperli camın işareti

7.2 Temperli Cam ve Isı Banyolu Temperli Cam

Her temel camda hammadeyle taşınan ve önlenmesi mümkün olmayan son derece düşük mik- tarlarda nikel sülfat kristalleri bu- lunur. Bunların normal “dinlen- dirilmiş” float ve buzlu camlarda hiçbir surette bir etkisi yoktur.

Mekanik yüklü bir float camda nikel sülfat parçası

7

(4)

320 300 280

70 U

0 t1 t2

Temperli camın üretimi esnasında aşırı hızlı soğutma nedeniyle nikel sülfat parçacıkları yüksek sıcaklık kristal modifikasyonunda “don- maktadır”. Parçacıkların kritik bir boyuta ulaşması durumunda güneş enerjisi absorbsiyonu gibi daha sonraki ısı tatbikinde kristal yapı hacim genişlemesi nedeniyle değişebilir ve cam levhanın ani- den kırılmasına neden olabilir.

Cephe camları gibi yüksek sıcak- lık dalgalanmalarına maruz kalan güvenlik camları ve camların üretimden sonra heat soak (ısı banyosu) adı verilen bir teste tabi tutulmaktadır.

EN 14179’a göre yapılan ve belgelenmesi gereken bu test mevcut nikel sülfat kristallerini kısa süreli reaksiyona “zorlamak- tadır”. Böyle görülebilen kristalleri taşıyan levhalar bu testte bilinçli olarak tahrip edilmektedir.

Bu amaçla temperli camlar 290

°C’lik bir ısıtma odasında ± %10 yatay biçimde en az iki saat ısı- tılmaktadır. Almanya’da bina ku- ralları listesine göre düzenlenmiş ürün olan ısı banyolu temperli camı elde etmek için 4 saat ısıtıl- ması gerekmektedir.

Isı Banyosu Fırını

Bu işlem iç ve dış gözleme tabidir ve teslim edilen her camın ayrın- tılı olarak belgelenmesi gerekmektedir. Bu nedenle bu camlar temperli cam standart etiketiyle görünür biçimde etiketlenmelidir.

H-temperli cam etiketi

Zaman [h]

Isıtma Bekletme Soğutma

Sıcaklık [°C]

280 °C’ye ulaşan ilk cam 280 °C’ye ulaşan son cam Cam sıcaklığı

t1: İlk camın 280 °C’ye ulaşması t2: Son camın 280 °C’ye ulaşması U: Ortam sıcaklığı

Heat Soak test fırını ısı eğrisi

7.3 Kısmi Temperli Cam (KTC)

EN 1863’e göre kısmi temperli cam tek cam olarak güvenlik camlarına dahil değildir, ancak

kombinasyonla günümüzde yapı camları arasında vazgeçilmez öneme sahiptir.

7.3.1 Üretim

Üretim süreci temperli camın- ki gibidir fakat soğutma işlemi daha yavaştır. Böylelikle camda ufak gerilim farkları oluşmaktadır.

KTC özellikleri itibarıyla flot cam ile temperli cam arasında yer al- maktadır.

Bu durum kendini sıcaklık deği- şim direnci ve bükme - çekme dayanımı değerlerinde de ortaya koymaktadır. Kırılma görüntüsü float cam levhanınkine benze- mektedir. Kırılma merkezinden levha kenarlarına radyal çatlakla- rın oluştuğunu göstermektedir.

Bu kırılmaya bağlı olarak kısmi temperli camın aksine lamine cam biriminde olağanüstü artan taşımaözelliğine sahiptir. Lamine camda iki kısmi temperli lev- hadan Camdan birinin kırılması durumunda temperli camdan yapılmış lamine camda meydana gelen “çökmenin” aksine çok az bükülme meydana gelmektedir.

Bu nedenle KTC artırılmış bük- me - çekme ve sıcaklık değişikliği talebinde temperli camı geride bırakmaktadır.

2kat temperli camdan lamine cam – üst levha kırığı

2 kat KTC’den lamine cam – üst levha kırığı

2 kat temperli camdan lamine cam – her iki levha kırığı

2 kat KTC’den lamine cam – her iki levha kırığı

7

(5)

Lamine camın yapısı

Üretim esnasında daha yavaş so-

ğutma işlemi sayesinde KTC’de nikel sülfata bağlı ani kırılma riski bulunmamaktadır.

7.3.2 Bükme - Çekme Dayanımı

• Düz camdan Kısmi temperli cam s = 70 MPa

• Buzlu camdan Kısmi temperli cam s = 55 MPa

• Emayelenmiş yüzeyi çek- me gerilimine tabi tutulan emayelenmiş düz camdan kısmi temperli cam s = 45 MPa

7.3.3 Isı Etkileri

Bir kismi temperli camın, cam

yüzeyindeki sıcaklık farklılıklarına karşı kırılma direnci 100 K’de uy- gulanmalıdır.

7.4 Lamine Güvenlik Camı

1909’da icat edilmesinden itibaren bir asırdan beri sürekli geliştirilen lamine cam günü- müzde modern mimarinin ger- çekleştirilmesine hizmet etmektedir. İki veya daha fazla camın sert elastik ve yırtılmaya oldukça dayanıklı polivinil butiral folyolar- la (PVB) uzun süreliğine birleşti- rilmesi camı, mevcut şeffaflığının yanı sıra yüksek statik yüklere dayanabilir ve yapı bünyesinde görev alabilir kılmaktadır. Düz veya düz yapılı buzlu cam olsun, kaplamalı veya baskılı olsun akla gelen tüm camlar lamine cama dönüştürülebilmektedir.

Lamine camın güvenlik etkisi PVB ara kaplamasının yırtılmaya son derece dayanıklı olmasına ve bu kaplamanın bitişiğindeki cam yüzeylerine olağanüstü biçim- de yapışmasına dayanmaktadır.

Çarpma vurma veya başka güç- lerin etkisiyle oluşan mekanik aşırı yüklenmede cam kırılmaktadır, ancak kırılan parçalar PVB kapla- mada öyle yapışmışlardır ki camın fiziksel konumunda değişiklik ol- mamaktadır.

Böylece camla kaplanmış boşluk kapalı kalmakta ve parçalar yapı- şık olduğu için yaralanma riski en aza inmektedir. Artan gerekliliğe uygun olarak lamine camın kul- lanımına göre iki cam yüzeyinin arasına daha fazla PVB kaplama yerleştirilebilir.

7.4.1 Üretim

Lamine camın üretimi EN 14449 standardına göre yapılmaktadır.

İki veya daha fazla iyi temizlenmiş cam bir veya daha fazla PVB ara katmanla temiz odada birbirine geçirilmektedir. Akabinde bu

“sandviç” 200 °C sıcaklıktaki bir turda ön birleştirme işlemine tabi tutulmaktadır. Mekanik bir ön bir- leşim söz konusudur.

Böylelikle oluşan yarı saydam cam folyo paketi diğerleriyle bir- likte cam bandında, 10 bar basınç altında ve 130 °C sıcaklıkta belli sürede yarı saydam ön birleşimin mutlak şeffaf lamine cama dönüş- tüğü otoklava iletilmektedir.

Float/temperli/KTC PVB-Folyo

Float/temperli/KTC Opsiyonel ek folyo/cam

Yakl. 200 °C Yakl. 130 °C / 10 bar

Yükleme Yıkama Laminasyon

(Temiz oda) Mekanik

Ön birleşim Otoklav İstifleme

Lamine cam üretim süreci (görsel tanıtım)

Lamine cam üretimi – temiz oda

7

(6)

7.4.3 Darbe Dayanımı

İnsan vücudunun çarpmasının simülasyonu için EN 12600 stan- dardı sarkaçlı darbe deneyini şart koşmaktadır. Bu direktifleri yerine

getiren, GUARDIAN tarafından test edilmiş yapılar için bkz: Bö- lüm 10.6.

7.5 Camla ve Cam Sayesinde Güvenlik

Geçmişte binaların büyük cam yüzeyleri her türlü saldırıya karşı zayıf noktalar olarak kalsalar da son dönemlerin modern camları bu soruna çare olmuşlardır. Bina

içinde ve dışında cam sayesinde ve çevresinde güvenlik söz konusu olduğunda bu iki alan bir- birinden ayrılmaktadır. Ayrıntılar Bölüm 7.6’da listelenmiştir.

7.5.1 Aktif Güvenlik

Burada hedef, dinamik saldırıla- ra karşı camı aktif bariyer olarak kullanmaktır. Her şeyden önce belli bir süre camı yarıp geçmeyi ve aynı zamanda kısa süreli noktasal aşırı yüklenmeleri önlemek

esastır. Ciddi durumlarda bu yük- lenmelere karşı dayanmak için EN normları, cam tipleri tarafından yerine getirilmesi gereken test kriterleri belirlemiştir.

7.5.1.1 EN 356’ya Göre Çarpma Direnci (top düşme testi) Çarpmaya karşı dirençli camlar,

dört kilogram ağırlığında ve on santimetre çapındaki çelik bir gülleyle test edilmektedir. Farklı direnç sınıflarının ayrımının ya- pılabilmesi için bu gülle farklı yüksekliklerden serbest düşüşle ve ek olarak test objesinin aynı noktasına birçok defa bırakılmak- tadır. Sonuç olarak şu veriler elde edilmiştir:

EN 356’ya göre direnç sınıfı

Gülle düşüş yük- sekliği (sayısı)

P1 A 1.500 mm (3)

P2 A 3.000 mm (3)

P3 A 6.000 mm (3)

P4 A 9.000 mm (3)

P5 A 9.000 mm (9)

Uygun cam tipleri için bkz. Bölüm 10.6.

7.5.1.2 EN 356’ya Göre Darbe Direnci (Çekiç Testi) Darbelere karşı direnç konusunda

artan talebe bağlı olarak farklı bir test yöntemi uygulanmaktadır.

Direnç sınıfına göre test camı iki kilogram ağırlığındaki mekanik bir çekicin aynı noktaya belli sa- yıda vuruşlarına dayanabilmelidir.

Belirlenmiş vuruş sayısı sonrasın- da en fazla ≤400x400 mm açıklık oluşmuş olmalıdır.

EN 356’ya göre direnç sınıfı

Balta vuruş sayısı

P6 B 30

P7 B 51

P8 B 70

7.4.2 Yapı F iziği Özellikleri Basınç dayanımı, ısı iletimi, termik yayılma, esneklik modülü, yüzey ağırlığı ve kimyasal özellikleri tekli temel camlarınkine uygundur. Işık geçişi de işlenmiş temel camların ve PVB folyoların değerlerinden ileri gelmektedir. Yapının kalınlı-

ğına göre ışık geçişi %70 ile %90 arasındadır. –Özellikle çok levhalı ve çok folyolu kalın yapılarda- ışık geçişi ve renk yayınım etkisinin optimizasyonu Float ExtraClear^® veya Float UltraClear™ kullana- rak sağlanabilmektedir.

7

(7)

7.5.1.3 EN 1063’e Göre Kurşuna Karşı Direnç İnsanları ve eşyaları çeşitli silahlar

ve kalibrelerle farklı mesafelerden yapılan atışlara karşı koruma EN 1063’te düzenlenmiştir. Her test levhasına belirlenen bir nişan- gahla oda sıcaklığında üç el ateş edilmektedir. Bu işlemde cam de- linmemelidir. Saldırı durumunda

insanların camın hemen arkasında bulunabileceği camlar ek olarak

“parçalanmaz” (NS) ve “dışa par- çalanır” (S) olarak ayrılmaktadır.

Kalibre Mermi Atış sınıfı Atış mesafesi

[m]

Hız [m/s]

Tür Ağırlık [g] Dışa parçalanır Parçalanmaz

.22 LR L/RN Kurşun yuvarlak başlı mermi 2,6 ± 0,10 BR1-S BR1-NS 10 360 ± 10

9 mm x 19 VMR/Wk Düz başlı yumuşak çekirdekli tam metal kaplama mermi 8,0 ± 0,10 BR2-S BR2-NS 5 400 ± 10

.357 Magn. VMKS/Wk Konik başlı yumuşak çekirdekli tam metal kaplama mermi 10,25 ± 0,10 BR3-S BR3-NS 5 430 ± 10

.44 Magn. VMF/Wk Düz başlı yumuşak çekirdekli tam metal kaplama mermi 15,55 ± 0,10 BR4-S BR4-NS 5 440 ± 10

5,56 x 45 FJ/PB/SCP 1 Çelik takviyeli sivri başlı yumuşak çekirdekli tam metal kaplama mermi 4,0 ± 0,10 BR5-S BR5-NS 10 950 ± 10

7,62 x 51 VMS/Wk Sivri başlı yumuşak çekirdekli tam metal kaplama mermi 9,45 ± 0,10 BR6-S BR6-NS 10 830 ± 10

7,62 x 51 VMS/Hk Sivri başlı sert çekirdekli tam metal kaplama mermi 9,75 ± 0,10 BR7-S BR7-NS 10 820 ± 10

F linte 12/70* Brenneke 31,0 ± 0,50 SG1-S * SG1-NS * 10 420 ± 20

F linte 12/70 Brenneke 31,0 ± 0,50 SG2-S SG2-NS 10 420 ± 20

* Testte tek atış yapılmaktadır

Bu amaca yönelik tüm lamine camlar çok kaplamalı asimetrik yapılardan oluştuğu için otomatikman olağanüstü bir kırılma engelleme özelliği göstermektedir.

7.5.1.4 EN 13541’e Göre Patlamaya Karşı Direnç Avrupa’daki bu gereklilik, patla-

ma basıncına karşı mukavemetli güvenlik camlarının sınıflandır- masını ve test koşullarını belirle- mektedir. Sınıflandırma sadece yaklaşık 1 m² boyutundaki test

objeleri için geçerlidir. Bunda da teslim edilen cam tiplerine paralel olarak otomatikman olağanüstü bir kırılma engelleme etkisine eri- şilmektedir.

Sınıf kodu Düz basınç dalgasının özellikleri pos. Max.-Gerilme

Yansımış basınç dal- gasının maks. konum basıncının asgari değeri(Pr) [kPa]

Konuma özgü darbe- nin asgari değeri (i+)

[kPa x ms]

Konumdaki basınç aşa- ması süresinin asgari değeri (t+)

[ms]

ER 1 50 ≤ Pr < 100 370 ≤ i+ < 900 ≥ 20

ER 2 100 ≤ Pr < 150 900 ≤ i+ < 1500 ≥ 20

ER 3 150 ≤ Pr < 200 1500 ≤ i+ < 1500 ≥ 20

ER 4 200 ≤ Pr < 250 2200 ≤ i+ < 3200 ≥ 20

EN 13541’e göre patlama etkisi engelleme sınıflandırması

7.5.2 Pasif Güvenlik

Aktif güvenliğin aksine pasif gü- venlikte cama yönelik günlük, dü- şük yoğunlukta ve planlanmamış

saldırılar sonucunda oluşabilecek etkiler ön plandadır.

7.5.2.1 Yaralanmaya Karşı Koruma Cam kapılar, duşakabinler, mo- bilyalar veya genele açık büyük yüzeyli cam yapılar gibi cam olu- şumların kırılması durumunda ciddi yaralanmalara yol açabilecek keskin ve sivri kenarlı parçaların oluşmaması beklenir. Bu nedenle yapılarda kullanıma göre temperli cam, kısmi temperli cam ve lamine cam gibi cam türleri tercih edilmektedir.

7

(8)

7.5.2.2 İnsanların Düşmesine Karşı Cam Koruması Yapıların düşme riski olan alanla-

rında cam öğelerin kullanılması açık ölçülebilir parametrelere bağlıdır. Kullanım alanı basit korkuluk ve siperlerden bir tarafı bir metreden fazla sabit zemine kuru- lu tavan yüksekliğindeki camlara kadar uzanmaktadır. Almanya’da şu an için yasal düzenleme olarak

“Düşme Korumalı Camların Kul- lanımı İçin Teknik Düzenlemeler (TRAV)” geçerlidir, fakat yakın zamanda yerini DIN 18008, Bölüm 4 alacaktır. Bu yeni DIN standardı orta vadede tüm AB ülkeleri ta- rafından yürürlüğe konması gereken Avrupa çapında birleştirici standartları temel almaktadır. Bu yasal düzenleme kullanım alanına bağlı olarak cam türünü ve yapı-

sını ayrıntılı olarak tespit etmektedir. Farklı camların kullanılması mümkündür, ancak ekstra olarak test edilmek ve ilgili resmi kurum tarafından onaylanmak zorunda- dır (bkz: Bölüm 7.6).

7.5.2.3 Başüstü Camları +/- 10 derece açı ile montaj ya- pılmış camlara baş üstü camları denmektedir. Bu tip camlara rüz- gar ve iklime bağlı yüklerin yanı sıra kar ve kendi yükü de eklen- mektedir. Bu nedenle bu camlara dik monte edilen camlardan farklı davranılmalıdır. Bu camlarda be- lirleyici olan aksilik durumunda hiçbir surette cam parçası veya bölümünün düşmemesini sağla- maktır.

Gerekli düzenlemeleri açık bir şe- kilde sağlamak için Almanya’da,

yerini yakın zamanda DIN 18008 Bölüm 2’ye bırakacak olan “Doğ- rusal Yerleştirilmiş Camların Kul- lanımı İçin Teknik Düzenlemeler (TRLV)” geçerlidir.

Bu yeni DIN normu orta vadede tüm AB ülkeleri tarafından uygu- anması gereken Avrupa standart- ları temelli normdur. Temel olarak tavan camları sadece lamine camdan olmalı ve alt levha için en az uygulanması gereken PVB 0,76 mm olmalıdır. Statik gereklilikler- de ekstra malzeme ihtiyacı da el- bette söz konusu olabilmektedir.

Başüstü camlarıyla ilgili olarak

“Yürünebilir cam” kavramı da mevcuttur. Temizlik veya bakım amaçlı kısa süreli olarak üstüne basılabilen cam yapılar böyle adlandırılmaktadır. Almanya’da bu camlar için GS-BAU-18 mes- lek birliği test kriterleri geçerlidir.

Cama basarken altındaki alanın daima kontrol altına alınması gerekmektedir (bkz. Bölüm 7.6).

7.5.2.4 Kırık Yükü Taşıma Kapasitesi Kalan stabilite, takılmış bir cam elemanının tahrip edilmesi durumunda belli bir süre boyunca yük etkisi altında kalma şartıyla sağlam durmasıdır. Bu sadece dik camlarda geçerlidir. Aksilik durumunda kendi ağırlığını belli

bir süre taşıması gerektiği için ba- şüstü camlarında kalan yük taşı- ma kapasitesi özelliği mevcuttur.

Gereksinimler ve montaj koşulları kendi cam türünü belirlediği için aşağıdaki tablolar geniş bir uygu- lama perspektifi sunmaktadır.

7

(9)

Alan işaretleme- si (renk)

Anlamı

En az tercih edilen cam türü Tavsiye edilen cam türü

Alternatif olarak kullanılabilecek cam türü Uygun olmayan cam türü

Kullanılan renkler

Kısaltma Anlamı

EG Yalınkat cam

MIG Çok plakalı yalıtım camı

abZ Yapı Denetim Uzmanının Genel onayı

ZiE Duruma Göre Onay

ESG Temperli Cam

ESG-H Isı Banyolu Temperli Cam

TVG Kısmi Temperli Cam

VSG Lamine Güvenlik Camı

Kullanılan kısaltmalar

Tablolara dair bilgiler

7.6.1 Düşme Korumasız Dik Camlar

Kullanım durumu Düz Cam 1ESG ESG-H Lamine

Notlar

Düz ESG2 TVG

Gizleme üzerindeki pencere

Vitrin Eksik düzenleme nedeniyle 10 mm float

cam veya 6+6 mm lamine cam asgari kalınlık olarak tavsiye edilir

7.6 Belli Cam Uygulamaları İçin Tavsiyeler

Cam yapısına ve ölçülerine dair ayrıntılı talepler planlara göre oluşmaktadır ve burada tek tek değinilmemektedir. Söz gelimi yangın koruması veya obje öze- lindeki gereksinimlere bağlı ek

talepler ekstra göz önünde bu- lundurulmalıdır.

Pratikteki tecrübelere dayanarak söyleyebiliriz ki aşağıdaki tavsiyeler yasal sınırların dışına kısmen çıkabilmektedir.

Notlar

Düz ESG2 TVG

Hemzemin Camlama³ Örn. camlı kapı, ev kapısı (hırsızlığa karşı

koruma)

Gürültü duvarı TRLV (Noktasal cmın kullanımı ile ilgili

teknik Şartname) , ZTV-Lsw 06

Cam kapı Mağaz Kamu Alanlarında Sağlık ve Güvenlik

Yönetimi BG Kanununa ı (BRG 202), veya Çalırma Yerlleri Yönergesi (ASR 10/5)’e göre

Dış duvar giydirmesi DIN 18516-4

Lamine camın abZ veya ZİE ile kullanımı

Bondingli cam cephe³

innen

ETAG 002 „Strükrürel silikon camlama sistemi (SSGS)”

außen

Noktasal Tutulu cephe

EG

abZ veya ZİE göre

Dikkat: TRPV/DIN 18008’e göre temperli veya kısmi temperli lamine cam

MIG

1 Dikkat: TRLV’ye göre sıcak yerleşti- rilmemiş temperli cam sadece <4 m sirkülasyon alanına kadar monte edilmeli ve camın direkt altında kimse bulunma- malıdır. Aksi takdirde ısı banyolu temperli cam kullanılmalıdır.

2 2 temperli camdan yapılan lamine camın kalan yük taşıma kapasitesi yoktur. Mon- taj koşulları özellikle dikkate alınmalıdır.

3 Yapılarda Özel Amaçlı Kullanılan Cam bölümüne göre camın kullanım önceliği vardır.

7

(10)

2 Dikkat: 2 temperli camdan yapılan lamine camın kalan yük taşıma kapasitesi yoktur.

Montaj koşulları dikkate alınmalıdır.

7.6.3 Düşme Korumalı Camlar

Notlar

Düz ESG2 TVG

Oda yüksekliğinde cam

(TRAV’a göre kategori A)

EG Güvenlik Bariyeri camlaması teknikj kuralına göre TRAV/DIN 18008

MIG

Saldırı tarafındaki levha için geçerlidir. Sal- dırıya maruz kalmayan taraftaki levha isteğe bağlıdır. Bu tarafta lamine varsa saldırı tarafındaki cam temperli olmalıdır.

Üst Raylı Tüm Cam Korkuluk

(TRAV’a göre kategori B)

TRAV/DIN 18008

Sadece abZ veya ZİE ile float camdan lamine

Cam Destekli ve Doğrusal Tutuculu cam Korkuluk

(TRAV’a göre kategori C1)

TRAV/DIN 18008

Tüm camlar doğrusal tutuculu ise lamine cam kullanılmalıdır.

Korkuluk yapısındaki veya bitişik levhalar- daki boş kenarlar kazara çarpmalara karşı korumalı olmalıdır.

Cam Destekli ve Noktasal Tutuculu cam Korkuluk

TRAV/DIN 18008 Kenar koruması gözardı edilebilir.

Cam Destekli ve Ankarajla Tutuculu cam Korkuluk

(TRAV’a göre düzenli değil)

abZ veya ZİE göre

Korkuluk yapısındaki veya bitişik levhalar- daki boş kenarlar kazara çarpmalara karşı korumalı olmalıdır; abZ onaylıyorsa temperli cam kullanılabilir

Yatay kayıt alında kalan camlama

EG

TRAV/DIN 18008

Tüm yanlar çizgisel yerleştirilmeyecekse lamine cam kullanılmalıdır.

MIG

Saldırı tarafındaki levha için geçerlidir.

Saldırıya maruz kalmayan taraftaki levha isteğe bağlıdır. Bu tarafta lamine varsa saldırı tarafında temperli olmalıdır.

Kullanım durumu Düz Cam ESG ESG-H Lamine

Notlar

Düz ESG2 TVG

Çatı yüzeyi penceresi Sadece ışık yüzeyi <1,6 m² konutlar ve oda-

lar (örn. otel odası ve büro odaları) içindir.

Aksi takdirde bkz: Yatay cam

Yatay camlma üst TRLV/DIN 18008

alt

Uygun önlemlerle büyük cam parçalarının trafik alanına düşmeni engellenirse başka camlar da olabilir. (örn. ≤40 mm göz genişli- ğine sahip ağlar)

Cam Saçak TRLV/DIN 18008’e göre doğrusal tutulu

TRPV/DIN 18008’e göre noktasal tutulu:

Saece temperli veya kismi temperli camdan lamine cam. Ankaraja kullanılamaz

Cam Lamel TRLV/DIN 18008’e göre yatay yerleştirilmiş

TRPV/DIN 18008’e göre noktasal tutulu:

Sadece temperli veya KTC’den lamine cam.

Ankaraj kullanılamaz

Üzerinde Yürünür Cam TRLV/DIN 18008

3 levhanın en üstte olanı temperli veya KTC;

Yeterli bir kayma engelleme sağlanmalıdır.

Yapı farkı: abZ veya ZİE

Üzerine Basılabilir cam Genellikle ZİE gereklidir.

Yürünebilir camdan daha az gereksinimleri vardır.

7.6.2 Yatay/Başüstü Camları

7

(11)

3 Yapılarda Özel Amaçlı Kullanılan Cam bölümüne göre camın kullanım önceliği vardır.

7.6.4 Özel Kullanımlı Binalardaki Camlar

Notlar

Düz ESG2 TVG

Büro Duvarlar ve Cam Kapıla Çalışma yerleri yönergesi

GUV-I 8713 Yönetimi

Giriş holleri, Giriş Bölümleri Mağaz Kamu Alanlarında Sağlık ve Güvenlik Yönetimi BG Kanununa ı (BRG 202), veya Çalırma Yerlleri Yönergesi (ASR 10/5)

Okul GUV-V S 1;2,00 m yüksekliğe kadar güvenlik

camı veya yeterli bariyer

Anaokul GUV-SR 2002;1,5 m yüksekliğe kadar

güvenlik camı veya yeterli bariyer

Hastane/Huzur Evi KhBauVO- Hastane yapı Projelendirmesine

göre belli alanlar için.

(örn; merdiven boşlukları) veya özel kullanımda (örn; çocuk bölümleri) BGI/

GUV-I 8681

AVM Pasajı BG Kanunu “Dükkan”

(BRG 202)

Parakende Çalışma Yerleri Yönergesi,

BG Kanunu “Dükkan” (BRG 202)) veya yeterli bariyer

Notlar

Düz ESG2 TVG

Ön Küpeşteki Oda Yüksekliğinde Camlama

EG

Kiriş yapı yasasına uygun yükseklikte olmalıdır.

MIG

Saldırı tarafındaki levha için geçerlidir.

Saldırıya maruz kalmayan taraftaki levha isteğe bağlıdır. Bu tarafta lamine varsa saldırı tarafında temperli olmalıdır.

Çift cephe

iç3

İç cephede yığılma güvenliğine gerek yoktur. Yapı denetim kurumu ve iş sahibiyle ortak karar alınması tavsiye edilir

dış

Dış cephe yığılma güvenliğini üstlen- mektedir.

TRAV/DIN 18008 Kategori A veya C’ye göre

Asansör Menfezi TRAV/DIN 18008 ve EN 81 Güvenlik Bariyeri

Camlaması Teknik Kuralları

Fransız balkon³ Camın darbeye maruz kalmayan taraftaki

parçası yığılma güvenliğini tamamen üstlenmektedir.

7

(12)

7.6.5 Yapı İçinde Düşme Korumasız Camlar

Notlar

Düz ESG2 TVG

Yürünebilir cam/ cam merdiven ZiE gereklidir

TRLV, Teknik yapı talimatları listesi; TRLV’ye göre uygun gerilime göre yatay camlar; en azından 1,5mm PVB folyolu lamine cam

Duşakabin EN 14428/A1

Cam kapı Çalışma Yerleri Yönergesi ASR 10/5, yerine

göre “Dükkan” BG kanunu (BGR 202)

Kapı kesit Çalışma Yerleri Yönergesi ASR 10/5, yerine

göre “Dükkan” BR kanunu (BGR 202)

Ofis Seperatörü Çalışma Yerleri Yönergesi ASR 8/4

Kapı Sundurması “Dükkan” BG Kanunu

(BGR 202), veya Çalışma Yerleri Yönergesi ASR 10/5

Notlar

Düz ESG2 TVG

Otopark Çalışma Yerleri Yönergesi ek 1.7 (4); Çalışma

Yerleri Yönergesi ASR 8/4 ve Çalışma Yerleri Yönergesi ASR 10/5

Otogar Çalışma Yerleri Yönergesi ek 1.7 (4); Çalışma

Yerleri Yönergesi ASR 8/4 ve Çalışma Yerleri Yönergesi ASR 10/5

Kapalı havuzu GUV-R 1/111, DIN 18361;

2 metre yüksekliğe kadar güvenlik camı veya yeterli bariyer.

Olimpik havuzunda DIN 18032-3’e göre ek olarak top fırlatma güvenliği (su topu)

Spor salonu DIN 18032-1; 2 metre yüksekliğe kadar

düzlemsel, kapalı ve parçalanmaz; DIN 18032-3’e göre top atma koruması gerekli

Squash salonu Arka duvarın cam parçaları en az 12 mm

kalınlıktaki temperli camdan olmalıdır.

7

(13)

7.6.7 Konstrüktif Cam Yapı

Notlar

Düz ESG2 TVG

Cam iskele, taşıyıcı olarak cam ZiE gereklidir

Tam cam konstrüksiyonları ZiE gereklidir

Özel cam konstrüksiyonları ZiE gereklidir

2 Dikkat: 2 temperli camdan yapılan lamine camın kalan yük taşıma kapasitesi yoktur.

Montaj koşulları özellikle dikkate alınmalı- dır.

(VFF e.V.’nin broşüründen alıntıdır V.05.2009-09)

Kullanım alanlarına uygun GUAR- DIAN camları ve cam kombinas- yonları için bkz: Bölüm 10.

Notlar

Düz ESG TVG

Hırsızlık Dayanımı EN 1627

Delinme Dayanımı EN 356

VdS yönetmeliği 2163

Yarılma Dayanımı EN 356 veya EH VdS yönetmeliği

MermKurşun Geçirim Dayanımı EN 1063, EN 1522

Patlama etkisi dayanımı EN 13541, EN 13123

7.6.6 Özel Güvenlik Camları