• Sonuç bulunamadı

Nükleik Asitler

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Nükleik Asitler"

Copied!
24
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Nükleik Asitler

Araş. Gör. Dr. Efe Kurtdede

(2)

Tanım

• Vitaminler normal vücut fonksiyonları ile büyüme ve sağlıklı yaşam için gerekli organik katalizörlerdir.

• Biyokimyasal reaksiyonlarda koenzim olarak rol oynarlar.

(3)

Vitaminlerin sınıflandırılması:

1.Yağda Çözünenler

(Vit A, Vit D, Vit E, Vit K) izopropen türevleridirler, apolar

moleküllerdirler, liposolubl dokularda depolanabilirler.

(4)

• Yağda çözünen moleküllerin emilmeleri için yağ emilim

bozukluğunun görülmemesi gerekir. Bu durum steatore ve safra tıkanıklıkları gibi hastalıklarda yağda çözünen

vitaminlerin malabsorbsiyonu sonucu oluşur.

• Bağırsaklardan emilen yağda çözünen vitaminler

şilomikronlar içerisinde depolanmak üzere karaciğere taşınır.

Vitamin A, vitamin D, Vitamin K karaciğerde depolanır;

vitamin E yağ dokuda depolanır.

(5)

• Yağda çözünen vitaminler, kanda liporpteinler veya spesifik bağlayıcı proteinler tarafından taşınır. Yağda çözünen vitaminler safra yoluyla atılırlar. İdarala

atılmazlar. Vitamin A ve Vitamin D’nin yüksek dozlerde alımı toksik etkiler meydana getirir.

• Ayrıca vitamin D, kalsiyum ve fosfor metabolizmasının

düzenlenişinde rol aldığı için hormon olarak kabul edilir.

(6)

2.Suda Çözünenler

(Vit B1 (tiamin), vitamin B2 (riboflavin), nikotinik asit (niasin), vitamin B5 (pantotenik asit), vitaimn B6 (piridoksin), biotin (vitamin H), folik asit, vitamin B12, vitamin C (askorbik asit)) Vitamin C

dışındakiler metabolizmada koenzim olarak görev alırlar. Suda çözünür olup dokularda depolanmazlar (Vitamin B12 hariç), fazla alındıklarında idrarla atılırlar.

Ayrıca suda çözünen vitaminlerin kimyasal yapıları birbirinden farklı olsa da hepsi polar moleküller olmaları sebebiyle suda çözünürler.

Vitamin B12 hariç suda çözünen vitaminler bitkiler tarafından sentezlenebilir.

Suda çözünen vitaminler, enzimatik reaksiyonlarda koenzim veya kosubstrat olarak görev alırlar.

Başlıca özellikleri Memeli hücrelerinde sentezlenemediklerinden diyet ile alınmaları gereklidir.

Enzim aktivitesinde koenzim olarak (biyokatalizör) görev alırlar. Metabolizmayı düzenlerler (Karbonhidrat, yağ ve proteinlerin enerjiye dönüşümüne yardım ederler). Vücut yapılarına

katılmazlar. Enerji vermezler. Yerleri başka maddelerle doldurulamaz.Çok az miktarda gereksinim duyulur.

(7)

Yağda Eriyen Vitaminler Suda Eriyen Vitaminler

Vitamin Kimyasal Adı Vitamin Kimyasal Adı

A Retinol B kompleks

D2 Ergokalsiferol B1 Tiamin

D3 Kolekalsiferol B2 Riboflavin

E Tokoferol B3 Nikotinaimd

K Naftokinonlar B5 Pantotenik asit

B12 Kobalamin

C Askorbik asit

(8)

Vitamin B1 (tiamin, antiberiberik vitamin)

• Tiamin, bir metilen grubu üzerinden substute bir tiyazol

halkasının substüte bir primidine bağlanmasıyla meydana

gelir. Hücrelerde büyük oranda aktif koenzim formu olan

tiamin pirofosfat (TPP) halinde bulunur.

(9)

Tiamin Eksikliğinde

• Merkezi ve perifer sinir sistemi fonksiyonlarının

bozulması, ataksi, parezis, opitotonus, sinir sistemi hücrelerinde dejenerasyon

• Kalp ve dolaşım sisteminde bozukluklar

• Gastrointestinal bozukluklar

• Oksidasyon olaylarının sınırlı hale gelmesinde dolayı vücut

ısısının düşmesi

(10)

Vitamin B2 (riboflavin, laktoflavin)

• Pteridin (kondense pirimidin ve pirazin halkası) ile benzen halkası içeren üç halkalı bir sistemdir; ribitil ise ribozun indirgenmesiyle meydana gelen ribitolün kalıntısıdır.

• B2 vitamini ilk defa sütten elde edildiği için laktoflavin

adını da alır.

(11)

Riboflavin Yetersizliğinde

Gözlerde yanma ve kaşınma,

Ağızda ve dudakta çatlamalar ve yaralar,

Gözlerde kanlanma,

Dilde morarma,

Dermatitis,

Büyümede gecikme,

Sindirim bozuklukları,

Titremeler,

Üşengeçlik,

Deride yağlanma

(12)

Niasin (Nikotinik asit)

• Niasin (nikotinik asit), piridin-3-karboksilik asittir; bunun amidi olan nikotinamid ile birlikte vitamin etkisi

gösterirler

(13)

Niasin Yetersizlğinde

Deri bozuklukları ve Pelegra (cüzzam),

Mide-bağırsak ve sindirim bozuklukları,

Sinirlilik,

Baş ağrısı,

Yorgunluk,

Uykusuzluk,

Mental depresyon,

Vagus ağrısı ve sancı,

İştah kaybı,

Kas güçsüzlüğü,

Solunum bozukluğu

(14)

Vitamin B5 (Pantotenik asit)

• Bir beta-alanin türevi olan pantotenik asit 2,4-dihidroksi -3-3-dimetil bütirik asit olan pantotenik asidin karboksil grubuyla beta-alaninin amino grubunun amid bağı ile bağlanmasından meydana gelmiştir. Bitkiler ve çoğu

mikroorganizmalar tarafından sentezlenen pantotenik asit,

omurgalılar için de mutlak esansiyel bir vitamindir.

(15)

Pantotenik asit Yetersizliğinde

Ağrılı ve yangılı ayak,

Deri anormallikleri,

Büyümede gecikme,

Nöbetli baş dönmesi,

Sindirim düzensizlikleri,

Kusma,

Tez canlılık,

Mide stresi

Kas krampları

(16)

Biotin (vitamin H)

• Biyotine H vitamini veya koenzim R de denir. Biyotin

kondanse olmuş bir imidazol ile bir tiyofen halkasından ve

tiyofen halkasına bağlı bir valerik asitten oluşur.

(17)

Folik Asit

• Folik asit, pteroilmonoglutamik asittir; pteroik asit kısmı,

birbirine metilen köprüsü ile bağlı substitue bir pteridin

halka sistemi ve p-aminobenzoik asitten (PABA) ibarettir.

(18)

Lipoik Asit

• Bitkilerin çoğounda ve tiroid hariç bütün hayvansal

dokularda bulunan lipoik asit, 1,2-ditiolen-3-valerik asit kimyasal yapısındadır ve iki şekilde mevcuttur. Siklik bir disülfit yapıda olan lipoik asit ve 6 ile 8 pozisyonunda birer sülfidril grubu taşıyan indirgenmiş açık zincirli

dihidrolipoik asit şekilde redoks reaksiyonları sırasında (2

form) oluşabilir ve birbirine dönüşebilir.

(19)

Vitamin B12 (Kobalamin)

• Siyanokobalamin olarak da adlandırılan B12 vitamini iki kısımdan ibarettir. Bunlardan birisi, hemoglobinin porfirin halka sistemine benzeyen korrin halka sistemidir. Hem

grubundan farklı olarak dört pirol halkasından ikisi

birbirine metil köprüsüğ olmaksızın doğrudan bağlıdır.

Halka sisteminin içinde merkezi pozisyonda bulunan

kobalt atomu, dört pirrol halkasının azot atomlarından

birindeki hidrojenin yerine geçmiş ve diğer 3 azot atomu

ile koordine kovalent bağ oluşmuştur. B12 vitminin ikinci

bileşeni, D-riboza alda-N-glikozid bağıyla bağlanmış 5,6-

dimetil benzimidazol bazıdır.

(20)

Vitamin C

C vitamini askorbik asit olarak da adlandırılır. Yapı itibariyle en basit

vitaminlerden biridir. Bir şeker asidinin laktonundan ibarettir. Birçok hayvan ve bitki askorbik asidi glikozdan ve diğer basit ön basamaklardan

sentezleyebilir. Mikroorganizmalarda askorbik asit yoktur. İnsan dahil bazı omurgalılar için esansiyeldir. Askorbik asit kolayca hidrojen atomu veren ve bu sırada dehidroaskorbik asitde dönüşen kuvvetli indirgeyici ajan yani

antioksidandır. Dehidroksiaskorbik asit de vitamin etkisine sahiptir. Bu aktivite, dehidroksi askorbik asidin lakton halkasının diketogluonik aside hidroliziyle kaybolur. Besinlerin ısıtılması sırasında askorbik asit büyük ölçüde etkisini kaybeder. Askorbik asit, memelilerde karaciğerde; kuşlar, kurbağalar ve sürüngenlerde ise böbreklerde sentezlenir.

(21)

Yağda Çözünen Vitaminler

Vitamin A (Retinol)

• Vitamin A, dört izopren molekülünden kurulmuş bir

polienalkol olan retinolün biyolojik aktivesini gösteren bir grup bileşiği ifade eden jenerik bir terimdir. Retinol yapısı için izoprenlerden ikisi beta-iyonon halkasını diğer ikisi

yan zincir oluşturmuştur. A vitamini düoğada iki yaygın

şekilde mevcuttur. Memeli dokularında ve deniz suyu

balılarında bulunan A1 veya retinol, tatlı su balıklarında

bulunan A2 veya retinol2’dir Her ikisi altı üyeli karbon

halkası ve 11 karbonlu bir yan zincirden ibarettir.

(22)

Vitamin D (Kolekalsiferol)

D vitamini etkisi gösteren 10 kadar farklı bileşik bilinmektedir. D vitaminlerine kalsiferoller de denilmektedir. En önemli olanları D2 vitamini (ergokalsiferol) ve D3 vitamini (kolekalsiferol)’dir.

Vitamin D, mayada ve mantarlarda ergosterolden (provitamin D2) UV ışık etkisiyle türemiş ergokalsiferol (Vitamin D2) ile

hayvanlarda deri altındaki yağ dokuda 7-dehidrokolesterolden

(provitamin D3) UV ışık etkisiyle türemiş kolekalsiferolün (Vitamin D3) ortak adıdır.

(23)

Vitamin E (Tokoferoller)

Vitamin E, doğal olarak oluşan etkisini sekiz bileşiğin gösterdiği bilinmektedir.

Tokoferoller, tokol çekirdeğinden türemişlerdir; aralarındaki farklılık, tokol çekirdeğinin farklı yerlerine farklı sayıda metil grubu eklenmiş olmasından

ileri gelmektedir. Vitamin olarak doğada en yaygın şekilde dağılmış bulunan ve en büyük biyolojik aktiviteye sahip olan tokoferol, alfa-tokoferoldür.

Tokoferoller bir kroman halka sistemi ve izoprenoid bir yan zincir içerirler.

Kroman halka sistemi, bir benzen halkası ile bir piran halkasının

kondensasyonundan meydana gelir. 2-Metil-2-fitil-6-hidroksi kromana tokol denir. Bütün tokoferoller tokol türevleridir.

(24)

Vitamin K (Naftokinonlar)

• Vitamin K, polizoprenoidlerle substitue olmuş naftokinonlar için kullanılan bir isimdir. Çeşitli naftokinonlarda ortak etkili yapı, 2-metil-1,4-

naftokinondur. Naftokinon halkası içeren K vitamini etkisi gösteren doğal ve sentetik pek çok türevi vardır. K1 ve K2 vitamini şeklinde gösterilen iki doğal K vitamini

bilinmektedir. K2 vitamini aktif şekil olarak

görünmektedir. Sentetik K vitamini olan K3 vitamini (diğer

adıyla menadion) uzun yan zincir içermez.

Referanslar

Benzer Belgeler

• 5-Metilsitozin: çok hücreli canlılarda ve bakterilerde sıklıkla görülür.. • N 6 -Metiladenozin: sadece

 Etkinlik göstermesi için Askorbik asit ve NADPH yardımı ile THFA( tetrahidrofolik asit) şekline..

• Besinlerde bulunan nükleik asitler başlıca nükleoproteinler (DNA, RNA) halinde, az bir kısmı da serbest nükleotid halinde alınır.. • Pankratik sıvıda bulunan

Klinik Bozukluk Kusurlu Enzim Klinik Bozukluğun Özellikleri Kalıtım Modeli Gut PRPP sentetaz Aşırı pürin yapımı ve atımı X bağlı resesif Gut PRPP sentetaz Aşırı

TRNA’lar üzerinde bulunan ve üçlü bazdan meydana gelen ve kodon adı verilen bölgeye geçici bağlanarak amino asitlerin mRNA. üzerindeki şifreye göre doğru bir

TRNA’lar üzerinde bulunan ve üçlü bazdan meydana gelen ve kodon adı verilen bölgeye geçici bağlanarak amino asitlerin mRNA. üzerindeki şifreye göre doğru bir

Vitamin olarak doğada en yaygın şekilde dağılmış bulunan ve en büyük biyolojik aktiviteye sahip olan tokoferol, alfa-tokoferoldür. • Tokoferoller bir kroman halka sistemi

• Bir gen direkt olarak protein sentezleyemez.*** Sahip olduğu bilginin proteine dönüştürülebilmesi için RNA ’yı*** aracı olarak kullanır.. • Sıkı bir şekilde