Seksüel senkronizasyon Östrüs ve ovulasyonunun istenilen zamana göre planlanmasıdır.

(1)

(2)

• Seksüel senkronizasyon

Östrüs ve ovulasyonunun istenilen zamana

göre planlanmasıdır.

(3)

Seksüel Senkronizasyonun Avantajları

– Östrüsleri kısa bir sürede toplamak

– Tohumlamaları istenen zamanda yapmak – Sun’i tohumlama ve embriyo naklini

kolaylaştırmak

– Doğumları belli mevsimde yoğunlaştırmak – Yavru kayıplarını azaltmak

– Pazara bir örnek yavru sunmak

– İş gücü ve malzeme verimi sağlamak

(4)

1- luteal evrenin kısaltılması

 Tek/çift prostaglandin enjeksiyonu

2-luteal evrenin uzatılması/yapay luteal evre

 Progesteron

 yemlerle(MAP)

 İntravaginal yolla (P4, MAP)

 Deri altı implantla (norgestomet)

3-corpus luteumun yaşam süresini ve foliküler büyümeyi kontrol ederek

 GP

 GPG(ovsynch)

 Cosynch

(5)

Prostaglandinlerle senkronizasyon

 PGF2α ile tam bir luteolizis sağlandıktan

sonra yeni bir foliküler dalga ortaya çıkacak ve dominant folikül şekillenerek ovulasyona gidecektir.

 PGF2α nın foliküler dinamik üzerine direkt

bir etkisi yoktur. Dominant folikülün gelişimi

ve ovulasyonu için gereken süre değişiklik

gösterir.

(6)

 1-ovaryum palpasyonu yapılarak

 2- ovaryum palpasyonu yapmayarak

(7)

Ovaryum palpasyonu yapılarak

 İlk kontrollü yetiştirme programları:

 Veteriner hekim her hafta veya 2 haftada bir ineklerde rektal palpasyon yapar.

 Corpus luteum saptanan ineklerde tek doz prostaglandin uygulanır.

 Enjeksiyon sonrası2,3,4 ve 5. günlerde östrus takibi yapılır.

 Östrus gösteren inekler tohumlanır.

(8)

 Bir seleksiyon yapılır ve yalnızca fonksiyonel bir corpus luteum olan ineklere PGF2α

uygulanır.

 Rektal palpasyon ve usg

 Süt veya kanda progesteron testi

 ilk uygulamada hayvanların % 50-60 ı östrus

gösterir.

(9)

PG enjeksiyonu sonrasında ineklerde östrusun dağılımı

 PG diöstrusun erken(7-8). Gün veya geç döneminde (15-17). gün uygulandığında, ineklerin büyük bir bölümü (%75-80),24 saatlik bir zaman dilimi içinde(enjeksiyon sonrası 48-72. saatler arası) topluca östrus gösterirler.

 Siklusun 12-13. günlerinde enjeksiyon yapılan ineklerde ise östrusların görülme zamanı

daha değişkendir.

(10)

Ovaryum palpasyonu yapmayarak

 7 gün programı

 Östrus takibinden sonra

 11 veya 14 gün programı

 Planlı suni tohumlama yöntemi

 Planlı ST yöntemi(GnRH+PG)

(11)

7 gün programı

 Üreme programına alınan tüm ineklere haftanın belirli bir günü PG uygulanır.

 Pazartesi sabahı programı

 Cumartesi sabahı programı

 Östrus takibi ve tohumlamalar yapılır.

pazarte

si salı çarşam

ba perşem

be cuma cumart

esi pazar

PGF2α ÖSTRUS TAKİBİ VE TO HUMLAM A

(12)

Östrus takibinden sonra

 İneklerde 6 gün süreyle östrus takibi yapılır.

Bu sürede östrus gösterirse hayvanlar tohumlanır. 7. güne kadar östrus

göstermeyenlere PGF2α uygulanır.

pazart

esi salı çarşa

mba perşe

mbe cma cumar

tesi pazar 6 gün süreyle Östrus kontrol

ü PG

(13)

11 veya 14 gün programı

 İlk PG enjeksiyonundan sonra östrus gösteren inekler tohumlanır.

 Östrus saptanamayan veya tohumlanamayan ineklere 11 -14 gün sonra 2. defa PG

uygulanır.

 PG ni n 11-14 gün aralıkla 2 kez kullanılmasına dayanmaktadır.

 Östrus izlenmesi ve tohumlama 2. PG

enjeksiyonundan sonra yapılmaktadır.

(14)

Planlı suni tohumlama yöntemi

 Buzağılama sonrası gönüllü bekleme süresi tamamlanmadan 14 gün önce 1. PG

enjeksiyonu

 Östrus gösterenler tohumlanmaz 2.PG sonrası 2-5. günler arasında östrus takibi ve suni

tohumlama

 Östrus göstermeyenlere 14 gün sonra 3. PG

bu enjeksiyondada östrus göstermeyenlere rp

(15)

Planlı st yöntemi(GnRH+PG)

 Bekleme süresi tamamlanmadan 21 gün önce 1. PG

 14 gün sonra GnRH

 7 gün sonra 2. PG

 izleyen 3. gün içinde östrus gösterenler tohumlanır.

 Östrus göstermeyenler 72-80 saatler arası tek

st

(16)

Prostaglandinlerle

senkronizasyonun avantajı

 Maaliyeti düşük

 İki enjeksiyon(uygulama öncesi rektal muayeneye gerek yok)

 Tek enjeksiyon(corpus luteumun varlığı

saptanarak)

(17)

dezavantajları

 Sadece sikulus gösteren hayvanlar içindir

 Belirlenen kızgınlıkta tohumlama yapılması daha iyi olmaktadır.

 Foliküler gelişime bağlı

olarak,2.enjeksiyondan ortalama 3-5 gün(1-9

gün) sonra östrus görülmektedir.

(18)

Prostaglandin ve GnRH analogları ile östrus uyarılması ve

senkronizasyonu

 1) GP (select synch) sistem

 2)Co-synch sistem

 3)GPG( ovsynch) sistem

(19)

Gp select sistem

 Açık gün süresini azaltır.

 Daha çok sayıda ineğin kızgınlık göstermesini sağlar.

 Yeterli bir luteal destekle 2. kızgınlığı güçlendirir

 Hayvanla daha az uğraşılır.

 Kızgınlığın saptanmasına ihtiyaç duyar.

(20)

(21)

Co-synch sistem

(22)

GPG(ovsynch)sistem

 İlk gnrh uygulaması sayesinde pg enjeksiyonu sırasında çok daha homojen bir foliküler yapı elde edilir.

 Büyük folikülün lüteinizasyonunu ve ya ovulasyonunu uyarır.

 PGF2α ile lüteolizis oluşturulur.2. GNRH ile

yeni foliküler dalganın dominant folikülünün

olgunlaşması ve ovulasyonu sağlanır.

(23)

(24)

• Östrus ve ovulasyonun çok daha titiz bir şekilde uyarılması ve senkronizasyonu mümkündür.

 Düzensiz östrus olgularındada uygulanabilir.

• Tohumlama zamanı saptanmıştır.

 Östrus takibine gerek yok

 Tohumlanan inek sayısında artış sağlar.

• Açık gün sayısını azaltır.

• Gebelik oranlarında artış sağlar.

• Özellikle siklus gösteren ineklerde iyi sonuç

vermektedir.

(25)

• Senkronizasyonun organizasyonu veya idaresi

• Suböstrus ve sakin kızgınlık tedavisi

• Kistik ovaryum sendromunun önlenmesi ve tedavisi için

 Östrsu saptamada yetersiz çiftlikler için

 Düşük gebelik oranlarına sahip ve tohumlama zamanında sorun yaşayan çiftlikler

 Sıcak stresi yaşanan bölgeler

 Tohumlamacıya her zaman ulaşamaya çiftlikler

• En iyi sonuçlar sütçü ineklerde görülür.

(26)

Progestagenlerle senkronizasyon

 Dolasımdaki yeterli progetagen seviyesi ile yapay bir luteal evre oluşturulur

 Böylece gonadotropin sekresyonu baskılanır

 Progestagen etkisi kalktığın da ise

,gonadotropin salgısı tekrar başlar ve

folliküler dalga gelişir

(27)

Postpartum dönemdeki inekler de eksojen porgestagen uygulamarı

 Foliküleer dalgaların senkrnize gelişimini uyarır, dominant follikülün seçilmesine , maturasyonuna ve ovulasyonuna yol açar

 Corpus luteumun devamlılığını sağlar

 Siklusları başlatır

 Östrüs belirtilerinin daha iyioluşmasını sağlar

(28)

• Bir anöstrüs dönemini takiben kendiliğinden ya da GnRH uyarımıyla oluşan ilk östrus siklusunun

luteal evre süresi , hayvanlar arasında büyük

farklılıklar gösterir ve genelde normalden kısadır.

• Bunun premature luteolizis nedeniyle oluştuğu düşünülmektedir:

a. Siklus başlamadan önce yeterli düzeyde progesteron olmaması

b. Süt emme ya da sağım esnasında salınan

oksitosinin prostaglandin salımına yol açması

Bu anöstrus sonrasuı ilk östrus siklusun daki gebelik

oranların ın düşük olmasına yol açar

(29)

 Progesteron , ovulasyonu takiben oluşan yeni corpus luteumun yaşam süresini muhtemelen endometrium daki oksitosin resöpterlerini

baskılayarak uzatır:

 Progesteron oksitosin reseptörelrini baskılar ve endometriyumdaki progesteron

reseptörlerine bağlanır

 Progesteron uygulanan postpartumm

ineklerin endometriyumunda daha az sayıda

oksitosinreseptörü bulunur

(30)

PROGESTERON:

 Siklusun evresine bağlı olmaksızın her dönem de kullanılabilir

 Etçi ve sütçü hayvanlar da uygulanabilir

 Düvelerde ve ineklerde kullanılabilir

 Çok kesin bir senkronizas yon sağladığı için tohumlama zamanı önceden belirlenebilir

 Östrus gözlemeye ve saptama gerek yoktur

 Sakin kızgınlık olguların da kullanılabilir

 Düzensiz östrus sikluslarında kullanılabilir

(31)

 Deri altı implant veya intra vaginall yolla

uygulanan progesteron yavaaş ve sürekli bir biçimde kan karışarak uygulama süresin ce sabit bir progesteron sevieysi oluşturur

 Uygulama başında enjekte edilen veya kapsülle uygulanan östradiol ise corpus luteumun

lüteolizisini uyarır ve foliküler aktiviteyi ayarlar

(32)

Progesteron implant sütçü

düveler

(33)

Progesteron implant sütçü

inekler

(34)

Progesteron etçi düveler

(35)

Progesteron implant etçi

inekler

(36)

Sığırlar da östrus senkronizasyonu sonuçlarını etkileyen faktörler

 İneğin genel durumu (

verim , vücut

kondisyonu,sürüdeki hiyeraşik durum ,üreme organlarını sağlık durumu)

 Boğa ve semen kalitesi

(mevsimin etkisi, semenin işlenişi ve saklanması, genel sağlık durumu , vücut